Lekcja dla III klasy gimnazjum

1. Lekcja dla III klasy gimnazjum NEOLOGIZMY POETYCKIE (ARTYSTYCZNE)

2. Na dzisiejszej lekcji przyswoisz sobie nowe wiadomości z pogranicza nauki o języku i literatury. Dzięki nim będzie Ci łatwiej analizować i interpretować utwory literackie. • Ćwiczenia rozwiązuj w pamięci lub w brudnopisie. • Po każdej serii ćwiczeń przechodź do rozwiązywania zadań w karcie pracy. • Każde polecenie czytaj uważnie i ze zrozumieniem. W czasie lekcji przed komputerem zachowaj poniższe zasady: DROGI UCZNIU

3. Neologizmy artystyczne zwane inaczej neologizmami poetyckimi to neologizmy tworzone przez pisarzy, szczególnie w poezji, nie zawsze przyjęte przez społeczeństwo. TERMINOLOGIA

4. Słownik terminów literackichpod red. Janusza Sławińskiego (Ossolineum 1998) informuje ponadto, że WIEDZA neologizmy poetyckie mają charakter jednorazowy i nie rozprzestrzeniają się poza kontekstem wypowiedzi, w której zostały wprowadzone.

5. ROZRÓŻNIA SIĘ WIEDZA NEOLOGIZMY SŁOWOTWÓRCZE NEOLOGIZMY SEMANTYCZNE WYRAZY, KTÓRYM NADANO NOWE ZNACZENIE CZYLI NOWE WYRAZY

6. Przed Tobą piękny wiersz dla dzieci. Odnajdź w nim neologizmy poetyckie. W karcie pracy podaj znaczenie każdego z nich. Kliknij, a zobaczysz poprawną odpowiedź. Już od rana na podwórzuwśród patyków i wśród liściprzycupnęli nad kałużąpracowici kałużyści.Wygrzebują brud z kałuży,niech kałuża będzie czysta !Pełne ręce ma robotykażdy dobry kałużysta ! Rękawiczką i chusteczkądwóch błocistów chodnik czyści.Obrzucają się szyszkamibardzo dzielni szyszkowiści.Dwie kocistki pod ławeczkącukierkami karmią kota... Świątek, piątek czy niedzielana podwórku wre robota ! ĆWICZENIE Danuta Wawiłow Kałużyści [w:] Święto dzieciaków, Warszawa 1998

7. Dokonaj analizy słowotwórczej neologizmów, które odnalazłeś w wierszu Danuty Wawiłow. kałużysta kałuż -ysta ĆWICZENIE Wyrazami podstawowymi są: kałuża, błoto, szyszkowy (szyszka), kot. błocista błoc -ista szyszkowista szyszkow -ista kocistka koc -istka Kliknij, a zobaczysz poprawną odpowiedź.

8. Wiosna Autorem kolejnego wiersza jest Bolesław Leśmian. Tekst utworu znajdziesz w karcie pracy. ĆWICZENIE Odnajdź w nim neologizmy słowotwórcze i semantyczne. Odpowiedź – na następnym slajdzie.

9. Neologizmy w wierszu Bolesława Leśmiana Wiosna słowotwórcze semantyczne rozwiązanie pokrótce napuszyście postrach rękaty zaprzepaszczać tężeć się omglić

10. Leśmianizmy We fragmencie wiersza Bolesława Leśmiana Poetaodnajdźneologizmy poetyckie. Po wykonaniu ćwiczenia kliknij i porównaj odpowiedzi. • Zaroiło się w sadach od tęcz i zawieruch; • Z drogi! – Idzie poeta – niebieski wycieruch! • Zbój obłoczny, co z światem jest – wspak i na noże! • Baczność! – Nic się przed takim uchronić nie może! • Słońce – w cebrze, dal – w szybie, świt - w studni, a zwłaszcza • Wszelkie dziwy zza jarów – prawem snu przywłaszcza. • Rad Boga między żuki wmodlić – do zielnika, • Gdzie się z listem miłosnym sam jelonek styka... • http://monika.univ.gda.pl/~literat/lesman/poeta.htm ĆWICZENIE

11. Wyjaśnij znaczenie i budowę Leśmianowskich neologizmów. zawieruchy rzeczownik, który ma tylko liczbę mnogą. Dzięki zwielokrotnionym zjawiskom (tęcze i zawieruchy) świat poetycki jest niezwyczajny, baśniowy; ćwiczenie obłoczny pochodzi od rzeczownika obłok. Jest to przymiotnik, który informuje o cechach wyrazu, który określa- bliski obłokom, nie stąpa po ziemi. Znaczenie przymiotnika koresponduje ze zwrotem bujać w obłokach. Kliknij, a zobaczysz poprawną odpowiedź.

12. Fantastyka naukowa to specyficzny rodzaj tekstów literackich. Inny, przyszłościowy świat wymaga od autora innego języka. Neologizmy tworzą świat przyszłościowej iluzji. astrozof, astrobolid, astrogocja, astrogator, homosymulator, automed, autokor, autokufer, wideotron, wideotronowidz, aeromobil, mnemokopia, mnemotron, kosmolot, kosmodworzec, kosmoport, transgalaktodromia, helidrom, symetriadolog WIEDZA

13. Jakie formanty posłużyły autorom do stworzenia neologizmów? Znaczenie tych cząstek możesz odnaleźć w słowniku wyrazów obcych. Wróć do poprzedniego slajdu, wypisz je w brudnopisie. Kliknij i porównaj odpowiedzi. ĆWICZENIE astrozof, astrobolid, astrogocja, astrogator, homosymulator, automed, autokor, autokufer, wideotron, wideotronowidz, aeromobil, mnemokopia, mnemotron,kosmolot, kosmodworzec, kosmoport, transgalaktodromia, helidrom, symetriadolog

14. Jakie znaczenie możesz przypisać neologizmom znajdującym się na poprzednim slajdzie? Swoimi spostrzeżeniami podziel się w czasie podsumowania lekcji. ĆWICZENIE

15. To już koniec Do spotkania na innej lekcji przed monitorem komputera.