De arbeidsmarkt

1. inkomen vraag en aanbod De arbeidsmarkt werkloosheid Actieve bevolking motivatie cao arbeidsreglement opzeggingstermijn grafieken tewerkstelling arbeidscontract statistieken loon uitzendarbeid productiviteit OLVO - 25/09/2002 - KULAK - 02/10/2002

2. 1 Waarom werken we? Zoek op http://www.jobat.be waarom mensen werken. 1 Waarom werken we? Vergelijking in tijd. Vergelijking in ruimte. 2 De arbeidsmarkt. 3 Loonverschillen. 4 WG versus WN. 5 Personeelsbeleid. 6 Tewerkstelling. 7 Evolutie. Geld 36,84%Jobinhoud 29,47%Zelfontplooiing 27,37%Collega’s 05,26%Je baas 01,06%Kan je nog andere motieven bedenken?Plichtsbesef, plezier,… Waren het steeds dezelfde motieven die mensen in alle tijden deden werken? Waarom werken mensen in ontwikkelingslanden?

3. 2 Factoren bepalend voor het loon Wat wordt hier gevraagd? Wie doet dat? Vind je ook het tegenovergestelde? 1 Waarom werken we? 2 De arbeidsmarkt. Arbeidsmarkt. Vraag en aanbod. Deelmarkten. 3 Loonverschillen. 4 WG versus WN. 5 Personeelsbeleid. 6 Tewerkstelling. 7 Evolutie. http://vdab.be Wat kan je hier aanbieden?Wie doet dat? Gebeurt hier ook het omgekeerde? Ga daartoe eens zoeken op de website van de VDAB. Zoek daar ook de betekenis van dit letterwoord. http://jobat.be Arbeidsmarkt? analoog met productmarkt ( thema 1)Vraag en aanbod? Toepassing (ms excel)Verdient iedereen evenveel? Hoe komt dit? Kan er dan gesproken worden van één arbeidsmarkt?Hoe ontstaan deelmarkten?

4. 2 Factoren bepalend voor het loon Is een arbeidsmarkt steeds in evenwicht? Lees hiertoe onderstaande artikels: 1 Werkloosheid in Vlaanderen daaltHet valt nog mee met de werkloosheid in Vlaanderen.Zo blijkt uit de werkloosheidscijfers van november.Stef SwinnenIn één maand tijd daalde het het aantal werkzoekenden met 8.793 of met 4,8%. Vooral bij de mensen jonger dan 25 ligt de daling hoog (-12,8%). Hoewel de werknemers van SABENA nog niet in de telling zijn opgenomen, maakt minister Landuyt zich sterk dat er een daling is. 2 Volk tekort Het Vlaams Economisch Verbond publiceerde in december 2000 een studie over de knelpuntberoepen. Daaruit blijkt dat de toestand niet alleen verontrustend is, maar voor vele beroepscategorieën ook hopeloos. Sommige beroepen zitten al jaren diep in de penarie.Mieke De Jaegher‘Structureel knelpuntberoep’ is het weinig benijdenswaardige statuut van ruim een derde van het totaal aantal openstaande jobs bij de VDAB, wat betekent dat werkgevers al jaren problemen ondervinden om voor bepaalde jobs geschikte mensen te vinden. En dit probleem evolueert allesbehalve gunstig: op tien jaar tijd is het aandeel vacatures voor knelpuntberoepen verdubbeld. Of hoe zelfs een knelpuntberoep in een nog penibelere situatie kan terechtkomen. 1 Waarom werken we? 2 De arbeidsmarkt. Arbeidsmarkt. Vraag en aanbod. Deelmarkten. 3 Loonverschillen. 4 WG versus WN. 5 Personeelsbeleid. 6 Tewerkstelling. 7 Evolutie. Geef voorbeelden van deelmarkten(beroepen) waar je deze fenomenenvaststelt.Vertaal de gevonden fenomenen in economische termen en weeg vraag en aanbod daarbij van elkaar af. Werkloosheid: Aanbodoverschot = vraagtekortKnelpuntberoepen: Aanbodtekort = vraagoverschotOpdracht:1 duid op de grafiek beide situaties aan.2 Zoek de oorzaken van knelpuntberoepen op de website van de VDAB. Waarom horen beenhouwers hiertoe?

5. 3 Hoe ontstaan loonverschillen? Opdracht: Loonverschillen naar functie en sectorBron ‘Salarisenquête ’: http://www.vacature.com/scripts/indexpage.asp?headingID=440 1 Som op welke criteria aanleiding kunnen geven tot verschillen in loon.2 Wat is het gemiddelde inkomen van een werknemer van 42 jaar?3 Hoeveel verdienen werknemers uit de ‘marketing’ en ‘administratie’ gemiddeld? 4 Welke functie betaalt het best? 5 Gelijkaardige vragen voor de sectoren. 6 Welke extra-legale voordelen onderscheidt men? 7 Welke van die voordelen zijn het meest in trek? 8 In welke sector zijn aandelen het meest succesvol? 1 Waarom werken we? 2 De arbeidsmarkt. 3 Loonverschillen. Criteria. Verticaal + horizontaal. Vergelijking. 4 WG versus WN. 5 Personeelsbeleid. 6 Tewerkstelling. 7 Evolutie. Soorten loonverschillen: Verticale: Horizontale: • Opleiding / beroep- Ervaring / leeftijd- Regio- Sector

6. 4 Afspraken tussen WG en WN Individuele arbeidsovereenkomstenWat? - onder gezag - prestaties leveren - tegen een beloningBepalingen?- art.1 hoedanigheid: - arbeider: handenarbeid / loon - bediende: hoofdarbeid / wedde- art. 2 duur: - onbepaalde duur (regel) - bepaalde duur - welomschreven werk- art. 3 proefbeding: - proefperiode voor WG én WN - duur verschillend naargelang statuut- art. 6 concurrentiebeding- art. 7/8 arbeidsreglement / CAO (zie verder)- art. 9 alleen rechtbanken bepleiten arbeidsgeschillen 1 Waarom werken we? 2 De arbeidsmarkt. 3 Loonverschillen. 4 WG versus WN. Individuele AO. Collectieve AO. Bepalingen. Arbeidsreglement. WN/WG organisaties. 5 Personeelsbeleid. 6 Tewerkstelling. 7 Evolutie.

7. 4 Afspraken tussen WG en WN Collectieve arbeidsovereenkomsten Wat? Opdracht Voorbeeld: Voeding (paritair comité 118)Arbeidsreglement Wat? Download Welke zaken worden vastgelegd in een AR? 1 Waarom werken we? 2 De arbeidsmarkt. 3 Loonverschillen. 4 WG versus WN. Individuele AO. Collectieve AO. Bepalingen. Arbeidsreglement. WN/WG organisaties. 5 Personeelsbeleid. 6 Tewerkstelling. 7 Evolutie. - arbeidsduur; - uurrooster; - rustdagen; - loon; - rechten en plichten van WN en toezichthoudend personeel; - proefbeding; - beëindiging van een AO; - ziekte, ongeval en arbeidsongeval; - bescherming op het werk; - ongewenst sexueel gedrag op het werk; - diversen. Theoretische achtergrond

8. 4 Afspraken tussen WG en WN Werknemers- en werkgeversvertegenwoordiging A Werknemersvertegenwoordiging:vakbond > beroepscentrales (acod,…) > vestigingszetels B Werkgeversvertegenwoordiging: C Sociaal overleg (staking, lock out) 1 Waarom werken we? 2 De arbeidsmarkt. 3 Loonverschillen. 4 WG versus WN. Individuele AO. Collectieve AO. Bepalingen. Arbeidsreglement. WN/WG organisaties. 5 Personeelsbeleid. 6 Tewerkstelling. 7 Evolutie. Opdracht:Zoek de betekenis achter deze logo’s op het internet. Opdracht:1 Zoek de betekenis achter deze logo’s op het www.2 Zoek het verband tussen deze organisaties. Tip

9. 5 Personeelsmanagement < Waarom is onderzoek naar personeelstevredenheid belangrijk? Personeelstevredenheid De laatste jaren gaan werkgevers steeds meer aandacht besteden aan hun Human Capital. Werknemers zijn professionals, vakmensen, geschoolde krachten die deel uitmaken van het kapitaal van een bedrijf maar die vooral ook nodig zijn voor het bedrijf omwille van hun specifieke competenties en vaardigheden. Welke de doelstellingen van een bedrijf ook zijn, verdere groei, uitbreidingen, herstructurering,… steeds zijn er mensen nodig die deze doelen moeten helpen waarmaken. Werkgevers ondervinden dus meer dan ooit dat het dus de moeite loont om te investeren in goed, gemotiveerd en tevreden personeel. Want niet alleen zijn tevreden werknemers globaal meer tevreden. Ook leidt ontevredenheid tot hoger absenteïsme, wat een grote kost veroorzaakt voor organisaties. Verder dragen tevreden werknemers bij tot een beter klimaat en meer efficiëntie in het bedrijf. Personeelstevredenheid is dus te belangrijk om zo maar te negeren. Daardoor is Human Resources Management een belangrijk onderdeel geworden van het management. 1 Waarom werken we? 2 De arbeidsmarkt. 3 Loonverschillen. 4 WG versus WN. 5 Personeelsbeleid. Motivatie. Middelen. Vergelijking. 6 Tewerkstelling. 7 Evolutie. o.b.v. een onderzoek, verricht aan de UG Opdracht 1: Hoe kan je je personeel extra motiveren? Neem de 10 punten door en vat elk punt samen in één zin.Opdracht 2: Bekijk de grafiek en > vertel hoe men concreet motiveert.Opdracht 3: Meest belangrijk? Loon of extralegale voordelen?

10. 6 Werkloosheid en tewerkstelling Indeling van de totale bevolking 1 Waarom werken we? 2 De arbeidsmarkt. 3 Loonverschillen. 4 WG versus WN. 5 Personeelsbeleid. 6 Tewerkstelling. Indeling+coëfficiënten. Soorten werkloosheid. Gevolgen+oorzaken. Oplossingen. 7 Evolutie. Open volgende excel-map en los de opdrachten op a.d.h.v. de links naar de site van het ‘ministerie van tewerkstelling en arbeid’:Opdracht 1 Vervolledig het schema.Opdracht 2 Omschrijf alle begrippen uit het schema.Opdracht 3 Welk getal kan op elk van de bedragen worden geplaatst?Opdracht 4 Maak een cirkeldiagram dat de hoofdindeling van de totale (en beroeps-) bevolking weergeeft.Opdracht 5 Som 2 onderdelen op van de non-actieve bevolking.Opdracht 6 Hoe is de beroepsbevolking (werkend/werkloos) geëvolueerd tussen 1970 en 1999? Hoe verklaar je dat vanuit Vraag en Aanbod?

11. 6 Werkloosheid en tewerkstelling Werkloosheid 1 Waarom werken we? 2 De arbeidsmarkt. 3 Loonverschillen. 4 WG versus WN. 5 Personeelsbeleid. 6 Tewerkstelling. Indeling+coëfficiënten. Soorten werkloosheid. Gevolgen+oorzaken. Oplossingen. 7 Evolutie. > Opdracht 7 Welke conclusies kan je trekken uit dit cijfermateriaal v.w.b. werkloosheid?> Opdracht 8 Druk deze cijfers procentueel uit in de excel-map.Zoek hier voor volgende opdrachten: Opdracht 9 Aangezien jongeren die school lopen niet werken, behoren ze tot de werkloosheid. Ga je hiermee akkoord? Argumenteer voldoende.Opdracht 10 Hebben alle werklozen recht op een uitkering. Vind je dat terecht en waarom (niet)? CoëfficiëntenActiviteitsgraad = BBV / TBVParticipatiegraad = BBV / Bevolking 14-64 jaarOpdracht 11 Bereken de coëfficiënten in de excel-map

12. 6 Werkloosheid en tewerkstelling Soorten werkloosheid?1 Conjuncturele;2 Structurele;3 Vrijwillige;4 Verborgen … Gevolgen?1 Overheidsuitgaven; 1 Inkomen daalt; 2 Stagnatie van de economie; 2 Isolatie; 3 Sociale onrust … 3 Familiale problemen … Oplossingen?1 Zoek op de site van de VDAB naar maatregelen genomen door de overheid met het oog op het verlagen van de werkloosheid. Bewerkt men hier de vraag of het aanbod?2 Zoek ook nog even hier. Idem: vraag of aanbod?3 Waarom zou de overheid de werkloosheid willen reduceren? 1 Waarom werken we? 2 De arbeidsmarkt. 3 Loonverschillen. 4 WG versus WN. 5 Personeelsbeleid. 6 Tewerkstelling. Indeling+coëfficiënten. Soorten werkloosheid. Gevolgen+oorzaken. Oplossingen. 7 Evolutie.

13. 7 Evoluties op de arbeidsmarkt BegrippenTelewerkenUitzendarbeidPWAStartbaan e-RecruitmentEvolutie activiteitsgraden naar geslacht > Opdracht 1 Verdeel de klas in 3 groepen en laat elke groep 2 begrippen opzoeken op het internet. Let op: sommige begrippen kwamen we reeds tegen in vorige lessen.Opdracht 2 Neem deze tekst door en som op welke voorspellingen worden gemaakt omtrent de toekomstige arbeidsmarkt. 1 Waarom werken we? 2 De arbeidsmarkt. 3 Loonverschillen. 4 WG versus WN. 5 Personeelsbeleid. 6 Tewerkstelling. 7 Evolutie. Opdracht 3 Neem dit korte artikel door en verklaar de 3 sleutelbegrippen in cursief uit de titel. Tijdskrediet - Werkloosheidsval - Antwoord op de berekeningen van het VBOBrussel, 13 Maart 2002 Via de pers beweerde het VBO dat het optrekken van de federale premies voor het tijdskrediet tot op het bedrag voorzien door het Vlaamse Gewest (d.w.z. € 178,95) een belangrijke werkloosheidsval vormde.Volgens het VBO zou voor de lonen onder € 1.980, het nettoverschil tussen een voltijdse en een 4/5e baan in het kader van het tijdskrediet, onvoldoende groot zijn om de werknemers nog langer voltijds aan het werk te houden. De werkgeversorganisatie beweert zelfs dat voor lonen van dit niveau de 50-plussers netto meer zouden verdienen met een 4/5e baan dan met een voltijdse baan…

14. BijscholingDe arbeidsmarktOLVO 25/09/2002KULAK 02/10/2002einde.