Interkulturowość w edukacji

1. Interkulturowość w edukacji Elżbieta Gajek 28.03 2007

2. TI jako narzędzie w edukacji międzykulturowej i medialnej Polska strona projektu http://ictime.oeiizk.waw.pl/index.html Europejska strona projektu http://ictime.cfruigracio.net/ Konkurs fotograficzny Materiały – przykłady dobrej praktyki Metody pracy

3. Języki etniczne w edukacji Rocznik statystyczny 2005 str. 11

4. Definicja kultury 1 Kultura – kształt życia ludzkiego, związany z osobowością człowieka historycznie uformowaną i zmieniającą się w procesie historycznym. Człowiek identyfikuje się z wartościami kultury, które są jednocześnie osobowe i grupowe. (Chałasiński 1973) Kultura jest dorobkiem ludzkości: m.in. mitologia, literatura, dzieła sztuki, dynastie itd...(Kopaliński 2001)

5. Definicja kultury 2 Kultura przez duże K: historia, geografia, literatura, muzyka, styl życia ( kultura wysoka) Małe k: postrzeganie świata, przekonania i uwarunkowania wyrażone w językowym obrazie świata. Elementy kultury: produkty, idee, zachowania. (Tomalin, Stempleski 1993) Kultura to wzorce myślenia, odczuwania i zachowania, które przyswajamy w ciągu życia – to co odróżnia członków jednej grupy od innej. (Hofstede 2000)

6. Kultury różnią się Podejściem do: indywidualności/ kolektywności czasu: przeszłe, teraźniejsze, przyszłe władzy: dystans akceptacja niepewności: mocne, słabe (kody i prawdy) gender: kobiecość i męskość kulturowa

7. Typowe problemy w komunikacji międzykulturowej Odmienne rozumienie czasu Dosłowne rozumienie pytań Niewłaściwie lub niewystarczające użycie form grzecznościowych Styl rozmowy, cisza Niewłaściwa odległość od rozmówcy Dotyk – podawanie lub niepodawanie ręki, inne rodzaje dotyku Prezenty – wartość i symbolika

8. Typowe problemy w komunikacji miedzykulturowej Wspólne jedzenie, zapraszanie, maniery, obfitość Styl spożywania alkoholu Styl relacji z przełożonymi i kolegami Formy adresatywne Niewłaściwe tematy rozmów: pieniądze, religia, polityka Sposób ubierania się Humor Narzekanie i komplementowanie

9. Kompetencja międzykulturowa 1 Świadomość odrębności innych grup: Kompetencje umożliwiające udane porozumienie się z przedstawicielami innych kultur

10. Kompetencja międzykulturowa 2 Savoir-etre - pozbycie się postaw etnocentrycznych Savoir-apprendre – umiejętność analizowania nieznanych wcześniej zjawisk kulturowych Savoir - realioznawstwo Savoir-faire – umiejętność zachowania się

11. Kompetencja międzykulturowa 3 • Wiedza o kulturze własnej i rozmówcy • Postawy – ciekawość, otwartość, gotowość do powstrzymania się od krytyki innej kultury i bezkrytycznego podejścia do własnej • Umiejętność interpretacji, objaśniania przejawów obcej kultury i odnoszenia ich do własnej • Umiejętność zdobywania wiedzy o kulturze • Krytyczna świadomość kulturowa – ocena wartości i poglądów w kulturze własnej i rodzimej (Byram, 1997)

12. Kultura w podstawie programowej Szkoły ponadpodstawowe Cele edukacyjne: Lepsze poznanie kultury i spraw życie codziennego kraju nauczanego w celu interpretowania zjawisk kulturowych w porównaniu z własną kulturą Umiejętność właściwego nawiązywania i podtrzymywania kontaktów z cudzoziemcami Zadania szkoły: Rozwijanie w uczniach postawy ciekawości, otwartości i tolerancji wobec innych kultur Pogłębianie poczucia własnej tożsamości kulturowej

13. Nauczanie kultury - Środowisko Kontakty bezpośrednie w naturalnym środowisku innej kultury Poprzez medium Słowo, obraz, dźwięk druk, radio, telewizja, internet: materiały i komunikacja Monokulturowa klasa nie zapewnia warunków do nauki interkulturowości

14. Nauczanie kultury • Etapy: • Informacje o kulturze – znajomość faktów • Umiejętność kojarzenia faktów • Interpretacja zjawisk kulturowych • Podejście etnograficzne • Wiedza kulturowa Świadomość kulturowa • Uczeń jest badaczem - etnografem

15. Nauczanie kultury – umiejętności w podejściu etnograficznym • krytycznego czytania i słuchania – aby odróżnić fakty od opinii • porównywania – aby rozpoznać podobieństwa i różnice pomiędzy kulturami • Etnografa – aby obserwować zjawiska kultury • Badacza – aby analizować i wyciągać wnioski

16. Nauczanie kultury – rola kultury rodzimej • Rozwijanie świadomości kultury rodzimej i wykorzystanie wiedzy o niej • Odróżnianie wypowiedzi indywidualnych od reprezentujących grupę narodową • Próba spojrzenia na siebie oczami cudzoziemca • Zapewnienie bezpośrednich kontaktów kulturą obcą

17. Nauczanie kultury – treści • Nauczanie zintegrowane z wykorzystaniem treści innych przedmiotów: geografia, historia, biologia • Zabawy i gry symulacyjne • Materiały autentyczne: media, internet • Treści zgodne z zainteresowaniami ucznia

18. Nauczanie kultury - komunikacja Wymiana uczniów – program Comenius-Socrates Wycieczki szkolne Kontakty elektroniczne: E-Twinning, Globalgateway

19. Role nauczyciela Pomaganie uczniom w zrozumieniu: jak widzą ich inni jak sami pozostają pod wpływem uproszczeń i stereotypów jak przynależność do grup społecznych wpływa na systemy wartości i przekonań własnego przedstawiania samych siebie pojęcia tożsamości

20. Role nauczyciela - problemy Chętnie uczą kultury w sposób niejawny Nie chcą poruszać drażliwych tematów Nie potrafią planować zajęć z kultury w języku nauczanym, a nie chcą po polsku Nie potrafią ustosunkować się do etnocentryczności podręcznika i ideologizacji w nim zawartej Uczniowie nie lubią lekcji o kulturze – echa imperializmu kulturowego

21. Nauczanie kultury – ocenianie Czy jest możliwe? Test wiedzy faktograficznej Esej Projekt przedmiotowy Portfolio

22. Nauczanie kultury – ocenianie Trudności Autentyczność sytuacji komunikacyjnej – test sytuacyjny, projekt w ramach wymiany szkolnej Poziom zaawansowania – poziomy biegłości interkulturowej ?? (Byram 1997) Kryteria oceny (wyrażenie chęci, wybór materiałów, uzasadnienie) Obiektywność oceny (aspekty etyczne i emocjonalne) Ocena wkładu pracy ucznia

23. Konsekwencje braku przygotowania międzykulturowego Częste lub stałe nieporozumienia Uczucie niezadowolenia z pobytu zagranicą lub kontaktu z cudzoziemcami Obniżone poczucie własnej wartości Przedłużający się szok kulturowy Załamanie negocjacji biznesowych Apatia lub agresywność Problemy finansowe, utrata pracy Problemy emocjonalne: alkoholizm, narkotyki Problemy zdrowotne wynikające ze stresu

25. Dziękuję