Mała księgowość

1. Mała księgowość Jadwiga Dudzińska Głaz

2. Zagadnienia • Spółdzielnia socjalna jako przedsiębiorca, pracodawca i podatnik; • Podstawowe zagadnienia związane z prowadzeniem ewidencji działalności spółdzielni (zasady, dowody księgowe, sposoby ewidencji); • Polityka rachunkowości w spółdzielni socjalnej z omówieniem zasad tworzenia Zakładowego Planu Kont (w tym omówienie roli kont zespołu: 2,4,5,7,8); • Praktyczne aspekty prowadzenia ewidencji księgowej: • Rozliczanie dotacji; • Fundusze spółdzielni (z omówieniem zasad tworzenia ZFŚS i funduszu udziałowego – zasady deklarowania, potrącania, ewidencjonowania); • Jak czytać bilans spółdzielni;

3. Spółdzielnia socjalna Spółdzielnia socjalna nie jest typową spółdzielnią. Ten rodzaj podmiotu został w Polsce wprowadzony Ustawą z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2004 r. Nr 99, poz. 1001), odpowiednio nowelizującą ustawę z 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848 ze zmianami).Obecnie podstawa prawną do działalności spółdzielni socjalnych jest obowiązująca od 6 lipca 2009 roku ustawa z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 94, poz. 651)

4. Spółdzielnia socjalna Obecnie spółdzielnie socjalne muszą prowadzić księgi rachunkowe na zasadach pełnej księgowości. Sejm wraz z senackimi poprawkami przyjął ustawę, pozwalającą na prowadzenie przez spółdzielnie rachunkowości na uproszczonych zasadach

5. Spółdzielnia socjalna Nowelizacja ustawy o spółdzielniach socjalnych oraz niektórych innych ustaw wprowadza zmianę w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r., nr 76, poz. 694 z późn. zm.). Rozszerza ona na spółdzielnie socjalne katalog podmiotów, które muszą wprowadzić księgi rachunkowe dopiero po przekroczeniu określonego limitu.

6. Spółdzielnia socjalna Oznacza to, że spółdzielnie socjalne będą musiały stosować ustawę o rachunkowości dopiero po przekroczeniu ustawowego limitu, na takich samych zasadach jak osoby fizyczne, spółki cywilne osób fizycznych, spółki jawne osób fizycznych oraz spółki partnerskie. Nowelizacja nie precyzuje jednak, jakie ewidencje miałyby prowadzić spółdzielnie socjalne nieprzekraczające limitu

7. Spółdzielnia socjalna Spółdzielnie socjalne nieprzekraczające 1,2 mln euro przychodu nie będą musiały prowadzić pełnej ksiegowości

8. Spółdzielnia socjalna Spółdzielnie socjalne mogą do końca roku, w którym limit przychodów został przekroczony, prowadzić inną ewidencję księgową niż księgi rachunkowe. Jaka będzie forma tej ewidencji - spółdzielnia musi ustalić we własnym zakresie. Prowadzenie przez te spółdzielnie statutowej działalności odpłatnej wymaga rachunkowego wyodrębnienia tych działalności w stopniu umożliwiającym określenie przychodów, kosztów i wyników. Wynika to z art. 9 ustawy o spółdzielniach socjalnych. Nadmieńmy w tym miejscu, że ewidencja ta nie może przybrać postaci księgi podatkowej. Przepisy ustawy o pdof nie mają zastosowania do spółdzielni socjalnych.

9. Spółdzielnia socjalna Ustalając obowiązek zaprowadzenia ksiąg rachunkowych w 2010 r., kwotę 1.200.000 euro przeliczyć należy według średniego kursu NBP obowiązującego w dniu 30 września 2009 r.

10. Spółdzielnia socjalna Kurs ten wyniósł 4,2226 zł/euro - według tabeli kursów NBP nr 191/A/NBP/2009 Stąd limit przychodów wynosi: 1.200.000 euro × 4,2226 zł/euro = 5.067.120 zł

11. Polityka rachunkowości Politykę rachunkowości muszą posiadać jednostki, które zgodnie z ustawą mają obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych. Stworzenie polityki rachunkowości w jednostce jest obowiązkiem i wynika wprost z przepisów. Za jej brak odpowiada kierownik jednostki. W polityce rachunkowości zawarte są informacje dotyczące: określenia roku obrotowego i wchodzących w jego skład okresów sprawozdawczych, metod wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego, sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz systemu służącego ochronie danych i ich zbiorów, w tym dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych i innych dokumentów stanowiących podstawę dokonanych w nich zapisów.

12. Polityka rachunkowości W sposobie prowadzenia ksiąg rachunkowych powinien się znaleźć co najmniej wykaz ksiąg rachunkowych, a przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy użyciu komputera - wykaz zbiorów danych tworzących księgi rachunkowe na komputerowych nośnikach danych z określeniem ich struktury, wzajemnych powiązań oraz ich funkcji w organizacji całości ksiąg rachunkowych i w procesach przetwarzania danych.

13. Polityka rachunkowości Dodatkowo, przy zakładowym planie kont powinien się znaleźć wykaz kont księgi głównej, przyjęte zasady klasyfikacji zdarzeń, zasady prowadzenia kont ksiąg pomocniczych oraz ich powiązania z kontami księgi głównej. Sposób prowadzenia ksiąg musi też zawierać opis systemu przetwarzania danych, a przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych przy użyciu komputera - opisu systemu informatycznego, zawierającego wykaz programów, procedur lub funkcji.

14. Polityka rachunkowości AKTYWA TRWAŁE Do aktywów trwałych zalicza się te aktywa jednostki, które nie mają charakteru aktywów obrotowych, co oznacza, że są wykorzystywane w działalności przez okres dłuższy niż 12 miesięcy od dnia bilansowego. Do aktywów trwałych zaliczamy: środki trwałe, wartości niematerialne i prawne, długoterminowe aktywa finansowe, środki trwałe w budowie. Zadaniem kont zespołu „0” jest odzwierciedlenie wartości początkowej i korygujących ją odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych oraz odpisów aktualizujących wartości poszczególnych grup składników aktywów trwałych, ich stanów, przychodów i rozchodów.

15. Zespół „0” Konta zespołu „0” przeznaczone są do ewidencji: • środków trwałych, • wartości niematerialnych i prawnych, • długoterminowych aktywów finansowych, • środków trwałych w budowie, • umorzenia środków trwałych, • umorzenia wartości niematerialnych i prawnych, • odpisów aktualizujących wartość środków trwałych, • odpisów aktualizujących wartość wartości niematerialnych i prawnych, • odpisów aktualizujących wartość długoterminowych aktywów finansowych, • pozabilansowych składników majątku trwałego.

16. Środki trwałe Środki trwałe dzielą się na 10 grup: 0) grunty, w tym prawo wieczystego użytkowania gruntów, 1) budynki i lokale, w tym spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego lub użytkowego, 2) obiekty inżynierii lądowej i wodnej, 3) kotły i maszyny energetyczne, 4) maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania, 5) specjalistyczne maszyny, urządzenia i aparaty, 6) urządzenia techniczne, 7) środki transportu, 8) narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie, 9) inwentarz żywy.

17. Wartości niematerialne i prawne 1 – inne prawa majątkowe, 2 – wartość firmy, 3 – koszty prac rozwojowych, 4 – oprogramowanie komputerowe, 5 – licencje.

18. Zespół „1” Konta zespołu „1” Środki pieniężne, rachunki bankowe oraz inne krótkoterminowe aktywa finansowe służą do ewidencji: • aktywów pieniężnych w formie krajowych i zagranicznych środków płatniczych przechowywanych w kasie jednostki, • aktywów pieniężnych w formie krajowych i zagranicznych środków pieniężnych lokowanych na rachunkach bankowych, • kredytów udzielonych przez banki w krajowych i zagranicznych środkach płatniczych, • środków pieniężnych w drodze, • aktywów finansowych przeznaczonych do obrotu, w tym aktywów pieniężnych mających postać weksli obcych, czeków i innych aktywów finansowych, • instrumentów kapitałowych, a w szczególności udziałów i akcji, • udziałów i akcji własnych przeznaczonych do zbycia lub umorzenia.

19. Zespół „2” Konta zespołu „2” Rozrachunki i roszczenia służą: • do ewidencji wszelkich krajowych i zagranicznych rozrachunków i roszczeń, • do ewidencji rozliczeń wynagrodzeń, • do rozliczeń niedoborów, szkód i nadwyżek • do rozliczeń związanych z rozrachunkami i roszczeniami spornymi, • do rozliczeń rozrachunków z urzędem skarbowym z tytułu podatków oraz ZUS.

20. Zespół „3” MATERIAŁY I TOWARY Konta zespołu „3” przeznaczone są do ewidencji materiałów nabytych w celu zużycia na własne potrzeby oraz towarów nabytych w celu odsprzedaży w stanie nieprzetworzonym.

21. Zespół „4” Konta zespołu „4” służą do ewidencji kosztów prostych z podziałem według ich rodzajów. Za koszty proste uważa się ogół poniesionych w danym okresie sprawozdawczym kosztów materialnych i niematerialnych nie dających się rozłożyć na elementy składowe z punktu widzenia jednostki, bez względu na to, jakiego okresu dotyczą.

22. Zespół „5” Konta zespołu 5 służą do ewidencji kosztów wg miejsc ich powstania

23. Zespół „6” Konta zespołu „6” przeznaczone są do ewidencji rozliczeń międzyokresowych kosztów, a także aktywów z tytułu odroczonego podatku dochodowego.

24. Zespół „7” PRZYCHODY I KOSZTY ZWIĄZANEZ ICH OSIĄGNIĘCIEM Konta zespołu „7” służą do ewidencji: • przychodów i kosztów ich osiągnięcia z tytułu sprzedaży: • wyrobów gotowych, • usług, • towarów, • materiałów, • składników majątkowych, • kosztów i przychodów z operacji finansowych, • pozostałych kosztów i przychodów operacyjnych, • strat i zysków nadzwyczajnych, • kosztów wytworzenia świadczeń na własne potrzeby.

25. Zespół „8” KAPITAŁY (FUNDUSZE), FUNDUSZE SPECJALNE,REZERWY I WYNIK FINANSOWY Konta zespołu „8” przeznaczone są do ewidencji: • kapitałów (funduszy) zasadniczych, • kapitałów (funduszy) specjalnych, • ustalania wyniku finansowego, • rozliczenia wyniku finansowego, • rezerw, • przychodów przyszłych okresów, • ewidencji zysków i strat nadzwyczajnych.

26. Zakładowy Plan Kont dla spółdzielni socjalnych Wybrane konta zespołu „2” Wybrane konta zespołu „4” Wybrane konta zespołu „5” Wybrane konta zespołu „7” Wybrane konta zespołu „8”

27. Konta analityczne Konta analityczne są uszczegółowieniem kont syntetycznych. Wykorzystuje się je, aby rozdzielić zapisy na koncie syntetycznym na mniejsze grupy, dzięki którym można łatwiej zarządzać zasobami, oraz by wprowadzać dodatkowe informacje dotyczące poszczególnych transakcji.

28. Zasady księgowania na kontach analitycznych Księgowanie na kontach analitycznych podlega pewnym zasadom, zapewniającym ich spójność z kontami syntetycznymi oraz spójność całego systemu księgowego: • Zapis powtarzalny • Kompletność kont analitycznych • Zapis jednostronny

29. Księgowanie (Wyciąg Bankowy) Wniesienie wkładów pieniężnych 20.000 zł Wn "Rachunek bieżący" Ma "Pozostałe rozrachunki" - "Rozrachunki ze wspólnikami z tytułu wkładów"

30. Przykładowe księgowanie

31. Księgowanie - rozrachunki

32. Analityczny rachunek zysków i strat– wariant porównawczy

33. Analityczny rachunek zysków i strat– wariant porównawczy c.d.

34. Bilans analityczny – wariant porównawczyAKTYWA

35. Bilans analityczny – wariant porównawczyAKTYWA c.d.

36. Bilans analityczny – wariant porównawczyPASYWA

37. Bilans analityczny – wariant porównawczyPASYWA c.d.

38. Podatki • Podatek dochodowy CIT • Podatek od towarów i usług VAT

39. Dziękuję za uwagę