Kansen voor en voorbeelden van sociale innovatie

1. Kansen voor en voorbeelden van sociale innovatie

2. Agenda • Wat is het NCSI? • Waarom (sociale) innovatie? • Wat is sociale innovatie? • Wat doet Nederland aan sociale innovatie? • Sociale innovatie: praktijkvoorbeelden • Sociale innovatie en u?

3. NCSI: Katalysator sociale innovatie • Actie centrum: realiseren projecten met organisaties • Vraaggestuurde start en organisatie van projecten • Experimenten & monitoring Voorbeelden: innovatie van onderop, managen op basis van vertrouwen, zelfroosteren, werknemer 2.0, ICT&arbeid, ZZP-er in je netwerk. • Kenniscentrum: verzamelen en verspreiden van kennis • D-base; seminars, bijeenkomsten en conferenties; kennisgroepen; NCSI Academy; trainee-programma; publicaties, • Netwerken, agenda-setting, samenwerking overheid (o.a. SZW), kennisinstellingen en organisaties

4. Organisatiestructuur NCSI Innovatie platform Projecten & Netwerken Projectteam • grote organisaties. vakbonden ProgrammaRaad NCSI Kennis- platform Bestuur • commerciële consultant bedrijven • universiteiten • kennisinstellingen • 2 werkgevers organisaties (AWVN/FME) • 2 vakbonden (FNV-bg, CNV-bb) • 2 universiteiten (Erasmus RSM, Aias) • 1 kennisinstituut: TNO Inscope

5. Waarom (sociale) innovatie? Ambitie: 2010: EU de meeste competitieve en dyna-mische kenniseconomie ter wereld. In stand houden verbe-tering Europese sociale welvaartsmodel, streven naar duurzame groei. Lissabonakkoord 2000: kenniseconomie

6. Waarom sociale innovatie? • Internationale competitie op kosten onhoudbaar • Het alternatief, de kenniseconomie schakelt over van: • Voorspelbaarheid naar dynamiek • Hiërarchie naar complementariteit • Kapitaal als productiefactor naar arbeid • Produceren naar creëren • Volgen naar ondernemen Andere vormen van organiseren, leiden en samenwerken

7. Sociale innovatie en Nederland Spanningsvelden: • Innovatieparadox • Paradox arbeidsethos • Zekerheid versus flexibiliteit • Collectiviteit versus individualiteit • Functie- versus competentiedenken

8. Innovatieparadox Prof. dr. Henk Volberda, Rotterdam School of Management: • ‘innovatieparadox’: we excelleren in technologische innovatie en kennisontwikkeling, maar……………….. we benutten het te weinig in bedrijven en instellingen. • Nederland daalt in the Global Competitiveness index We moeten innovatiekracht versterken door dynamisch management, flexibel organiseren en ontwikkeling van vaardigheden en competenties.

9. Paradox arbeidsethos Advies OESO (Febr. 2008): om economische groei te behouden dient Nederland: • De pensioengerechtigde leeftijd te verhogen boven 65 jaar • Meer uren per week te werken • Part-time werk te ontmoedigen maar, Nederlandse werknemers: • Willen niet doorwerken na hun 65ste • Willen niet meer uren werken • Hechten aan hun part-time werk en balans werk-privé

10. Zekerheid versus flexibiliteit • We moeten van baanzekerheid naar werkzekerheid maar • Een groot deel van de werknemers heeft nu zo veel baanzekerheid dat ze niet geneigd zijn om te bewegen Juiste balans flexicurity

11. Collectiviteit versus individualiteit De traditionele arbeidsverhoudingen zijn collectief gericht en sluiten niet aan op de kenniseconomie en mobiliseren geen nieuwe, lager opgeleiden en sluiten niet aan op de behoefte van jongere hoogopgeleiden

12. Functie- versus competentiedenken • De kenniseconomie vraagt om kenniswerkers met goed ontwikkelde competenties maar • Die competenties mag hij/zij alleen gebruiken binnen aangegeven kaders, voor innovatief of ondernemend gedrag is weinig ruimte

13. De Nederlandse uitdaging: voor behoud van economische groei en ons welvaartsniveau: • ligt het accent niet op harder werken, maar wel op ‘slimmer’ • dienen we nieuwe, adequate arbeidsverhoudingen te creëren • dienen we innovatie en productiviteit te verhogen door: • vaardigheden, competenties en motivatie van medewerkers optimaal te benutten • technologische innovatie te koppelen aan sociale • flexibel te organiseren tot wendbare organisaties, die open samenwerken en innoveren

14. Mobilisatie van institutionale Stakeholders (overheid, vakbonden, werkgeversorganisaties) Organisatie (flexibel organiseren) Management (Dynamisch Management) Concurrentiepositie & Productiviteit Sociale Innovatie Arbeid (slimmer werken) Concurrentie niveau Co-creatie door externe netwerken en kennisallianties Wat is sociale innovatie ?bron: Volberda Kennis niveau (Diepte / Breedte)

15. Nederlandse initiatieven: • Innovatieplatform (IP) 2003 • Task Force Sociale innovatie (2005) • Oprichting NCSI (2006) • IP-2 (2006) • Inscope (2008) • Subisidies ministeries EZ-SZW-OCW, waaronder ESF-actie-E (2007-2013) En………… • Instelling en groei lectoren Sociale Innovatie • Agendasetting SER (Rinnooy Kan) • Agendasetting bij en praktijkbegeleiding van organisaties door (oprichters) NCSI • Groeiende belangstelling adviessector (Greenfield, Kookboek) • Groeiende adoptie organisaties (o.a. NS, AKZO-Nobel-DSM-NVZ)

16. Slimmer pauzeren bij Philips DAP(ESF actie-E thema slimmer werken) Vraagstuk: Opvangen fluctuaties in klantvragen, met kortere time to market flexibiliteit in de productie, soms tijdens piekdrukte tijdelijk opschakelen naar 2 of 3 ploegendiensten, samen pauzeren. Stijging kosten opslag, voor medewerkers niet altijd plezierig Bron: ‘Slimmer werken in de praktijk: Voorbeelden van werken in productieve en gezonde banen’, TNO Arbeid, 2005, pagina 23-27

17. Vervolg Philips DAP Roulerend kort pauzeren in koppels • frequenter pauzeren en iets meer pauzetijd • hogere output. • vermindering van vermoeidheid • Door 90% van de medewerkers als prettig ervaren, fitter aan het eind van de dag Kor Visscher, productiemanager bij Philips DAP: 'Door roulerend pauzeren is het mogelijk om bij toename van de klantvraag de flexibiliteit in de lijn te verhogen met 16%. Zonder extra investeringen. Hierdoor kun je het overgaan naar een extra ploeg uitstellen. De output is hoger en de mensen vinden het prettig: een win -win situatie

18. Zelfsturende teams Veeg- en Straatbedrijf Den Haag (ESF-actie-E thema Flexibeler arbeidsorganisatie) Vraagstuk: In periode van 10 jaar volledig concurreren met de private markt, met slechte aanvangscondities • Van schoonmaken naar schoonhouden (beeldniveaus) • Opleiden personeel • Vergroten “span of control” • Betrekken burgers • Zelfstandige teams Bron: http://www.NCSI.nl

19. Vervolg Veeg-en straatbedrijf Den Haag Hoger schoonheidsniveau openbare ruimte tegen lagere kosten door trotse en zelfstandige vegers • daling ziekteverzuim in 6 jaar van 27% naar 6,5%. • verloren concessies terugverdiend. • effectiviteitstijging ca4% per jaar • verminderde inzet van veegmachines (van 30 naar 20). • schoonheidsniveau ligt boven de afgesproken norm, mede door daling vervuiling door burgers.

20. Zuivelsector(ESF-actie E thema nieuwe verhoudingen arbeidsorganisaties Vraagstuk: Hoe concurrerend blijven bij grens aan kostenbeheersing en schaal vergroting Zuivel zet in op slimmer produceren, vernieuwing en flexibiliteit met focus op medewerkers. Sleutelbegrippen: betrokkenheid, ontwikkeling en fun Introductie jaarlijkse themadag: werkgevers, vakbonden, kaderleden en ondernemingsraadsleden • Friesland foods: young waves (werk-lerentraject om jonge werk-nemers te boeien), • Campina: TPM-management (continue verbetering onderhoud door betrokkenheid medewerkers voor storingsvrije fabriek) Bron: http://www.AWVN.nl Werkgeven november 2007

21. Vervolg Zuivel • toename jongeren voor Good Food opleiding en daarmee toekomstige werknemers • taakverrijking en leereffect voor medewerkers die jongeren begeleiden (masters) • TPM: minder materiaal- en uren aan herstelverlies en verhoogd werkplezier • Themadag 2007: sociale innovatie met CAO-afspraak: 2 nieuwe pilots 2008 (lopend)

22. Sociale innovatie en u? • Breed scala aan kansen • Inhoudelijke informatie en inspirerende voorbeelden: http://www.NCSI.nl • Extra gelden beschikbaar: Agentschap SZW • Laat u inspireren tot een volgende stap!