Dane: Gimnazjum numer 1 w Rumi im. Ks. Stanisława Ormińskiego ID grupy: 96/66_mp_g 2_maria.palmaka

1. Dane: • Gimnazjum numer 1 w Rumi im. Ks. Stanisława Ormińskiego • ID grupy: 96/66_mp_g2_maria.palmaka • Kompetencja matematyczno- przyrodnicza • Temat: Czy wiesz co jesz? • Semestr III • Rok szkolny 2010/2011

2. Czy wiesz co jesz?

3. Skąd można się dowiedzieć? Z etykiety produktu… • Na etykiecie zawarte są informacje na temat produktu: • wartości odżywcze • objętość (lub waga) • skład • instrukcje dot. prawidłowego przechowywania • datę ważności • logo producenta • kod kreskowy

4. Wartość odżywcza Jak wiadomo każdy człowiek w ciągu dnia musi spożyć określoną ilość poszczególnych składników pokarmowych. • Na większości etykiet spotykamy określenia: • Wartość energetyczna (ilość kalorii) • Białko (ilość białka w gramach) • Węglowodany (czasem oddzielone jeszcze na cukier) • Tłuszcz (z oddzieleniem kwasów tłuszczowych nasyconych) • Błonnik • Sód • Zawartość witamin itp. Na ogół podaje się zawartość w 100g i/lub jednej porcji (np. w przypadku większości napojów 250ml). Często na etykietach wypisuje się w procentach ile trzeba lub można ich dziennie spożyć (wyliczane są na ogół według diety przewidującej 2000Kcal dziennie).

5. Prawidłowe przechowywanie Nie bez powodu na etykietach umieszcza się instrukcje prawidłowego przechowywania… Niektóre produkty mają mniejszą trwałość niż inne, dlatego trzeba je przechowywać w lodówce i/ lub chronić przed wpływem promieni słonecznych. Należy przestrzegać takich wskazań chociażby ze wzglądu na swoje zdrowie.

6. Data ważności Tworzona jest zwykle z rezerwą (średnio kilka dni do dwóch tygodni), jednak wszelkie kontrole w sklepach zmuszone są ukarać właściciela sklepu, w którym na półkach jest żywność przeterminowana(lub inne produkty posiadające datę przydatności do użycia np. kosmetyki). Grzywna w tym wypadku może sięgać 5000 złotych. W domu nie mamy regularnych kontroli przechowywanego jedzenia. Ale ten fakt nie zwalnia nas od dbania o to czy produkty spożywcze nie są „po terminie”. W końcu chodzi o nasze zdrowie… Datę ważności z reguły zapisuje się w następujący sposób: dzień: miesiąc: rok rok: miesiąc: dzień.

7. Kilka rad Jak rozpoznać, że poszczególne produkty żywnościowe są „nieświeże”? NABIAŁ - Mleko jest zepsute, kiedy zaczyna wyglądać jak jogurt. Jogurt jest zepsuty, kiedy zaczyna wyglądać jak twarożek. Twarożek jest zepsuty, kiedy zaczyna wyglądać jak żółty ser. Chociaż żółty ser to nic innego, jak zepsute mleko i już nie może być bardziej zepsuty. Ser Cheddar jest zepsuty, kiedy zaczyna wyglądać jak Brie, przy czym masz świadomość, że takiego gatunku nie kupowałeś. ZIEMNIAKI – nie mają korzeni, łodyg ani liści. RODZYNKI – nie powinny być twardsze niż twoje zęby. JEDZENIE W PUSZKACH – jest nieświeże kiedy puszka przybierze kształt piłki. MIĘSO - Jeżeli otwarcie lodówki powoduje gromadzenie się bezpańskich psów i much przed twoim domem, to oznacza, że mięso się zepsuło.

8. Logo producenta i kod kreskowy Logo producenta (wraz z nazwą produktu) informują nas (konsumentów) czym jest produkt: napojem, ciastkami, batonikiem czy winem. Kod kreskowy dla większości ludzi jest nieczytelny i bez znaczenia, ale umożliwia maszynom odróżnienie produktu. Wszelkie obrazki na opakowaniach mają za zadanie zwrócić na siebie uwagę kupującego i są elementem jego reklamy (co wcale nie oznacza, że produkt bardziej kolorowy jest lepszy lub gorszy od tego zapakowanego np. na biało)

9. Skład Poza oczywistymi składnikami jedzenia przetworzonego można w nim znaleźć substancje dodatkowe. Gospodarstwa, z których pochodzą kupowane przez nas owoce i warzywa używają nawozów. W przypadku żywności ekologicznej nawozy naturalne np. kompost. A w innych przypadkach nawozów sztucznych. W żywności przetworzonej znajdziemy m.in. konserwanty, barwniki… Ale co z „E…”?

10. „E…” E 100 – 199 to koloranty czyli barwniki, nadają jedzeniu zachęcającą barwę. E 200 – 299 to konserwanty czyli substancje przedłużające termin przydatności do spożycia. E 300 – 399 to przeciwutleniacze tzn. zabezpieczają żywność przed rozkładem na skutek działania tlenu. E 400 – 499 to emulgatory i środki zagęszczające czyli substancje umożliwiające m.in. połączenie niemieszających się ze sobą składników (jak woda i olej) oraz spulchniają. E 500 – 599 to środki pomocnicze. E 600 – 699 to wzmacniacze smaku. E 700 - 799 to antybiotyki (nie dodaje się ich do jedzenia). E 900 – 999 to substancje słodzące i nabłyszczające. E 1400 – 1499 to skrobie modyfikowane. E 1500 – 1525 to sztuczne wzmacniacze smaku. Po co ten szyfr?

11. Zastosowanie „E…” Na pewno ciekawą kwestią dla wielu jest dlaczego zamiast zapisu np. hydroksypropyloceluloza spotykamy napis E 463. Nazewnictwo „E…” zostało wprowadzone, by nie wypisywać tego typu nazw. Dodatkowo: kto z nas zjadłby batonika, w którego składzie znaleźlibyśmy kwas solny czyli kwas chlorowodorowy (E 507)? Ale czy bezpieczne?

12. Kontrowersyjne dodatki do żywności Wśród bezpiecznych dodatków do żywności kryją się „ciernie” tzn. substancje, których nieszkodliwość budzi wątpliwości… Przykłady: E 102 – tartrazyna – szkodzi osobom uczulonym na aspirynę E 133 – błękit brylantowy – powinny unikać go osoby mające problemy z układem pokarmowym E 954 – sacharyna – substancja rakotwórcza

13. Co z tego? Skoro już wiemy co kryje się szyframi stosowanymi na opakowaniach i czemu służą te szyfry to czemu nie zacząć czytać etykiet, a w rezultacie wybierać zdrowszą żywność? Ale jakie to ma znaczenie kiedy jest ciepło i zamiast być w domu „zjemy na mieście”, pójdziemy na lody? Przecież w barze nikt nie pokarze nam etykiety z podawanych tam produktów…

14. W barze, bistro, pizzerii… W tanich jadłodajniach nie spodziewajmy się jedzenia z najwyższej półki. Jakość produktów kupowanych w takich miejscach jest pośrednia. Chodzi o to, by jedzenie było tanie, ale smaczne.

15. W fastfood’zie Idąc do miejsc typu Burger king, Mcdonald czy KFC powinniśmy liczyć się z faktem, że dużo zapłacimy. Jedzenie tam ma być przede wszystkim smaczne. Bywa, że składniki są przechowywane lub przewożone w niewłaściwych warunkach.

16. W restauracji Nie zawsze jest tak, że im wyższa cena tym lepsza jakość… Efekt wizualny jedzenia w restauracji jest lepszy niż w przypadku poprzednich pozycji. Często wykorzystuje się efekt placebo: klient widząc ładne jedzenie wmawia sobie, że jest pyszne, choć naprawdę jest przeciętne zarówno smakowo jak i jakościowo (oczywiście są wyjątki).

17. Lodziarnie i cukiernie W przypadku deserów liczy się efekt zarówno wizualny jak smakowy. W sieciach obowiązuje określona przez zarząd jakość (najczęściej średnia), za to takich ograniczeń nie ma w pojedynczych lodziarniach/cukierniach. Jeżeli chcemy zaoszczędzić i zjeść dobry deser lepiej wybierzmy się do lodziarni nie należących do dużych sieci. Jakość jedzenia jest tam lepsza, a cena niższa.

18. Stoiska sezonowe Na stoiskach sezonowych możemy kupić takie rzeczy jak wata cukrowa, popcorn, żelki, kolby kukurydzy, gofry, lody itp. Niestety w takich miejscach często nie przestrzega się zasad higieny. Ponad to przekąski w takich miejscach są drogie i nie mamy pewności co do ich jakości.

19. Preparaty odchudzające A co jeśli stwierdzimy, że chcemy schudnąć? Dookoła widać reklamy preparatów odchudzających: schudnij bez wysiłku itd. Niestety to nie działa tak jak sobie wyobrażamy. Zażywając tabletki faktycznie stracimy na wadzę, ale nie spalimy tkanki tłuszczowej tylko ograniczymy wchłanialność niektórych składników pokarmowych lub zmniejszymy łaknienie. Najlepszym sposobem, żeby zrzucić zbędne kilogramy są ćwiczenia fizyczne i zdrowa dieta.

20. Preparaty witaminowe Zewsząd słychać: „w sezonie zachorować na grypę polecam…”, „aby moje dzieci były zdrowe podaję im…” itd. Ale czy te preparaty naprawdę tak dobrze działają? Zależy od osoby zażywającej je, czasem działa tylko efekt placebo, a czasem są skuteczne… Jeśli decydujemy się je brać musimy zapoznać się z ulotką dołączoną do opakowania lub skonsultować to z lekarzem oraz musimy przestrzegać zaleceń m.in. nie przekraczać zaleconej dawki.

21. Podsumowanie… • Zanim kupisz jakiś produkt spożywczy sprawdź jego datę ważności • Upewnij się, że na żaden z jego składników nie masz uczulenia (jeżeli jesteś alergikiem) • Kupuj tylko w miejscach gdzie masz pewność, że żywność jest prawidłowo przechowywana • Jeśli nie jesteś pewien co do daty przydatności do spożycia produktu – lepiej nie ryzykuj! • Nie używaj preparatów odchudzających – lepiej poćwicz • Zażywając preparaty witaminowe pamiętaj, by stosować się do zaleceń recepty. PAMIĘTAJ NIKT CIĘ NIE ZMUSZA DO JEDZENIA ZDROWEJ ŻYWNOŚCI!!! TO TWÓJ WYBÓR! TWOJE ZDROWIE! ALE TEŻ TY BĘDZIESZ MIEĆ EWENTUALNE PROBLEMY!!!

22. Literatura http://ajo.pl/humor-humour/614057-txt-poradnik-studenta-jedzenie-jak-sprawdzac-termin-waznosci.html http://www.mojeopinie.pl/czy_wiesz_co_jesz,3,1259518372 http://zdrowezywienie.w.interia.pl/dodatki.htm http://zdrowo.info.pl/e-dodatki.html

23. Dziękujemy!!!