Ontwikkeling van autonomie: van speelbal tot deelnemer

1. Ontwikkeling van autonomie: van speelbal tot deelnemer Workshop congres FVB 3 november 2011 Ammerensia van Dokkum

2. Visie op professionalisering • Ontwikkeling van de autonomie van de individuele beroepsbeoefenaar is een essentieel onderdeel van professionalisering

3. Positionering vaktherapeut Uitgangspunt Elke vaktherapeut zal zich moeten positioneren en heeft te maken met positionering: • in de instelling • t.o.v. collega’s • t.o.v. andere media • t.o.v. financiers • t.o.v. verwijzers • t.o.v. leidinggevenden (managers, directie, raad van bestuur) • t.o.v. cliënten/ patiënten/ klanten

4. Doel van de workshop • Gelegenheid bieden om stil te staan bij de eigen autonomie middels een receptieve werkvorm • Kennis laten maken met model van fases van autonomieontwikkeling (De Vries 1998, 2006, 2010) • Toelichten met enkele praktijkvoorbeelden • Gelegenheid geven tot uitwisseling

5. Opbouw • Liberale of innerlijke autonomie • Werkvorm receptief • Uitwisselen • Model van autonomieontwikkeling • Eigen ervaringen vs. model • Belang autonomieontwikkeling voor professionalisering • Vragen

6. Autonomie • Leven en kiezen vanuit de vrije wil • Autonomie als proces • Keuze in relatie met werkelijkheid en innerlijke waarden

7. Model van autonomieontwikkeling • Speelbal • Slachtoffer • Bestrijder • Gewonde strijder • Deelnemer

8. Overlevingsstrategieën Belangrijkste twee: • van het slachtoffer: ‘flight’ • van de bestrijder: ‘fight’

9. Professionaliseren Probleemeigenaar worden * De eigen autonomie ontwikkelen als voorwaarde om de stap te maken naar een meer professionele beroepsbeoefenaar kunnen zijn * Hutschemaekers, G., Tiemens, B. & Smit, A. (2006). Weg van professionalisering. Paradoxale bewegingen in de geestelijke gezondheidszorg. Wolfheze: GRIP – De Gelderse Roos.

10. Suggesties • Terug naar ‘de bron’ • Blijvende ontwikkeling van de individuele autonomie • Contacten met vakgenoten • Plaats geven aan eigen ervaringen en deze delen

11. Literatuur • De Vries, J. (1998). Ontwikkeling van autonomie als basis van heling. Onderzoek naar de betekenis van de ontmoeting tussen hulpverlener en hulpvrager in helingsprocessen van mensen met incest en andere geweldservaringen in de jeugd. Academisch proefschrift. Utrecht: Universiteit voor Humanistiek • Publieksversie: De Vries, J. (2000). Staan in het onmogelijke. Kampen: Agora. • De Vries, J. (2006). Geweld, het fenomeen, het trauma en de verwerking.Utrecht: De Tijdstroom. • De Vries (2009). Professionaliteit van het hart. Symposium: Ervaringsdeskundigheid, Hogeschool Rotterdam (week van de psychiatrie), 30 maart 2009. Verkrijgbaar via: www.devriesenrijke.nl→ Publicaties → lezingen → Professionaliteit van het hart

12. Overige informatie/ Contactgegevens • Van overleven naar leven. Individuele ontwikkelingsgerichte muziektherapie voor volwassen psychiatrische cliënten met autonomieproblematiek. Dit product staat sinds 2-11-2011 op de site van de FVB. In de voetnoot bij de randvoorwaarden heb ik daarin nog iets meer gespecificeerd over de autonomieontwikkeling van de therapeut. • Een recensie over ‘Geweld’ is te vinden in het Tijdschrift voor Vaktherapie (2006, 4; met een rectificatie in 2007,1). • Contactgegevens: a.van.dokkum@psyq.nl