1 / 32

DOĞUM SONRASI NÖRONAL GELİŞİM

DOĞUM SONRASI NÖRONAL GELİŞİM. Prof Dr Süheyla ÜNAL. Birth. Prenatal Postnatal……juvenile…..adult. Neurogenesis and Migration. Gliogenesis. Synaptogenesis & LTP. Myelination. Selective apoptosis. Slotkin. Beyin gelişimi. Beyin gelişimi.

zada
Download Presentation

DOĞUM SONRASI NÖRONAL GELİŞİM

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. DOĞUM SONRASI NÖRONAL GELİŞİM Prof Dr Süheyla ÜNAL

  2. Birth Prenatal Postnatal……juvenile…..adult Neurogenesis and Migration Gliogenesis Synaptogenesis & LTP Myelination Selective apoptosis Slotkin

  3. Beyin gelişimi

  4. Beyin gelişimi Thompson ve Nelson (2001) Developmental science and the media: Early brain development. American Psychologist,56(1), 5-15

  5. Beyin gelişimi • Duyu sistemleri doğum öncesinde ve doğumdan sonraki ilk aylarda hızla gelişir • İşitme doğumdan önce başlar • Görme duyusu ilk yıl yetişkin düzeyine ulaşır

  6. Beyin gelişimi • 1-2 yaş: Hemisferler arası bağlantıların artışı, görsel-uzaysal ve görsel duyusal-motor becerilerin gelişmesi • 2-12 yaş: Konuşma alanlarında belirgin dentritik dallanma

  7. Beyin gelişimi • 2 temel aşamada gerçekleşir; • Dallanma • Budanma • Kritik dönemler • in utero • 0-3 yaş • 10-13 yaş • Bu 3 dönemde beyinde oluşan hızlı gelişimi budanma ve organizasyon izler • Bazı alanlarda özel beceri gelişimi için fırsat yaratır

  8. Kritik peryodlar • İlk 3 yaş (özellikle 18 ay) • Duyusal ve motor projeksiyonlar (Arkadan öne gelişir) • Beyaz madde önden arkaya gelişir • 6-13 yaşlar arasında • Temporal ve parietal alanlar arasında bağlantılar oluşturulur • Puberte öncesi • Frontal korteks

  9. Binocular vision Kritik dönemler Central auditory system Habitual ways of responding Language Emotional control High Symbol Peer social skills Relative quantity Sensitivity Low 0 1 2 3 4 5 6 7 Years

  10. Deneyim temelli gelişim • Deneyim beklentili plastik değişimler • SSS kritik peryodlarda deneyimlere bağlı olarak bazı özel sinaptik bağlantılar oluşturur • Birincil duyusal korteksin gelişimi için normal düzeyde uyarı almak gereklidir • Deneyime bağlı plastik değişimler • Kritik dönemdeki özel yaşantılar beynin gelişimini etkiler (örn: müzik eğitimi ile sensorimotor korteks ve birincil işitme korteksinin gelişmesi)

  11. Sinaps oluşumu Language Sensing Pathways (vision, hearing) Higher Cognitive Function Conception -6 -3 0 3 6 9 1 4 8 12 16 Months Years AGE C. Nelson, in From Neurons to Neighborhoods, 2000.

  12. Sinaps oluşumu • Doğumda– 50 trilyon • 1. yaş– 1000 trilyon • 20. yaş– 500 trilyon Grafton ve Mazziotta

  13. White Matter White Matter Relative Volume/Density Gray Matter Puberty Birth Synapses 20 weeks 1 year 10 years 18 years Neurogenesis Migration Synaptogenesis Synaptic Elimination Myelination Dendritic and Axonal Development/Remodeling Time Course of Critical Events in the Determination of Human Brain Morphometry Neurodevelopmental processes, cortical synapse density, and their relationship to gray and white matter volumes on MRI. Giedd et al. 1999, Sowell et al. 1999.

  14. Myelinizasyon • Doğumda beynin ağırlığı, yetişkinlikteki beyin ağırlığının % 25’ini oluşturur • 6. yaşta %95’e ulaşır • Bu artış myelinizasyon, sinaps oluşumu, nöron olgunlaşması ve glia hücresi gelişimi ile olur • Doğumda myelinizasyon talamusta başlar • Myelinizasyon kısmen deneyimlerle bağlantılıdır

  15. Nöronal gelişim • Sinir sisteminin organizasyonel ve işlevsel kapasitesi aşağıdan yukarıya aşamalı bir gelişim izler Perry

  16. Beyin gelişimi • Beyin sapı - Prenatal dönem- erken bebeklik • Limbik sistem (Amigdala, hipokampus) - Geç bebeklik-4 yaş • Serebral korteks - Yeni yürümeye başlama- ….. - Dil, işitme korteksi- 1 yaş - Mantıklı düşünme- 4 yaş

  17. 5 gün 2 ay 1 yıl 28 yıl

  18. 12 yrs Peak 12 y 16 ys 20yrs Giedd et al., Nature Neuroscience, 1999

  19. Gray matter maturation Gogtay, Giedd et al PNAS 2004. N = 13 (7 male, 6 female) typical subjects

  20. Beyin gelişimi • Hipokampus 1 yaşta gelişmeye başlar, otobiyografik bellek 4. yaşta gelişir • Motor korteks 9. yaşta sefalokaudal (baş, kollar- bacaklar) ve proksimodistal ( baş, gövde, kollar, eller, parmaklar) olarak gelişir • 6. yaşa kadar PFK’in gelişimi ile yönetici işlevler gerçekleştirilir • 14. yaşta yargılama yetisi gelişir

  21. Beyin gelişimi • Duyusal ve motor sistemler 7. yaşa gelişmeye devam eder • 6. yaşta sensorimotor bölge gelişiminin pik yapması ile mantıksal çıkarım gelişir • 10. yaşta görsel ve işitsel merkezler olgunlaştığı için hesaplama, bildik nesnelerden yeni anlamlar çıkarma yetisi gelişir

  22. Beyin gelişimi • 11-13 yaşlarda görsel-uzaysal ve görsel-işitsel alanların olgunlaşmaya devam eder • 14-17. yaşlarda bu alanlarla birlikte somatik sistemler de olgunlaşmada pik yapar • 18-21 yaşlar arasında frontal yönetici işlevler olgunluk kazanır

  23. Beyin gelişimi • Temel bilgiler üzerine yeni bilgiler eklenerek beyin her an yeniden yapılandırılır • Giderek daha karmaşık yapılar ve işlevler geliştirilir • Beceriler kullanıldıkça yeni beceriler kazanılır

  24. (eyes) (ears) Uyaran- Deneyim- Gelişim • Duyu yollarından gelen uyaranlar, gen transkripsiyonunu etkileyerek beynin çeşitli bölgelerindeki nöronların farklılaşmasına temel oluşturur (auditory cortex) (visual cortex)

  25. Görme • Vision very poor at birth • Acuity about 1/30th adult level, 20/600 1 month 2 months 3 months

  26. Görme • Subkortikal görme mekanizmaları kortikal mekanizmalardan daha önce gelişir • Yeni doğanda varolan geriye dönüş inhibisyonu ile yeni uyarana yönelim, 2-3. aylarda kaybolur • 4-6. aylarda kortikal mekanizmaların gelişmesiyle tekrar ortaya çıkar

  27. Görme • Yeni doğan hareketi farkeder ancak nesne ayırımı yapamaz • Nesneye dikkati yöneltmek üzere gözlerini ve başını hareket ettirebilir • İlk ayın sonunda karşıdakinin gözüne bakabilir (bazal gangliyondan superior kollikulusa bağlantı) • Parietal lobun maturasyonu ile (2-4 ay) periferik bakış gelişir

  28. Bakış- Dikkat • Bakım verenin davranışları bebeğin dikkatini nasıl kullanacağına rehber olur • Aşırı uyarandan rahatsız olur • 3-4. aylarda beklediği bir görsel uyarana gözlerini çevirmeye başlar

  29. Görme yollarının oluşumu • Uyaran yaşamı tehdit edici özelliğe sahipse optik sinir yolu görsel talamus tarafından kesintiye uğratılır • Uyarı amigdalaya iletilir, korku tepkisi uyarılır • Yaş ve deneyimle beyin ağları gelişir ve netleşir

  30. Infancy to Childhood Hermove et al., NeuroImage 2005

  31. Beyin gelişimi dönemleri- Hastalıklar Psychiatric Illness Onset Brain Development Psychosis DLPFC Mood Disorders Pituitary Limbic OCD ADHD Striatum Prefrontal Adult Birth Childhood Adolescence Time

More Related