Samenwerkingsverbanden in bouw en groenaanleg

1. Samenwerkingsverbanden in bouw en groenaanleg

3. Hoe ziet u samenwerking?

4. Hoe werkt u concreet samen met andere ondernemingen?

5. Vormen van samenwerking • Projectgebonden samenwerking • Projectoverstijgende samenwerking

6. (poging tot) inventaris

7. Projectgebonden • Nevenaanneming / “opgesplitste loten” Opdrachtgever Aannemer 1 Aannemer 2

8. Onderaanneming OG A 1 (hoofdaannemer) A 2 (onderaannemer)

9. “Joint venture” – al dan niet geïntegreerde (vennootschapsrechtelijke samenwerkingsvorm) • Contractuele samenwerkingsvorm • Contractuele vennootschapsvorm • “bewust” – tijdelijk handelsvennootschap • “onbewust” - maatschapsovereenkomst

10. Geïntegreerde vennootschap / vennootschap met rechtspersoonlijkheid / SPV – “Special Purpose Vehicle” nv, bvba, cvba, …

11. Niet - projectgebonden • Contractuele samenwerkingsvorm voor meerdere opdrachten • Vennootschapsrechtelijke samenwerkingsvorm

12. Contract v. vennootschap • Contractuele samenwerkingsvorm: onderaanneming, samenwerkingscontract, coördinatiecontract, projectmanagement, nevenaanneming • Vennootschap: nv, bvba, cvba Tussenvorm: contractuele vennootschapsvorm (maatschap / THV)

13. Contractuele samenwerking

14. Juridische aandachtspunten

15. inhoud overeenkomst

16. checklist • Toepasselijke voorwaarden • Tot stand koming • Prijs • Vaste prijs • Eenheidsprijzen • Regie • Scope van de samenwerking

17. Aanvaarding en oplevering van de werken • Termijn voor uiten van gebreken • Aansprakelijkheid en uitsluiting van aansprakelijkheid

18. Compensatie / netting 18

19. algemeen: slechts compensatie indien • zekere • opeisbare • vaststaande schuld • in een wederkerige verhouding (uitzondering: samenhangende schulden) 19

20. Wet financiële zekerheden (2004) biedt mogelijkhedencompensatiebeding / netting 25/02/2010

21. Voorwaarden • vordering en tegenvordering moeten bestaan • gesloten uiterlijk op tijdstip van faillietverklaring 21

22. Voorbeeldclausule “De uit hoofde van de Overeenkomst of om welke reden ook verschuldigde schadevergoedingen (inclusief de schade, onkosten of uitgaven ingevolge de toepassing van hoger vermelde maatregelen) kunnen, zelfs indien zij nog niet zeker, vaststaand of opeisbaar zijn, naar keuze van Partij A op de door Partij B om welke reden ook, opeisbare bedragen dan wel op de waarborg worden ingehouden. Partij A heeft in het algemeen het recht om de door Partij B verschuldigde vergoedingen, zelfs indien zij nog niet zeker, vaststaand of opeisbaar zijn, te compenseren met eventuele aan Partij B verschuldigde bedragen, weze het uit hoofde van deze Overeenkomst of enige andere opdracht of werf.” 22

23. Gevolgen tegenwerpbaarheid in geval van samenloop, faillissement, beslag, … 23

24. einde overeenkomst 24

25. “Beëindiging” dekt vele ladingen 25

26. beëindiging opzegging ontbinding 25/02/2010

27. opzegging: vrije beslissing om contract stop te zetten, om welke reden ook • ontbinding: sanctionering van een fout 27

28. Eens een weg gekozen, definitief Indien ontbinding: stel uw brief aandachtig op ! • opnemen wanprestaties • Verwijzing naar een ontbinding

29. Ontbinding 29

30. beginselen: • de rechter spreekt de ontbinding uit – evenwel recente evolutie van rechtspraak van het Hof van Cassatie die de buitengerechtelijke ontbinding mogelijk maakt (arresten van 2002 en 2009) overeenkomst neemt een einde door de brief, rechterlijke beoordeling komt later 30

31. faillissement is geen reden tot beëindiging • geen actiemogelijkheid in geval van een dreigend faillissement / financiële moeilijkheden / dreigende wanprestatie 31

32. Kleine contractuele aanpassingen kunnen dit oplossenuitdrukkelijk ontbindend beding 32

33. uitdrukkelijk ontbindend beding • vermijd automatismen, behoud het initiatief • duidelijk opteren voor de buitengerechtelijke ontbinding vermijd terminologie als “automatisch”, “van rechtswege”, “de mogelijkheid te doen ontbinden”, “in toepassing van artikel 1184 B.W.”, … 33

34. uitsluiting plicht om in gebreke te stellen • voorafgaandelijke remediëringskans – let op voor absolute verplichtingen • preventieve maatregel: uitdrukkelijk voorzien 34

35. In geval van ernstige wanprestatie in de uitoefening van de overeenkomst van [AANVULLEN] (bijvoorbeeld [AANVULLEN]), heeft [AANVULLEN] het recht om buiten elke rechterlijke tussenkomst om, zonder enige opzegtermijn en zonder enige opzegvergoeding en schadevergoeding te zijn verschuldigd, de overeenkomst met onmiddellijke ingang [en zonder in gebreke te moeten stellen], te ontbinden lastens [AANVULLEN], dit [door middel van een aangetekend schrijven / conform de hierna geldende procedure en] overminderd het recht om een bijkomende schadevergoeding te vorderen. 35

36. [INDIEN ER NOG EEN MOGELIJKHEID TOT RECHTZETTING WORDT GEGEVEN:] Indien [AANVULLEN] van hierboven omschreven mogelijkheid tot ontbinding gebruik wenst te maken, richt [AANVULLEN] een aangetekend schrijven met melding van de betreffende wanprestatie(s) aan [AANVULLEN] alsmede - indien nuttig en nodig - met het verzoek hieraan binnen een termijn van [AANVULLEN] te verhelpen. Indien [AANVULLEN] niet binnen de hiervoor vermelde termijn van [AANVULLEN] aan de betreffende wanprestatie(s) heeft verholpen, heeft [AANVULLEN] het recht de Overeenkomst buiten elke rechterlijke tussenkomst te ontbinden middels een nieuw aangetekend schrijven. 25/02/2010

37. Elke Partij kan de Overeenkomst eveneens zonder opzegging of schadevergoeding onmiddellijk en buiten elke rechterlijke tussenkomst om beëindigen in geval van faillissement, staking van betalen, kennelijk onvermogen of (voorstel tot) vrijwillige of onvrijwillige ontbinding door de andere partij. De (beëindigings-)mogelijkheden waarvan hiervoor sprake staan eveneens ter beschikking van [AANVULLEN] in geval [AANVULLEN] redelijkerwijze en ter goeder trouw van oordeel is dat een gebeurtenis zoals aldaar omschreven, zich zal voordoen. 37

38. Concreet de contractuele samenwerkings- vormen

39. Onderaanneming • Nevenaanneming • Vennootschapsrechtelijk: THV en maatschap

40. Onderaanneming

41. OG A 1 (hoofdaannemer) A 2 (onderaannemer)

42. Onderovereenkomst • Onderaanneming v. nevenaanneming • Kern: prestatie van de OA fungeert als prestatie van de HA tov de OG v. parallelle uitbesteding van deelopdrachten • Moeilijkheden: HA treedt op als coördinator / ook als volmachthebber? Eubelius Advocaten

43. Hof Brussel 11 maart 1988: stabiliteitswerken Hof Brussel 7 april 1998 • Belang: immuniteit van de uitvoeringsagent Eubelius Advocaten

44. Onderaanneming v. overdracht van overeenkomst • Moeilijkheid: • Werk kan volledig worden uitbesteed • Toestemming / keuze door OGvan OA doet geen band ontstaan Eubelius Advocaten

45. Criterium: voorwerp van de instemming • Cass. 26 september 2003 – traditionele visie op overdracht van overeenkomst (schuldvernieuwing) – factureren is niet gelijk aan een instemming Eubelius Advocaten

46. Overzicht / checklist bij onderaanneming • Kwalificatie • Autonomie: notie en gevolgen • Back to back / transparantie • Rechtstreekse vordering

47. Aandachtspunten bij onderhandeling en uitvoering van de opdracht !!

48. Voortdurende opvolging is noodzakelijk en leidt tot besparingen / vermijden van risico’s

49. 1. Kwalificatie • Belang: • rechtstreekse vordering en voorrecht • rol van de prijs • tienjarige aansprakelijkheid – minder relevant • verborgen gebreken • opzegbaarheid

50. Discussie huur of aanneming ter beschikking stellen van materieel met begeleidende werkkracht (machines, kranen, …)