AASM Uyku Skorlaması (2007)

AASM Uyku Skorlaması (2007) Doç.Dr. Zerrin Pelin Erenköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Eğitim Araştırma Hastanesi

Uyku Skorlamasında AşamalarElektriksel Aktivite • 1875: Richard Caton’un hayvanlarda yüzeyel elektriksel aktivitenin varlığını gözlemlemesi • 1909: Harvey Cushing’in insanda sensoryal korteksi elektriksel olarak stimüle etmesi • 1929: Hans Berger’in insanda elekroensefalografi ile yaptığı kayıtları yayımlaması • 1932: Jan Friedrich Tonnies’in çok kanallı mürekkep ile yazan EEG cihazını geliştirmesi

Evreleme • 1937: Loomis’in non-REM uyku fazlarını sınıflaması • 1939: Nathaniel Kleitman’ın uyku ve uyanıklığı tanımlaması • 1950: Gibbs’in Loomis sınıflamasına getirdiği modifikasyonlar • 1953: Eugene Aserinsky’nin insanda REM uykusunu tanımlaması • 1968: Parmalee’nin bebeklerde EEG frekanslarını ayırması

Standardize Skorlama • 1968. Rechtschafen & Kales’in normal erişkin uyku skorlaması • 1971: Anders, Emde ve Parmalee’nin yenidoğan uyku skorlaması • 1992: ASDA arousal ve hareketleri tanımlaması

R & K (+) • Çekim teknikleri • Terminoloji • Normal erişkin uykusunun skorlanması • Uykuya ait kantitatif parametreler (SEI, SCI, TST....) • EEG özellikleri • Hareket zamanı • Epok tanımı

R & K (-) • Arousal tanımı • Solunum olayları • Bacak harketleri • EKG • Yaş etkisi • Patolojik paternler • Dijital özelleştirmeler ve analiz

AASM Uyku ve Uyku ile İlişkili Olayların Skorlanması (2007) • Manuel Skorlama • Dijital Analiz • Pediatrik Uyku Skorlaması • Geriatrik Uyku Skorlaması • Arousal • Solunum Analizi • Kardiak Değerlendirme • Hareket Analizi

Temel Kararlar (I) • Uyku Evreleri: N1, N2, N3 ve REM • Uyku ile ilişkili Olaylar: Arousal Solunumsal olaylar Hareketle ilişkili olaylar Kardiyak olaylar

Temel Kararlar (II) • Evre N2 skorlaması uyku iğleri ve K kompleksler, • Evre N3, frekans ve amplitüd, • Evre REM göz küresi hareketleri ve çene EMG tonusu, • Arousal frekans ve süre, • Bruksizm amplitüd ve süre, • Hipopne basınç sensörü, • Obstrüktif olaylar efor sensörü, baz alınarak skorlanmalıdır

Temel Kararlar (III) • 3 farklı EEG derivasyonu (F4-M1, C4-M1, O2-M1 ya da Fz-Cz, Cz-Oz, C4-M1) K kompleksler ve yavaş dalgalar frontalde, uyku iğleri sentralde, alfa ritmi oksipitalde en iyi kaydedildiği için • 2 farklı EOG derivasyonu ( E1-M2, E2-M1 ya da E1-Fpz, E2-Fpz) • EMG derivasyonları ve yedekler

EOG (Tavsiye edilen) E2 1cm 1cm E1 E2-M2 E1-M2 R L

EOG (Alternatif) 1cm 1cm E2 E1 E1-Fpz E2-Fpz R L

Tavsiye Edilen Göz hareketlerinin yönünü göstermez. Düşük amplitüdlü hareketleri kaçırabilir. Artefaktları ve EEG aktivitesini ayırmak kolaydır. Alternatif Göz harketlerinin yönünü gösterir. Tüm göz hareketleri görülür. Artefaktı ve EEG aktivitesini ayırmak kolay değildir. EOG Derivasyonları

EMG • Orta hat elektrodu mandibulanın alt ucundan 1cm yukarı • Mandibulanın alt ucundan 2cm asağı ve 2cm sağa • Yedek elektrot mandibula alt ucundan 2cm asağı ve 2cm sola

Uyanıklık-Uyku Geçişi • Uyanıklık tam uyanıklık halinden sürekli uyku haline kadar ( K komplekskler ve uyku iğleri) geçen bir süreçtir. • EOG değişiklikleri alfa aktivitesinin kaybından önce gerçekleşir. • Uyanıklık-uyku geçişi EEG’de teta ritminin alfa ritmine hakim olduğu zaman gerçekleşir.

Uyku Başlangıcı Tanımı Uyanıklık dışında skor edilmiş herhangi bir uyku fazı Birçok hastada bu uyku fazı N1 olacaktır.

Uyanıklık Oksipital bölge kayıtlarında 30 saniyelik bir epoğun %50’sinden fazlası alfa ise, o epok Uyanıklık (W) olarak skorlanır

Uyanıklık (alfa dalgası olmayan hastalarda) • Göz açıp kapama (konjuge, vertikal, 0.5-2Hz göz açık ya da kapalı) • Okuma halinde göz hareketleri (yavaş fazlı konjüge göz küresi hareketlerini takip eden aksi yönde, hızlı göz hareketleri) • Normal yada artmış kas tonüsü ile birlikte hızlı göz küresi hareketleri

Evre N1 Bir epoğun %50’sinden fazlasını düşük amplitüdlü, mikst frekanslı (yoğun olarak 4-7Hz) aktivitenin oluşturması ve bunların alfa dalgalarının yerini alması halinde, o epok Evre N1 olarak skorlanır

Evre N1 (alfa dalgası olmayan hastalarda) • Uyanıklık ile kıyaslandığında, biyoelektrik aktivitede 1Hz ya da daha fazla yavaşlama • Verteks keskin dalgaları • Yavaş göz küresi hareketleri (konjüge, yavaş ve sinüsoidal)

Evre N2 • Genellikle frontal bölgede belirgin, 0.5 saniye ya da daha uzun süreli, bifazik özellikli K komplekslerin varlığı, • K komplekse eşlik eden arousal (K kompleks bitişinden sonra, bir saniyeden uzun olmayan) ve • Uyku iğleri (11-16Hz) varlığı halinde o epok Evre N2 olarak skorlanır

Evre N2 • Bir epoğun birinci yarısında ya da bir önceki epoğun ikinci yarısında “arousal” ın eşlik etmediği K kompleks ya da tek başına uyku iğleri varsa, evre N2 • K kompleks ile birlikte 1 saniyeden uzun “arousal” varlığında, evre N1

Evre N2 K kompleks ya da uyku iğlerinin olmadığı, düşük amplitüdlü, karışık frekanslı devam eden epoklarda • Uyanıklık, N3 ya da REM uykusuna geçiş, • Arousal ve • Büyük vücut hareketlerini takip eden yavaş göz küresi hareketleri yoksa Evre N2 skorlaması devam ettirilir.

Evre N3 Frontal bölgelerde belirgin, 0.5-2Hz, >75µV, yavaş dalga aktivitesi bir epoğun ≥ %20’sini oluşturuyorsa o epok, Evre N3 olarak skorlanır

Evre R • Düşük amplitüdlü, mikst frekanslı EEG, • Düşük çene EMG’si, • Hızlı göz küresi hareketlerinin varlığında o epok, Evre R olarak skorlanır

Evre R Hızlı göz küresi hareketlerinin yokluğunda • Düşük amplidlü, karışık frekanslı EEG devam ediyorsa, • K kompleks ya ya uyku iğleri yoksa, • Düşük çene EMG aktivitesi devam ediyorsa Evre R skorlaması devam ettirilir.

Evre R • Uyanıklık ya da evre N3’e geçiş varsa • Kas aktivitesinde artış varsa ( evre N1) • Göz küresi hareketlerinin olmadığı bir epoğun birinci yarısında K kompleks ya da uyku iğleri varsa (evre N2)

Evre R • Yavaş küresi hareketlerinin takip ettiği arousal varlığında (evre N1) • Yavaş göz küresi harketlerinin takip ettiği büyük vücut hareketlerinin varlığında (evre N1) Evre R sonlandırılır.

Evre R • Kas tonusu düşüklüğü, • Hızlı göz küresi hareketleri ve • K kompleks ya da uyku iğleri birlikte izleniyorsa, o epok Evre R olarak skorlanır.

AASM Uyku Skorlaması (2007)