NİTEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ

1. Doç. Dr. Alper AYTEKİN NİTEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ

2. Doç. Dr. Alper AYTEKİN NİTEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ • Bu bölümde; • Nitel araştırmanın ne demek olduğu ve mantığı, • Nitel araştırmanın sosyal bilimlerdeki yeri, • Belli başlı nitel araştırma yöntemleri, • Ve bütün bu yöntemlerle ilgili uygulama örnekleri hakkında bilgi verilecektir.

3. Doç. Dr. Alper AYTEKİN Nitel Araştırma • Nitel araştırmayla ilgili üzerinde mutabık kalınmış bir tanım yoktur. • Nitel araştırma; belli bir nokta üzerinde odaklanmada çok metotlu, araştırma problemine yorumlayıcı yaklaşımı benimseyen bir yöntem, şeklinde tanımlanabilir. • Veya nitel araştırma dendiğinde, herhangi bir şekilde istatiksel prosedürler ya da başka bir sayısal araç olmaksızın bulguların üretildiği araştırma anlaşılabilir.

4. Doç. Dr. Alper AYTEKİN Nitel araştırmanın başlıca bölümleri • Veri; değişik kaynaklardan elde edilebilir. En yaygın kaynaklar mülakatlar, gözlem ve anketlerdir. • Analitik veya yorumlayıcı prosedürler; Bulgulara yada teorilere ulaşmak için kullanılır. Bu prosedürler verilerin kavramsallaştırılmasını da içerir. • Yazılı ya da sözlü raporlar; Bu raporlar bilimsel dergilerde ya da konferanslarda sunulabilir, tezlerde yayınlanabilir.

5. Doç. Dr. Alper AYTEKİN Nitel araştırmada başlıca yöntemler • Tracer (iz sürme) çalışmaları • Paydaş analizi • Örnek olay yöntemi • Sözlü tarih • Odak grupları yöntemi

6. Doç. Dr. Alper AYTEKİN Tracer (iz sürme) çalışmaları • Tracer çalışmaları nitel araştırma yöntemlerinden birisi olup, hem veri toplama, hemde örneklemenin güvenirliğini sağlamaya yönelik bir yöntemdir. • Hornby ve Symontracer çalışmasını şu şekilde tanımlamışlardır. • Nitel araştırma; bazı etiketlerin (dokümaların) yardımıyla, belirli bir zaman diliminde ve ilgili gruplar üzerinde, örgütsek süreçlerin tanımlanması metodudur. • Tracer çalışmaları kartopu örneklemeye benzetilebilir. • Örnek: Şekil:11.1

7. Doç. Dr. Alper AYTEKİN Tracer çalışmasının aşamaları • Etiketlerin tanımlanması; • Örnekleme ölçütü; • Spesifik etiketlerin kontrolü • İlgili bilgi vericilerin ilk tanımlanması • Veri toplama ve sonraki bilgi kaynaklarının tanımlanması • Çalışmanın bitirilmesi (daha fazla bilgi elde edilemediğinde çalışma bitirilir)

8. Doç. Dr. Alper AYTEKİN Paydaş Analizi • Paydaş analizi; örgütsel psikolojiye göre herhangi bir fenomenin çevresinde çok sayıda olan, fonomenin kendisini etkileyen ve/veya kendisinden etkilenen ve bir şekilde ilgisi olan ilgili grupların varlığı görüşüne dayanan bir araştırma yaklaşımıdır. • Örnek: 11.2

9. Doç. Dr. Alper AYTEKİN Örnek olay yöntemi • Örnek olay yönteminde bir yada daha fazla organizasyon, grup ya da topluluk hakkında, beli bir süre boyunca, sistematik araştırmanın yürütülmesi ve analiz edilmesi esastır. • Örneğin, örgütsel değişimin anlaşılabilmesi için, örgütsel değişim sürecindeki bir örgüt belli bir süre buyunca izlenmesi ve meydana gelen değişikliklerle ilgili bilgi toplanması örnek olay yöntemine göre yürütülebilir. • Örnek olay yönteminde, gözlem, mülakat ve anket veri toplama yöntemi olarak kullanılabilir.

10. Doç. Dr. Alper AYTEKİN Sözlü Tarih • Sözlü tarih, özellikle toplumsal tarih alanında uzun yıllardan beri kullanılmakta olan araştırma yöntemlerinden biridir. • En önemli özelliği, tarihin nesnesi olan insan unsurunu kendine temel bilgi kaynağı olarak almasıdır. Kısaca araştırılmakta olan sosyal gerçekliğin oluşumunda yer almış insanlarla görüşmeye dayanır. • Hazırlık aşaması • Görüşmenin yapılması ve kaydedilmesi • Görüşmenin metin haline dönüştürülmesi

11. Doç. Dr. Alper AYTEKİN Odak Grupları Yöntemi • 1920 ‘ler propaganda ve eğitim yöntemlerinin askerler üzerindeki etkileri değerlendirmek üzere kullanılan bu yöntem, 1970 li yıllardan sonra yeniden kullanılmaya başlamıştır. • Odak gruplar hem gözlem hem de derinliğine mülakat yöntemlerinin avantajlarından yararlanak üzere oluşturulur. • Homojen gruplar olabileciği gibi homojen olmayan gruplarda da uygulanabilir. • Grup boyutu 8-12 kişi, süre 1-3 saat ve konuya hakim bir moderatörün eşliğinde uygulanır. • Grup çalışmasını yönlendiren moderatör, serbest çağrışımlı küçük örnek olayları orama sunarak bunlara gelen tepkilerden araştırma sorununun çözümüne yönelik veriler elde etmeye çalışır.

12. Ders bitti. Dinlediğiniz için teşekkürler… Doç. Dr. Alper AYTEKİN