1 / 48

Podstawowe wiadomości z geodezji

Podstawowe wiadomości z geodezji. Wykład 1. GEODEZJA jest jedną z najstarszych dziedzin nauki i techniki. Etymologia tego słowa wywodzi się z języka greckiego i oznacza podział Ziemi: geo – ziemia , daiso – będę dzielił . Terminem tym określano zarówno:

derron
Download Presentation

Podstawowe wiadomości z geodezji

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. Podstawowe wiadomości z geodezji Wykład 1

  2. GEODEZJA jest jedną z najstarszych dziedzin nauki i techniki. • Etymologia tego słowa wywodzi się z języka greckiego i oznacza podział Ziemi: geo – ziemia, daiso – będę dzielił. • Terminem tym określano zarówno: • prace użytkowe związane z pomiarem i podziałem posiadłości ziemskich, • badania prowadzone w celu poznania otaczającego świata.

  3. GEODEZJAzajmuje się zagadnieniami związanymi z wyznaczaniem kształtu i rozmiarów globu ziemskiego jako całości, a także odpowiednio małych jego części, dla celów: • gospodarczych, • naukowych, • politycznych, • kulturalnych, • wojskowych i innych oraz określeniem wzajemnego położenia punktów na jej powierzchni.

  4. PODZIAŁ GEODEZJI: Geodezję poddaje się klasyfikacji w zależności od: • stosowanej powierzchni odniesienia (geodezja wyższa, niższa), • rodzaju prac geodezyjnych (pomiary sytuacyjne, wysokościowe, sytuacyjno - wysokościowe),

  5. PODZIAŁ GEODEZJI: • celu, jakiemu dane prace geodezyjne mają służyć (pomiary osnów, pomiary topograficzne, inwentaryzacyjne, komunikacyjne, leśne), • metody stosowanej w pomiarach geodezyjnych (pomiary poligonowe, niwelacyjne, tachimetryczne), • instrumentów użytych w pomiarach (optyczny pomiar odległości, pomiary niwelacyjne)

  6. PODZIAŁ GEODEZJI: • Geodezja jako dyscyplina naukowa, a także jako dziedzina działalności inżynierskiej oraz ze względu na zasięg prac dzieli się na: • geodezję wyższą, • geodezję niższą (ogólną, gospodarczą lub miernictwem).

  7. PODZIAŁ GEODEZJI: Geodezja wyższa zajmuje się: • badaniem kształtu i rozmiarami Ziemi jako planety lub jej znacznymi obszarami z uwzględnieniem krzywizny powierzchni odniesienia, • tworzeniem podstaw opracowania wyników pomiarów na dużych obszarach, • zakładaniem podstawowych osnów pomiarowych.

  8. PODZIAŁ GEODEZJI: Geodezja niższa zajmuje się pomiarami małych obszarów, które mogą być uznane za płaskie. Będą to pomiary: • związane z zakładaniem osnów pomiarowych na małych obszarach; • wyznaczające wzajemne usytuowanie szczegółów terenowych; • określenie ich kształtu i rozmiarów; • ocenę dokładności wielkości mierzonych w terenie.

  9. Na jakim obszarze można uważać, że Ziemia jest płaska??? • Na podstawie analizy wielkości zniekształceń długości i wysokościdla różnych wartości promienia poszukiwanego obszaru wpływ zakrzywienia Ziemi można pominąć dla powierzchni o promieniu ~ 15 km, czyli powierzchnię o wielkości ~ 700 km2można przyjąć za płaszczyznę.

  10. PODZIAŁ GEODEZJI: Ogólnie geodezję dzielimy na: • geodezję wyższą, • geodezję gospodarczą (zwaną również techniczną lub miernictwem), • topografię, • rachunek wyrównawczy, • fotogrametrię, • kartografię, • geodezję satelitarną, • grawimetrię,

  11. PODZIAŁ GEODEZJI: • GEODEZJA WYŻSZA zajmuje się triangulacją podstawową i niwelacją precyzyjną kraju lub kontynentu oraz wszelkimi obliczeniami geodezyjnymi, w których jako powierzchnię odniesienia przyjmuje się kulę lub spłaszczoną elipsoidę obrotową.

  12. PODZIAŁ GEODEZJI: • GEODEZJA GOSPODARCZA (miernictwo) zajmuje się pomiarami mniejszych obszarów, które można uważać za płaskie, oraz sporządzaniem map w dużych skalach dla różnych dziedzin gospodarki narodowej.

  13. PODZIAŁ GEODEZJI: • TOPOGRAFIA zajmuje się pomiarami terenu ze szczególnym uwzględnieniem jego rzeźby oraz sporządzaniem map w skalach średnich, przeważnie dla celów wojskowych. • RACHUNEK WYRÓWNAWCZY zajmuje się matematycznym ujęciem wyników pomiarów, z wyrównaniem nieuniknionych błędów pomiarowych i oceną dokładności wyników prac geodezyjnych.

  14. PODZIAŁ GEODEZJI: • FOTOGRAMETRIAzajmuje się opracowaniem planów i map na podstawie zdjęć fotograficznych (naziemnych i lotniczych). Ważnym działem fotogrametrii jest fotointerpretacja zdjęć fotograficznych wykonywanych różnego rodzaju techniką oraz zdjęć satelitarnych.

  15. PODZIAŁ GEODEZJI: • KARTOGRAFIA zajmuje się zagadnieniami związanymi z odwzorowaniem powierzchni Ziemi na płaszczyznę, opracowaniem map oraz ich reprodukcją. • GEODEZJA SATELITARNA zajmuje się badaniem torów sztucznych satelitów Ziemi. Badania te są pomocne w określaniu kształtu bryły ziemskiej.

  16. PODZIAŁ GEODEZJI: • GRAWIMETRIA zajmuje się zagadnieniami wyznaczania kształtu bryły ziemskiej z pomiarów przyspieszenia siły ciężkości na jej powierzchni. Poszczególne działy geodezji zazębiają się i uzupełniają, tworząc jedną gałąź nauk o Ziemi.

  17. ZADANIA GEODEZJI: • uzyskiwanie, przetwarzanie i rozpowszechnianie informacji o Ziemi jako planecie i środowisku geograficznym, • przekształcanie struktur przestrzennych (np. użytkowania gruntów) z myślą o racjonalnej gospodarce przestrzennej,

  18. ZADANIA GEODEZJI: • pozyskiwanie, przetwarzanie i dystrybucja potrzebnych informacji dla racjonalnej eksploatacji budowli, środków transportu, a także wielu skomplikowanych konstrukcji i urządzeń technicznych w aspekcie bezpieczeństwa i ochrony środowiska.

  19. ZADANIA GEODEZJI: • Naukowym zadaniem geodezji jest określenie kształtu i rozmiaru globu ziemskiego, zaś do zadań praktycznych należy ustalenie miarowych zależności (liniowych, kątowych i liniowo – kątowych) między punktami znajdującymi się na powierzchni ziemi.

  20. ZADANIA GEODEZJI: • Geodezja niższa zajmuje się pomiarami ziemi. Pomiary terenów mają między innymi na celu określenie: • powierzchni pól, • ich ukształtowania, • wyznaczenie granic własności działek itp.

  21. Rodzaje pomiarów w geodezji: • sytuacyjne (poziome) służące do przedstawienia wzajemnego układu na mapie szczegółów terenowych, • wysokościowe (pionowe) służące do przedstawienia na mapie ukształtowania (rzeźby) terenu, • sytuacyjno – wysokościowe, będące połączeniem pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych, na podstawie których wykonywane mapy przedstawiają zarówno sytuację jak i ukształtowanie terenu.

  22. W geodezji i w innych działach gospodarki narodowej, powstał rynek zapotrzebowania na prace geodezyjne i kartograficzne. Oferta dotyczy m. in. sprawnego wykonania pomiarów, stosownego opracowania wyników w zakresie modernizacji geodezyjnych osnów podstawowych, szczegółowych i realizacyjnych.

  23. W realizacji kompleksowych prac w zakresie pozyskiwania, przetwarzania, gromadzenia, czy udostępniania informacji o terenie obecnie stosowane są: tachimetryelektroniczne typu total-station, techniki termalne, oraz inne nowoczesne instrumenty geodezyjnepołączone z komputerem.

  24. Połączenie instrumentów geodezyjnych z komputerem pozwala na: automatyczną rejestrację danych, opracowanie danych, wydrukdanych w postaci numerycznej bądź graficznej mapy lub stosownych wykresów stanowiących geometryczną interpretację wyników pomiarów.

  25. Ważnym użytkownikiem map i geodezyjnych opracowań specjalnych (klasycznych i fotogrametrycznych) jest między innymi budownictwo, czy inżynieria środowiska.

  26. HISTORIA GEODEZJI • Najstarszą mapę znaleziono w wykopaliskach miasta Ga –Sur w Mezopotamii, a jej powstanie szacuje się na 2400 – 2200 lat p.n.e. • W starożytnym Egipcie powstał podręcznik, który określał zasady miernictwa, a w starożytnych Chinach istniała instytucja zajmująca się pomiarami i sporządzaniem map.

  27. HISTORIA GEODEZJI • W Babilonie i Asyrii na tabliczkach glinianych były sporządzane mapy. Pierwszy podręcznik praktycznej geodezji pt „ Dioptryka” został napisany przez Herona w III wieku p.n.e. (285 – 222 p.n.e.). • W II wieku p.n.e. Hipparch podaje definicje współrzędnych geograficznych.

  28. HISTORIA GEODEZJI • W latach 87 -150 n.e. Ptolemeusz wydaje książkę pt. „Geografia” i mapę zawierające spis około 8000 nazw geograficznych i 400 punktów o wyznaczonej szerokości astronomicznej.

  29. HISTORIA GEODEZJI • W XVI wieku zostały wykonane pierwsze pomiary południka w Europie z dokładnością 0,1 % przez francuskiego uczonego J. Fernela.

  30. HISTORIA GEODEZJI Znaczący wpływ na rozwój geodezji miały takie wynalazki techniczne jak: • noniuszw 1550 roku wynaleziony przez portugalskiego matematyka – Nuneza, • stolik mierniczyw 1537–1616 skonstruowany przez Praetoriusa • luneta w 1611 roku wynaleziona przez Keplera, • libellaw 1660 roku skonstruowana przez Thévenota,

  31. HISTORIA GEODEZJI • W latach 1615–1617 w celu pomiaru południka uczony holenderski W. Snellius stworzył metodę triangulacji (ogromny wpływ na dalszy rozwój geodezji), • W 1647 roku B. Pascal zastosował barometr do pomiaru wysokości gór, • W 1673 roku Huygens ustalił związek matematyczny pomiędzy okresem wahań wahadła, a jego długością,

  32. HISTORIA GEODEZJI • W latach 1792–1798 został wykonany pomiar południka paryskiego (Méchain i Delambre), • W 1794 roku Gauss stworzył teorię najmniejszych kwadratów jako podstawę nowoczesnego rachunku wyrównawczego.

  33. HISTORIA GEODEZJI W POLSCE • Za pierwszych „geodetów” w Polsce uważa się żerdników królewskich (XII-XIII w.) zajmujących się pomiarami gruntów oraz wytyczaniem powierzchni miast. Ich nazwa pochodzi stąd, że używali takich prostych narzędzi jak kije, czy żerdzie.

  34. HISTORIA GEODEZJI W POLSCE • W 1450 roku powstaje pierwsza książka na temat geodezji (zachowana w dwóch egzemplarzach) napisana przez profesora Akademii Krakowskiej Marcina z Żurawicy. • W 1526 roku została wydana w Krakowie pierwsza mapa Polski opracowana przez Wapowskiego (przyjaciela Kopernika).

  35. HISTORIA GEODEZJI W POLSCE • W 1566roku została wydana w Krakowie książka Stanisława Grzepskiego Geometryja, to jest miernicka nauka (pierwsze dzieło z zakresu geodezji napisane po polsku) • W 1573 roku pojawiły się pierwsze wzmianki o sposobach niwelacji i instrumencie niwelacyjnym w książce wydanej w Krakowie, napisanej przez Strumieńskiego. • W XVII wieku na Akademii Krakowskiej utworzono katedrę geodezji. Jej absolwenci nosili tytuł geometry królewskiego.

  36. HISTORIA GEODEZJI W POLSCE • Po rozbiorach Polski ówcześni geodeci wcielani byli do urzędów 3 zaborczych państw, które prowadziły pomiar ziemi na własne potrzeby według różnych reguł. • Spowodowało to, już po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku, niespójność systemu pomiarów, jednostek miar, map oraz systemu hipotecznego.

  37. HISTORIA GEODEZJI W POLSCE • W okresie międzywojennym dokonano regulacjiprzepisówpomiarowych, na potrzeby ewidencji dróg i budynków, na szeroką skalę zastosowano zdjęcia lotnicze, scalono 5,5 mln ha gruntów. • Po wojnie utworzono centralny urząd koordynujący pracę geodetów. W 1945 roku powołano Główny Urząd Pomiarów Kraju.

  38. HISTORIA GEODEZJI W POLSCE • Obecnie sprawami geodezji zajmuje się Główny Urząd Geodezji i Kartografii mający swoją siedzibę w Warszawie przy ul. Wspólnej 2 i nadający uprawnienia do wykonywania zawodu geodety po zdaniu egzaminu przed powołaną przez ten organ komisją.

  39. Układy współrzędnych stosowane w geodezji 1. w przestrzeni E3: ortogonalny {XYZ}, sferyczny {,}, astronomiczny, geograficzny {,}, horyzontalny {,d,z}; 2. na płaszczyźnie: ortogonalny {XY}, biegunowy{,d} Definicja układu musi uwzględnić: -         położenie początku układu; -         orientację osi.

  40. Układy współrzędnych w geodezjigeograficzny  - szerokość geograficzna, - długość geograficzna

  41. Układ horyzontalny A – azymut, h – kąt pionowy (wysokość)

  42. Układ współrzędnych geodezyjnych na elipsoidzie B – szerokość geodezyjna, L – długość geodezyjna

  43. Układy ortogonalneGlobalny geocentryczny, topocentryczny lokalny

  44. Kartezjański płaski układ współrzędnych • Dwuwymiarowy kartezjański układ współrzędnych jest zdefiniowany poprzez dwie prostopadłe do siebie osie x, y powiązanymi z kierunkami geograficznymi: na północ (N) , na wschód (E). • Kąty są liczone zgodnie z ruchem wskazówek zegara

  45. System odniesienia Geodezja zajmuje się wyznaczaniem pozycji punktów leżących na powierzchni Ziemi lub w jej pobliżu; • W tym celu konieczny jest, dobrze zdefiniowany ziemski: - system odniesienia; - układ odniesienia; - układ współrzędnych; • System odniesienia stanowi zbiór zaleceń i ustaleń wraz z opisem modeli niezbędnych do zdefiniowania początku skali i orientacji osi oraz ich zmienności w czasie;

  46. UKŁAD ODNIESIENIA Układ odniesienia stanowi praktyczną realizację systemu odniesienia: • Na układ odniesienia składają się wyznaczone z obserwacji wartości parametrów opisujących początek układu, skalę i orientację osi oraz ich zmienność w czasie.

  47. Układ współrzędnych Układ współrzędnych nie zawiera informacji o jego orientacji względem bryły ziemskiej; • Układy współrzędnych oraz parametry opisujące ich orientacje względem bryły ziemskiej zwane są geodezyjnymi systemami odniesienia.

  48. DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

More Related