Metody aktywizujące w pracy z uczniem niepełnosprawnym

1. Metody aktywizujące w pracy z uczniem niepełnosprawnym Opracowała Joanna Cupak

2. Metoda( z greckiego methodos-droga, sposób postępowania) to sposób postępowania stosowany świadomie dla osiągnięcia określonego celu.

3. Metody aktywizujące • Rozumiemy jako wskazówki, sposoby działania, które pomogą uczniom: • Pogłębić zainteresowanie wspólną sprawą • Przyswoić bez trudu nową wiedze • Rozwinąć własne pomysły i idee • Komunikować się • Dyskutować na różne tematy

4. Nauczyciel pracujący metodami aktywizującymi odchodzi od roli nauczyciela i staje się; • - doradcą- który jest do dyspozycji, gdy uczniowie mają problem z rozwiązaniem trudnego zadania, lub gdy czegoś nie rozumieją, • - animatorem- który inicjuje metody i objaśnia ich znaczenie dla procesu uczenia się, przedstawia cele uczenia się i przygotowuje materiał do pracy • - obserwatorem i słuchaczem- który obserwuje uczniów przy pracy i dzieli się z nimi tymi obserwacjami • - uczestnikiemprocesudydaktycznego- który nie musi być doskonały i jest przykładem osoby, która uczy się przez całe życie • - partnerem- który jest gotowy modyfikować przygotowane wcześniej zajęcia w zależności od sytuacji w klasie, grupie.

5. Dlaczego warto pracować metodami aktywnymi? • Metody aktywne pozwalają zdobyć wiedze i umiejętności • Łączą się z emocjami, a taka wiedza jest trwalsza • Wychowanek nie jest nauczany, lecz uczy się pod kierunkiem nauczyciela • Uaktywniają wychowanka, a nauczyciel jest organizatorem, koordynatorem jego działań • Rola wychowawcy nie sprowadza się tylko do wykładu i sprawdzenia stopnia przyswojenia przez uczniów przekazanej wiedzy, choć to robić musi. • Metody te wyzwalają aktywność wychowanka, a nauczyciela ograniczają do minimum.

6. Stożek Dale’a –piramida zapamiętywania • Wykład – 5% • Czytanie – 10% • Metody audiowizualne – 20% • Demonstracje – 30% • Gry dyskusyjne – 50% • Praktyka i działanie – 70% • Natychmiastowe wykorzystywanie wiedzy, uczenie innych – 90%

7. Przykłady metod aktywizujących • Burza mózgów • Drama • Dyskusja dydaktyczna • Gry indywidualne i zespołowe • Gry i zabawy językowe

8. Burza mózgów • Metoda kształtująca pomysłowość i wyobraźnię. Pomysły mogą być codzienne, innowacyjne. Celem tej metody jest zgromadzenie, w krótkim czasie dużej liczby pomysłów potrzebnych do rozwiązania jakiegoś problemu. • Nauczyciel podaje problem, a uczniowie zgłaszają pomysły rozwiązań. Po wyczerpaniu pomysłów następuje dyskusja i wybór najlepszego rozwiązania. • Zasady burzy mózgów • - przyjmowanie wszystkich pomysłów, powstrzymanie się od ich oceniania • - zapisanie każdego pomysłu • - położenie nacisku na liczbę, a nie jakość pomysłów • - zachęcanie do podawania pomysłów z wyobraźni • - wykorzystanie cudzych pomysłów, bazowanie na nich i ich rozwijanie • - zastosowanie tej metody pozwala na włączenie wszystkich uczniów do pracy, sprawdzenie posiadanej wiedzy, szybkie zgromadzenie pomysłów.

9. Walory tej metody to; • Możliwość gromadzenia ,w krótkim czasie dużej liczby pomysłów, aktywność wszystkich uczniów. Metoda ta uczy słuchania innych i powściągliwości w cenzurowaniu wypowiedzi innych. Ponadto jest łatwa w zastosowaniu, ponieważ nie wymaga specjalnego przygotowania technicznego. • Przykłady tematów; Jakie mamy korzyści z węgla?, Jak pomóc przetrwać zwierzętom zimę?, po czym, poznajemy, że nadeszła wiosna?

10. Drama – wczuwanie się w role • Metoda ta polega na wczuwaniu się w role , na improwizacji angażującej ruch i gest, mowę, myśli i uczucia. W dramie wykorzystuje się spontaniczność uczniów, chęć do aktywnego działania, naturalną potrzebę zabawy, bycia w roli różnych osób. • Ponadto jest: - doskonałym ćwiczeniem językowym • rozwija myślenie i wyobraźnię • pogłębia emocjonalny związek z innymi • pozwala zrozumieć zachowania innych ludzi • uczy komunikatywności • ćwiczy koncentrację i spontaniczność • uatrakcyjnia edukację szkolną

11. Drama • W zakres dramy wchodzą: rozmowa, wywiad, improwizacja, żywy obraz, scenka improwizowana • Metoda ta ma zastosowanie w praktycznym ćwiczeniu umiejętności społecznych takich jak: negocjowanie, podejmowanie decyzji, komunikowanie się. Uczniowie uczą się poprzez doświadczenie i przeżywanie. • Prowadzenie zajęć metodą dramy może przebiegać w następujący sposób: • Przedstawienie uczniom tematu i celu zajęć • wprowadzenie uczniów w sytuację dramową poprzez opowiedzenie zdarzenia • Przedstawienie scenariusza, zapoznanie się z nim • Przedstawienie ról i ich przydział

12. Ustalenie miejsca i czasu akcji, przygotowanie rekwizytów • Odgrywanie przez uczniów scenek • Po zakończeniu gry – dyskusja, rozmowa o odczuciach uczestników, wysłuchanie refleksji • Podsumowanie całości dramy • Walory metody: pomaga w zrozumieniu motywacji różnych zachowań, przygotowuje do pełnienia ról życiowych, pobudza ruchowo, pomaga odkryć siebie. • Przykłady tematów: jak pogodzisz się z kolega?, poproś o pomoc w nauce, jak zapytasz o drogę?.

13. Techniki dramowe • rozmowy, wywiady - stanowią najprostszą formę bycia w roli, angażują emocjonalnie i intelektualnie. W sławną osobę wciela się jeden z uczniów, a pytania zadawane są w oparciu w wcześniejszy przykład wywiadu; • ćwiczenia pantomimiczne - są niewerbalną formą komunikowania się; • sytuacje stymulowane - polegają na naśladowaniu rzeczywistości, np. zabawa w sklep, rozmowa telefoniczna, scenka u lekarza; • uczeń wchodzi w rolę postaci np. historycznej, liczby, figury geometrycznej i wyobraża sobie, że jest daną postacią , liczbą, figurą • improwizacja – uczeń zna początek, ale nie zna zakończenia, tworzy je; • Rzeźba –wykonuje ja dwóch uczniów, jeden to rzeźbiarz, a drugi przyjmuje rolę rzeźby

14. Dyskusja dydaktyczna • To zorganizowana wymiana myśli i poglądów na dany temat, która; • Pobudza i rozwija myślenie • Pomaga kształtować poglądy i przekonania • Uczy oceny poglądów innych ludzi • Kształci umiejętność formułowania myśli ich wypowiadania • Uczy krytycznego spojrzenia na własne poglądy i zmusza do ich weryfikacji • Podczas dyskusji uczniowie rozwijają uniwersalne umiejętności jak; • Przekonywanie, argumentowanie, formułowanie wypowiedzi, zadawanie pytań, aktywne słuchanie. • W przebiegu dyskusji wyróżnia się trzy etapy: • Wprowadzenie-polegające na sformułowaniu takiego problemu, by pobudzał do myślenia i wypowiadania się.

15. Dyskusja właściwa-której istota sprowadza się do zespołowego rozwiązania problemu • Podsumowanie wyników dyskusji poprzez prowadzącego. • Nad całością dyskusji czuwa nauczyciel-wychowawca. • Dyskusja dydaktyczna posiada duże walory dydaktyczne i wychowawcze: • Przede wszystkim umożliwia uczenie się przez wymianę poglądów, uczy kultury rozmowy, jest przełamywaniem oporu przed eksponowaniem własnej osoby, pozwala na uaktywnianie uczniów nieśmiałych, daje możliwość zabierania głosu i uczy słuchania innych

16. Dyskusja dydaktyczna-Dywanik pomysłów • Dywanik pomysłów służy do prowadzenia dyskusji w grupach nad postawionym problemem. Celem metody jest poszukiwanie i wybór najlepszego rozwiązania. Metodę można zastosować do rozwiązywania różnorodnych problemów wychowawczych oraz pracy dydaktycznej, do poszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł oraz efektywnego posługiwania się technologią • Przebieg: • - zapisanie problemów na tablicy; • - rozmowa na tematy problemu, pytania, objaśnienia; • - indywidualne tworzenie pomysłów i zapisywanie ich na kartkach ( 2-3 kartki dla każdego ucznia); • - tworzenie dywanika pomysłów – przywieszanie indywidualnych pomysłów do wspólnego arkusza papieru, poprzez ich głośne odczytanie; • - ocena rozwiązań – każdy uczeń otrzymuje 1-3 punktów i może dowolnie rozmieścić je przy wybranym rozwiązaniu ( np. 3 punkty do jednego rozwiązania, 2 punkty i 1 punkt dla dwóch rozwiązań spośród dywaników pomysłów); • - obliczanie punktów i krótka wspólna dyskusja nad rozwiązaniem wybranym przez grupę.

17. Gry indywidualne i zbiorowe • Gier jest bardzo wiele. Planszowe, karciane, zręcznościowe, komputerowe. Pozwalają przećwiczyć dowolne umiejętności. • Można poprzez gry rozwiązywać konflikty, uczyć współdziałania, negocjacji • Gry prowadzą do budowania zaufania, zachęcają do współpracy, uczą rozwiązywania problemów, planowania, bawią, urozmaicają zajęcia, zwiększają aktywność.

18. Gry i zabawy jezykowe Ich wybór zależy od celu zajęć, oraz od poziomu wiedzy językowej uczniów. Zalety gier i zabaw językowych: • współzawodnictwo, które wyzwala pomysłowość, chęć mówienia, chęć bycia lepszym. Można także zauważyć, że sytuacja współzawodnictwa wzmaga odpowiedzialność za poprawność wykonania zadań, a jeśli jest to gra czy zabawa w grupach – dochodzi tu odpowiedzialność za zbiorowy efekt pracy. Budują poczucie własnej wartości. • Uczą prawidłowej komunikacji. • Uczą respektowania reguł, • Uczą przeżywania porażek i zwycięstw, • Uczą logicznego myślenia • Uczą współdziałania i zapewniają aktywność każdego uczestnika gry Celem gier jest odprężenie uczniów, integracja grup, przyswajanie pewnych umiejętności, osiągnięcie porozumienia między dziećmi nieśmiałymi, które potrzebują dodatkowych wzmocnień.

19. Przykłady gier językowych • Gra w karty ( technika luki informacyjnej) Uczniowie dobrani parami otrzymują karty na których są pytania i odpowiedzi. Pytania są w pełni sformułowane, natomiast odpowiedzi wymagają dopełnienia. Wymaga to doboru prawidłowych form gramatycznych, użycia odpowiedniej intonacji i przede wszystkim logicznej treści.

20. Na bezludnej wyspie Nauczyciel wypisuje na tablicy, kartce nazwy przedmiotów znajdujących się na tonącym statku. Uczniowie podzieleni są grupy, następnie w grupach wybierają listę niezbędnych rzeczy. Jeżeli listy przedmiotów różnią się, uczniowie na forum grupy układają wspólną listę i motywują dlaczego.

21. Domino dydaktyczne • Polega na stosowaniu zasady znanej gry w domino. Tworzy się je tak , aby odpowiednie pola „pasowały do siebie”. Mogą to być np.: • Kolory, działania matematyczne i inne. Zaletą tej metody jest to , że nauka odbywa się w formie zabawy.

22. Kosz i walizka • KOSZ I WALIZKA - Symbolika jest wyrazista: kosz oznacza rzeczy zbędne lub niedoskonałe, walizka – to, co jest na tyle ważne i potrzebne, że zabieramy ze sobą. • Materiały: • Dwie plansze – jedna z narysowanym koszem, druga – z walizką. • Kartki samoprzylepne w dwóch kolorach (np. żółtym i niebieskim) – po kilka dla każdego ucznia. • Sposób przeprowadzenie: • Zawieś obie plansze i wyjaśnij znaczenie rysunków. • Rozdaj uczniom kartki w dwóch kolorach. Na żółtym niech zapiszą to, co wynoszą z zajęć, czyli ,,zabierają ze sobą”, na niebieskich – co zostawiają, bo uważają za niepotrzebne. • Uczniowie przykleją kartki na planszach. • Odczytać można wspólnie z uczniami lub po ich wyjściu. • Ta metodą można również oceniać zagadnienia związane z omawianą lekturą ( np. postępowanie postaci literackiej) lub też gromadzić materiał do recenzji książki, filmu itp.

23. Korzyści ze stosowania metod aktywizujących w zakresie rozwoju umiejętności społecznych • mogą być modyfikowane, ponieważ uważam , że każdy nauczyciel lub wychowawca może stworzyć własną metodę i formę pracy z uczniami tak aby efektownie i wydajn nauki; • W trakcie działania wyzwalają się emocje pozytywne, które sprzyjają lepszemu zapamiętywaniu • Zwiększa się motywacja do nauki • Zwiększa się zaufanie do siebie i wiara we własne możliwości; • Aktywny sposób przyswajania wiedzy ułatwia posługiwanie się nią w przyszłości; • Rozwija się sztuka logicznego myślenia; • Pogłębia się umiejętność trafnego zadawania pytań; • Rozwija się sztuka dyskutowania z poszanowaniem inaczej myślących; • Pogłębia się umiejętność podejmowania decyzji i brania za nią odpowiedzialności; • Rozwija się umiejętność współpracy i pracy zespołowej • do szkoły i nauczycieli.

24. dziękuję za uwagę

29. ”