Możliwości profilaktyki zdrowotnej na stanowiskach pracy w placówkach handlowych

1. Możliwości profilaktyki zdrowotnej na stanowiskach pracy w placówkach handlowych Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego w Sosnowcu dr Elżbieta Janosik

2. Wstęp Praca jest niepodważalną wartością w życiu człowieka. Często jednak silnie obciąża człowieka fizycznie i psychicznie. Zapewnienie odpowiednich warunków pracy sprzyja bezpieczeństwu, zdrowiu i rozwojowi pracownika, procentuje też wydajnością i prestiżem przedsiębiorstwa/zakładu/firmy.

3. c.d. wstęp Każdy rodzaj pracy zawodowej ma swoją specyfikę, dlatego na każdym stanowisku pracy powinno się określać występujące tam zagrożenia i uciążliwości oraz dążyć do ich zminimalizowania lub usunięcia.

4. W 2005 r. liczba zatrudnionych w Polsce wynosiła 12 890 670 osób, w tym 2 058 831 osób zatrudnionych było w sektorze: Handel i naprawy • Na 3249 przypadków chorób zawodowych, 36 (1%) stwierdzono w sektorze: Handel i naprawy • Na 84402 osób poszkodowanych w wypadkach przy pracy zawodowej, 8515 przypadki (10,1 %) dotyczyły sektora: Handel i naprawy

5. Placówki handlowe: - hipermarkety, supermarkety - sklepy dyskontowe - sklepy tradycyjne (osiedlowe)

6. pracownik recepcji / magazynier pracownik hali

7. sprzedawca zza lady kasjer

8. sprzedawca / kasjer sprzedawca / kasjer

9. Wypowiedzi pracowników hipermarketówo swojej pracy: ZALETY: „...wynagrodzenie,fundusz socjalny, opieka medyczna, kursy, przejrzysty zakres obowiązków...” WADY: „...za duże tempo pracy, zły dojazd do pracy, zbyt długo w pozycji siedzącej lub stojącej, brak światła naturalnego, praca w niskiej temperaturze...”

10. Wypowiedzi pracowników dyskontów o swojej pracy: ZALETY: „...współpraca z kolegami, kontakt z ludźmi, pensja...” WADY: „...za duże tempo pracy, niskie wynagrodzenie, dźwiganie, wykonywanie nie swoich obowiązków, mała ilość personelu, niedocenianie pracownika, niekulturalni klienci...”

11. Wypowiedzi pracowników sklepów tradycyjnych o swojej pracy: ZALETY: „...posiadanie pracy, bliskość miejsca zamieszkania, znajomi klienci...” WADY: „...potrzeba wszechstronności, zbyt długo na nogach, ciasnota lokalowa...”

12. Czynniki występujące w środowisku pracy handlowców Czynniki niebezpieczne: • Pożar • Prąd elektryczny • Poruszające się środki transportu wewnętrznego i zewnętrznego • Przeszkody na drodze • Praca na niedużej wysokości • Śliskie/mokre/z resztkami towaru podłogi • Towary składowane lub przenoszone na pewnych wysokościach

13. c.d. czynniki niebezpieczne: • Niestabilne regały, stosy, wózki • Ciężkie towary, opakowania które muszą być dźwigane, przenoszone lub przeciągane • Ostre krawędzie narzędzi krajalniczych i noży do rozpakowywania • Ostre krawędzie towaru, dobrych lub uszkodzonych opakowań, regałów, ości ryb • Wysokie temperatury

14. Czynniki szkodliwe: • fizyczne: • Niskie temperatury w chłodniach, przy ladach chłodniczych, na zewnątrz magazynu • Przeciągi, różnice temperatur • chemiczne: • Płyny do dezynfekcji i ich opary • biologiczne: • Kontakt z banknotami • Kontakt z klientem

15. c.d. czynniki szkodliwe • psychofizyczne: • Długotrwała praca stojąca • Długotrwała praca siedząca i wykonywanie ruchów monotypowych • Dźwiganie i przemieszczanie ciężkich przedmiotów • Duże tempo pracy

16. Czynniki uciążliwe: • Stres (odpowiedzialność, konflikty, agresja, natłok obowiązków) • Nieprawidłowe oświetlenie, odblaski • Praca z monitorem • Presja – konieczność ciągłej gotowości i koncentracji uwagi • Hałas – urządzenia, klienci.

17. Skutki oddziaływania w/w czynników

18. WYPADKI RODZAJ WYPADKU • Uraz kończyny górnej (zranienia, złamania palców, dłoni) • Uraz kończyny dolnej (stłuczenia, zwichnięcia, skręcenia, złamania) • Uraz głowy (stłuczenia) • Uraz kręgosłupa (dyskopatie) • Oparzenie • Zatrucie

19. WYPADKI Do wypadków dochodzi najczęściej podczas: obsługi wózków transportowych, obsługi urządzeń krajalniczych, przenoszenia, rozpakowywania i układania towarów !

20. WYPADKI PRZYCZYNY WYPADKÓW: - nieprawidłowe zachowanie pracownika • niedostateczna koncentracja uwagi • zaskoczenie niespodziewanym zdarzeniem • brak doświadczenia zawodowego • zła organizacja pracy • zła organizacja stanowisk pracy i ciągów komunikacyjnych • zły stan techniczny narzędzi ręcznych i urządzeń mechanicznych.

21. CHOROBY ZAWODOWE i PARAZAWODOWE Choroby zawodowe:najczęściej choroby wywołane sposobem wykonywania pracy (wykonywaniem ruchów monotypowych i przemieszczaniem ciężkich przedmiotów) tzn. przewlekłe choroby narządu ruchu (przewlekłe zapalenie ścięgna i jego pochewki) oraz przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego (zespół cieśni nadgarstka).

22. c.d. CHOROBY ZAWODOWE i PARAZAWODOWE Choroby para-zawodowe: nadciśnienie, żylaki, skrzywienie kręgosłupa, płaskostopie, przepuklina, nerwice. Przejściowe schorzenia: przeziębienia, zapalenie ścięgien, kręgosłupa, alergie skórne.

23. WYCZERPANIE SYMPTOMY WYCZERPANIA/ZMĘCZENIA: • Ból oczu, głowy, pleców • Pogorszenie wzroku, słuchu i zdolności manualnych • Zmniejszenie odporności na choroby • Rozdrażnienie, nerwowość, spadek koncentracji • Zniechęcenie do pracy, agresja lub apatia • Mniejsza wydajność pracy (błędy, spowolnienie tempa) • Podatność na wypadki • Poczucie krzywdy, spadek samooceny • Zaniechanie aktywności pozazawodowej

24. Możliwości zapobiegania zagrożeniom zdrowia handlowców Pracownicy handlu są narażeni na wiele czynników niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych, które można podzielić na związane : • ze sposobem wykonywania pracy, • z organizacją pracy • ze stosowaniem urządzeń technicznych • z oddziaływaniem czynników fizycznych, chemicznych, biologicznych, psychofizycznych i psychospołecznych

25. możliwości ograniczania skutków oddziaływania czynników związanych ze sposobem wykonywania pracy • Zorganizowanie w pobliżu stanowisk pracy w długotrwałej pozycji stojącej miejsca do odpoczynku • Dostarczenie pracownikom butów z wkładkami profilaktycznymi • Zorganizowanie stanowisk pracy w długotrwałej pozycji siedzącej w sposób ergonomiczny

26. możliwości ograniczania skutków oddziaływania czynników związanych ze sposobem wykonywania pracy • Zapoznanie pracowników z rodzajem ćwiczeń zapobiegających schorzeniom układu krążeniowego i mięśniowo- szkieletowego • Przemieszczanie i składowanie materiału zgodnie z obowiązującymi przepisami BHP • Opracowanie przejrzystych procedur pracy zbiorowej w przypadku pracy polegającej na dźwiganiu ciężkich przedmiotów • Dopilnowanie bezwzględnego stosowania sprzętu ochronnego

27. możliwości ograniczania skutków oddziaływania czynników związanych ze stosowaniem urządzeń technicznych • Wyposażenie stanowiska pracy w sprzęt techniczny posiadający certyfikat bezpieczeństwa • Uczulenie pracownika na konieczność zachowywania szczególnej ostrożności podczas obsługi wózków, urządzeń krajalniczych, szkolenia BHP w tym zakresie, plakat ostrzegający nad stanowiskiem pracy • Dostarczenie pracownikowi wiedzy na temat postępowania w sytuacji awarii urządzeń oraz na temat zasad udzielania pierwszej pomocy osobie, która uległa wypadkowi

28. możliwości ograniczania skutków oddziaływania czynników fizycznych, chemicznych, biologicznych i psychofizycznych • Przeprowadzanie badań i pomiarów czynników szkodliwych w środowisku pracy • Informowanie pracowników o czynnikach środowiska pracy • Dostarczanie pracownikom odzieży i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej, adekwatnie do występujących czynników

29. możliwości ograniczania skutków oddziaływania czynników fizycznych, chemicznych, biologicznych i psychofizycznych • Stworzenie przejrzystej procedury używania środków dezynfekcyjnych • Przyjęcie jako zasadę szczególnego dbania o czystość i suchość podłóg • Dbanie o czystość szyb i świetlików, zapewnienie odpowiedniego oświetlenia elektrycznego • Przestrzeganie higieny rąk na stanowiskach kasjerskich

30. możliwości ograniczania skutków oddziaływania czynników związanych z organizacją pracy • Zatrudnianie w sklepie wystarczającej ilości pracowników w celu wyeliminowania natłoku pracy dla jednego pracownika • Dostarczenie wystarczającej ilości i sprawności środków transportu mechanicznego • Nieobciążanie pracownika nadgodzinami • Przewidywanie problemów, okresowe przeglądy pomieszczeń, stanowisk pracy, analiza wypadkowości

31. możliwości ograniczania skutków oddziaływania czynników związanych z organizacją pracy • Zapewnienie estetycznego wyposażenia pomieszczeń socjalnych i sanitarnych w celu podniesienia kultury miejsca pracy • Działania integrujące pracownika z miejscem pracy • Wspieranie rozwoju pracownika • Opieka socjalna i medyczna oraz profilaktyka medyczna • Szczepienia profilaktyczne przeciw grypie

32. możliwości ograniczania skutków oddziaływania czynników psychospołecznych • Przy pracy do późnych godzin zapewnienie w miarę możliwości bezpiecznego powrotu do domu • Szkolenia pracowników ze sposobami radzenia sobie ze stresem • Szkolenia pracowników ze sposobami radzenia sobie w sytuacjach zagrożenia • Promocja bezpiecznej pracy • Promocja zdrowia

33. Dziękuję za uwagę