WYŚCIG SZCZURÓW Dlaczego nie będzie zwycięzców? Dr Mieczysław Cenin

1. WYŚCIG SZCZURÓWDlaczego nie będzie zwycięzców?Dr Mieczysław Cenin

2. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Prezentacja została przygotowana do wykładu na X edycji Dolnośląskiego Festiwalu Nauki, Wrocław - wrzesień 2007 .

3. WYŚCIG SZCZURÓW ( The Rate Race)– co to jest ? Badania laboratoryjne procesów uczenia się i inteligencji wygłodzonych szczurów w labiryncie. Szczury nie mogąc znaleźć drogi do karmnika zagryzają się wzajemnie, a zwycięzcy potrafią już tylko biegać do upadłego.

4. A ludzie ? Pogardliwe pojęcie wyścigu szczurów powstało 1968 roku na określenie studenckiej kontestacji istniejących zasad awansu społecznego, kariery zawodowej i związanego z nimi stylu życia. Obecnie procesy globalizacji, silna konkurencja w gospodarce i na rynku pracy wymuszają przystąpienie do wyścigu coraz większej liczby ludzi i dziedzin życia zbiorowego oraz znaczące zwiększanie wysiłku zawodowego. Młodzież uczy się i pracuje ciężko. Następuje utrata części ja- osobistego na rzecz ja -społecznego i przyjmowanie postaw konformistycznych np. dążenie do sukcesu za wszelką cenę.

5. Cena uczestnictwa w wyścigu • Pracoholizm i wyczerpanie pracą ( wypalenie), przedwczesne wyczerpanie zasobów życiowych jednostki (nawet w 35 r.ż). • Rezygnacja z pełni życia społecznego: nie zakładanie własnych rodzin (single), nie posiadanie dzieci ( nokidding), a nawet no sex - tłumienie naturalnych potrzeb człowieczych. • Niepowodzenia rodzące poczucie klęski i degradujące osobowość. • Lękowa koncentracja na korzyściach własnych oraz frustrująca, budząca złość i agresję świadomość łamania tradycyjnych wartości i zasad moralno- etycznych.

6. Cena uczestnictwa w wyścigu(2) • Utrata własnej indywidualności i motywacji do działania za cenę prestiżu i wysokiej samooceny wynikającej z poczucia przynależności do grupy społecznej odnoszącej sukcesy. • Kształtowanie osobowości zgodnej z wzorcami rynkowymi i rozpowszechnianie postaw konformistycznych. • Tłumione odruchy sumienia: złe samopoczucie wynikające ze stosowania nieczystych technologii i sposobów działania. Mechanizmy obronne osobowości nie są trwale skuteczne, rozwijają się osobowości neurotyczne albo psychopatyczne.

7. Cena uczestnictwa w wyścigu (3) • Nakręcana spirala produkcji i konsumpcji uruchamia automat (błędne koło): im bardziej doświadczasz negatywnych skutków swego zaangażowania, tym bardziej zmuszasz się do jego zwiększenia uznając, że własne zdolności i dotychczasowe wysiłki były niewystarczające. • Kryzys i dezintegracja duchowości, poszukiwanie jej nowego kształtu, a stąd narażenie na jej rozmaite rynkowe substytuty oferowane przez sekty i organizacje poszukujące nowych klientów – ofiar bezdusznego systemu społecznego – gospodarczego.

8. W wyścigu szczurów nie ma zwycięzców, nie ma nawet linii mety, są tylko skromnie nagradzani zwycięzcy etapowi.

9. Światowy system gospodarczy:nowoczesna technologiczna cywilizacja korporacyjno-przemysłowa:(1) • Tworzy przekonania umożliwiające tolerowanie systemu ukrytej przemocy, bez której jego struktura nie może funkcjonować. Odbywa się to w aurze neo-liberalizmu, demokracji, racjonalizmu, indywidualizmu i pochwały sukcesu.

10. Stosuje sposoby eksternalizacji kosztów: przerzucanie na państwo i całe społeczeństwo kosztami np. nadmiernej eksploatacji zasobów naturalnych i cywilizacyjnej infrastruktury, regeneracji niszczonego środowiska przyrodniczego oraz przedwczesnego wyeksploatowania pracowników itp. Produkuje przegranych i bezdusznie porzuca ich. A więc to biedota dofinansowuje kastę posiadaczy. W całym świecie systemy ubezpieczeń już tego nie wytrzymują, dlatego wołają o dalsze dofinansowanie z naszych podatków. Zabija autentyczne więzi międzyludzkie i zastępuje je hierarchicznymi relacjami rynkowymi, błędnie pojmowanym indywidualizmem i pojęciem sukcesu. Światowy system gospodarczy:nowoczesna technologiczna cywilizacja korporacyjno-przemysłowa (2)

11. Podstawowy błąd w zarządzaniu Optymalizacja życia gospodarczego i społecznego z punktu widzenia tylko jednego parametru np. zysku ekonomicznego, wzmacnianie jednego ogniwa systemu kosztem osłabienia innych, zwykle najsłabszych, co musi prowadzić do spadku wydajności całego systemu i jego patologizacji. Przegrani wypadają z gry, a na szczycie piramidy organizacji procederu zawłaszczania efektów pracy ogółu, gdzie oparcie dla szczurów stanowią różne profity- zgoda na zawłaszczanie wybranych aspektów rzeczywistości, zaostrza się walka. System może dalej funkcjonować tylko dzięki ekspansji np. produkcji w tzw „trzecim świecie”. Później następuje eksploatacja („zjadanie”) podstawy piramidy i degradacja psychiki beneficjentów systemu, często dla nich niedostrzegalna lub niezrozumiała.

12. Dlaczego w wyścigu nie ma zwycięzców? • Wysokie koszty psychofizjologiczne występują na wszystkich poziomach piramidy organizacji i zarządzania wyścigiem. Na szczeblach najwyższych są one tylko bardziej odroczone w czasie i trudniej dostrzegalne. Tutaj dochodzi stres związany z możliwością utraty pozycji i wypadnięcia z branży. • Ponadto we współczesnym systemie gospodarczym kwitnie depersonalizacja - coraz trudniej znaleźć adresata komunikatu kierowanego do najwyższego szczebla, a autentyczni decydenci to nieliczna grupa finansjery (rekinów finansowych) trzymająca producentów na granicy bankructwa oraz intencjonalnie wzbudzanym i podtrzymywanym lęku.

13. Dlaczego w wyścigu nie ma zwycięzców?(2) • Specyfika kosztów nie uczestniczących bezpośrednio w wyścigu menedżerów, dyrektorów i specjalistów – narzędzi rad nadzorczych: negatywne emocje i uczucia, skryta pogarda i nienawiść. Takie tłumione uczucia charakteryzują stan psychiczny niewolników. • Rozwój gospodarki przez wyczerpywanie rynków pracy i zbytu i ekspansja na nowe rynki finalnie prowadzi do destrukcji środowiska i samego systemu.

14. Dlaczego w wyścigu nie ma zwycięzców?(3) • Finalna niewydolność systemu jest także zdeterminowana działaniem prawa Kopernika - Greshama w sferze produkcji: nacisk na ciągłą obniżkę kosztów i konkurencja cenowa powodują, że w takich warunkach coraz częściej zwycięzcą zostaje mniej rzetelny producent.

15. Nie ma winnych , są tylko pokrzywdzeni Dotychczasowy niedostatek ujmowania konkretnych zjawisk jako elementów pełnego systemu daje błędne rozumienie świata i powoduje, że znacząca część odczuwanych jako normalne naszych postaw i działań jest w swej istocie patologiczna. Ich źródeł nie rozumiemy, natomiast boleśnie odczuwamy skutki - nie znajdujemy winnych, ale są pokrzywdzeni. Bezrefleksyjne trzymanie się takich standardów kulturowych powoduje, że zostajemy zniewoleni: uprzedmiotowieni i urynkowieni tak, jak produkty naszej pracy.

16. Nie ma winnych , są tylko pokrzywdzeni (2) Standardowa kariera i sukces przynoszą nietrwałe poczucie szczęścia za cenę zakłamania – zagubienia własnej tożsamości, czy wręcz odczłowieczenia. Często bezpowrotnie zabierają najcenniejsze lata życia młodych ludzi i szanse na bogate, wartościowe życie osobiste i pełny, satysfakcjonujący udział w życiu całej społeczności.

17. Drogi ku rozwiązaniu globalnemu.(Wybrane tezy) • Uwzględnianie całej rzeczywistości wymaga ujęcia systemowego. Oznacza także konieczność wkroczenia nauki do przestrzeni duchowej zawłaszczonej przez „władców dusz”. • Jedynie za pomocą teorii systemów jesteśmy w stanie ogarnąć wszystkie dziedziny rzeczywistości od strony nauki. Niezbędne jest stworzenie dla nich jednolitego aparatu pojęciowego. • Nauki społeczne nie powinny tkwić w wewnątrz ograniczeń światopoglądowych czy doktrynalnych oraz powinny być zdolne do wyjaśnienia ich wpływu na postawy i losy ludzi.

18. Drogi ku rozwiązaniu globalnemu.Wybrane tezy (2) • Niezbędne jest stworzenie całościowego planu rozwoju kultury opartego na powyższych założeniach. • Uznanie, że aktualne procesy globalizacji w swych dobrze wykształconych formach można ewolucyjnie przekształcić do postulowanej w teorii mitu dziejotwórczego postaci rozwoju natury i kultury. • Główną przeszkodą jest tu koczownicza mentalność organizatorów piramidy zawłaszczania, jest ona zasadniczo niereformowalna. Współczesny koczownik nie zrezygnuje ze swych zdobyczy i osiągniętych pozycji, nawet w obliczu nadciągającej katastrofy jej ideologii.

19. Obrona indywidualna • Edukacja oraz rozwój głębokiej i systemowej świadomości np. w oparciu o treści teorii mitu dziejotwórczego, zbudowanie swej tożsamości na niezawodnym ukorzenieniu człowieczego bytu w zdrowej kulturze z pełnymi możliwościami jej rozwoju. • Dążenie do wszechstronnego zaspokajania ludzkich potrzeb i podejmowanie twórczych zadań sferze kultury, które wyznaczają pełnię człowieczeństwa każdej jednostki. • Odnalezienie duchowości pojmowanej jako pochodna społecznej natury człowieka, należącej do świata z którym człowiek ma poczucie jedności bez odwoływania się do metafizyki, zwodniczych doktryn i ideologii.

20. Obrona indywidualna (2) • Nauczenie się rozpoznawania sytuacji, w których jesteśmy traktowani przedmiotowo, manipulowani i wykorzystywani przez podstępne odwoływanie się do poczucia obowiązku i wzajemności, bycia konsekwentnym, odwoływanie się do autorytetu, a przede wszystkim przez skryte wywoływanie poczucia winy. • Asertywność i samokontrola własnego funkcjonowania oraz nie uleganie presji patologicznych standardów kulturowych „praniu mózgów” i rynkowej psychomanipulacji. ( przykład szkolenia sprzedawców sieciowych). Łatwiej np. zdecydowanie odmówić współpracy, niż później się z niej wycofać.

21. Obrona indywidualna (3) • Kreowanie oraz upowszechnianie wzoru zdrowej i efektywnej strategii życiowej. • Wykorzystywanie możliwości Internetu jako otwartej i niezależnej (jeszcze) sieci. Przykład: tworzenie tzw społeczności linuksowej: ruchu niezależnego, wolnego oprogramowania, twórców Wikipedii, itp. • Przywracanie autentycznych więzi społecznych, które wyzwalają ogromną efektywność działań ponieważ z jednostek, ich różnorodności osobowości, tworzą sieć o niemal nieskończonej liczbie relacji, a więc generowania pomysłów i kooperacji w ich wdrażani, determinujących twórczy rozwój cywilizacji w ramach kulturowej całości.

22. Literatura • Brak literatury nt „wyścigu szczurów” , wielki biznes nie jest zainteresowany finansowaniem badań, które ujawniają jego ciemną stronę, natomiast wspiera naukę, która dobrze służy zwiększaniu jego zysku ekonomicznego. • Autor zjawisko wyścigu opisuje w Nawii, dziale Teorii Mitu Dziejotwórczego Prawii, w części pn Patologia normalności pod adresem internetowym www.prawia.org. • Natomiast godna polecenia jest bestsellerowa książka: Cialdini R. Wywieranie wpływu na ludzi . Teoria i praktyka. Wyd.GWP, Gdańsk 1994 Ukazuje ona także sposoby obrony przed niepożądanym wpływem.