ĐO LƯỜNG TRONG DỊCH TỄ HỌC

1. HỌC VIỆN Y DƯỢC HỌC CỔ TRUYỀN VIỆT NAMBỘ MÔN - YTCC ĐO LƯỜNG TRONG DỊCH TỄ HỌC ThS. Đỗ Văn Pha

2. MỤC TIÊU • Giải thích được các số đo tần số mắc bệnh • Giải thích được các số đo tần số tử vong • Phân tích được mối quan hệ nhân quả trong DTH

3. Nội dung • Một số khái niệm cơ bản • Các số đo bệnh trạng thường dùng • Số đo tử vong • Đo lường kết hợp nhân quả

4. Một số khái niệm cơ bản • Tỷ số • Tỷ suất • Tỷ lệ • Quần thể • Hiện tượng sức khỏe nghiên cứu • Thời điểm phát bệnh • Đặc điểm tử số của tỷ lệ • Đặc điểm mẫu số của tỷ lệ • Thời gian quan sát

5. Tỷ số (Ratio) • Là phân số có tử số không nằm trong giá trị của mẫu số, thường không có hệ số k • Tỷ số = a b

6. Tỷ suất (Rate) • Là phân số có tử số nằm trong giá trị của mẫu số và kèm theo yếu tố thời gian Tỷ suất = x K • Là đo lường thường gặp trong DTH • VD: Tỷ suất chết trẻ em, tỷ suất sinh thô, tỷ suất chết thô … • K = 100, 1000, 10000,… a a + b

7. Tỷ lệ (Proportion) • Là phân số có tử số nằm trong giá trị của mẫu số Tỷ suất = x K • Là đo lường thường gặp trong DTH • VD: Tỷ lệ nữ trong cộng đồng, tỷ lệ trẻ em suy dinh dưỡng, tỷ lệ trẻ em không được đến trường … • K = 100, 1000, 10000,… a a + b

8. Quần thể • Quần thể toàn bộ • Quần thể định danh • Quần thể phơi nhiễm

9. Một số khái niệm cơ bản • Tỷ số • Tỷ suất • Tỷ lệ • Quần thể • Hiện tượng sức khỏe nghiên cứu • Thời điểm phát bệnh • Đặc điểm tử số của tỷ lệ • Đặc điểm mẫu số của tỷ lệ • Thời gian quan sát

10. Đặc điểm tử số của tỷ lệ 1 cho chúng ta biết xác suất của bất kỳ người nào trong quần thể có nguy cơ sẽ bị cúm trong 1 năm 2 cho chúng ta biết số lần có thể bị cúm ở quần thể nguy cơ trong 1 năm Số người bị cúm Tổng số người có nguy cơ Trong 1 năm theo dõi (1) Số lần bị cúm Tổng số người có nguy cơ Trong 1 năm theo dõi (2)

11. Đặc điểm mẫu số của tỷ lệ Trong một nghiên cứu dài, mẫu số có thể thay đổi, người ta thường lấy mẫu số trung bình hoặc giữa kỳ nghiên cứu. Không được tính các trường hợp đã mắc bệnh mà chỉ tính những trường hợp có nguy cơ

12. Một số khái niệm cơ bản • Tỷ số • Tỷ suất • Tỷ lệ • Quần thể • Hiện tượng sức khỏe nghiên cứu • Thời điểm phát bệnh • Đặc điểm tử số của tỷ lệ • Đặc điểm mẫu số của tỷ lệ • Thời gian quan sát

13. Các số đo bệnh trạng thường dùng • Số hiện mắc và tỷ lệ hiện mắc • Số mới mắc và tỷ lệ mới mắc • Ý nghĩa của tỷ lệ hiện mắc và tỷ lệ mới mắc

14. Số hiện mắc và tỷ lệ hiện mắc Số hiện mắc: Tỷ lệ hiện mắc: • Tỷ lệ hiện mắc điểm • Tỷ lệ hiện mắc kỳ

15. Số mới mắc và tỷ lệ mới mắc Số mới mắc: Tỷ lệ mới mắc: • Tỷ lệ tấn công • Tốc độ mới mắc • Tỷ lệ mới mắc

16. Ý nghĩa của tỷ lệ hiện mắc và tỷ lệ mới mắc • Tỷ lệ hiện mắc • Đánh giá sức khỏe quần thể • Lập dự án về nhu cầu chăm sóc sức khoẻ cho quần thể • Khai thác quan hệ nhân quả (Tính cỡ mẫu) • Số mới mắc dùng để • Tính toán nhu cầu phòng bệnh • Đánh giá hiện tượng mắc hàng loạt • Nói lên xu hướng phát triển của bệnh • Lưu ý: Các tỷ lệ phải luôn gắn với thời gian

17. Số đo tử vong • Một số tỷ lệ chết • Tỷ lệ chết thô • Tỷ lệ chết vì 1 bệnh • Tỷ lệ chết sơ sinh • Tỷ lệ chết chu sinh • Sử dụng các tỷ lệ chết • So sánh đánh giá sức khỏe cộng đồng • Đánh giá nhu cầu sức khỏe cộng đồng • Xác định ưu tiên các chương trình hành động • Xây dựng và củng cố tổ chức chăm sóc SKCĐ • Xếp loại tầm quan trọng của bệnh • Ước lượng tuổi thọ trung bình • Đánh giá hiệu quả một biện pháp can thiệp

18. Số đo tử vong • Các tỷ lệ chung,tỷ lệ riêng phần và tỷ lệ chuẩn hóa • Tỷ lệ chết chung • Tỷ lệ riêng phần • Tỷ lệ chuẩn hóa

19. Đo lường kết hợp nhân quả • Nguy cơ tương đối • Tỷ suất chênh • Nguy cơ quy thuộc Ie RR = I0 a/c ad OR = = b/d bc OR = Ie – I0