Darek Rakus drakus@biol.uni.wroc.pl 374 92 13

1. Darek Rakus drakus@biol.uni.wroc.pl 374 92 13

2. Fizjologia –”nauka o naturze” nauka o czynnościach życiowych organizmów

3. 1.     Komórka pobudliwa-neuron 2.     Transmisja synaptyczna, receptory związane z białkami G i ich szlakisygnalizacyjne. 3.     Mięśnie 4.     Nerwowe ośrodki regulatorowe: autonomiczny i ośrodkowy układ nerwowy; molekularne mechanizmy pamięci 5.     Układ endokrynny 6.     Mechanoreceptory (dotyk, słuch, równowaga), termoreceptory i nocyceptory 7.     Wzrok 8.     Węch, smak 9.     Mechanizmy przekazywania sygnału: receptory białkowych kinaz tyrozynowych oraz treoninowo-serynowych, estrogenowe, nukleotydowe 10. Oddychanie, transport gazów 11. Krążenie 12. Izojonia, izowolemia 13. Glukostaza, termostaza 14. Rytmy biologiczne 15. Trawienie

4. W. F. Ganong • Fizjologia. Postawy fizjologii lekarskiej • PZWL. Warszawa 1994. • Pobudliwość i przewodnictwo: • Budowa neuronu • Potencjały bioelektryczne i ich elektrogeneza • Pobudliwość i przewodnictwo komórki nerwowej • Prawo – wszystko albo nic • Przewodnictwo synaptyczne • Ganong 47-63, 67-83

5. Komórka pobudliwa-neuron

6. 1. 1. Komórki nerwowe ~ 20 x 109, głównie w OUN, budowa neuronu 2. potencjał spoczynkowy, rozmieszczenie jonów Na+, K+, Cl-, anionów białkowych, potencjał równowagi 3. transport przez błony: -dyfuzja: cząsteczki niepolarne, - transport ułatwiony (kanały błonowe - napięciozależne kanały dla: sodu, potasu, chloru) - aktywny: Na+/K+ -ATPaza Tetrodotoksyna, saxitoksyna, glikozydy naparstnicy 4. potencjał czynnościowy 5. przewodzenie ortodromowe i antyortodromowe, typy włókien nerwowych

7. neuron

8. a) piramidalny b) Purkinjego c) Motoneuron

9. Wyrostki kolczyste na dendrytach

10. rozmieszczenie jonów – polaryzacja błony

11. + + + + + + + + + + + + + + + + + + Na zewnątrz _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ Błona komórkowa Wewnątrz Na+ K+ Cl- Org- Potencjał spoczynkowy -70 mM Gradient chemiczny Gradient elektryczny Potencjał równowagi

12. Błona komórkowa

13. transport przez błony: -dyfuzja: cząsteczki hydrofobowe (beznzen, O2, N2, CO2), - dyfuzja ułatwiona (kanały błonowe - napięciozależne kanały dla: sodu, potasu, chloru) - aktywny: Na+/K+ -ATPaza

14. Działanie pompy sodowo-potasowej Mg2+

15. Na+/K+-ATPaza katalizuje hydrolizę ATP tylko w obecności jonów Na+ i K+ (oraz Mg2+)

16. Glikozydy naparstnicy

17. Pobudliwość - zdolność do reagowania na bodźce (całe organizmy, tkanki, narządy, komórki) Bodziec - zmiany środowiska wywołująca reakcje organizmu Próg pobudliwości – bodziec progowy Pobudliwość różna dla różnych organizmów i tkanek Neuron: Odpowiedź na bodziec – zmiana potencjału błonowego, odwrócenie polaryzacji błony komórkowej

18. - 70 mV + 35 mV - 45 mV 0 mV Potencjał po wewnętrznej stronie błony neuronu odwrócenie polaryzacji repolaryzacja hiperpolaryzacja bodziec

19. Kanały jonowe: • Bramkowane napięciem • Bramkowane ligandem – np. acetetylocholiną • Receptory dla acetylocholiny (cholinergiczne): • Nikotynowy (kanał sodowy bramkowany acetylocholiną) • Muskarynowy (metabotropowy, • bramkowany muskaryną)

20. + + + + + + + + + + + + Błona komórkowa Potencjał spoczynkowy –70 mV - - - - - - - - - - - - + + + + + + + + Błona komórkowa - + + + + + + + - - - - - - Na+ K+ Bodziec – np. acetylocholina

21. Bodziec podprogowy – lokalna depolaryzacja Bodziec progowy – taki, który wywoła odwrócenie polaryzacji błony, powstanie potencjału iglicowego Neuron: otwarcie kanałów dla sodu bramkowanych napięciem

23. odwrócenie polaryzacji („depolaryzacja”) – Na+ repolaryzacja – K+, Cl- hiperpolaryzacja – K+ Kanały dla sodu są otwarte około 1-2 ms

24. Tetrodotoksyna (TTX) - (10 µg/kg) Saxitoksyna (STX) - (5 µg/kg)Rana catesbeiana, dinoflagellata,Saxidomus giganteus

25. Fala depolaryzacji

26. Przewodzenie skokowe, otoczka mielinowa