ENERJİ SEKTÖRÜNDE ANAHTAR TESLİMİ ELEKTRİK VE OTOMASYON ÇÖZÜMLERİ

1. ENERJİ SEKTÖRÜNDE ANAHTAR TESLİMİELEKTRİK VE OTOMASYON ÇÖZÜMLERİ

2. INDEX 1. Enerji Sektörü ve KONELSİS 2. HİDROELEKTRİK SANTRALLERİ 2.1 HİDROELEKTRİK SANTRALLERİ (HES) 2.2 Hidroelektrik Santrallerin Ana Bölümleri 2.3 Türbin Çeşitleri 2.3.1 Kaplan Tipi Türbinler 2.3.2 Francis Tipi Türbinler 2.3.3 Pelton Tipi Türbinler 2.3.3.1 Dikey Eksenli Pelton Türbin 2.3.3.2 Yatay Eksenli Pelton Türbin

3. INDEX 2.4 Governor (Hız Regülatörü) 2.5 Jeneratör 2.6 Jeneratörler ve Senkronizasyon 2.7 Enerji İletim Hatları 3. ELEKTRİK ÇÖZÜMLERİ 3.1 HES Tipik Tek hattı 3.2 HES Tipik Elektrik Tesisatı 3.3 Hidroelektrik Santralleri ve KONELSİS Çözümleri 3.3.1 Orta Gerilim Hücreleri 3.3.2 Alçak Gerilim Pano Çözümlerimiz 3.3.3 Kompanzasyon Pano Çözümlerimiz 3.3.4 MCC Pano Çözümlerimiz 3.3.5 Lokal Pano Çözümlerimiz 3.3.6 Trafolar

4. INDEX 4. OTOMASYON ÇÖZÜMLERİ 4.1 Otomasyon Sisteminin Fonksiyonları 4.2 Otomasyon Sistem Elemanları 4.3 PLC Panoları 4.4 Tesis PLC Panosunun Özellikleri 4.5 Tesis PLC Panosunun Fonksiyonları 4.6 Ünite PLC Panosunun Fonksiyonları 4.6 Scada Sisteminin Fonksiyonları 4.7 Jeneratör ve Trafo Koruma 4.8 Şalt Tesisi İzleme ve Kontrol Referans Örnekleri 4.9 Enerji Kontrol Sistemi Referans Listesi 4.10 Hidroelektrik Santrallerinde Partner Firmamızın Referans Listesi

5. ENERJİ

6. Enerji Sektrörü ve KONELSİS • Hidroelektrik Santrallerinde, • Termik Santrallerinde, • Doğalgaz Santrallerinde, • Jeotermik Santrallerde Anahtar Teslimi Elektrik ve Otomasyon Çözümleri Üretmektedir.

7. HİDROELEKTRİK SANTRALLERİ

8. HİDROELEKTRİK SANTRALLERİ (HES) Doğal havzalarda biriktirilen yada kendiliğinden birikimi olan potansiyel enerjiye sahip sular ile belirli bir yükseklikten, belirli bir hızda düşürülmesi ile kinetik enerji oluşur. Ortaya çıkan bu kinetik enerji türbin kanatlarından geçer iken bir mekanik enerji oluşturarak jeneratörde ivmesel dönme hareketi meydana getirir. Sonuçta Jeneratörün de hareket etmesiyle elektrik enerjisi elde edilmiş olur.

9. Hidroelektrik Santrallerin Ana Bölümleri • Su kaynağı yapısı • Su alma ağzı yapısı • Cebri (basınçlı) Borular • Salyangoz (spiral) • Türbin • Jeneratör • Transformatörler • Şalt alanı • Diğer teçhizat

10. Su Kaynağı Yapısı : Rezervuarlı santrallerde baraj, kanal tipi santrallerde ise bir tünel ya da açık kanaldır. Su alma ağzı yapısı: Cebri boruya suyun giriş kısmıdır. Cebri (basınçlı) borular: Su alma ağzı ile santral arasında , ölçüleri debi ve düşü ye göre hesaplanan kalın etli büyük çaplı çelik borulardır. Salyangoz (spiral) : Cebri boru sonuna monte edilen, salyangoz biçimindeki basınçlı su haznesi, suyun çarka çevresel olarak ve her bir noktadan eşit debide girmesini sağlar. Türbin : Türbin çarkı, türbin şaftı, türbin kapağı, hız regülatör sistemi, basınçlı yağ sistemi, türbin yatağı, soğutma sistemi, kumanda panosu ve yardımcı teçhizattan oluşur. Jeneratör: Jeneratör rotoru, statoru, yatağı, ikaz(uyartım), soğutma sistemi, koruma sistemi, kumanda ve işletim sistemi,doğru akım sistemi, kesici ve ayırıcılar ile yardımcı organlardan oluşur. Transformatörler: Gerilimi yükseltme ya da alçaltma işlevini üstlenmişlerdir. Şalt alanı : Transformatörlerden çıkan yüksek gerilim enerjinin iletim hatlarına bağlantı noktasıdır. Kesiciler, ayırıcılar, topraklama sistemi, koruma sistemi, basınç sistemi, ölçü sistemi, iletim hatları üzerinden haberleşme sistemi kısımları vardır. Diğer teçhizat: Ana teçhizatlardan ayrı olarak; ısıtma havalandırma sistemleri, aydınlatma sistemleri, doğru akım acil enerji, alternatif akım acil enerji (dizel jeneratör) sistemleri, sızıntı toplama havuzları, besleme pompaları, boşaltma pompaları, haberleşme sistemleri, kompresör ve tanklar gibi basınçlı hava sistemleri, yangın koruma ve söndürme sistemleri, bakım, onarım ve küçük imalat atölyeleri, montaj demontaj sahaları, vinçler,krenler gibi taşıma, kaldırma sistemleri, arıtma sistemleri, ilk yardım bölümü, batardo kapakları, laboratuarlar vb bölümlerdir. Hidroelektrik Santrallerin Ana Bölümleri

11. Türbin Çeşitleri Eskiden beri kullanılan hidrolik çarklar yıllarca uğraşılarak yeniden düzenlenip geliştirilmiş ve bunlara "Hidrolik Türbin" adı verilmiştir. Hidrolik Türbin Çeşitleri: • Kaplan Türbin • Francis Türbin • Pelton Türbin

12. Türbin Çeşitleri

13. Kaplan Tipi Türbinler Kaplan türbini, düşünün az debinin yüksek olduğu yerlerde kullanılmaktadır. En uygun türbin tipi. 2 ile 40 metre düşme yükseklikleri arasında verimli olabilmektedir. Türbin Çeşitleri

14. Türbin Çeşitleri Francis Tipi Türbinler Francis türbini 50 m ile 350 m arasındaki düşüler de kullanılmaktadır. Francis tipi türbinler ilk defa 1838 yılında Amerikalı HOWD tarafından keşfedilmiş ve 1848 yılında da yine Amerikalı FRANCIS tarafından geliştirilerek denenmiştir.

15. Türbin Çeşitleri Pelton Tipi Türbinler 1880 yılında Amerikalı PELTON tarafından keşfedilmiştir. Pelton tipi türbinler, 50m ile 1300 m aralığındaki düşülerde ve küçük su debilerinin olduğu noktalarda kullanılmaktadır.

16. Dikey Eksenli Pelton Türbin Yüksek güçlü türbinler için dik eksenli model kabul edilir. Bazen birkaç çark üst üste konur ve her çarkın etrafına çok sayıda püskürtücü yerleştirilmiştir. Yatay Eksenli Pelton Türbin Jeneratörle türbin aynı mil üzerine kamalanmıştır. Çarklar rotorun sağına ve soluna yerleştirilmiştir.Pelton tip türbinler dakikada 500–750 devir/dak hızına dayanabildiklerinden, bu türbinlere 4’le 6 adet arasında çift Kutuplu jeneratör bağlanabilir. Türbin Çeşitleri

17. Governor yani hız regülatörü suyun debisini türbin kanatları ile kumanda ederek aktif gücü (MWatt) dolayısıyla primer frekans kontrolünü regüle eden bir teçhizattır. Governor (Hız Regulatoru) Dijital Valf Governor Mekanik Governor Step Motor Governor

18. Jenerator Belirli bir yerde birikmiş yada biriktirilmiş olan suyun,belirli bir yükseklikten türbinlere düşerek meydana gelen mekanik enerjiyi elektrik enerjisine dönüştürmek için kullanılır.

19. Türbinlere düşen suyun oluşturduğu mekanik enerjiyi elektrik enerjisine dönüştüren jeneratörler, santralin güç ihtiyaçlarına göre santraldeki diğer jeneratörle paralel bağlandığı gibi, başka santrallerdeki jeneratörlerle de paralel bağlanabilir Paralel bağlamada dikkat edilecek en önemli faktör şebeke gerilim dalgalanması oluşturmamaktır. Bu amacın yerine getirilebilmesi için yapılacak işlemlere “SENKRONİZASYON” veya “SENKRONLAMA” adı verilir. Jeneratörlerin paralel bağlanması sırasında yerine getirilmesi gereken senkronizasyon şartları, Gerilim eşitliği, Frekans eşitliği, Aynı adlı uçların birbirine bağlanması, Uçlarda faz farkının bulunmaması Jeneratorler ve Senkronizasyon

20. Enerji İletim Hatları Jeneratörlerin ürettikleri enerji, trafo merkezlerine enerji nakil hatları ile iletilir. Jeneratör çıkışı doğrudan Orta Gerilim Hücrelerine (OG Panosu) oradan da yükseltici trafoya bağlanır. Yükseltici trafodan, enerji nakil hatları yardımı ile enerji istenilen yerdeki trafo merkezlerine taşınır. Bu şekilde Hidroelektrik santrallerinden üretilen enerji kullanıcılara iletilir.

21. ELEKTRİK ÇÖZÜMLERİ

22. Hidroelektrik Santralleri ve KONELSİS Çözümleri • OG (Orta Gerilim) hücrelerinin temini, • AC, DC, UPS dağıtım panolarının imalatı, • Kompanzasyon panolarının imalatı, • MCC panolarının imalatı, • Step-Up Trafolar, DC ihtiyaç trafolarının temini, • Trafo ve Jeneratör nötr hücrelerinin imalatları, • Dizel jeneratörler, UPS, akü, redröser gruplarının temini, • Tüm ekipmana ait topraklamanın yapılması, • Tüm güç ve kumanda kablolarının temini ve montajlarının yapılması, • Otoprodüktör feederinin donatılması, • Saha enstrümanlarının temini ve montajının yapılması (Basınçlı hava, yağ, governor vs…), • Mekanik ve elektrik montajların yapılması, • 154 kV salt tesisinin yapılması işlerinin tamamında, ANAHTAR TESLİMİ ÇÖZÜMLER SUNMAKTADIR

23. HES Tipik Tek hattı Generatör 1 fideri Generatör 2 fideri İç ihtiyaç trafo fideri Regulator besleme Bara gerilim ölçü Tedaş fider çıkışı Tedaş ölçü Tedaş ölçü HES tipik elektrik tesisatı (2 türbin)

24. HES Tipik Elektrik Tesisatı

25. Orta Gerilim Hücreleri *Schneider, Merlin Gerin ürünleri olan •Metal clad OG hücreleri, •Metal enclosed OG hücreleri, •Metal enclosed, çekmeceli OG hücreleri ile, *Lokal İmalatlarda temin edilmektedir.

26. Alçak Gerilim Pano Çözümlerimiz AG Panoları TSE, CE ve ISO 9001–14001 standartlarında üretilmektedir. Panolarımızda kullanılan tüm şalt malzemeler SCHNEIDER, SIEMENS ve ABB markalarıdır

27. Kompanzasyon Pano Çözümlerimiz Panolarımızda kullanılan tüm şalt malzemeler SCHNEIDER, SIEMENS ve ABB markalarıdır

28. MCC Pano Çözümlerimiz MCC Panoları TSE, CE ve ISO 9001–14001 standartlarında üretilmektedir. Panolarımızda kullanılan tüm şalt malzemeler SCHNEIDER, SIEMENS ve ABB markalarıdır

29. Lokal Pano Çözümlerimiz Lokal Panoları TSE, CE ve ISO 9001–14001 standartlarında üretilmektedir. Panolarımızda kullanılan tüm şalt malzemeler SCHNEIDER, SIEMENS ve ABB markalarıdır

30. Transformatörler • 6,3/ 36 kVA ve 0,4/ 36,5 kV ve 6000 kVA’nın üzerinde • İçeride veya dışarıda kullanılabilen, • Porselen Busingli • IEC standartlarında, • Bess, ABB, Transtek, Best markalarında hermetik veya genleşme depolu yağlı trafolar temin edilebilmekte ve devreye alınmaktadır.

31. Trafo ve Jeneratör Nötr Dirençleri • Orta gerilim şebekelerinde oluşan tek fazlı arıza akımlarını transformatörlere ve generatörlere zarar vermeyecek seviyelere indirilmesi, • Kısa devre arıza akımlarının kesilmesiyle oluşan geçici aşırı gerilimlerin sınırlanması, • Şalt cihazlarının uzun ömürlü olmasının sağlanması, • Adım gerilimlerinin personel için zararsız seviyelere indirilmesi

32. Trafo ve Jeneratör Nötr Dirençleri Nötr Toprakalama Direnci (Zn Topraklama Trafosu ile) 6,3 kV 2000 A Nötr Topraklama Direnci ile birlikte 6,3 kV 500 A

33. OTOMASYON ÇÖZÜMLERİ

34. Otomasyon Sisteminin Fonksiyonları • Start/Stop sıralı işlemleri, • Elektronik türbin denetleyicisinin izlenmesi ve kontrolü, • Hidrolik türbin denetleyicisinin izlenmesi ve kontrolü, • Türbin soğutma sisteminin izlenmesi ve kontrolü, • Türbin yataklarının yağlama sisteminin izlenmesi ve kontrolü (sıcaklık çok yükseldiği zaman stop sırasının açması ile birlikte), • Jeneratör soğutma sisteminin izlenmesi ve kontrolü, • Demir ve jeneratör bobin sıcaklığının izlenmesi (sıcaklık çok yükseldiği zaman stop sırasının açması ile birlikte), • Jeneratörün elektrik ölçümlerinin prosesi , • Türbin, jeneratör, transformatör ünitesi ve makinenin tüm yardımcı aletlerinin alarm prosesi, • Güç yönetim sistemi , • Merkez havuz su seviyesinin kontrolü , • Güç metre değerlerinin kaydı,

35. 36 kV şalt tesisinin kontrolü ve izlenmesi, • 24 V DC beslemesi dahil olmak üzere 400 V AC ve 24 V DC yardımcı dağıtımın izlenmesi, • Transformatörlerin nötr noktası topraklama ayırıcılarının izlenmesi ve kontrolü, • Isıtma ve havalandırmanın izlenmesi ve kontrolü, • Yangın algılamanın izlenmesi ve kontrolü, • Güvenlik sisteminin izlenmesi ve kontrolü , • Drenaj pompalarının izlenmesi ve kontrolü , • Dağıtım sisteminin izlenmesi ve kontrolü, • Tesisin İzlenmesi ve Kontrolü, • Senkronizasyon Sistemi, • Şalt Tesisinin (AG/ OG/ YG) İzlenmesi ve Kontrolü, • Otomatik/ Manuel – Lokal/ Uzaktan Kumanda Fonksiyonları, • Otomatik Devreye Giriş ve Çıkış Sıralı İşlemleri,

36. Otomasyon Sistem Elemanları • PLC Panoları, • Schnedier; Modicon Quantum, Premium, M340 Çözümleri, • Siemens; S7 400, S7 300 PLC Çözümleri, • Scada Sistem Donanımı, • Schnedier Vijeo Citect Scada Yazılımı, • Siemens WinCC Scada Yazılımı, • Santral’e Web üzerinden Uzaktan Erişim, • GPS Sistem ile 1ms Hassasiyet, • Fiber Optik Kablo, Bakır Kablo İle Haberleşme Altyapısı, • Ethernet Switchler, • 110VDC/ 24VDC Akü Redresör Grupları • MGE/APC Kesintisiz Güç Kaynağı

37. PLC Panoları • Tesis (Common/ Plant) PLC Panosu, • Ünite PLC Panosu, • Yükleme Havuzu (Intake ) / Regülatör PLC Panosu,

38. Tesis PLC Panosunun Özellikleri • Bina İçi (Indoor) Kullanımına Uygun, • Schneider ve Siemens PLC Modülleri, • Endüstriyel PC, Dokunmatik Ekran, • Bakır Toprak Barası, • Voltmetre, %1 Hassasiyet, • Frekansmetre, %1 Hassasiyet, • Synchronoscope, • Watt Transducer, 4-20mA • Manual/Auto Switch, • Alarm Horn, • Alarm Susturma Anahtarı, • Primery ve Secondory PLC modülleri,

39. Tesis PLC Panosunun Fonksiyonları • Yükleme Havuzu Seviyesi, • Salt Panoları İzleme ve Kontrolü, • Dizel Jeneratör Kontrolü, • İstasyon Servis Fonksiyonları, • Regülatör Aydınlatma, • Kapak Açma-Kapama Pozisyon Takibi, • Gelen Su Debisi Bilgi ve Kayıtları,

40. Ünite PLC Panosunun Fonksiyonları • Start/Stop Sıralı İşlemler, • Generatör ve Türbin Kontrolü, • Senkronizasyon, • Koruma Fonksiyonları, • Excitation Kontrol, • Inlet Vana Sistemi Kontrolü, • Hidrolik Sistem Kontrolü, • Yağlama (Lubrication) Sistem Kontrolü, • Ünite MCC Kontrolleri,

41. SCADA Sisteminin Fonksiyonları • Kontrol Odasından Santralın İzlenmesi ve Kontrolü, • İnsan Makine Ara yüzü (HMI), • Santrale Ait Tüm Verilerin Mimik Ekranlardan İzlenmesi, • Santrale Ait Alarm ve Olay Yönetimi, • Gerçek Zamanlı ve Tarihsel Veri İzlenmesi, • Tarihsel Veri Kaydetme, • İstatistiksel Proses Kontrol, • Raporlama,

42. Jeneratör ve Trafo Koruma

43. Jeneratör Senkronizasyon ve Koruma Sistemleri • • Senkronizasyon • • Senkron kontrol • • Dead bus start MFR 13 akıllı bir koruma birimidir. Entegre voltaj ve akım giriş ölçümlerini ölçer.

44. Jeneratör Senkronizasyon Sistemi MRN3 Mains Decoupling Relay ESDR 4T blok bağlantılı jeneratörler, motorlar ve trafolar için akım differansiyel koruma rölesidir. • Alçak/ Yüksek gerilim koruma, • Alçak/ Yüksek frekans koruma, • Şebeke elektriği kesilmesi durumunda jeneratörün çok hızlı devreye girmesi

45. TİPİK SCADA ANA EKRAN TASARIMI

46. TİPİK SCADA ANA EKRAN TASARIMI

47. ALÇAK GERİLİM TEK HAT İZLEME EKRANI

48. ORTA GERİLİM TEK HAT İZLEME EKRANI

49. GENERATÖR RAPORLAMA EKRANI

50. Sıcaklık İzleme