OBSERWATOR RYNKU PRACY REGIONU JELENIOGÓRSKO – LEGNICKIEGO Nowe obszary w poradnictwie zawodowym

1. OBSERWATOR RYNKU PRACY REGIONU JELENIOGÓRSKO – LEGNICKIEGO Nowe obszary w poradnictwie zawodowym Opracowanie: Katarzyna Druczak Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

2. Nowe obszary w poradnictwie zawodowym – propozycje do dyskusji • Nowe formy pracy: coaching, koncentracja na rozwiązaniach • Nowe zawody i ich opisywanie • Poradnictwo zapośredniczone • Poradnictwo na odległość • Poradnictwo w codzienności Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

3. Coaching • Bywa definiowany jako specyficzna forma rozmowy pomiędzy coachem a klientem, której celem jest wydobycie z klienta maksimum jego możliwości oraz pomoc klientowi w znalezieniu własnego rozwiązania. Najczęściej bywa procesem długofalowym, którego celem jest również dodanie klientowi siły i wspieranie jego starań (Vickers, Bavister) • Zakłada się, że najlepsze rezultaty osiąga się dzięki współpracy coacha z klientem, polegającej na tym, że sam klient, odpowiadając na pytania coacha, odnajduje najlepsze dla siebie rozwiązanie Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

4. Coaching • Można podzielić na dyrektywny (mówienie, szkolenie, nauczanie) oraz wspierający (słuchanie, zadawanie pytań, tworzenie wyzwań) • Coaching definiuje się także jako proces dydaktyczny, nastawiony na doskonalenie umiejętności pracownika poprzez oferowanie wielu narzędzi pozwalających klientowi na rozwinięcie swoich możliwości i zdefiniowanie ograniczeń Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

5. Sześć zasad obowiązujących w coachingu • Klient jest źródłem zasobów • Zadając odpowiednie pytania, stawiając wyzwania i udzielając wsparcia, coach sprawia, że klient zaczyna korzystać z własnych zasobów • Coaching dotyczy całej osoby – z jej przeszłością, teraźniejszością i przyszłością • Klient wybiera temat • Coach i klient są sobie równi • Celem coachingu jest zmiana i działanie Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

6. Jak zostać dobrym coachem? • Znakomity coach jest świadomie i żywo zainteresowany sposobem, w jaki ludzie mogą realizować swój potencjał, i chce towarzyszyć im w tej podróży, ma w sobie ciekawość innych, intuicję podpowiadająca mu, jak nawiązać z nimi kontakt, dobrze zna samego siebie, jest zdyscyplinowany, nie narzuca niczego klientowi, opiera się chęci dawania rad oraz pragnieniu, by zawsze mieć rację • Nie można zostać znakomitym coachem, gdy się pragnie zostać znakomitym coachem. Coaching oznacza zarządzanie stanem ciągłej niejasności Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

7. Coaching a poradnictwo zawodowe • Oba działania mają na celu pomoc klientowi w uzyskaniu pewnego pożądanego stanu, który najczęściej bywa rezultatem zmiany, zachodzącej bądź w zachowaniu, bądź w umiejętnościach • Zarówno coaching jak i poradnictwo mają na celu pomaganie • Subtelna różnica może polegać na definiowaniu słowa „pożądany” • Doradca zawodowy w większości przypadków realizuje je w ramach określonej instytucji, która odgórnie decyduje o mniejszym lub większym stopniu dyrektywności tej pomocy Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

8. Coaching a poradnictwo zawodowe • W swoich założeniach coaching polega na odkrywaniu i uwalnianiu uśpionych możliwości i potencjału klienta, pomocy w stawaniu się sobą, takim, jakim chce być • Duża zbieżność kompetencji: świadomość i zmysł obserwacji, pozwalające na dostrzeganie wyjątkowości innych ludzi, empatia, umiejętność nawiązywania kontaktu, szacunek, życzliwość, umiejętność motywowania, autentyczność itd. • W obu przypadkach podkreśla się znaczenie budowania prawdziwej relacji z klientem Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

9. Coaching a poradnictwo zawodowe – propozycje wniosków • Profesjonalny doradca może stać się profesjonalnym coachem, jeżeli podejmie wyzwanie przesunięcia środka ciężkości z doradzania na rzecz słuchania i zadawania właściwych, głębokich pytań • Doradcy zajmujący się doradztwem liberalnym mogą odwoływać się do coachingu • Podobne zestawy kompetencji np. empatia, szacunek, aktywne słuchanie, umiejętność komunikowania się, intuicja, umiejętność zadawania pytań, umiejętność analizowania, chęć niesienia pomocy Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

10. Coaching a poradnictwo zawodowe – propozycje wniosków • Coaching jest jedną ze współczesnych metod i form poradnictwa • Doradcy mają do czynienia z osobami aktywnymi zawodowo, wyspecjalizowanymi, dobrze zorientowanymi na rynku pracy, poszukującymi informacji czy porady jak zarządzać swoja karierą (coaching kariery) Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

11. Coaching kariery • To jeden z obszarów coachingu, jest szczególnie przydatny dla osób chcących rozważnie zaplanować swoją przyszłość zawodową • Jest on wsparciem w prowadzeniu kariery klienta tak, by jej przebieg był zgodny z jego wartościami, potrzebami i umiejętnościami • Pozwala obiektywnie i rzetelnie ocenić obecną sytuację zawodową oraz wskazać możliwości i zagrożenia w kreowaniu przyszłości zawodowej klienta Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

12. Coaching kariery • Podczas sesji coachingowych klient pracuje nad różnymi zagadnieniami, takimi jak: • Tworzenie strategii rozwoju kariery • Identyfikacja ograniczeń, mocnych i słabych stron • Wyznaczanie planów zawodowych • Networking w budowaniu kariery • Marketing własnej osoby na rynku pracy Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

13. Metoda GROW • Metoda należąca do grupy metod uczenia się w kontakcie z inną osobą • Etapy postępowania w technice GROW - Ustalcie ... Generalny cel - Przeanalizujcie ... Rzeczywistość - Rozważcie wszystkie ... Opcje - Potwierdźcie ... Wolę działania Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

14. GROW GROW czyli : • Cel, który klient chce osiągnąć podczas sesji • Rzeczywistość, w której klient funkcjonuje • Opcje – rozpatrywane są opcje, jakie klient może wybrać, by osiągnąć wyznaczony cel • Wola (Wyniki) podjęcia określonego działania w celu wprowadzenia w życie wybranych wcześniej opcji Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

15. Podejście skoncentrowane na rozwiązaniach • Założenie: celem nie jest samo „rozwiązanie problemu”, a skonstruowanie optymalnego rozwiązania dla sytuacji, w której znalazł się klient • Kierunek pracy determinowany jest tym, co klient uważa za najważniejsze dla siebie • Doradca przestaje być „ekspertem” w znaczeniu „wiem co jest potrzebne pacjentowi”, jest natomiast „ekspertem” od sposobu prowadzenia spotkania tak, aby współtworzyć wraz z klientem wizje celu i najbardziej optymalną drogę do jego osiągnięcia oraz szukania sposobów na jej przebycie Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

16. Podejście skoncentrowane na rozwiązaniach • Całkowita akceptacja perspektywy klienta na własne życie • Perspektywa: teraźniejszość i przyszłość • Wszystko zależy od tego co powie klient • Ludzie są pełni zasobów, potrzebnych do znalezienia rozwiązania • Klient jest ekspertem od swojego życia. Jak każdy potrzebuje czasem wsparcia • „Jaki jest Pański cel przyjścia tutaj?” ; „Co by Pan chciał, żeby się zmieniło, jako rezultat przyjścia tutaj?” „Co jest dla Pana ważne w życiu?” „Co takiego Pan zrobi, aby choć trochę poprawić swoja sytuację?” Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

17. Podejście skoncentrowane na rozwiązaniach • Filozofia centralna: • Jeśli coś się NIE ZEPSUŁO – nie naprawiaj tego. • Jeśli się dowiesz co DZIAŁA, rób tego więcej. • Jeśli coś nie działa, nie rób tego więcej. RÓB COŚ INNEGO. Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

18. Nowe zawody i ich opisywanie • Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 27 kwietnia 2010r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania: - 2360 zawodów i specjalności (dotychczas 1770) - 564 nowe zawody i specjalności; w ramach istniejących profesji wyodrębniono 110 dodatkowych specjalności Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

19. Nowe zawody i ich opisywanie • nowe zawody: egzaminator on-line, koordynator projektów unijnych, dydaktyk aplikacji multimedialnych, broker informacji (researcher), specjalista do spraw uzależnień od mediów cyfrowych, nauczyciel na odległość, konsultant ds. kariery, specjalista wielokulturowości, etyk biznesu Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

20. Nowe zawody a prestiż zawodów • Według socjologa Jacka Wasilewskiego, w skład oceny prestiżu zawodowego wchodzi wiele elementów, takich jak: • wymagany poziom kwalifikacji i wykształcenia, • zajmowane stanowisko, • ponoszona odpowiedzialność, • zakres podejmowanych decyzji, • uciążliwość pracy, • społeczne znaczenie zawodu, • stałość i pewność pracy, • możliwość uzyskania dodatkowego wykształcenia Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

21. Procent Polaków darzących wybrane zawody dużym lub bardzo dużym poważaniem: • profesor uniwersytetu – 84% • strażak – 84% • górnik – 78% • pielęgniarka – 77% • lekarz – 73% • inżynier pracujący w fabryce – 71% • nauczyciel – 70% • robotnik wykwalifikowany, np. tokarz, murarz – 69% • księgowy – 64% • oficer zawodowy w randze kapitana – 63% • sędzia – 62% Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

22. kierowca autobusu – 61% • rolnik indywidualny na średnim gospodarstwie – 61% • informatyk, analityk komputerowy – 61% • adwokat – 60% • (…) • minister – 36% • radny gminny – 31% • poseł na sejm – 24% • działacz partii politycznej – 19% [podaję za: CBOS 2009] Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

23. Poradnictwo zapośredniczone • uprawiane dzięki różnym środkom masowej komunikacji, które są pośrednikami (nośnikami informacji) • piśmiennictwo (listy, książki poradnikowe, prasa) • radio (audycje, wywiady ze specjalistami) • telefon (np. telefon zaufania, infolinia) • telewizja • Internet Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

24. Poradnictwo na odległość • prowadzenie konsultacji doradczych za pośrednictwem Internetu oraz sieci telefonicznych (…); w formie komunikacji bezpośredniej lub pośredniej” [Łodyga, 2009] Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

25. Poradnictwo na odległość - odmiany • strony www • portale (edukacyjne, o rynku pracy, branżowe) • programy multimedialne • testy i poradniki • e-booki • komputerowe bazy danych • e-learning • webinaria • video porady • czaty • portale społecznościowe • fora • skype, gadu – gadu • Awatar

26. Plusy poradnictwa na odległość • stwarza możliwość korzystania z pomocy doradców poza poradniami • umożliwia stworzenie wirtualnej poradni w miejscu, w którym brak poradni czy centrum doradczego • stwarza możliwość kontaktu z doradcami różnych specjalności, do których bezpośrednie dotarcie byłoby niemożliwe • jest wygodne - można się konsultować bez wychodzenia z domu • zapewnia poczucie bezpieczeństwa • zapewnia anonimowość • stanowi udogodnienie dla osób niepełnosprawnych • stwarza nowe miejsca pracy dla doradców zawodowych • daje możliwość stworzenia różnorodnych grup wsparcia, które mogą funkcjonować bez względu na polityczne, geograficzne czy innego rodzaju bariery (Schulz, 2003) Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

27. Minusy poradnictwa na odległość • niepewność dotycząca kwalifikacji, jakie posiada osoba przedstawiająca siebie jako doradca • konieczność opanowania obsługi komputera i innych dodatkowych urządzeń • brak kontaktu wzrokowego uniemożliwia zebranie pełnych danych o kliencie (niemożność obserwacji „mowy ciała”) • brak możliwości rozwijania kompetencji społecznych klienta • ryzyko przeładowania informacjami • nie ma pełnej kontroli nad przepływem informacji w sieci • przy wypełnianiu testu na odległość, doradca nie ma pewności, że wypełniał go właściwy klient Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

28. Poradnictwo w codzienności • Poradnictwo w rozmowach codziennych • Poradnictwo w rozmowach zapisanych w mediach • Poradnictwo w rozmowach zapisanych w pamięci • Poradnictwo w rozmowach zapisanych w przestrzeni społecznej • Poradnictwo „na progu” • Poradnictwo incydentalne [podaję za: E. Siarkiewicz] Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

29. Dziękuję za uwagę … Spotkanie współfinansowane przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego