Umowa o dzielo i umowa o roboty budowlane Wybrane orzecznictwo Sadu Najwyzszego i sad w apelacyjnych

1. Umowa o dzielo i umowa o roboty budowlane Wybrane orzecznictwoSadu Najwyzszego i sad�w apelacyjnych Szkolenie KSSiP Jastrzebia G�ra, 4 � 7 pazdziernika 2010 r.

2. 1. Uchwala z dnia 29 wrzesnia 2009 r.Sad Najwyzszy III CZP 41/09 Przepisy art. 629 i 632 � 2 k.c. moga miec zastosowanie w drodze analogii do umowy o roboty budowlane.

3. 2. Wyrok z dnia 18 pazdziernika 2006 r.Sad Najwyzszy II CSK 121/06 1. Skoro ustawodawca kwestie zasad ustalania wynagrodzenia w przepisach o umowie o roboty budowlane w og�le pomija, w tych przypadkach niewatpliwie zachodzi analogia z przepis�w o umowie o dzielo, gdzie przewidziano taki wlasnie alternatywny spos�b wynagradzania przyjmujacego zam�wienie (art. 629-632 k.c.). Pominiecie przez ustawodawce przepis�w o wynagradzaniu wykonawcy rob�t budowlanych jest zatem luka instrumentalna, kt�ra wymaga uzupelnienia przez sad. 2. Jezeli strony dokonaly modyfikacji ustawowego modelu umowy nazwanej, lecz ich wola zostala wyrazona w stopniu niewystarczajacym dla rozstrzygniecia o zgloszonych roszczeniach, rzecza sadu, na podstawie art. 65 � 2 w zw. z art. 56 k.c., jest uzupelnienie tresci stosunku prawnego w taki spos�b, kt�ry najpelniej odpowiada zgodnemu zamiarowi i celowi, do kt�rego osiagniecia strony dazyly.

4. 3. Wyrok z dnia 30 lipca 2003 r.Sad Najwyzszy II CKN 361/01 Wynagrodzenie kosztorysowe jest to wynagrodzenie okreslone na podstawie zestawienia planowanych prac i przewidywanych koszt�w (zob. art. 629 k.c.), co oznacza, ze kosztorys powinien byc sporzadzony przed lub przy zawarciu umowy a nie po jej wykonaniu i na zadnej ze stron umowy nie spoczywa obowiazek sporzadzenia kosztorysu powykonawczego (kosztorys�w czesciowych i kosztorysu ostatecznego).

5. 4. Wyrok z dnia 20 listopada 1998 r.Sad Najwyzszy II CKN 913/97 1. Ryczalt polega na um�wieniu z g�ry wysokosci wynagrodzenia w kwocie absolutnej, przy wyraznej lub dorozumianej zgodzie stron na to, ze wykonawca nie bedzie sie domagac zaplaty wynagrodzenia wyzszego. 2. Kary za zwloke moga byc obliczane tylko za pewien okres, np. do momentu, kiedy swiadczenie stalo sie niemozliwe lub do czasu odstapienia przez wierzyciela od umowy. 3. Jezeli przy umowie o roboty budowlane strony um�wily sie o wynagrodzenie ryczaltowe, zasada jest, ze jedynie z duza doza ostroznosci mozna siegnac do odpowiedniego stosowania przepis�w dotyczacych okreslenia wynagrodzenia za dzielo, a mianowicie art. 629 i 632 � 2 k.c.

6. 5. Uchwala z dnia 10 grudnia 1982 r.Sad Najwyzszy III CZP 45/82 Przyjmujacy zam�wienie nie moze zadac wskutek zmiany cen podwyzszenia wynagrodzenia kosztorysowego (art. 629 k.c.), jezeli zmiana cen nastapila w okresie, gdy byl on juz w zwloce z wykonaniem dziela.

7. 6. Wyrok z dnia 9 sierpnia 1983 r.Sad Najwyzszy IV CR 237/83 Jezeli szkoda polegajaca na koniecznosci poniesienia wyzszych koszt�w remontu domu jest nastepstwem powszechnie znanego procesu wzrostu cen, to miedzy ta szkoda a niewykonaniem remontu w um�wionym wczesniej terminie istnieje normalny, w rozumieniu zasady przyczynowosci adekwatnej (art. 361 � 1 k.c.), zwiazek przyczynowy.

8. 7. Wyrok z dnia 9 listopada 2007 r.Sad Najwyzszy V CSK 263/07 1. Umowa zawarta w procesie inwestycyjnym pomiedzy dwoma podwykonawcami przed data wejscia w zycie ustawy z dnia 14 lutego 2003 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niekt�rych innych ustaw (Dz. U. Nr 49, poz. 408) jest umowa o dzielo. 2. Odeslanie w umowie o dzielo do ustalen poczynionych z gl�wnym wykonawca, dotyczacych wynagrodzenia naleznego za wykonanie rob�t dodatkowych, w sytuacji braku efektu tych ustalen, uzasadnia siegniecie do art. 628 � 1 k.c.

9. 8. Wyrok z dnia 10 grudnia 2003 r.Sad Apelacyjny w Poznaniu I ACa 1144/03 Do zawarcia umowy o dzielo stosuje sie og�lne zasady dotyczace zawierania um�w konsensualnych. W Kodeksie cywilnym nie ma szczeg�lnych postanowien odnoszacych sie do zawarcia umowy o dzielo. Nie wymaga ona zachowania formy szczeg�lnej. Do zawarcia umowy moze dojsc zatem takze ustnie, a nawet w spos�b dorozumiany. W umowie o dzielo, przyjmujacy zam�wienie zobowiazuje sie do wykonania oznaczonego dziela, a zamawiajacy do zaplaty wynagrodzenia, przy czym, jak slusznie podkreslil skarzacy, do zawarcia umowy nie jest konieczne, aby strony okreslily w niej wysokosc naleznego wynagrodzenia - nawet przez wskazanie tylko podstaw do jego ustalenia. W braku tego rodzaju postanowien umownych, zgodnie z regula interpretacyjna art. 628 � 1 k.c. nalezy przyjac, ze strony mialy na mysli zwykle wynagrodzenie za dzielo tego rodzaju. Jezeli takze w ten spos�b nie da sie ustalic wysokosci wynagrodzenia, nalezy sie wynagrodzenie odpowiadajace uzasadnionemu nakladowi pracy oraz innym nakladom przyjmujacego zam�wienie.

10. 9. Wyrok z dnia 30 marca 2006 r.Sad Apelacyjny w Katowicach I ACa 1900/05 1. Umowa o roboty budowlane charakteryzuje sie zobowiazaniem osiagniecia materialnego rezultatu w postaci koncowego efektu przewidzianego w umowie. Zgodnie z jej trescia wykonawca zobowiazany jest do wykonania okreslonych umowa rob�t, zas inwestor do ich odbioru i zaplaty um�wionego wynagrodzenia (art. 647 k.c.). Niewatpliwie wynikajace z tej umowy roszczenie wykonawcy o zaplate wynagrodzenia powstaje z chwila zrealizowania przedmiotu umowy oddania go, a zatem wykonania obciazajacego go zobowiazania niepienieznego, rodzacego po stronie inwestora obowiazek odebrania wykonanych rob�t. Zasada powiazania przy tego typu umowie warunku powstania obowiazku zaplaty wynagrodzenia z przyjmowaniem wykonanych rob�t wynika z art. 647 i 654 k.c.

11. 9. Wyrok z dnia 30 marca 2006 r.Sad Apelacyjny w Katowicach I ACa 1900/05 cd. 2. W art. 647 k.c. akcentowany jest obowiazek odbioru obiektu (rob�t) przez inwestora, kt�ry - co wynika z tresci tego przepisu - uwarunkowany jest jego oddaniem przez wykonawce (zgloszeniem rob�t do odbioru). W takim dzialaniu wykonawcy miesci sie bowiem deklaracja nie tylko co do tego, iz roboty zostaly wykonane, ale takze, ze nastapilo to zgodnie z umowa.

12. 9. Wyrok z dnia 30 marca 2006 r.Sad Apelacyjny w Katowicach I ACa 1900/05 cd. 3. Samo stwierdzenie istnienia wad rob�t przy ich odbiorze nie w kazdym przypadku rodzic bedzie skutki niewykonania zobowiazania, a co za tym idzie - niepowstania zwiazanego z nim zobowiazania wzajemnego. Wykonanie rob�t z wadami moze byc r�wnoznaczne albo z niewykonaniem w og�lnosci, albo z nienalezytym wykonaniem zobowiazania. Z niewykonaniem zobowiazania mamy do czynienia w�wczas, gdy objete umowa swiadczenie nie zostanie w og�le spelnione albo nie zawiera cech konstytutywnych charakteryzujacych dany rodzaj swiadczenia. Na gruncie umowy o roboty budowlane mozna przyjac, ze niewykonanie zobowiazania wchodzi w gre, gdy wada jest tego rodzaju, ze uniemozliwia czynienie wlasciwego uzytku z przedmiotu rob�t, wylacza normalne ich wykorzystanie zgodnie z celem umowy albo odbiera im cechy wlasciwe lub wyraznie zastrzezone w umowie istotnie zmniejszajac ich wartosc (wada istotna).

13. 9. Wyrok z dnia 30 marca 2006 r.Sad Apelacyjny w Katowicach I ACa 1900/05 cd. Cd. 3. Natomiast pozostale wady swiadcza tylko o nienalezytym wykonaniu zobowiazania. Jedynie wady istotne uzasadniaja odmowe odbioru rob�t, odstapienie od umowy, a co za tym idzie - rzutuja na kwestie wymagalnosci roszczenia o wynagrodzenie za wykonane roboty, przy czym zwazywszy na charakter rob�t budowlanych, gdy poszczeg�lne roboty maja charakter rob�t oddzielnych, uprawnienia te odnosza sie tylko do tej czesci rob�t, do kt�rych wady sie odnosza. Wady zas nieistotne oznaczaja wykonanie zobowiazania, ale w spos�b nienalezyty co do jakosci, rzutujac na uprawnienie inwestora, kt�ry moze domagac sie ich usuniecia w oznaczonym terminie badz obnizenia wynagrodzenia.

14. 10. Wyrok z dnia 22 czerwca 2007 r.Sad Najwyzszy V CSK 131/07 1. Z por�wnania tresci art. 647 k.c. i art. 6471 k.c., kt�re uzywaja okreslenia "umowa o roboty budowlane" zar�wno dla umowy inwestora z wykonawca, jak i dla umowy wykonawcy z podwykonawcami, wysnuc nalezy wniosek, ze pod pojeciem umowy o roboty budowlane, uzytym w art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 14 lutego 2003 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niekt�rych innych ustaw (Dz. U. Nr 49, poz. 408) rozumiec nalezy obydwa te stosunki umowne.

15. 10. Wyrok z dnia 22 czerwca 2007 r.Sad Najwyzszy V CSK 131/07 cd. 2. Art. 6471 k.c. jest przepisem o charakterze wyjatkowym, co oznacza, ze musi byc interpretowany scisle. Przeslanki powstania przewidzianej w jego � 5 odpowiedzialnosci inwestora wobec podwykonawcy zaangazowanego przez wykonawce, okresla art. 6471 � 2 k.c. 3. Przedsiewziecie dzialan wskazanych w zdaniu drugim art. 6471 � 2 k.c. przez inna osobe niz wykonawca nie ma znaczenia prawnego, chyba, ze osoba ta dziala, jako pelnomocnik wykonawcy.

16. 11. Wyrok z dnia 9 marca 2007 r.Sad Najwyzszy V CSK 457/06 1. Brzmienie gramatyczne art. 6471 � 5 k.c. nie daje podstaw do uznania, iz uzaleznia on poczatek solidarnej odpowiedzialnosc wykonawcy i inwestora w stosunku do podwykonawcy od daty zawarcia "gl�wnej" umowy o roboty budowlane pomiedzy inwestorem a wykonawca. Wrecz przeciwnie, norma ta akcentuje zawarcie umowy z podwykonawca, nie wspominajac nic o umowie wykonawcy z inwestorem. O solidarnej odpowiedzialnosci inwestora i wykonawcy wobec podwykonawcy przesadza data umowy o roboty budowlane zawarta przez tegoz podwykonawce, a nie data umowy gl�wnej, kt�ra zawarli inwestor i wykonawca na poczatku procesu inwestycyjnego.

17. 11. Wyrok z dnia 9 marca 2007 r.Sad Najwyzszy V CSK 457/06 cd. 2. Surowa odpowiedzialnosc inwestora wobec podwykonawcy, wprowadzona w art. 6471 � 5 k.c., wchodzi w gre w�wczas, gdy umowa "gl�wna" pomiedzy inwestorem a wykonawca zostala zawarta przed dniem zawarcia umowy przez podwykonawce. O przyjeciu tej odpowiedzialnosci decyduje zatem data umowy o roboty zawarta przez podwykonawce, a nie przez inwestora. Nalezy przy tym podkreslic, ze istnienie tej solidarnej odpowiedzialnosci uwarunkowane jest od spelnienia dalszych przeslanek, wymienionych w art. 6471 � 2-4 k.c.

18. 12. Wyrok z dnia 1 marca 2007 r.Sad Apelacyjny w Poznaniu I ACa 1121/06 1. Skutki prekluzji rozciagaja sie nie tylko na nowe twierdzenia oraz nowe dowody zgloszone na ich poparcie, ale takze na nowe dowody zgloszone w dalszym toku postepowania na poparcie twierdzen zawartych wczesniej w pozwie. Jesli pow�d w pozwie nie poda twierdzen lub dowod�w uzasadniajacych zgloszone roszczenie, a pozwany z tego zaniedbania powoda wyprowadzi zarzut, to zwazywszy na uregulowanie przyjete w art. 47912 � 1 k.p.c. pow�d nie bedzie m�gl zwalczac tego zarzutu okolicznosciami, kt�rych mimo obowiazku nie powolal w pozwie. 2. Branie udzialu przez inwestora w naradach roboczych na budowie z udzialem podwykonawcy nie oznacza zgody z art. 6471 � 2 k.c., warunkujacej solidarna odpowiedzialnosc inwestora z art. 6471 � 5 k.c.

19. 13. Wyrok z dnia 8 lutego 2007 r.Sad Apelacyjny w Poznaniu I ACa 940/06 1. Warunkiem solidarnej odpowiedzialnosci inwestora jest wyrazenie przez niego zgody na zawarcie umowy przez wykonawce z podwykonawca (art. 6471 � 2 k.c.). Natomiast warunkiem odpowiedzialnosci inwestora i wykonawcy (generalnego wykonawcy) jest wyrazenie przez nich zgody na zawarcie umowy przez podwykonawce z dalszym podwykonawca (art. 6471 � 3 k.c.). Zgody tych dw�ch podmiot�w sa od siebie niezalezne i ten z podmiot�w, kt�ry wyrazi zgode, bedzie solidarnie wsp�lodpowiedzialny za wynagrodzenie dalszego podwykonawcy w takim zakresie, w jakim wyrazil zgode na przedstawiona mu tresc umowy lub jej projektu wraz z czescia dokumentacji.

20. 13. Wyrok z dnia 8 lutego 2007 r.Sad Apelacyjny w Poznaniu I ACa 940/06 cd. 2. Pomimo ze art. 6471 k.c. nie okresla terminu w kt�rym nalezy przedlozyc umowe lub jej projekt oraz dokumentacje, nie oznacza to, ze mozna dokumenty te przedlozyc w kazdym czasie, r�wniez po wykonaniu umowy lub na etapie postepowania sadowego. Dokumenty nalezy przedlozyc najp�zniej do chwili zakonczenia rob�t przez podwykonawce. Przedlozenie dokument�w w terminie p�zniejszym mija sie z celem regulacji, poniewaz chodzi o umozliwienie zapoznania sie z dokumentami przed powstaniem obowiazku zaplaty wynagrodzenia. Wykonanie przedmiotu umowy sprawia, ze przedlozenie umowy i dokumentacji technicznej traci sens.

21. 14. Wyrok z dnia 15 listopada 2006 r.Sad Najwyzszy V CSK 221/06 Jezeli umowa o roboty budowlane miedzy wykonawca a podwykonawca zostala zawarta po dniu wejscia w zycie art. 6471 k.c., to przepis ten ma zastosowanie takze w�wczas, gdy umowa o roboty budowlane miedzy inkasentem a wykonawca zostala zawarta przed tym dniem.

22. 15. Uchwala z dnia 28 czerwca 2006 r.Sad Najwyzszy III CZP 36/06 1. Skutecznosc zgody inwestora na zawarcie przez wykonawce umowy o wykonanie zadan wchodzacych w zakres umowy o roboty budowlane wymaga przedstawienia mu umowy z podwykonawca lub jej projektu oraz odpowiedniej dokumentacji. 2. Zaplata wykonawcy wynagrodzenia nie wylacza odpowiedzialnosci inwestora wobec podwykonawcy na podstawie art. 6471 � 5 k.c.

23. 16. Wyrok z dnia 15 listopada 2006 r.Sad Najwyzszy V CSK 256/06 Jesli przy zadaniu zgody inwestora, o kt�rej mowa w art. 647(1) � 2 k.c., nie przedstawiono umowy lub jej projektu oraz czesci dokumentacji, to skutki zawarcia umowy o podwykonawstwo, takze w zakresie zaplaty wynagrodzenia podwykonawcy, obowiazuja tylko strony tej umowy, a nie powstaje solidarna odpowiedzialnosc inwestora na podstawie art. 6471 � 5 k.c.

24. 17. Wyrok z dnia 30 maja 2006 r.Sad Najwyzszy IV CSK 61/06 Dniem wejscia w zycie ustawy z dnia 14 lutego 2003 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niekt�rych innych ustaw (Dz. U. Nr 49, poz. 408) jest, w zakresie znowelizowanych przepis�w o umowach o roboty budowlane, dzien wejscia w zycie art. 1 pkt 35 tej ustawy, tj. dzien 24 kwietnia 2003 r. Artykul 6471 k.c. ma zastosowanie do umowy o roboty budowlane, zawartej przez podwykonawce z wykonawca po dniu 23 kwietnia 2003 r.

25. 18. Wyrok z dnia 22 lipca 2004 r.Sad Najwyzszy II CK 477/03 1. Podstawa kasacyjna oparta na zarzucie naruszenia przepisu art. 382 k.p.c. moze byc uznana za usprawiedliwiona, gdy sad drugiej instancji pominal material zebrany w postepowaniu w pierwszej instancji, lub z pominieciem dowod�w przez siebie przeprowadzonych oparl sie na wynikach postepowania przed sadem pierwszej instancji.

26. 18. Wyrok z dnia 22 lipca 2004 r.Sad Najwyzszy II CK 477/03 cd. 2. Charakter prawny um�w o podwykonawstwo jest zalezny od przedmiotu swiadczenia wykonawcy. Jezeli stanowi go obiekt budowlany, umowa z podwykonawca spelnia warunki umowy o roboty budowlane. 3. Realizacja przedsiewziecia o wiekszych rozmiarach z zasady jest zwiazana ze spelnieniem wymogu projektowania oraz dokonania przez inwestora - w mysl art. 647 k.c. - czynnosci wymaganych przez Prawo budowlane.

27. 19. Wyrok z dnia 16 maja 2002 r.Sad Najwyzszy IV CKN 1066/00 Rozwiazanie laczacej inwestora z generalnym wykonawca umowy o generalne wykonawstwo nie zwalnia generalnego wykonawcy od obowiazk�w wynikajacych z umowy o podwykonawstwo, a w szczeg�lnosci od obowiazku zaplaty wynagrodzenia podwykonawcy za wykonane w ramach tej umowy roboty.

28. 20. Wyrok z dnia 20 listopada 2008 r.Sad Najwyzszy III CSK 184/08 Jezeli strony w umowie o roboty budowlane zastosowaly jeden z system�w wynagrodzenia uregulowanych w przepisach Kodeksu cywilnego dotyczacych umowy o dzielo (ryczaltowy lub kosztorysowy), to w drodze analogii nalezy stosowac wlasciwe przepisy dotyczace tej umowy. Nie sprzeciwia sie temu art. 656 � 1 k.c. W przepisie tym nie przewidziano odpowiedniego stosowania do umowy o roboty budowlane przepis�w o umowie o dzielo normujacych wynagrodzenie przyjmujacego zam�wienie tylko dlatego, ze zalozeniem przy uchwalaniu przepis�w Kodeksu cywilnego o umowie o roboty budowlane bylo regulowanie wynagrodzenia wykonawcy rob�t budowlanych przez przepisy szczeg�lne (m.in. nieobowiazujace juz przepisy art. 648 � 3 i art. 650 k.c.).

29. 21. Wyrok z dnia 17 lipca 2007 r.Sad Apelacyjny w Warszawie I ACa 817/06 Niewazne jest postanowienie umowy uzalezniajace termin zaplaty wynagrodzenia podwykonawcy przez wykonawce od uzyskania wynagrodzenia od inwestora.

30. 22. Wyrok z dnia 11 stycznia 2008 r.Sad Najwyzszy V CSK 179/07 Inwestor nie moze zwolnic sie od wyplaty calego wynagrodzenia naleznego wykonawcy, powolujac sie na to, ze zaplacil wynagrodzenie nalezne podwykonawcom (art. 6741 � 5 k.c.).

31. 23. Wyrok z dnia 17 lipca 2008 r.Sad Najwyzszy II CSK 112/08 1. Stosujac odpowiednio art. 6471 k.c. do normy wynikajacej z art. 658 k.c., trzeba przyjac, ze do um�w o wykonanie remontu w rozumieniu przepis�w Prawa budowlanego, a wiec dotyczacych wykonania rob�t budowlanych, niezaleznie od tego, czy beda dotyczyc calego obiektu budowlanego, czy niekt�rych jego czesci stosuje sie przepisy tytulu XVI ksiegi trzeciej Kodeksu cywilnego. 2. Jezeli przedmiotem umowy jest remont budynku czy budowli, badz jego czesci, to zachowuje ona postac umowy nazwanej o roboty budowlane jezeli jej przedmiot jest czescia remontu w rozumieniu art. 3 pkt 8 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118).

32. 24. Uchwala z dnia 29 kwietnia 2008 r.Sad Najwyzszy III CZP 6/08 Do zgody wymaganej przez art. 6471 � 2 i 3 k.c. nie stosuje sie art. 63 � 2 k.c. Zgoda ta moze byc wyrazona przez kazde zachowanie, kt�re ujawnia ja w spos�b dostateczny (art. 60 k.c.); niezaleznie od tego zgode uwaza sie za wyrazona w razie ziszczenia sie przeslanek okreslonych w art. 6471 � 2 zdanie drugie k.c.

33. 25. Wyrok z dnia 9 kwietnia 2008 r.Sad Najwyzszy V CSK 492/07 1. Prekluzja dowodowa w postepowaniu upominawczym i postepowaniu w sprawach gospodarczych odnosi sie do mozliwosci dopuszczania dowod�w na wniosek stron. Nie ma natomiast zastosowania przy dopuszczaniu dowod�w przez sad z urzedu. 2. Zgoda inwestora, o kt�rej mowa w art. 6471 � 2 k.c., ma znaczenie jedynie dla powstania jego odpowiedzialnosci na podstawie art. 6471 � 5 k.c., a jej brak nie wplywa na skutecznosc umowy zawartej przez wykonawce i podwykonawce.

34. 25. Wyrok z dnia 9 kwietnia 2008 r.Sad Najwyzszy V CSK 492/07 cd. 3. Przy uwzglednieniu tresci art. 60 k.c. zgoda inwestora na zawarcie przez wykonawce umowy z podwykonawca moze byc wyrazona w kazdy spos�b. 4. Zgoda inwestora na zawarcie przez wykonawce umowy z podwykonawca, rodzaca jego solidarna odpowiedzialnosc z wykonawca za zaplate wynagrodzenia na rzecz podwykonawcy, zawiera element gwarancyjny. Takze z tego wzgledu nalezy opowiedziec sie za mozliwoscia jej zlozenia przez inwestora juz po zawarciu umowy przez wykonawce i podwykonawce.

35. 26. Wyrok z dnia 23 kwietnia 2008 r.Sad Najwyzszy III CSK 287/07 1. Brak podstaw do uznania, aby w art. 6471 � 2 k.c. zawarte zostaly alternatywne formy uzasadniajace odpowiedzialnosc inwestora, w szczeg�lnosci, by przedstawienie umowy badz jej projektu z odpowiednia dokumentacja stanowilo warunek uznania zgody inwestora za udzielona wtedy tylko, gdy w terminie 14 dni nie wyrazil sprzeciwu, a nie bylo konieczne w�wczas, gdy inwestor zachowujac sie "aktywnie" zgode wyrazil w spos�b wyrazny lub dorozumiany.

36. 26. Wyrok z dnia 23 kwietnia 2008 r.Sad Najwyzszy III CSK 287/07 cd. 2. Zar�wno zdanie pierwsze jak i drugie przepisu art. 6471 � 2 k.c. dotyczy procedury, zgodnie z kt�ra po przedstawieniu umowy (projektu) i dokumentacji inwestor moze zgode wyrazic wprost lub w spos�b dorozumiany (zdanie pierwsze) albo na skutek jego biernego zachowania, zgode te mozna domniemywac (zdanie drugie).

37. 27. Wyrok z dnia 26 czerwca 2008 r.Sad Najwyzszy II CSK 80/08 Na zawarcie umowy o wykonanie rob�t budowlanych wykonawcy z podwykonawca inwestor moze wyrazic zgode w kazdy spos�b, w tym dorozumiany.

38. 28. Wyrok z dnia 11 grudnia 2008 r.Sad Najwyzszy IV CSK 323/08 1. Przepis art. 6471 � 2 k.c. nie daje podstaw do rozszerzania wymagan dotyczacych milczenia inwestora na wypadki, w kt�rych zgoda jest przez niego wyrazana w spos�b czynny. Te wypadki nie zostaly w art. 6471 k.c. uregulowane, co przemawia za stosowaniem do nich zasad og�lnych.

39. 28. Wyrok z dnia 11 grudnia 2008 r.Sad Najwyzszy IV CSK 323/08 cd. 2. Skutkiem niezlozenia odpowiedzi na pozew jest mozliwosc wydania wyroku zaocznego. Taka sytuacja nie wiaze sie z definitywna utrata mozliwosci obrony przez pozwanego, polegajacej na przeciwstawieniu zadaniu pozwu wlasnych twierdzen, zarzut�w oraz dowod�w. Podjecie tej obrony mozliwe jest przez podniesienie ich w sprzeciwie, z ograniczeniami takimi samymi, jakie dotycza odpowiedzi na pozew, a wiec z wylaczeniem mozliwosci ich powolania w p�zniejszym postepowaniu. Definitywna utrata mozliwosci zgloszenia zarzut�w i dowod�w w wypadku niezlozenia odpowiedzi na pozew niweczylaby sens sprzeciwu od wyroku zaocznego.

40. 28. Wyrok z dnia 11 grudnia 2008 r.Sad Najwyzszy IV CSK 323/08 cd. 3. Wydanie wyroku zaocznego nie powoduje zmiany w rozkladzie ciezaru udowodnienia faktu, kt�ry - stosownie do art. 6 k.c. - spoczywa na osobie, wywodzacej z tego faktu skutki prawne.

41. 29. Wyrok z dnia 17 wrzesnia 2008 r.Sad Najwyzszy III CSK 119/08 Jezeli jeden z wykonawc�w (uczestnik�w konsorcjum) umowy zawartej w wyniku udzielenie zam�wienia publicznego zawarl umowe w podwykonawca, kt�remu nie zaplacil wynagrodzenia, to odpowiedzialnosc wykonawc�w w stosunku do inwestora spelniajacego to swiadczenie na rzecz podwykonawcy jest solidarna (art. 141 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zam�wien publicznych, jedn. tekst: Dz.U. z 2007 r. Nr 223, poz. 1655 ze zm.).

42. 30. Wyrok z dnia 3 pazdziernika 2008 r.Sad Najwyzszy I CSK 123/08 1. De lege lata skarga kasacyjna przysluguje od orzeczen prawomocnych i dlatego jej podstawa nie moga byc zarzuty dotyczace ustalenia fakt�w lub oceny dowod�w (art. 3983 � 3 k.p.c.). Unormowanie to jest wyrazem prymatu w postepowaniu kasacyjnym interesu publicznego, skoro wykroczenie przez sad drugiej instancji poza granice oceny dowod�w nie daje w zasadzie Sadowi Najwyzszemu obecnie mozliwosci kontroli takich uchybien.

43. 30. Wyrok z dnia 3 pazdziernika 2008 r.Sad Najwyzszy I CSK 123/08 cd. 2. Zgoda inwestora na zawarcie przez wykonawce umowy o roboty budowlane z podwykonawca moze byc wyrazona w kazdy spos�b bez koniecznosci przedstawienia inwestorowi umowy z podwykonawca lub jej projektu z odpowiednia dokumentacja. 3. Przy uprzedniej zgodzie nie jest wymagane przedstawienie inwestorowi umowy generalnego wykonawcy zawartej z podwykonawca lub jej projektu z odpowiednia dokumentacja.

44. 31. Wyrok z dnia 20 czerwca 2007 r.Sad Najwyzszy II CSK 108/07 Zgoda inwestora na zawarcie przez wykonawce umowy o roboty budowlane z podwykonawca (art. 647 � 1 k.c.) moze byc wyrazona w kazdy spos�b (art. 60 k.c.) bez koniecznosci przedstawiania inwestorowi umowy z podwykonawca lub jej projektu z odpowiednia dokumentacja.

45. 32. Wyrok z dnia 2 lipca 2009 r.Sad Najwyzszy V CSK 24/09 1. Zgoda inwestora na zawarcie przez wykonawce umowy o roboty budowlane z podwykonawca moze byc wyrazona r�wniez w spos�b dorozumiany po zawarciu takiej umowy. 2. Zgoda inwestora na zawarcie przez wykonawce umowy z podwykonawca, rodzaca jego solidarna odpowiedzialnosc z wykonawca za zaplate wynagrodzenia na rzecz podwykonawcy, zawiera element gwarancyjny. Dlatego nalezy opowiedziec sie za mozliwoscia jej zlozenia przez inwestora juz po zawarciu umowy przez wykonawce i podwykonawce.

46. 33. Wyrok z dnia 17 pazdziernika 2008 r.Sad Najwyzszy I CSK 106/08 Inwestor odpowiada solidarnie wraz z wykonawca wobec podwykonawcy na podstawie art. 6471 � 5 k.c. tylko wtedy, gdy rezultat swiadczenia podwykonawcy stal sie skladnikiem obiektu stanowiacego przedmiot swiadczenia wykonawcy w ramach umowy o roboty budowlane.

47. 33. Wyrok z dnia 17 pazdziernika 2008 r.Sad Najwyzszy I CSK 106/08 cd. 1. Wynikajaca z art. 6471 � 5 k.c. ochrona sa objeci zar�wno podwykonawcy spelniajacy swoje uslugi na podstawie umowy o roboty budowlane, jak i podwykonawcy spelniajacy swoje uslugi na podstawie umowy o dzielo.

48. 33. Wyrok z dnia 17 pazdziernika 2008 r.Sad Najwyzszy I CSK 106/08 cd. 2. Tylko wtedy, gdy rezultat swiadczenia podwykonawcy wchodzi w sklad obiektu stanowiacego przedmiot swiadczenia wykonawcy w ramach umowy o roboty budowlane, mozna usprawiedliwic nalozenie na inwestora obowiazku zaplaty wynagrodzenia podwykonawcy, polaczonego wezlem solidarnosci z obowiazkiem zaplaty wynagrodzenia podwykonawcy przez wykonawce. Okolicznoscia usprawiedliwiajaca nalozenie tego obowiazku jest zrealizowanie czesci swiadczenia wykonawcy na rzecz inwestora kosztem podwykonawcy, tj. bez otrzymania za to naleznego wynagrodzenia od wykonawcy.

49. 34. Wyrok z dnia 20 stycznia 2009 r.Sad Najwyzszy II CSK 417/08 1. Interpretacja art. 47912 � 1 k.p.c. powinna uwzgledniac zabezpieczenie praw stron procesu oraz wymagan dyktowanych postulatem sprawnosci postepowania w odniesieniu do okolicznosci konkretnych spraw i podejmowanych przez strony dzialan procesowych, a w uzasadnieniu trzeba przedstawic przeslanki decyzji o dopuszczeniu dowod�w p�zniej powolanych. 2. Przeprowadzenie dowodu z naruszeniem art. 236 k.p.c. nie stanowi istotnego uchybienia procesowego, mogacego miec wplyw na wynik sprawy.

50. 34. Wyrok z dnia 20 stycznia 2009 r.Sad Najwyzszy II CSK 417/08 cd. 3. Naruszenie art. 236 w zwiazku z art. 328 � 2 k.p.c. mogloby byc ocenione jako majace istotny wplyw na rozstrzygniecie sprawy, jesli Sad w spos�b niedostatecznie pewny okresli material dowodowy mogacy stanowic podstawe merytorycznego rozstrzygniecia. 4. Do zgody wymaganej przez art. 6471 � 2 i 3 k.c. nie stosuje sie art. 63 � 2 k.c. Zgoda ta moze byc wyrazona przez kazde zachowanie, kt�re ujawnia ja w spos�b dostateczny (art. 60 k.c.); niezaleznie od tego zgode uwaza sie za wyrazona w razie ziszczenia sie przeslanek okreslonych w art. 6471 � 2 zdanie drugie k.c.

51. 36. WYROK TRYBUNALU KONSTYTUCYJNEGOz dnia 15 grudnia 2009 r. sygn. akt P 105/08(Dz. U. z dnia 22 grudnia 2009 r.) po rozpoznaniu, z udzialem sadu przedstawiajacego pytanie prawne oraz Sejmu i Prokuratora Generalnego, na rozprawie w dniu 15 grudnia 2009 r., pytania prawnego Sadu Okregowego w Opolu, czy art. 647, art. 6471 � 4 i art. 658 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, ze zm.) sa zgodne z art. 2 Konstytucji, orzeka: Art. 647, art. 6471 � 4 i art. 658 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, ze zm.) sa zgodne z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

52. 37. Wyrok z dnia 4 czerwca 2009 r. Sad Najwyzszy�III CSK 337/08� O tym, czy swiadczenie niepieniezne przewidziane w umowie o roboty budowlane jest podzielne, czy niepodzielne, w rozumieniu art. 491 � 2 w zwiazku z art. 379 � 2 k.c., decyduja przede wszystkim postanowienia umowy interpretowane zgodnie z art. 65 � 2 k.c.

53. 38. Wyrok z dnia 2 lipca 2009 Sad Najwyzszy V CSK 24/09 1. Zgoda inwestora na zawarcie przez wykonawce umowy o roboty budowlane z podwykonawca moze byc wyrazona r�wniez w spos�b dorozumiany po zawarciu takiej umowy. 2. Zgoda inwestora na zawarcie przez wykonawce umowy z podwykonawca, rodzaca jego solidarna odpowiedzialnosc z wykonawca za zaplate wynagrodzenia na rzecz podwykonawcy, zawiera element gwarancyjny. Dlatego nalezy opowiedziec sie za mozliwoscia jej zlozenia przez inwestora juz po zawarciu umowy przez wykonawce i podwykonawce. �

54. 39. Wyrok z dnia 9 lipca 2009 Sad Najwyzszy III CSK 341/08 tylko teza 3 3. Jezeli strony um�wily sie o wykonanie okreslonego obiektu budowlanego, to do chwili odbioru calego obiektu nie mozna uznac, ze wykonawca spelnil swoje swiadczenie wobec zamawiajacego (inwestora), natomiast to nie wyklucza czesciowego wykonania swiadczenia i rozliczenia sie stron w tym zakresie.

55. 40. Wyrok z dnia 24 lipca 2009�Sad Najwyzszy II CSK 61/09 tylko teza 3 3. Sporzadzenie i podpisanie protokolu odbioru rob�t budowlanych uzasadnia domniemanie, ze zostaly one wykonane zgodnie z umowa, ale jest to domniemanie, kt�re mozna obalic przez wykazanie, ze umowa zostala wykonana nienalezycie.

56. 41. Wyrok z dnia 21 kwietnia 2009 Sad Apelacyjny w Katowicach�V ACa 88/09 1. Niewykonanie zobowiazania zachodzi w�wczas, gdy w zachowaniu dluznika nie wystepuje nic, co odpowiadaloby spelnieniu swiadczenia, natomiast nienalezyte wykonanie zobowiazania ma miejsce wtedy, gdy zachowanie dluznika zmierzalo do spelnienia swiadczenia, jednak osiagniety przez niego wynik nie spelnia wymog�w swiadczenia, do kt�rego dluznik byl zobowiazany.

57. 41. Wyrok z dnia 21 kwietnia 2009 Sad Apelacyjny w Katowicach�V ACa 88/09 cd. 2. Ujawnienie wad rob�t budowlanych nie wplywa na obowiazek inwestora dokonania odbioru rob�t zgodnie z art. 647 k.c., a z ta chwila inwestor nabywa uprawnienia z tytulu rekojmi przewidziane w art. 637 i art. 638 k.c. Oddanie rob�t z wadami istotnymi moze miec jedynie wplyw na wymagalnosc roszczenia wykonawcy o zaplate wynagrodzenia.

58. 41. Wyrok z dnia 21 kwietnia 2009 Sad Apelacyjny w Katowicach�V ACa 88/09 cd. 3. Jezeli wykonawca na zadanie inwestora w wyznaczonym mu terminie nie zmieni wadliwego sposobu wykonania rob�t budowlanych, to inwestor nie moze zadac upowaznienia przez sad do powierzenia lub dalszego wykonania rob�t (art. 480 � 1 k.c.) skoro bez takiego upowaznienia jest uprawniony do zastepczego wykonania zobowiazania

59. 42. Wyrok z dnia 28 pazdziernika 2009 r. Sad Apelacyjny w Katowicach V ACa 418/09 Outsourcing jest to system um�w o przedsiebiorstwie, polegajacy na tym, ze obsluge przedsiebiorstwa powierza sie podmiotom zewnetrznym, nie bedacym jego pracownikami. Istota outscourcingu jest wiec jego zewnetrznosc i r�wnorzedny charakter stosunk�w pomiedzy przedsiebiorca zlecajacym a przedsiebiorca przyjmujacym zlecenie. Outsourcing w znaczeniu wezszym dotyczy obslugi w zakresie potrzeb wewnetrznych (np. umowa o prowadzenie ksiag rachunkowych), natomiast w szerszym znaczeniu dotyczy takze wlasciwej dzialalnosci przedsiebiorcy zlecajacego adresowanej do jego odbiorc�w.

60. 42. Wyrok z dnia 28 pazdziernika 2009 r. Sad Apelacyjny w Katowicach V ACa 418/09 cd. Zlecajacy zamiast sam swiadczyc uslugi lub wytwarzac samemu produkty dostarczone odbiorcom powierza to osobom trzecim. W takim przypadku przedsiebiorca zlecajacy zawiera umowy nie z wlasnymi pracownikami lecz z osobami trzecimi i stosunek prawny pomiedzy przedsiebiorca zlecajacym, a outsourcingowcem laczy podmioty r�wnorzedne, dla kt�rych wlasciwe moga byc umowy zlecenia, swiadczenia uslug, o dzielo, sprzedazy lub dostawy. O tym, kt�re z powyzszych um�w laczy strony decyduje jej tresc a nie tytul.

61. 43. Wyrok z dnia 16 marca 2010 Sad Apelacyjny w Bialymstoku I ACa 67/10 1. Roszczenia z umowy o roboty budowlane ulegaja przedawnieniu wedlug og�lnych regul zawartych w tytule VI Ksiegi pierwszej Kodeksu cywilnego. Termin przedawnienia roszczenia wykonawcy o zaplate wynagrodzenia nie rozpoczyna wiec biegu od dnia odbioru obiektu budowlanego, lecz od dnia, w kt�rym stosownie do zapis�w laczacej strony umowy, roszczenie to stalo sie wymagalne (art. 120 � 1 k.c.).

62. 43. Wyrok z dnia 16 marca 2010 Sad Apelacyjny w Bialymstoku I ACa 67/10 cd. 2. Formulowanie w zwiazku ze zwiekszeniem zakresu rob�t budowlanych roszczenia o zaplate w nawiazaniu do przepis�w o nienaleznym swiadczeniu (art. 410 k.c.) jest niedopuszczalne w zwiazku z trescia art. 632 � 1 i 2 k.c.