TECHNOLOGIA I ORGANIZACJA ROBÓT BUDOWLANYCH

1. TECHNOLOGIA I ORGANIZACJA ROBÓT BUDOWLANYCH ROBOTY WYKOŃCZENIOWE

2. Przez roboty wykończeniowe rozumie się różnorakie zespoły procesów, operacji i czynności mających na celu wytworzenie elementu wykończeniowego, tj. takiego, który uzupełnia przegrody budowlane (okna, drzwi, balustrady) i zapewnia powierzchniom podstawowych elementów budowlanych wymagane od nich właściwości.

3. SYSTEMATYKA ELEMENTÓW WYKOŃCZENIOWYCH I OPERACJI WYKONAWCZYCH Z NIMI ZWIĄZANYCH Elementy wykończeniowe budowli mogą być systematyzowane wg różnych kryteriów. Jednak podziałem najbardziej oczywistym jest podział wg: • kierunku pracy, • stosunku do elementów konstrukcyjnych budowli • i konstrukcji elementu wykończeniowego. Ze względu na kierunek pracy wyróżnia się elementy pionowe i poziome. • Podział ten związany jest z działaniem siły ciążenia, która może oddziaływać korzystnie lub niekorzystnie i w zależności od tej relacji wymagane jest stosowanie różnych zabiegów umożliwiających właściwą pracę elementu wykończeniowego.

4. SYSTEMATYKA ELEMENTÓW WYKOŃCZENIOWYCH I OPERACJI WYKONAWCZYCH Z NIMI ZWIĄZANYCH • Konstrukcja elementu wykończeniowego może być prosta (na ogół jednowarstwowa) lub złożona (na ogół wielowarstwowa). • Złożoność elementu wykończeniowego zależy od cech, które musi on wykazywać. Obecnie istnieje wielka różnorodność produkowanych materiałów wykończeniowych mają one zwykle jedną lub dwie wymagane przez element wykończeniowy właściwości. Powoduje to konieczność układania materiałów w elemencie wykończeniowym warstwami. Tworząc jego złożoną strukturę. Wytworzenie takiej struktury wymaga stosowania różnych procesów roboczych.

5. SYSTEMATYKA ELEMENTÓW WYKOŃCZENIOWYCH I OPERACJI WYKONAWCZYCH Z NIMI ZWIĄZANYCH • W zależności od stosunku elementu wykończeniowego do konstrukcji obiektu budowlanego rozróżnia się elementy samonośne i elementy nakładane. • Elementy samonośne przenoszą ciężar własny i ewentualne, specyficzne dla nich obciążenia (np. parcie wiatru, napór tłumu, parcie składowanych materiałów, itp.). • Takimi elementami są: okna, drzwi, bariery balkonowe, bariery klatek schodowych, itp. • Można je podzielić wg kryterium materiałowego, przeznaczenia, właściwości izolacyjnych, itp.

6. SYSTEMATYKA ELEMENTÓW WYKOŃCZENIOWYCH I OPERACJI WYKONAWCZYCH Z NIMI ZWIĄZANYCH Łączenie elementu samonośnego z konstrukcją może polegać na: • wmurowaniu lub wbetonowaniu zamocowanych na trwale do elementu wykończeniowego wąsów lub wypustów w pozostawionych w elemencie konstrukcyjnym otworach, • zespawaniu zamocowanych na trwale do elementu wykończeniowego wypustów z uprzednio z uprzednio zabetonowanymi w elementach konstrukcyjnych markami, • wbiciu w element konstrukcyjny łączników stalowych (zwykle – gwoździ lub kotew) przechodzących przez element wykończeniowy lub łączonych z nim na śruby, • połączenie elementu wykończeniowego z elementami konstrukcyjnymi wkrętami wprowadzanymi w kołki lub klocki drewniane, rozprężne kołki plastykowe lub inne zakotwienia rozprężne.

7. SYSTEMATYKA ELEMENTÓW WYKOŃCZENIOWYCH I OPERACJI WYKONAWCZYCH Z NIMI ZWIĄZANYCH Elementy nakładane nie przenoszą żadnych obciążeń, a ich praca może odbywać się wyłącznie w powiązaniu z elementami konstrukcyjnymi i wypełniającymi. Podzielić można je wg różnych kryteriów, ale z punktu widzenia technologii robót charakterystycznym jest tu podział wynikający z formy stosowanych do ich wykonania materiałów. Dzielimy je na: • sztywne, wykonywane ze sztywnych materiałów wbudowywanych w postaci nieregularnych lub regularnych kawałków lub płyt mocowanych do podłoża na zaprawie, kleju lub za pomocą łączników mechanicznych, • wiotkie, wykonywane z arkuszy takich materiałów jak: folie, tkaniny, filce i papier, naklejane lub rozpinane na podłożu, • powłokowe wykonywane z materiałów płynnych lub plastycznych nanoszonych i rozprowadzanych na powierzchni podłoża, które po wyschnięciu lub związaniu tworzą powłoki o wymaganych właściwościach.

8. SYSTEMATYKA ELEMENTÓW WYKOŃCZENIOWYCH I OPERACJI WYKONAWCZYCH Z NIMI ZWIĄZANYCH Wykonanie elementów wykończeniowych nakładanych jest bardziej skomplikowane i w dużym stopniu zależy od konstrukcji elementu. Mogą tu wystąpić następujące działania. Przygotowanie podłoża, czyli działania mające za zadanie stworzenie dobrych warunków współpracy elementów konstrukcyjnych i elementów wykończeniowych. Można tu wyróżnić: • uzupełnienie ubytków podłoża takim samym materiałem z jakiego je wykonano (flekowanie) lub innym plastycznym materiałem twardniejącym (szpachlowanie), • czyszczenie powierzchni podłoża, tj. ręczne lub mechaniczne ścieranie niewielkiej warstwy materiału podłoża (szlifowanie, szczotkowanie, skuwanie), mycie powierzchni (np. roztworem mydła, rozpuszczalnikami organicznymi) albo opalanie płomieniem lampy lutowniczej, opalarką lub palnikiem gazowym; 1/3

9. SYSTEMATYKA ELEMENTÓW WYKOŃCZENIOWYCH I OPERACJI WYKONAWCZYCH Z NIMI ZWIĄZANYCH • wzmacnianie podłoża o niewystarczającej wytrzymałości mechanicznej (objawiającej się np. zjawiskiem pylenia) ma na celu umożliwienie warstwom elementu wykończeniowego dobrej współpracy; wzmacnianie polega zazwyczaj na powlekaniu powierzchni podłoża cienką warstwą twardniejących materiałów plastycznych (szpachlówki zaprawy) lub specjalnych cieczy, które wnikając w pory podłoża zmieniają właściwości jego zewnętrznej powierzchni; 2/3

10. SYSTEMATYKA ELEMENTÓW WYKOŃCZENIOWYCH I OPERACJI WYKONAWCZYCH Z NIMI ZWIĄZANYCH • zmiana właściwości chemicznych podłoża – zwykle przez powlekanie jego powierzchni preparatami chemicznymi, które zapewniają chemiczną zgodność podłoża (w ulepszonej warstwie) z materiałami elementu wykończeniowego; • wyznaczanie powierzchni lub położenia elementu wykończeniowego, tj. utworzenie reperów lub pasów wyznaczających powierzchnię elementów i ewentualne zaznaczenie układu elementów składowych na wykańczanej powierzchni, ma to duże znaczenie dla wyglądu estetycznego elementu wykończeniowego; zabieg ten dotyczy zwykle elementów o znacznej (kilku-centymetrowej) grubości ponad lico podłoża; 3/3

11. SYSTEMATYKA ELEMENTÓW WYKOŃCZENIOWYCH I OPERACJI WYKONAWCZYCH Z NIMI ZWIĄZANYCH Wprowadzenie elementu łączącego jest grupą operacji mającą na celu zapewnienie warunków połączenia warstw elementu wykończeniowego z podłożem lub poprzednią warstwą elementu wykończeniowego. Może to polegać na: • narzucaniu(ręcznie lub mechanicznie) - stosowanym, jeśli elementem łączącym są warstwy zaprawy, • nakładaniu(ręcznie za pomocą szpachli o krawędzi gładkiej lub ząbkowanej) - stosowane, jeśli elementem łączącym jest klej o konsystencji plastycznej, • powlekanie(ręczne lub mechaniczne) - stosowane jeśli elementem łączącym jest klej w postaci cieczy, • umieszczenie zaczepów - stosowane, jeśli mocowany materiał ma formę sztywnych płyt, np. elementy boazerii (w ogólnym zarysie jest to działanie analogiczne do mocowania elementów wykończeniowych samonośnych: wiercenie otworów, wprowadzanie kołków itp.).

12. SYSTEMATYKA ELEMENTÓW WYKOŃCZENIOWYCH I OPERACJI WYKONAWCZYCH Z NIMI ZWIĄZANYCH Mocowanie elementu wykończeniowego może być realizowane według różnych sposobów. Wybór sposobu połączenia wynika głównie z właściwości mocowanego materiału i stosowanego elementu łączącego. Może to być: • przyłożenie i dociśnięcie - gdy na warstwie zaprawy lub plastycznego kleju mocuje się sztywny element (np. płytki ceramiczne lub kamienne), • rozwinięcie i dociśnięcie - gdy na warstwie płynnego kleju mocuje się element w postaci wielkich arkuszy (np. tapetę),

13. SYSTEMATYKA ELEMENTÓW WYKOŃCZENIOWYCH I OPERACJI WYKONAWCZYCH Z NIMI ZWIĄZANYCH • przyłożenie z dociśnięciem i przykręceniem lub przybiciem - gdy do umieszczonych w podłożu elementów mocuje się sztywny element, na ogół znacznych rozmiarów (płyty boazeryjne, płyty kartonowo-gipsowe), • powlekanie- gdy powłokowy element wykończeniowy powstaje z materiału płynnego nanoszonego ręcznie (pędzlem lub wałkiem) lub mechanicznie (np. agregatem malarskim), • narzucanie- gdy powłokowy element wykończeniowy powstaje z plastycznego materiału narzucanego na podłoże ręcznie (np. kielnią) lub mechanicznie (np. agregatem tynkarskim).

14. SYSTEMATYKA ELEMENTÓW WYKOŃCZENIOWYCH I OPERACJI WYKONAWCZYCH Z NIMI ZWIĄZANYCH Wykończenie powierzchni elementu może być realizowane w różny sposób w zależności od wymagań zamawiającego i rodzaju elementu wykończeniowego. Może to być: • wykończanie w materiale niezwiązanym, np. zacieranie, odciskanie. • wykończanie w materiale związanym, np. wypłukiwanie, cyklinowanie, • wykończanie w materiale stwardniałym, np. szlifowanie, struganie lub obróbka kamieniarska, • czynności mające na celu podniesienie walorów estetycznych elementu, np. klejenie pasków ozdobnych na krawędzi tapety itp.

15. SYSTEMATYKA ELEMENTÓW WYKOŃCZENIOWYCH I OPERACJI WYKONAWCZYCH Z NIMI ZWIĄZANYCH POŁĄCZENIA WKRĘTAMI, KOŁKAMI, ZAKOTWIENIAMI • Klockipowinny być wykonane z miękkiego drewna i mieć kształt ostrosłupa ściętego o wymiarach odpowiednich do wielkości łącznika. Klocki należy osadzić na zaprawie cementowo-wapiennej w gniazdach wykutych w murze, aby podstawy ostrosłupów znalazły się w ścianie, a czoła stanowiły płaszczyznę podkładu.

16. SYSTEMATYKA ELEMENTÓW WYKOŃCZENIOWYCH I OPERACJI WYKONAWCZYCH Z NIMI ZWIĄZANYCH POŁĄCZENIA WKRĘTAMI, KOŁKAMI, ZAKOTWIENIAMI • Kołki drewniane o kształcie stożka ściętego lub walca powinny być wykonane z drewna miękkiego. Włókna drewna powinny przebiegać równolegle do osi kołków. Kołki stożkowe osadza się na zaprawie cementowo-wapiennej w gniazdach wykutych w ścianach. Podstawy kołków o mniejszej średnicy powinny tworzyć płaszczyznę podkładu. Kołki walcowe należy osadzać bez zaprawy przez zaklinowanie ich w rozwiercanych gniazdach o głębokości około 10 mm większej od długości kołka. Kształt gniazda powinien być stożkowy z poszerzeniem dna. Kołki przed osadzeniem nacina się na głębokość około 10 mm od strony wpuszczonej w gniazdo. W nacięcie kołka należy wstawić klin z twardego drewna i wbić kołek wraz z klinem w gniazdo aż do zlicowania ze ścianą.

17. SYSTEMATYKA ELEMENTÓW WYKOŃCZENIOWYCH I OPERACJI WYKONAWCZYCH Z NIMI ZWIĄZANYCH • Kołki plastikowe rozprężne. Są one produkowane o różnych średnicach, poczynając od 4 mm. Część kołka wprowadzona w otwór jest specjalnie przecięta, tak że wkręcanie w nią wkręta powoduje zwiększenie się jej średnicy i mocne zaklinowanie kołka w otworze. W złączach bardziej obciążonych stosuje się specjalne metalowe łączniki rozprężne działające na tej samej zasadzie. Tego typu łączniki kotwiące są rozwiązaniem stosunkowo wygodnym i gotowym do pracy bezpośrednio po wykonaniu.

18. SYSTEMATYKA ELEMENTÓW WYKOŃCZENIOWYCH I OPERACJI WYKONAWCZYCH Z NIMI ZWIĄZANYCH Metody wiercenia: • wiercenie obrotowe - wiertłu nadaje się ruch obrotowy, zwykle za pomocą urządzeń ręcznych lub mechanicznych, zwanych wiertarkami; metoda skuteczna do otworów niewielkiej średnicy i w materiałach o wytrzymałości na ściskanie nie przekraczającej 0,8 MPa; • wiercenie udarowe; w którym wiertło uderza w dno otworu przy jednoczesnym ruchu obrotowym na przemian w prawo i w lewo; w tradycyjnym wykonaniu jest to drążenie otworu przebijakiem pobijanym ręcznie młotem i obracanym ręcznie w lewą i prawą stronę; teoretycznie można tak wykonać otwór w każdym materiale, ale proporcjonalnie do wzrostu wytrzymałości materiału wydajność pracy maleje; • wiercenie obrotowo-udarowe, w którym wiertło wykonujące ruch obrotowy otrzymuje jednocześnie uderzenia wzdłuż swej osi; metoda odpowiednia do materiałów o wytrzymałości na ściskanie wyższej od 0,8 MPa.

19. SYSTEMATYKA ELEMENTÓW WYKOŃCZENIOWYCH I OPERACJI WYKONAWCZYCH Z NIMI ZWIĄZANYCH Stosuje się to dwa rodzaje urządzeń: • do wiercenia otworów do średnicy do 20 mm - w i e r tarki obrotowo-udarowe, • do wiercenia otworów średnicy 20 = 50 mm - m ł o t y obrotowo-udarowe. Nowoczesną wersją stosowania osadzania dynamicznego jest wstrzeliwanie w podłoże odpowiednio ukształtowanych łączników. Do wykonania tego procesu służą dwa typy urządzeń zwanych osadzakami: • osadzakbezpośredni, w którym powstałe z wybuchu ładunku prochowego gazy oddziałują bezpośrednio na trzon elementu łączącego i wbijają go w podłoże, • osadzakipośrednie, w których przy zachowaniu ogólnej zasady broni palnej element łączący jest wprowadzony w ruch za pomocą tłoka. 

20. SYSTEMATYKA ELEMENTÓW WYKOŃCZENIOWYCH I OPERACJI WYKONAWCZYCH Z NIMI ZWIĄZANYCH

21. SYSTEMATYKA ELEMENTÓW WYKOŃCZENIOWYCH I OPERACJI WYKONAWCZYCH Z NIMI ZWIĄZANYCH Przy osadzaniu kołków w betonie należy pamiętać, aby: • minimalna grubość elementu, w którym osadza się kołek wynosiła 25 mm, • najmniejsza odległość między wstrzeliwanymi kołkami wynosiła 70 mm, • najmniejsza odległość od krawędzi elementu wynosiła 100 mm, • nie mocować elementów drgających.

22. SYSTEMATYKA ELEMENTÓW WYKOŃCZENIOWYCH I OPERACJI WYKONAWCZYCH Z NIMI ZWIĄZANYCH Maszyny i urządzenia do wykonania robót tynkowych • maszyny i urządzenia do przygotowania zapraw (mieszarki), • maszyny i urządzenia do podawania zaprawy (np. pompy przeponowe, tłokowe, ślimakowe), • urządzenia i maszyny do narzucania zaprawy (np. końcówki tynkarskie) • agregaty tynkarskie, • urządzenia do wykańczania tynku, (np.. – zacieraczki),

23. SYSTEMATYKA ELEMENTÓW WYKOŃCZENIOWYCH I OPERACJI WYKONAWCZYCH Z NIMI ZWIĄZANYCH Maszyny i urządzenia do wykonywania powłok malarskich. Urządzenia do wykonywania powłok malarskich składają się zazwyczaj z końcówki malarskiej oraz instalacji doprowadzającej farbę do końcówki. W zależności od ciśnienia tłoczonej do końcówki farby urządzenia malarskie dzieli się na: • Bezciśnieniowe – grawitacyjne, • Niskociśnieniowe, 0,1-0,2 MPa, • Średniociśnieniowe, 0,2-1,5 MPa, • Wysokociśnieniowe, 1,5-25,0 MPa.

24. SYSTEMATYKA ELEMENTÓW WYKOŃCZENIOWYCH I OPERACJI WYKONAWCZYCH Z NIMI ZWIĄZANYCH Maszyny i urządzenia do wykonywania robót podłogowych. Na przykład wg stosowanych rodzajów materiałów mogą to być: • listwy wibracyjne, • zacieraczki do betonu, • szlifierki do stwardniałych posadzek, • pilarki tarczowe i listwowe, • szlifierki do wygładzania materiału, • krajarki do wykładzin, • wibrouciskaczy • urządzenia do spawania oraz podgrzewania wykładzin, itp.