Regio Actie Diffuse bronnen Locaties rwzi’s en bedrijven

1. Regio ActieDiffuse bronnenLocaties rwzi’s en bedrijven Reinaldo Peñailillo B reinaldo.penailillo@deltares.nl 2 juli 2009

2. Waarom een Regio Actie? • Behoefte aan een validatie en/of verbeterslag van de landelijke emissieschattingen • Samenwerking met waterbeheerders • regionale informatie • Start 2008: Actie Diffuse bronnen • 2009: Locaties lozingen van rwzi’s en bedrijven

3. Regio Actie Diffuse Bronnen • Doelstellingen • verzamelen, inventariseren en analyseren van regionaal informatie over (diffuse) emissiebronnen naar water en riool • inventariseren van vragen en problemen die waterschappen en Regionale Diensten hebben mbt emissierapportages en stofstroomanalyses • intensiveren van contacten met ‘regionale waterpartners’ • Uitgevoerd door Deltares en Witteveen+Bos • Fase 1: Inventarisatie studies en informatie • Fase 2: Analyse verzamelde materiaal

4. Inventarisatie • Deltares, Waterdienst en TNO: 5 studies • Waterschappen en Regionale Diensten: 52 studies • Hydrotheek • Zoekcriteria: emissie of bron, vanaf 2000: 68 studies (357) • Niet geselecteerd: • Niet over emissies naar water of riool • Metingen en geen directe koppeling met bron • Beleidstudies • Ruimtelijk niet representatief • Effluent rwzi voor bekende stoffen • STOWA 12 studies • Symposium ER 4 studies

5. Reactie waterbeheerders • Grootte van bronnen • Overschatting van emissie van recreatievaart (Groot Salland) • weinig recreatievaart in gebied van GS, toch grote post in ER • WS standaard post verwijdert • Mogelijke fout bij regionalisatie • Overschatting van koperemissie van bovenleidingen • Geen verhoogde koperwaarden in spoorsloot bij Staphorst (Groot Salland) • Rioolstelsels in het systeem in 2001 verkeerd aangesloten op rwzi (Groot Salland) • STONE niet voor uitspoeling van nutriënten (Delfland) • niet goed afgeregeld in regionale toepassingen • ongeschikt voor scenarioanalyse • gebruik van kentallen uit waternood / nutrical • Onderschatting emissie van glastuinbouw (Delfland) • Eigen schatting hoger dan in ER • Emissie naar teelt en/of teeltwijze moeten worden ingedeeld

6. Reactie waterbeheerders (2) • Wensen • Onderscheid emissies van zomer- en winterhalfjaar (Rijn& IJssel) • Inzicht in bron inlaat en nalevering uit waterbodem (Delfland) • Applicatie niet altijd even gebruiksvriendelijk (Zuiderzeeland) • Communicatie probleem: jacht en sportvisserij in hoofdgroep landbouw (Groot Salland) • Emissie N,P uit landbouw en natuur apart zichtbaar (Groot Salland) • Schaalgrootte van systeem sluit niet aan op waterlichamen • gegevens betrekking op meerdere waterlichamen (Vallei en Eem) • Waterschappen willen meedenken bij validatieslag • aanvullende meetinformatie in oppervlaktewater, waterbodem en effluent • Rijn&IJssel gaat effecten van maatregelen op uitspoeling van nutriënten en zware metalen uit landbouwgronden monitoren

7. Analyse verzamelde materiaal • Categorieën • nieuwe stoffen 10 studies • nieuwe bronnen 23 studies • kwaliteitsverbetering van de huidige data 105 studies • verbetering van de regionalisatie 3 studies

8. Analyse studies Nieuwe stoffen • Geneesmiddelen en hormonen • Beperkt aantal kan worden gemeten (12%) • Concentraties laag tot erg laag • Groot gebrek aan gegevens voor emissieschatting • Veel van deze stoffen niet in waterkwaliteitsbesluit • Conclusies: nog niet opnemen in ER • Gewasbeschermingsmiddelen • Aantal stoffen in ER • Factsheets ‘Atmosferische Depositie’ • Endosulfan gerapporteerd • Chloorfenfivos, dichloorvos, heptachloor en MCPA genoemd • Chloorthalonil, pirimicarb, parathion-ethyl en triallaat wel in ER • Conclusies: meer onderzoek nodig

9. Analyse studies Nieuwe Bronnen • RWS-objecten - smeermiddelen • Lastig om probleemstoffen te identificeren en te relateren aan bouwwerken • ER: binnenscheepvaart → bron van minerale olie • Conclusie: niet opnemen in ER • Vullen en reiniging van spuitmachine - gewasbeschermingsmiddelen • Locale MTR-overschrijding • Grotere kans emissies naar riool bij extern reinigen • Conclusie: nog niet opnemen in ER • Gewasbeschermingsmiddelen op verhardingen • ER: emissies glyfosaat, diuron en simazine door afspoeling van verhardingen (EF 50%) • Kempenaar et al. (2007) en Withagen et al. (2004) → lagere EF 2% • Conclusie: Vebeteringspunt voor ER • UV-filters in zonnebrandcrèmes • Informatie en metigen uit Duitsland • niet representatief voor ondiepe meertjes in NL • Conclusie: niet opnemen in ER

10. Analyse studies Nieuwe Bronnen (2) • Uit- en afspoeling N, P van sportvelden • N vastgelegd → N-uitspoeling gering, metigen zeggen iets anders • Ondergrond relatief arm en planten nemen P op • Conclusie: meer onderzoek nodig • Grondwater • Relevante bijdrage in gebieden (bv. Noord en Zuid Limburg) • ER: uit- en afspoeling N&P en metalen vanuit landbouw en natuurbodems • Wens: apart overzicht van diepe en ondiepe grondwaterbijdrage in ER • Nalevering uit waterbodem • ER gaat om primaire bronnen en verontreinigde waterbodem is een secundaire bron • Conclusie: niet opnemen • Aanvoeren rivieren buitenland: Glyfosaat in de Maas • Nog steeds relevante buitenlandse aanvoer • Conclusie: opnemen in ‘Aanvoer rivieren buitenland’

11. 2009 Locaties rwzi’s en bedrijven • 9 reacties van waterschappen • Waterschap Brabantse Delta • Gegevens in 2004 aangeleverd, niet verwerkt • Waterschap Groot Salland • Wijzen deze gegevens (van bedrijven) over de jaren heen? • Worden verbeteringen doorverwerkt naar gegevens van (ijk)jaren? • Is het eventueel mogelijk bedrijfsgegevens vanaf circa 1998 te bekijken? • Waterschap Roer en Overmaas • Rwzi aan verkeerd afstroomgebied toegekend • hemelsbreed dichter bij rwzi of lozing naar ander stroomgebied • RWZI's die lozen op Rijkswater niet toegerekend aan Rijkswater