PERSPEKTYWA STRATEGICZNA – POLSKA 2030 (wybrane elementy)

1. Dr Michał Boni Szef Zespołu Doradców Strategicznych Prezesa Rady Ministrów PERSPEKTYWA STRATEGICZNA – POLSKA 2030(wybrane elementy) Warszawa, 18 lipca 2008r.

2. WZROST I ROZWÓJ

3. WARUNKI DOBROBYTU Cyt. za: dr Ch. Ketels, Competitiveness: The New Learning, Warszawa 2008r.

4. WARUNKI DLA WZROSTU KONKURENCYJNOŚCI • Orientacja na rynki globalne i eksport • Zaufanie do mechanizmów rynkowych (brak obaw związanych z prywatyzacją/zdolność do ryzyka) • Długookresowy wzrost (prymat przyszłości nad teraźniejszością – solidarność pokoleń) – stabilne 5% • Inwestycje w infrastrukturę (2 – 3% PKB 5%-8%PKB) • Skala inwestycji (20% PKB długoterminowo, corocznie, z udziałem oszczędności prywatnych i publicznych oraz importem oszczędności - FDI) • Transfer technologii a FDI • Zmiana modelu polityki społecznej (Aktywna Polityka Społeczna Równych Szans – zapobiegliwość/praca przed transferami i konsumpcją)

5. KONKURENCYJNOŚĆ

6. KONKURENCYJNOŚĆ

7. OTWARTOŚĆ POLSKIEJ GOSPODARKI

8. PORTFOLIO - EKSPORT Cyt. za: dr Ch. Ketels, Competitiveness: The New Learning, Warszawa 2008r.

9. Share of total trade(Imp+Exp) in GDP

10. INTENSYWNOŚĆ INWESTYCJI Cyt. za: dr Ch. Ketels, Competitiveness: The New Learning, Warszawa 2008r.

11. ROZWÓJ A INFRASTRUKTURA • POLSKIE AUTOSTRADY: 2015 (90% potrzebnych autostrad, 70% dróg ekspresowych) • Koleje – stan infrastruktury • SIEĆ ENERGETYCZNA • SIEĆ INTERNETOWA

12. ZMIANA STRUKTURY PRZEWOZÓW TOWAROWYCH W POLSKIM TRANSPORCIE LĄDOWYM W LATACH 1980 – 2005 (tkm) Źródło: Raport społeczny o stanie rynku kolejowego w Polsce, zespół pod kier. J. Piechocińskiego, Warszawa 2008r.

13. DOPUSZCZALNE PRĘDKOŚCI JAZDY POCIĄGÓW NA SIECI LINII ZARZĄDZANYCH PRZEZ PKP PLK Źródło: Raport społeczny o stanie rynku kolejowego w Polsce, zespół pod kier. J. Piechocińskiego, Warszawa 2008r.

14. ZALEŻNOŚĆ POLSKIEJ ENERGETYKI OD WĘGLA JEST NAJWYŻSZA W UE Fuel mix of power sector (%) EU-25 average ~30% No other large country in the EU is so dependent on coal for its power generation Source: Eurostat *Bituminous shale

15. POLSKA PILNIE POTRZEBUJE NOWYCH MOCY, BY UCHRONIĆ SIĘ OD KRYZYSU ENERGETYCZNEGO Reserve margin in the national energy system Capacity deficit risk* (GW) Capacity deficit 6-7 GW Reserve below safe margin 31.12.2007 1.1. 2008 2.1. 2008 3.1. 2008 * Comparison of peak electricity demand and net peak capacity of system power plants and CHP units

16. BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNO - KLIMATYCZNE MAJOR POLLUTANTS UNIT EMISSIONS HAVE BEEN ALREADY SIGNIFICIANTLY REDUCED Unit emissions from Polish power sector SO2, NOx, Ash(kg / MWh) CO2(t / MWh) NOx emissions reduction by 46% CO2 emissions reduction by 16% Ash emissionsreduction by 94% SO2 emission reduction by 62%

17. INFRASTRUKTURA ICT Indeks SI składa się z trzech indeksów składowych. Polska lepiej wypada na indeksie intensywności SI (mierzącym dostępność internetu w gosp. domowych i przedsiębiorstwach) oraz indeksie oddziaływania SI (mierzącym zatrudnienie w sektorach IT i liczbę patentów) – a gorzej w indeksie gotowości (mierzącym dochody rozporządzalne, dostępność telefonów oraz zasoby ludzkie w nauce i technologii). Zróżnicowanie wskaźnika SI pomiędzy regionami jest w Polsce zbliżone do średniej europejskiej. Information Society performance by ESPON 123 IS Index Źródło: Spatial aspects of the Information Society, ESPON Project 1.2.3

18. INFRASTRUKTURA ICT Gospodarstwa domowe z dostępem do internetu (według podregionów NUTS)‏ Gospodarstwa domowe z komputerem (według podregionów NUTS)‏ Wymiar regionalny nierówności: nieco gorszy dostęp na ścianie wschodniej – jednak kluczowy podział przebiega między mieszkańcami miast i wsi. Źródło: Adam Płoszaj (2008), Przestrzenne aspekty dostępności i wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnych w Polsce na tle europejskim.

19. INFRASTRUKTURA Indeks eEurope 2005 (wykorzystanie internetu + e-usługi publiczne + e-biznes + bezpieczeństwo infrastruktury IT + zasięg internetu szerokopasmowego) Polska jest w grupie krajów wyrównujących poziom wykorzystania ICT w porównaniu z EU15. Wskaźniki ICT są nadal niskie, jednak należy odnotować wzrost, który miał miejsce w ostatnich latach.

20. WYZWANIA KLIMATYCZNE • Harmonizacja polityki na rzecz ochrony klimatu z prorozwojową polityką bezpieczeństwa energetycznego • Inwestycje w energetykę: skala – tempo – źródła finansowania (znaczenie prywatyzacji) • Rozwój technologii czystego węgla (relatywnie długi proces inkubacji technologicznej) • Alternatywne źródła energii a efektywność

21. WARUNKI DLA RÓWNOWAGI DEMOGRAFICZNEJ • Generacja seniorów a „silver economy” (portfele 60/65+ w 2030, 2 mln osób 80+) • Model rodziny (deinstytucjonalizacja) a dzietność (Prognozy dzietności do 2030 (warianty: 1,45 – 1,6)) • Problem spójności etnicznej (?) • Długość kariery zawodowej a bezpieczny system emerytalny (65 – 67 lat wspólny wiek emerytalny) • Oczekiwana długość życia – 80 (w tym – „w zdrowiu”) • Liczba osób w wieku produkcyjnym a na emeryturach • Charakterystyka grupy kluczowej (aktywnej: 30 – 50 lat), czyli tych, którzy dzisiaj są między: zaczynającymi szkołę, a kończącymi studia)

22. OCZEKIWANA DŁUGOŚĆ ŻYCIA (wg płci w Polsce 1990-2006) Źródło: Sytuacja demograficzna Polski, raport 2006 – 2007, Warszawa 2007

23. PIRAMIDA WIEKU I PŁCI LUDNOŚCI POLSKI w latach 2008 i 2030 kobiety mężczyźni mężczyźni kobiety Źródło: obliczenia własne na podstawie prognozy KE.

24. Źródło: obliczenia własne na podstawie prognozy KE.

25. WSPÓŁCZYNNIK DZIETNOŚCI OGÓLNEJw latach 2000 – 2006 (Polska) Źródło: I. E. Kotowska, Analiza płodności oraz założenia prognostyczne, Warszawa, styczeń 2008r.

26. ŚREDNI WIEK MATEK W CHWILI RODZENIA DZIECI W POLSCE (w latach 1980 – 2006) Źródło: Sytuacja demograficzna Polski, raport 2006 – 2007, Warszawa 2007

27. 200.0 , 180,0 160,0 140,0 120,0 100,0 , 80,0 60,0 40,0 , 20,0 0,0 0 3 6 9 2 5 8 1 4 7 0 3 6 7 7 7 7 8 8 8 9 9 9 0 0 0 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 0 0 0 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 2 2 15 - 19 20 - 24 25 - 29 30 - 34 35 - 39 40 - 44 URODZENIA ŻYWE NA 1000 KOBIET,wg grup wieku, 1970-2006 Źródło: GUS ZMIANY WSPÓŁCZYNNIKA PIERWSZYCH MAŁŻEŃSTW NA 1000 KOBIET WG WIEKU, 1993-2006

28. PRACA ZAROBKOWA KOBIET A DZIETNOŚĆ - POSTAWY

29. ZMIANY AKTYWNOŚCI ZAWODOWEJ I DZIETNOŚCI Źródło: D’Addio A.C., d’Ercole M.M., (2005), Trends and Determinants of Fertility Rates in OECD Countries: The Role of Policies, OECD Social, Employment and Migration Working Papers, no.27. s. 34

30. URODZENIA POZAMAŁŻEŃSKIE W POLSCE(w latach 1980 – 2006) Źródło: Sytuacja demograficzna Polski, raport 2006 – 2007, Warszawa 2007

31. LICZBA GODZIN PRZEZNACZANYCH NA PRACE DOMOWE – ŚREDNIA TYGODNIOWA Ramey V.A., Francis N., A century of work and leisure, Cambridge 2006

32. WZROST A RYNEK PRACY • Propodażowe czynniki wzrostu (zatrudnienie) • Wzrost zatrudnienia • Wydajność pracy

33. WSKAŹNIKI ZATRUDNIENIA W GRUPACH WIEKU (2006)

34. WSKAŹNIKI ZATRUDNIENIA OSÓB w wieku 55 – 64 lata w Polsce i w UE w latach 1997 – 2006 Źródło: CIOP, PIB, Określenie możliwości aktywności zawodowej w warunkach szczególnych i szczególnym charakterze, prezentacja 2008.

35. EMERYTURY POMOSTOWE – PORÓWNANIE KOSZTÓW

36. BEZPIECZEŃSTWO SYSTEMU EMERYTALNEGO • Skala problemu – warto przyjrzeć się proporcjom pomiędzy poziomem konsumpcji i dochodów w różnych grupach wiekowych. Rosnące wydatki na edukację w wieku wczesnym i na zdrowie w wieku podeszłym. Kluczowe wydłużenie czasu trwania aktywności zawodowej (production span) Mason, 2006

37. BEZPIECZEŃSTWO SYSTEMU EMERYTALNEGO • Jaka powinna być strategia Polski? Polska@2030? Polska dziś? Mason, 2006

38. PRODUKTYWNOŚĆ W UE

39. WYDAJNOŚĆ I PŁACE Zmiany wydajności pracy pracownika i płacy realnej Źródło: Dynamika przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń w gospodarce narodowej oraz wydajności pracy (dynamika realna) dane GUS

40. WYNAGRODZENIA A NIERÓWNOŚCI DOCHODOWE Źródło: Rybiński K., Opala P., Hołda M., Gordian knots of the 21st century, Warszawa 2008 (abstract)

41. WZROST A KAPITAŁ INTELEKTUALNY • Rozwój wczesnej edukacji • Jakość wykształcenia • Boom edukacyjny a deficyt edukacji dorosłych • Mobilność i pracowitość

42. WCZESNA EDUKACJA DZIECI W Polsce dostęp do edukacji przedszkolnej ma tylko 42% dzieci w wieku 3 – 5 lat. Udział polskich dzieci w edukacji jest najniższy w Europie¹ (% 3-5-latków w instytucjach edukacyjnych) Źródła danych: ¹ EUROSTAT; 2 Fundacja Komeńskiego na podstawie danych GUS, ³ GUS .

43. Wczesne uczenie się Heckmann, J „Invest in the very young”, University of Chicago, 2006

44. JAKOŚĆ WYKSZTAŁCENIA Cyt. za: dr Ch. Ketels, Competitiveness: The New Learning, Warszawa 2008r.

45. LICZBA STUDENTÓW W POLSCE W TYSIĄCACH W LATACH 1990 - 2006 Cyt. Za: Czapiński j., Kapitał ludzki i kapitał społeczny a dobrobyt materialny: polski paradoks

46. LICZBA GODZIN PRZEPRACOWANYCH W PRZEDSIĘBIORSTWACH Ramey V.A., Francis N., A century of work and leisure, Cambridge 2006

47. LICZBA GODZIN SPĘDZONYCH W SZKOŁACH Ramey V.A., Francis N., A century of work and leisure, Cambridge 2006

48. KSZTAŁCENIE USTAWICZNE

49. ŚREDNIA LICZBA GODZIN PRZEPRACOWANYCH W ROKU w krajach OECD, 2005 Źródło: OECD, Going for Growth 2008

50. Polskie uczelnie produkują małą liczbę doktorantów; niewystarczający procent studentów kończy kierunki ścisłe i inżynieryjne. Polska ma również niski wskaźnik liczby badaczy. Dyplomy z nauk ścisłych i inżynierii jako % wszystkich dyplomów uniwersyteckich Liczba badaczy na 1000 osób zatrudnionych Liczba doktorantów (% danej kohorty)