1 / 37

GIDA ENDÜSTRİSİNDEKİ MESLEKİ AKCİĞER HASTALIKLARI

GIDA ENDÜSTRİSİNDEKİ MESLEKİ AKCİĞER HASTALIKLARI. Prof. Dr. Fatma Evyapan Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD. Sunum Akışı. Genel Bakış Gıda Endüstrisinde Duyarlılaşmaya Bağlı Meslek Astımı Etkenleri Enzimler Hayvansal Proteinler Deniz ürünleri

afra
Download Presentation

GIDA ENDÜSTRİSİNDEKİ MESLEKİ AKCİĞER HASTALIKLARI

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. GIDA ENDÜSTRİSİNDEKİ MESLEKİ AKCİĞER HASTALIKLARI Prof. Dr. Fatma Evyapan Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD

  2. Sunum Akışı • Genel Bakış • Gıda Endüstrisinde Duyarlılaşmaya Bağlı Meslek Astımı Etkenleri • Enzimler • Hayvansal Proteinler • Deniz ürünleri • Katkı Maddeleri ve İritanla İndüktlenen Astım • Endotoksinler ve Astım Benzeri Sendrom • Kimyasal Tatlandırıcılar ve Bronşiyolitis Obliterans • Sonuçlar

  3. Türkiye’deki Başlıca Gıda Sektörleri ve Çalışan Sayısı • Sebze meyve işleme: 117.408 (%24,92) • Diğer gıda maddeleri: 75.817 (%16,09) • İşlenmiş unlu ürünler: 65.431 (%13,89) • Şekerleme, kakao, çikolata:38.048 (%8,08) • Şeker üretimi ve arıtımı: 29.847 (%6,34) • Süt ve süt ürünleri: 28.543 (%6,06) • Un ve unlu ürünler: 24.572 (%5,22) • Et ve et ürünleri: 23.805 (%5,05) • Bitkisel ve hayvansal yağlar: 23.746 (%5,04) • Yem sanayii : 22.800 (%4,84) • Maden suları: 6500 (%1,38) • Su ürünleri işleme: 6429 (%1,36) • Meşrubat: 4.181 (%0,89) • Alkollü içecek sanayii: 3.9494 (%0,84) • TOPLAM: 471.076 Türk Gıda Ve İçecek Sektörü Envanteri 2008

  4. Gıda Endüstrisinde Karşılaşılan Başlıca Solunum Sistemi Hastalıkları • Duyarlılaşmaya bağlı meslek astımı • İritanla indüktlenen astım • İşyerinde alevlenen astım • Kronik bronşit • Konstriktif bronşiyolitis obliterans • Hipersensitivite pnömonitisi Shahakian N,Kreiss K Adv Food and Nutr Res 2009; 53: 164-192

  5. Schacher EN Environ Health 2009; 8:1-16

  6. Gıda Üretiminde Duyarlılaşmaya Bağlı Meslek Astımı Etkenleri • Unlar:Tahıl unları, soya unu • Enzimler: alfa amilaz, glükozamilaz, pektinaz, glükonaz, pepsin, pekten • Deniz hayvanlarında kaynaklanan alerjenler • Bitki tohumları: susam,ayçiçeği • Bitkiler: kahve kakao,yeşil çay, ıspanak • Hayvansal proteinler: yumurta proteini, laktalbümin, süttozu, kazein • Baharatlar • Gıda boyaları: karmin • Tatlandırıcılar Shahakian N,Kreiss K Adv Food and Nutr Res 2009; 53: 164-192

  7. İritanla İndüktlenen Astım • Klorin gazı, beyazlatıcılar, temizleyiciler ya da dezenfektanlar • Sodyum metabisülfit Shahakian N,Kreiss K Adv Food and Nutr Res 2009; 53: 164-192

  8. İşyerinde alevlenen astım • Soğuk hava • Aerosol spreyler • Duman • İs • Daha önce duyarlı olunan alerjenlerle yeniden karşılaşma Shahakian N,Kreiss K Adv Food and Nutr Res 2009; 53: 164-192

  9. Konstriktif Bronşiyolitis Obliterans • Diasetil • Tereyağı tatlandırıcıları • Aşırı ısıtılmış pişirme yağları Shahakian N,Kreiss K Adv Food and Nutr Res 2009; 53: 164-192

  10. Kronik Bronşit • Fırıncı ve pastacılar • Gıda işlemeciliği sırasında çoklu maruziyetler Shahakian N,Kreiss K Adv Food and Nutr Res 2009; 53: 164-192

  11. Hipersensitivite Pnömonitisi • Peynir ya da peynir mayasındaki penicillium • Yeşil kahve tozları • Üzümlerdeki botrytis cineres • Aspergillus orizae • Karmin boyaları Shahakian N,Kreiss K Adv Food and Nutr Res 2009; 53: 164-192

  12. Enzimler • Gıda işlemeciliğinde çeşitli reaksiyonlarda katalizatör olarak kullanılmakta • IgE aracılıklı duyarlılaşmaya bağlı meslek astımı nedeni • Duyarlılaşmada risk faktörleri: • Atopi • Sigara • Kümülatif maruziyet Bernstein In Bernstein IL, Chang Yeung M, Malo JL eds. Asthma in the Workplace. New York third edt. 2006

  13. Bitkisel Kökenli Enzimler • Papain: Papaya bitkisinin sütünden elde edilmektedir • Et yumuşatma • Meyve suyu yapımı • Bira yapımı (birayı berraklaştırmak için) • İmmünolojik reajan • İşçilerin %35’inde duyarlılaşma • Az sayıda meslek astımı olgusu • 330 olgunun 7’sinde meslek astımı • Pepsin: • Et yumuşatma • Tahıllarda katkı maddesi • Likör ve peynir yapımı • Duyarlılaşma deri prick testleriyle ortaya konulmakta • Pektinaz • Meyve sularını berraklaştırmak, meyve posasını eritmek • Maruziyetten 3-5 hafta sonra duyarlılaşma • RAST + Bernstein In Bernstein IL, Chang Yeung M, Malo JL eds. Asthma in the Workplace. New York third edt. 2006

  14. Mikrobiyal Kökenli Enzimler • Bakteriyel (Bacillus, Pseudomonas) • Fungal (Aspergillus, Streptomyces, Trichoderma) • Alfa amilaz aOryzae’dan kaynaklanır. • Ekmek yapımında hamurun kaliteli olması ve kabarmasında kullanılır. • Fırıncı astımı gelişiminde rol oynar • IgE aracılıklı duyarlılaşma %5-%24 arasında • Atopi risk faktörü Roberts G Curr Opin Allergy Clin Immunol 2003; 3: 211-215

  15. Diğer Hayvansal Kökenli Proteinler • Yumurta proteinleri • Ovalbümin, ovomukoid, konalbümin ve yumurta lizozimi • Yumurta işleyelerde IgE aracılıklı duyarlılaşmaya bağlı meslek astımı. Lizozim üreten bir fabrikadaki işçi,pastacılık sektöründe bir işçi • Roberts G Curr Opin Allergy Clin Immunol 2003; 3: 211-215 • Süt proteinleri: • Kazein: peynir imal edenler, • Laktalbümin: bonbon üreticileri Bernstein In Bernstein IL, Chang Yeung M, Malo JL eds. Asthma in the Workplace. New York third edt. 2006

  16. Deniz Ürünleri(Balıklar ve Kabuklu Deniz Hayvanları)

  17. Deniz Ürünleri(Balıklar ve Kabuklu Deniz Hayvanları) • Son yıllarda deniz ürünlerine talepte artış sözkonusu • Toplam 43 milyon işçi deniz ürünleri endüstrisinde çalışmakta • Balıkçılar, midye çıkartanlar • Balık, yengeç, ıstakoz, karides, istridye işleyen işçiler • Ürünlerin taşımacılığında sorumlu kişiler • Restoranlardaki ahçı ve garsonlar Jeebhay M, Cartier A Curr Opin Aller Clin Immunol 2010; 10: 104-113

  18. Deniz Ürünlerinden Türeyen Temel Allerjenler • Kas ptoteinleri temel alerjenler • Tropomiyozin,paramiyozin • Kabuklu deniz hayvanları MA:4,4-97kDa • Yengeç eti, yengeç suyu • İşlenmemiş tam karides • Kurutulmuş tam karides, karides eti, haşlama suları, kistleri • Yumuşakça: 19-42 kDa • Tarak eti, tarak içi • Ahtapot eti • Balık: 36-60 kDa • Sardalya, hamsi eti Jeebhay M F Am J Ind Med 2008; 51 (12): 899-910

  19. Deniz Ürünü İşleyenlerde Meslek Astımı I • Meslek astımı prevalansı %2 ila %36 arasında değişebilmekte • Ürünlerin temizlenmesi, kıyma, öğütme, kaynatılması sırasında antijen maruziyeti en yüksek düzeyde • Kabuklu deniz hayvanları proteinlerine duyarlılaşma daha yüksek • Predispozan faktörler: • Antijen maruziyetinin düzeyi ve süresi • Sigara içilmesi • Atopi • Besin allerjisi (duyarlı işçilerin %7’si) • Astım belirtilerinden önce rinokonjunktivit nadiren cilt döküntüleri • Gece belirtileri ön planda • Yengeç işleyenlerde spesifik IgE pozitif prediktif değeri: %76-%89 Jeebhay M F Am J Ind Med 2008; 51 (12): 899-910

  20. Deniz Ürünü İşleyenlerde Meslek Astımı II • Olguların ancak %50’sinde eozinofilik havayolu inflamasyonu • Endotoksin,sülfitlerin, biyoaerosollerin, formaldehidin patogenezdeki rolü? • İritanla indüktlenen astım? Jeebhay M, Cartier A Curr Opin Aller Clin Immunol 2010; 10: 104-113

  21. Olgu No: 1 • 30 yaşında kadın hasta 3 yıldır et ve balık işleme fabrikasında çalışmakta • İşe başladıktan 7 ay sonra : nefes darlığı • Pek çok kere acil servise başvurmuş: psikojenik dispne tanısı almış, bir yıla yakın bir sürenin sonunda: “astım başlangıcı “tanısı almış • Hastanın sürekli uyarmasına karşın iş ile astım semptomları arasında bir ilişki gösterilememiş “Karides işleme ünitesinde çalışırken kendimi çok daha rahatsız, göğsümdeki sıkışıklık ve nefes darlığım çok daha artmış hissediyorum” • İnhale bronkodilatörler ve steroidlerle kısmen ve geçici rahatlama • Düzenli tedaviye rağmen semptomlarda gerileme mevcut değil Dr. Özlem Göksel’in izniyle

  22. Olgu 1 • Hafif astım atağı ile başvurdu • FEV1> %80, bilateral ronküsler • Ayrıntılı Anamnez: • Eşi balıkçı, bir yıl öncesine kadar evde de karides ve balık pişiriyor. Hayatında hiç karides yememiş. • Karideslerin temizlendiği ünitede çalışırken göğüste sıkışma ve nefes darlığı yakınmaları mevcut • Olası duyarlılaşmayı ortaya koymak için ilgili allerjenlerle deri prick testleri. • Standardize allerjenlerle DPT (ALK-Abello, Hørsholm-Denmark) • Sık rastlanan aeroallerjenlerden çayır polenleri ve mayt allerjisi mevcut. • Sık besin allerjenleri ile yapılan panel: karides ve midye allerjenlerine pozitif yanıt Dr. Özlem Göksel’in izniyle

  23. SPTs with prick to prick method with fresh Parapenaeus longirostris: positive Immunoglobulin-E antibodies to fish mix (tuna fish, morino fish, shrimp,mussel and somon fish) (Biomedix-Bilimsel, İstanbul-Turkey): Class 5 positive

  24. Olgu No: 2 • Aynı fabrikadan 30 y/Kadın , indeks olgudan elde edinilen bilgiler ışığında değerlendirildi • Aynı anamnez aynı tanı • Fabrika müdürüne yazı yazılarak yerlerinin değiştirilmesi önerildi • Her iki hastada maruziyet kesildikten sonra tüm semptomlar düzeldi ve geriledi • Maruziyetin kesilmesi ve uygun tedavi ile astım tamamen kontrol altına alındı. Dr. Özlem Göksel’in izniyle

  25. Sülfitli Katkı Maddeleri • Potasyum sülfit, sodyum metabilsülfit, SO2 • Antioksidan • Gıda ve renk koruyucusu • Sindirim yoluyla alındıktan sonra ağır astım atakları bildirilmiştir. Vally H Clin Exp Allergy 2009; 39: 1643- 1651

  26. Sülfit İçeren Gıdalar • Vally H Clin Exp Allergy 2009; 39: 1643- 1651

  27. Sülfitlere karşı mesleki astım geliştiği bilinmektedir: • Patateslerin üzerine kurutulmuş sodyum metabisülfit eken işçilerde • Deniz ürünleri endüstrisinde çok yüksek oranlarda sodyum metabisülfit kullanılmaktadır. • Muhtemelen etki SO2 açığa çıkmasına bağlı düşük düzey iritan maruziyetiyle indüktlenen astım Steiner M Occup Med 2008; 58: 545-550

  28. Endotoksin ve Patates İşleyenler • Endotoksin • Gram negatif mikroorganizmaların alerjik olmayan duvar komponenti • Güçlü proinflamatuar özelliği mevcut • Astım benzeri sendrom, bissinozis ve kronik bronşit etkeni • Patates işleyenlerde • Solunum sistemi semptomları: %16-%46 öncelikle düşük endotoksin maruziyeti olan grupta. • Yüksek endotoksin maruziyeti olanlarda çalışma haftasının ilk günü FEV1’de vardiya öncesi ve sonrası ani düşmeler, bu etki haftanın ikinci gününe doğru artarak devam etmekte • Özellikle yüksek endotoksin maruziyeti olan grupta atopi prevalansı düşük Douwes J Ann Occup Hyg 2003; 47: 187-200 Zock JP Am J Ind Med 1998; 33: 384-391 Zock JP Occup Environ Med 1998; 823-827

  29. Tatlandırıcılar • Günümüzde >2000 kimyasal tatlandırıcı olarak kullanılmakta • 34 tanesinin insan sağlığı üzerinde olumsuz etkileri olabileceği söz konusu: “birinci derecede öncelikli tatlandırıcılar” • Bu kimyasallar uçucu özellik taşımakta • Isı ile volatil hale geçtiklerinde ya da toz halindeyken solunumsal maruziyet ortaya çıkmakta

  30. Yapay tereyağı lezzeti: Diasetil • Diasetil yapay tereyağı lezzeti ve kokusu verdiği için gıda endüstrisinde yaygın kullanılmakta: birinci derecede öncelikli tatlandırıcı • Doğal olarak: şarap, tereyağı,kavrulmuş kahve,silo ve fermente yiyeceklerde • Mikrodalgada patlamaya hazır mısırların lezzetlendirici karışımında kullanılmakta • Tatlandırıcı endüstrisinde de diasetil üretimi sırasında bu maddeye maruziyet Martyny JW J Occup Environ Hyg 2008; 5: 679-668

  31. ABD’de 2000 yılında mikrodalgada patlatılmak üzere mısır hazırlayan bir fabrikada ağır irreversibl havayolu obstrüksiyonu gösteren 9 olgu Karıştırma bölümü: uçucu madde sayısı >100 Diasetil düzeyleri: karıştırma bölümü: 37,8 ppm Paketleme odası: 2,00 ppm Kalite kontrol: 0,5 ppm Kümülatif maruziyet↑ hastalık geliştirme riski ↑ Diasetil ve Solunum Sistemi Etkileri

  32. Kreiss K N Engl J Med 2002; 347: 330-338

  33. Fabrikadaki havayolu obstrüksiyonu prevalansı ulusal düzeydeki prevalanstan 3,3 kat fazla, • hiç sigara içmeyenlerde 10,2 kat fazla Kreiss K N Engl J Med 2002; 347: 330-338

  34. Diasetil ve Solunum Sistemi Etkileri • İlk olguların bildirildiği fabrikada çalışan: • Beş olgu tatlandırıcı karışımının hazırlandığı bölümde • Dört olgu ise paketleme bölümünde çalışmakta • Ortanca yaş: 41 (27-51) • Semptomlar (öksürük, nefes darlığı, wheezing) başlayıncaya kadar geçen süre:ortanca 1,5 yıl (5 ay -9 yıl) • FEV1 : %14-%66,8 pred • HRCT: Bronş duvarı kalınlaşması, hava hapsine bağlı mozaik atenüasyon • Bulgular bronşiyolitis obliteransla uyumlu • Dört olgu transplantasyon listesinde (üç tanesi hiç sigara içmemiş) Akpınar-Elçi Eur Respir J 2004; 24: 298-302

  35. ÖZETLE • Gıda endüstrisi pek çok maruziyetin bir arada bulunduğu ve solunum sistemi etkilenmesinin sık görüldüğü bir işkoludur • Yüksek molekül ağırlıklı organik maddelere maruziyet temel olarak duyarlılaşmaya bağlı gelişen IgE aracılıklı meslek astımına neden olmaktadır. • Bu iş kolunda oldukça sık kullanılan koruyuculara maruziyet iritanla indüktlenen astımın ortaya çıkmasından sorumludur. • Biyoaerosol ve endotoksin maruziyeti astım benzeri sendromdan sorumludur • Önceleri zararsız gibi görünen ve kullanılırken korunma önlemleri alınmayan kimyasal tatlandırıcılar ise genç yaşta üretken kişileri akciğer transplantasyonu listelerine sokacak kadar malul edici yıkıcı bronşiyolitis obliterans sendromuna yol açabilirler

  36. TEŞEKKÜRLER

More Related