Toezicht en Handhaving Bggo

1. Toezicht en Handhaving Bggo VROM-Inspectie Jan-Piet Tijssen

2. De VROM Inspectie Organisatie VI Taakveld Toezicht en handhaving De MVF in de Praktijk Veldproeven Gentherapie Vragen & discussie Met organisatie wil ik aangeven welke plaats de Vrom-Inspectie inneemt binnen VROM � Met ontwikkelingen wil ik aangeven dat de overheid meer nadruk wil leggen op toezicht en handhaving (Enschede, Volendam, Tiel) � Verder ga ik in op een aantal projecten waar wij op dit moment mee bezig zijn. Kort wil ik ingaan op de wijze van optreden na een overtreding Met organisatie wil ik aangeven welke plaats de Vrom-Inspectie inneemt binnen VROM � Met ontwikkelingen wil ik aangeven dat de overheid meer nadruk wil leggen op toezicht en handhaving (Enschede, Volendam, Tiel) � Verder ga ik in op een aantal projecten waar wij op dit moment mee bezig zijn. Kort wil ik ingaan op de wijze van optreden na een overtreding

3. Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer(VROM-Inspectie) De VROM-Inspectie is met name in de regio geplaatst om meer feeling met de bedrijvigheid te houden. Een aantal Inspectietaken zijn regionaal geplaatst, maar worden landelijk uitgevoerd, zoals toezicht en handhaving van het Besluit GGO en de Kernenergiewet. Zo valt de Inspectietaak mbt het Besluit GGO in de regio NW en wordt uitgevoerd door Piet de Wildt, Jan-Piet Tijssen, Andr� van Loon VROM IOD houdt zich met name bezig met vervolging van zware milieucriminaliteit en komt voort uit onder andere het MBT (Milieubijstandsteam). Als je denkt aan zware milieucriminaliteit dan moet je bijvoorbeeld denken aan illegale afvaltransporten, illegaal verwerken, en afvoer van afval naar het buitenland. De VROM-Inspectie is met name in de regio geplaatst om meer feeling met de bedrijvigheid te houden. Een aantal Inspectietaken zijn regionaal geplaatst, maar worden landelijk uitgevoerd, zoals toezicht en handhaving van het Besluit GGO en de Kernenergiewet. Zo valt de Inspectietaak mbt het Besluit GGO in de regio NW en wordt uitgevoerd door Piet de Wildt, Jan-Piet Tijssen, Andr� van Loon VROM IOD houdt zich met name bezig met vervolging van zware milieucriminaliteit en komt voort uit onder andere het MBT (Milieubijstandsteam). Als je denkt aan zware milieucriminaliteit dan moet je bijvoorbeeld denken aan illegale afvaltransporten, illegaal verwerken, en afvoer van afval naar het buitenland.

4. Organisatie Regionaal Tweedelijns Overheden (gemeenten & provincies) Eerstelijns : Afval, Veiligheid Stoffen en Producten (drinkwater, legionella, kwikbesluit, bestrijdingsmiddelen, asbest, PCB�s, CFK�s, Kennisgevingsbesl. Nieuwe stoffen etc. etc.) VI-NW Landelijk toezicht Bggo Piet.de Wildt@minvrom.nl Andre.vanLoon@minvrom.nl JanPiet.Tijssen@minvrom.nl 023-5150700 / fax �777

5. Samenwerking / Partners Betreft: Ruimte, uitrusting en overige Bevoegd gezag Wm: Gemeente / Provincie / Rijk Controleert op aanwezigheid VROM Inspectie (Bggo) Controleert de werkzaamheden Betreft: Ruimte, uitrusting en overige Bevoegd gezag Wm: Gemeente / Provincie / Rijk Controleert op aanwezigheid VROM Inspectie (Bggo) Controleert de werkzaamheden

6. Besluit GGO WOD = Wet op de dierproeven -> AID Gemeenten ivm de Wm, kan ook in bepaalde gevallen de provincie zijn Stier Herman met nakomenlingen (Lactoferrine) injectinaald ivm gentherapiet WOD = Wet op de dierproeven -> AID Gemeenten ivm de Wm, kan ook in bepaalde gevallen de provincie zijn Stier Herman met nakomenlingen (Lactoferrine) injectinaald ivm gentherapiet

7. INGEPERKT GEBRUIKInperking: meerdere niveauscontrole: min. eens per 4 jaar Algemeen: Kennisgevingsplicht BVF Administratieve Organisatie Specifiek: Inrichtingsvereisten (ruimte / uitrusting) Werkvoorschriften Procedures & Veiligheidsvoorschriften

8. INTRODUCTIE IN HET MILIEUInperking: geringcontrole: min. eens per jaar Veldproeven (plant, dier, micro-organisme) Klinische Toepassingen (gentherapie, vaccins) - MVF - Voorschriften - Vermengings- & Verspreidingsrisico Voorbeelden van Veldproeven en vermenging FOTO Wilde bieten in GM Bietenveld (Ierland), augustus 2000 Foto is gemaakt in Ierland op een GM bietenveld ergens langs de zuidoostkust waar het nooit vriest. Deze wilde biet is in Nederland nooit in deze mate gezien, daar was het een plaag, en waarom: Bieten velden worden met onkruidbestrijdingsmiddelen bespoten om het veld zoveel mogelijk vrij te houden van onkruid. Echter ook de wilde biet is resistent tegen onkruidbestrijdingsmiddelen geworden door pollenoverdracht vanuit de GM onkruidresistente suikerbietplant Het gevolg is dat de wilde biet zich vooral nestelt in de regels tussen de bieten, omdat in het begin van de groei vooral mechanische onkruidbestrijding plaatsvindt. Op deze wijze is het dus vrij eenvoudig om overdracht te krijgen van gm genen naar de wilde biet als je de bloeiwijze van de GM biet niet verwijderd. FOTO GM aardappel - opslag in ma�s (Groningen) Juli 2000 Door een aardappelzetmeel fabrikant is feitelijk illegaal GM aardappelen gepoot. Deze aardappelen zijn vervolgens weer uit de grond gehaald of deze zijn doodgespoten. Door de zachte winter is toch nog een gedeelte weer opgekomen. � Voorbeelden van Veldproeven en vermenging FOTO Wilde bieten in GM Bietenveld (Ierland), augustus 2000 Foto is gemaakt in Ierland op een GM bietenveld ergens langs de zuidoostkust waar het nooit vriest. Deze wilde biet is in Nederland nooit in deze mate gezien, daar was het een plaag, en waarom: Bieten velden worden met onkruidbestrijdingsmiddelen bespoten om het veld zoveel mogelijk vrij te houden van onkruid. Echter ook de wilde biet is resistent tegen onkruidbestrijdingsmiddelen geworden door pollenoverdracht vanuit de GM onkruidresistente suikerbietplant Het gevolg is dat de wilde biet zich vooral nestelt in de regels tussen de bieten, omdat in het begin van de groei vooral mechanische onkruidbestrijding plaatsvindt. Op deze wijze is het dus vrij eenvoudig om overdracht te krijgen van gm genen naar de wilde biet als je de bloeiwijze van de GM biet niet verwijderd. FOTO GM aardappel - opslag in ma�s (Groningen) Juli 2000 Door een aardappelzetmeel fabrikant is feitelijk illegaal GM aardappelen gepoot. Deze aardappelen zijn vervolgens weer uit de grond gehaald of deze zijn doodgespoten. Door de zachte winter is toch nog een gedeelte weer opgekomen. �

9. MARKTTOELATINGinperking: geen of nauwelijkscontrole: beperkt illegale ggo�s in: - Zaaizaad (ma�s, koolzaad) - Overige productstromen (hier ma�s- gluten) Etikettering  INTRODUCTIE IN HET MILIEU (TOELATING OP DE MARKT) Foto is van het schip de �Flag Diamond in A�Dam�, (120.000 ton). Foto E�n laatruimte van de 6 meer. � Foto Happer (per keer 25 ton) Foto Leeg ruim Ma�sglutenpellets kwam in dit geval uit uit N en Z Amerika en was bedoeld voor de veevoederindustrie. In deze regio worden GGO�s goedgekeurd voor gebruik, terwijl deze GGO�s nog noiet goedgekeurd zijn voor de Europese Markt. � Greenpeace heeft de inhoud van dit schip gecontroleerd, heeft GM ma�s gevonden en heeft de publiciteit gezocht. Wij: monstername, onderzoek, aan de ketting wel of niet, informeren minister, kamervragen, pers. Uit ons onderzoek bleek nauwelijks mais aanwezig te zijn wat er was aan ma�skorrels niet levensvatbaar van die levende korrels was er niet een GM. INTRODUCTIE IN HET MILIEU (TOELATING OP DE MARKT) Foto is van het schip de �Flag Diamond in A�Dam�, (120.000 ton). Foto E�n laatruimte van de 6 meer. � Foto Happer (per keer 25 ton) Foto Leeg ruim Ma�sglutenpellets kwam in dit geval uit uit N en Z Amerika en was bedoeld voor de veevoederindustrie. In deze regio worden GGO�s goedgekeurd voor gebruik, terwijl deze GGO�s nog noiet goedgekeurd zijn voor de Europese Markt. � Greenpeace heeft de inhoud van dit schip gecontroleerd, heeft GM ma�s gevonden en heeft de publiciteit gezocht. Wij: monstername, onderzoek, aan de ketting wel of niet, informeren minister, kamervragen, pers. Uit ons onderzoek bleek nauwelijks mais aanwezig te zijn wat er was aan ma�skorrels niet levensvatbaar van die levende korrels was er niet een GM.

10. Waarom controle ?

11. Controle & Overtredingen

12. Toezicht & HandhavingMogelijkheden na een overtreding Waarschuwing Bestuursrechtelijk (ongedaan maken, voorkomen) Dwangsom Stilleggen Anders Strafrechtelijk (kernovertredingen, recidive) Proces verbaal Schikking (OvJ) Straf en of Maatregel (Rechter) Publiciteit Waarschuwing Bestuursrechtelijk Dwangsom, opleggen bestuurlijke boete (hiertegen kan beroep worden aangetekend) Stilleggen Intrekken van een vergunning Anders, bv opdracht bepaalde specifieke interne controles uit te voeren (bv literatuuronderzoek) Strafrechtelijk Proces verbaal Publiciteit (willen we niet graag, niet in de hand)Waarschuwing Bestuursrechtelijk Dwangsom, opleggen bestuurlijke boete (hiertegen kan beroep worden aangetekend) Stilleggen Intrekken van een vergunning Anders, bv opdracht bepaalde specifieke interne controles uit te voeren (bv literatuuronderzoek) Strafrechtelijk Proces verbaal Publiciteit (willen we niet graag, niet in de hand)

13. Waarschuwing Bestuursrechtelijk Dwangsom, opleggen bestuurlijke boete (hiertegen kan beroep worden aangetekend) Stilleggen Intrekken van een vergunning Anders, bv opdracht bepaalde specifieke interne controles uit te voeren (bv literatuuronderzoek) Strafrechtelijk Proces verbaal Publiciteit (willen we niet graag, niet in de hand)Waarschuwing Bestuursrechtelijk Dwangsom, opleggen bestuurlijke boete (hiertegen kan beroep worden aangetekend) Stilleggen Intrekken van een vergunning Anders, bv opdracht bepaalde specifieke interne controles uit te voeren (bv literatuuronderzoek) Strafrechtelijk Proces verbaal Publiciteit (willen we niet graag, niet in de hand)

14. HANDHAVING Bggo Uitgangspunten Naleefgedrag verbeteren / op peil houden Gelijke behandeling Helderheid  Criteria kernovertredingen Bggo - risico milieu volksgezondheid - verzuim kennisgeving-/vergunningplicht Doelbewust Herhaling / Geloofwaardigheid Politiek Maatschappelijke aandacht Uitvoering handhaving Besluit GGO geeft voor de Inspectie medewerkers een handleiding voor de wijze van optreden na een overtreding, gebaseerd op: Belangrijke elementen van het Besluit GGO, zoals Overgaan tot ingeperkt gebruik zonder vergunning dan wel kennisgeving Illegale introductie in het milieu Nalaten organisatorische of administratieve verplichtingen (Afwezigheid interne controle wordt hoog opgenomen) Doel Gelijke behandeling Helderheid dus op voorhand weten welke maatregelen je neemt bij een overtreding Uitvoering handhaving Besluit GGO geeft voor de Inspectie medewerkers een handleiding voor de wijze van optreden na een overtreding, gebaseerd op: Belangrijke elementen van het Besluit GGO, zoals Overgaan tot ingeperkt gebruik zonder vergunning dan wel kennisgeving Illegale introductie in het milieu Nalaten organisatorische of administratieve verplichtingen (Afwezigheid interne controle wordt hoog opgenomen) Doel Gelijke behandeling Helderheid dus op voorhand weten welke maatregelen je neemt bij een overtreding

15. De VROM Inspectie VI Organisatie Werkgebied VI Toezicht en handhaving De MVF in de Praktijk : Veldproeven Gentherapie Vragen & discussie Met organisatie wil ik aangeven welke plaats de Vrom-Inspectie inneemt binnen VROM � Met ontwikkelingen wil ik aangeven dat de overheid meer nadruk wil leggen op toezicht en handhaving (Enschede, Volendam, Tiel) � Verder ga ik in op een aantal projecten waar wij op dit moment mee bezig zijn. Kort wil ik ingaan op de wijze van optreden na een overtreding Met organisatie wil ik aangeven welke plaats de Vrom-Inspectie inneemt binnen VROM � Met ontwikkelingen wil ik aangeven dat de overheid meer nadruk wil leggen op toezicht en handhaving (Enschede, Volendam, Tiel) � Verder ga ik in op een aantal projecten waar wij op dit moment mee bezig zijn. Kort wil ik ingaan op de wijze van optreden na een overtreding

16. BVF en MVF Waarom ? Intern toezicht � eigen verantwoordelijkheid Analoog aan BVF � doch minder uitgebreid Afstemming � meerdere experimenten Contactpersoon � melding, rapportage Gentherapie � evt. betrokkenheid BVF Op de eerste 3 onderwerpen ga ik zo dadelijk uitgebreider in: Ketenonderzoek: Via leveranciers, die specifieke apparatuur leveren nodig voor GGO-onderzoek, komen we bedrijven op het spoor die zonder vergunning met GGO�s werken, bijv electroporatie apparatuur. Literatuuronderzoek: Door ons worden regelmatig wetenschappelijke publicaties gecontroleerd. Zo zijn in 2001 c.a. 40 wetenschappelijke publicaties, gepubliceerd in 2000 op het gebied van hogere planten van werk uitgevoerd door enkel Nederlandse groepen, onderzocht op de naleving van het Besluit GGO. 20 % van deze publicaties roept daarbij vragen op en 10 % van de instituten lijkt daarbij in overtreding te zijn (E�n instituut heeft 7 overtredingen). Universiteit Leiden, AMC (Amsterdam), Universiteit Utrecht, PRI (Wageningen) PV of Waarschuwingsbrief met opdracht eigen literatuuronderzoek Europees project DLR en CU Project van alle GGO inspecteurs in de EU met het oog op harmonisatie van de het toezicht en de handhaving, en om van elkaars ervaringen te leren. Onder overige moet worden verstaan bijvoorbeeld onze samenwerking met andere instanties als de Keuringsdienst van Waren (VWS), Douane (MinvFin), NAK (ex LNV). Zie volgende sheet verdere betrokken controle-diensten.Op de eerste 3 onderwerpen ga ik zo dadelijk uitgebreider in: Ketenonderzoek: Via leveranciers, die specifieke apparatuur leveren nodig voor GGO-onderzoek, komen we bedrijven op het spoor die zonder vergunning met GGO�s werken, bijv electroporatie apparatuur. Literatuuronderzoek: Door ons worden regelmatig wetenschappelijke publicaties gecontroleerd. Zo zijn in 2001 c.a. 40 wetenschappelijke publicaties, gepubliceerd in 2000 op het gebied van hogere planten van werk uitgevoerd door enkel Nederlandse groepen, onderzocht op de naleving van het Besluit GGO. 20 % van deze publicaties roept daarbij vragen op en 10 % van de instituten lijkt daarbij in overtreding te zijn (E�n instituut heeft 7 overtredingen). Universiteit Leiden, AMC (Amsterdam), Universiteit Utrecht, PRI (Wageningen) PV of Waarschuwingsbrief met opdracht eigen literatuuronderzoek Europees project DLR en CU Project van alle GGO inspecteurs in de EU met het oog op harmonisatie van de het toezicht en de handhaving, en om van elkaars ervaringen te leren. Onder overige moet worden verstaan bijvoorbeeld onze samenwerking met andere instanties als de Keuringsdienst van Waren (VWS), Douane (MinvFin), NAK (ex LNV). Zie volgende sheet verdere betrokken controle-diensten.

17. Voorschriften: Algemene voorschriften Evt. Bijzondere voorschriften Good Agricultural Practice / Protocol Op de eerste 3 onderwerpen ga ik zo dadelijk uitgebreider in: Ketenonderzoek: Via leveranciers, die specifieke apparatuur leveren nodig voor GGO-onderzoek, komen we bedrijven op het spoor die zonder vergunning met GGO�s werken, bijv electroporatie apparatuur. Literatuuronderzoek: Door ons worden regelmatig wetenschappelijke publicaties gecontroleerd. Zo zijn in 2001 c.a. 40 wetenschappelijke publicaties, gepubliceerd in 2000 op het gebied van hogere planten van werk uitgevoerd door enkel Nederlandse groepen, onderzocht op de naleving van het Besluit GGO. 20 % van deze publicaties roept daarbij vragen op en 10 % van de instituten lijkt daarbij in overtreding te zijn (E�n instituut heeft 7 overtredingen). Universiteit Leiden, AMC (Amsterdam), Universiteit Utrecht, PRI (Wageningen) PV of Waarschuwingsbrief met opdracht eigen literatuuronderzoek Europees project DLR en CU Project van alle GGO inspecteurs in de EU met het oog op harmonisatie van de het toezicht en de handhaving, en om van elkaars ervaringen te leren. Onder overige moet worden verstaan bijvoorbeeld onze samenwerking met andere instanties als de Keuringsdienst van Waren (VWS), Douane (MinvFin), NAK (ex LNV). Zie volgende sheet verdere betrokken controle-diensten.Op de eerste 3 onderwerpen ga ik zo dadelijk uitgebreider in: Ketenonderzoek: Via leveranciers, die specifieke apparatuur leveren nodig voor GGO-onderzoek, komen we bedrijven op het spoor die zonder vergunning met GGO�s werken, bijv electroporatie apparatuur. Literatuuronderzoek: Door ons worden regelmatig wetenschappelijke publicaties gecontroleerd. Zo zijn in 2001 c.a. 40 wetenschappelijke publicaties, gepubliceerd in 2000 op het gebied van hogere planten van werk uitgevoerd door enkel Nederlandse groepen, onderzocht op de naleving van het Besluit GGO. 20 % van deze publicaties roept daarbij vragen op en 10 % van de instituten lijkt daarbij in overtreding te zijn (E�n instituut heeft 7 overtredingen). Universiteit Leiden, AMC (Amsterdam), Universiteit Utrecht, PRI (Wageningen) PV of Waarschuwingsbrief met opdracht eigen literatuuronderzoek Europees project DLR en CU Project van alle GGO inspecteurs in de EU met het oog op harmonisatie van de het toezicht en de handhaving, en om van elkaars ervaringen te leren. Onder overige moet worden verstaan bijvoorbeeld onze samenwerking met andere instanties als de Keuringsdienst van Waren (VWS), Douane (MinvFin), NAK (ex LNV). Zie volgende sheet verdere betrokken controle-diensten.

18. MVF algemeen:

19. Veldproef Aandachtspunten: Intern toezicht Wat (checklist), wanneer, rapportage Op de eerste 3 onderwerpen ga ik zo dadelijk uitgebreider in: Ketenonderzoek: Via leveranciers, die specifieke apparatuur leveren nodig voor GGO-onderzoek, komen we bedrijven op het spoor die zonder vergunning met GGO�s werken, bijv electroporatie apparatuur. Literatuuronderzoek: Door ons worden regelmatig wetenschappelijke publicaties gecontroleerd. Zo zijn in 2001 c.a. 40 wetenschappelijke publicaties, gepubliceerd in 2000 op het gebied van hogere planten van werk uitgevoerd door enkel Nederlandse groepen, onderzocht op de naleving van het Besluit GGO. 20 % van deze publicaties roept daarbij vragen op en 10 % van de instituten lijkt daarbij in overtreding te zijn (E�n instituut heeft 7 overtredingen). Universiteit Leiden, AMC (Amsterdam), Universiteit Utrecht, PRI (Wageningen) PV of Waarschuwingsbrief met opdracht eigen literatuuronderzoek Europees project DLR en CU Project van alle GGO inspecteurs in de EU met het oog op harmonisatie van de het toezicht en de handhaving, en om van elkaars ervaringen te leren. Onder overige moet worden verstaan bijvoorbeeld onze samenwerking met andere instanties als de Keuringsdienst van Waren (VWS), Douane (MinvFin), NAK (ex LNV). Zie volgende sheet verdere betrokken controle-diensten.Op de eerste 3 onderwerpen ga ik zo dadelijk uitgebreider in: Ketenonderzoek: Via leveranciers, die specifieke apparatuur leveren nodig voor GGO-onderzoek, komen we bedrijven op het spoor die zonder vergunning met GGO�s werken, bijv electroporatie apparatuur. Literatuuronderzoek: Door ons worden regelmatig wetenschappelijke publicaties gecontroleerd. Zo zijn in 2001 c.a. 40 wetenschappelijke publicaties, gepubliceerd in 2000 op het gebied van hogere planten van werk uitgevoerd door enkel Nederlandse groepen, onderzocht op de naleving van het Besluit GGO. 20 % van deze publicaties roept daarbij vragen op en 10 % van de instituten lijkt daarbij in overtreding te zijn (E�n instituut heeft 7 overtredingen). Universiteit Leiden, AMC (Amsterdam), Universiteit Utrecht, PRI (Wageningen) PV of Waarschuwingsbrief met opdracht eigen literatuuronderzoek Europees project DLR en CU Project van alle GGO inspecteurs in de EU met het oog op harmonisatie van de het toezicht en de handhaving, en om van elkaars ervaringen te leren. Onder overige moet worden verstaan bijvoorbeeld onze samenwerking met andere instanties als de Keuringsdienst van Waren (VWS), Douane (MinvFin), NAK (ex LNV). Zie volgende sheet verdere betrokken controle-diensten.

20. Veldproef Aandachtspunten: Instructie medewerkers Uitwerken in SOPs; schriftelijk �n mondeling Op de eerste 3 onderwerpen ga ik zo dadelijk uitgebreider in: Ketenonderzoek: Via leveranciers, die specifieke apparatuur leveren nodig voor GGO-onderzoek, komen we bedrijven op het spoor die zonder vergunning met GGO�s werken, bijv electroporatie apparatuur. Literatuuronderzoek: Door ons worden regelmatig wetenschappelijke publicaties gecontroleerd. Zo zijn in 2001 c.a. 40 wetenschappelijke publicaties, gepubliceerd in 2000 op het gebied van hogere planten van werk uitgevoerd door enkel Nederlandse groepen, onderzocht op de naleving van het Besluit GGO. 20 % van deze publicaties roept daarbij vragen op en 10 % van de instituten lijkt daarbij in overtreding te zijn (E�n instituut heeft 7 overtredingen). Universiteit Leiden, AMC (Amsterdam), Universiteit Utrecht, PRI (Wageningen) PV of Waarschuwingsbrief met opdracht eigen literatuuronderzoek Europees project DLR en CU Project van alle GGO inspecteurs in de EU met het oog op harmonisatie van de het toezicht en de handhaving, en om van elkaars ervaringen te leren. Onder overige moet worden verstaan bijvoorbeeld onze samenwerking met andere instanties als de Keuringsdienst van Waren (VWS), Douane (MinvFin), NAK (ex LNV). Zie volgende sheet verdere betrokken controle-diensten.Op de eerste 3 onderwerpen ga ik zo dadelijk uitgebreider in: Ketenonderzoek: Via leveranciers, die specifieke apparatuur leveren nodig voor GGO-onderzoek, komen we bedrijven op het spoor die zonder vergunning met GGO�s werken, bijv electroporatie apparatuur. Literatuuronderzoek: Door ons worden regelmatig wetenschappelijke publicaties gecontroleerd. Zo zijn in 2001 c.a. 40 wetenschappelijke publicaties, gepubliceerd in 2000 op het gebied van hogere planten van werk uitgevoerd door enkel Nederlandse groepen, onderzocht op de naleving van het Besluit GGO. 20 % van deze publicaties roept daarbij vragen op en 10 % van de instituten lijkt daarbij in overtreding te zijn (E�n instituut heeft 7 overtredingen). Universiteit Leiden, AMC (Amsterdam), Universiteit Utrecht, PRI (Wageningen) PV of Waarschuwingsbrief met opdracht eigen literatuuronderzoek Europees project DLR en CU Project van alle GGO inspecteurs in de EU met het oog op harmonisatie van de het toezicht en de handhaving, en om van elkaars ervaringen te leren. Onder overige moet worden verstaan bijvoorbeeld onze samenwerking met andere instanties als de Keuringsdienst van Waren (VWS), Douane (MinvFin), NAK (ex LNV). Zie volgende sheet verdere betrokken controle-diensten.

21. Veldproef Aandachtspunten: Vergunningplicht Let op scope vergunning, plaats van uitvoering Op de eerste 3 onderwerpen ga ik zo dadelijk uitgebreider in: Ketenonderzoek: Via leveranciers, die specifieke apparatuur leveren nodig voor GGO-onderzoek, komen we bedrijven op het spoor die zonder vergunning met GGO�s werken, bijv electroporatie apparatuur. Literatuuronderzoek: Door ons worden regelmatig wetenschappelijke publicaties gecontroleerd. Zo zijn in 2001 c.a. 40 wetenschappelijke publicaties, gepubliceerd in 2000 op het gebied van hogere planten van werk uitgevoerd door enkel Nederlandse groepen, onderzocht op de naleving van het Besluit GGO. 20 % van deze publicaties roept daarbij vragen op en 10 % van de instituten lijkt daarbij in overtreding te zijn (E�n instituut heeft 7 overtredingen). Universiteit Leiden, AMC (Amsterdam), Universiteit Utrecht, PRI (Wageningen) PV of Waarschuwingsbrief met opdracht eigen literatuuronderzoek Europees project DLR en CU Project van alle GGO inspecteurs in de EU met het oog op harmonisatie van de het toezicht en de handhaving, en om van elkaars ervaringen te leren. Onder overige moet worden verstaan bijvoorbeeld onze samenwerking met andere instanties als de Keuringsdienst van Waren (VWS), Douane (MinvFin), NAK (ex LNV). Zie volgende sheet verdere betrokken controle-diensten.Op de eerste 3 onderwerpen ga ik zo dadelijk uitgebreider in: Ketenonderzoek: Via leveranciers, die specifieke apparatuur leveren nodig voor GGO-onderzoek, komen we bedrijven op het spoor die zonder vergunning met GGO�s werken, bijv electroporatie apparatuur. Literatuuronderzoek: Door ons worden regelmatig wetenschappelijke publicaties gecontroleerd. Zo zijn in 2001 c.a. 40 wetenschappelijke publicaties, gepubliceerd in 2000 op het gebied van hogere planten van werk uitgevoerd door enkel Nederlandse groepen, onderzocht op de naleving van het Besluit GGO. 20 % van deze publicaties roept daarbij vragen op en 10 % van de instituten lijkt daarbij in overtreding te zijn (E�n instituut heeft 7 overtredingen). Universiteit Leiden, AMC (Amsterdam), Universiteit Utrecht, PRI (Wageningen) PV of Waarschuwingsbrief met opdracht eigen literatuuronderzoek Europees project DLR en CU Project van alle GGO inspecteurs in de EU met het oog op harmonisatie van de het toezicht en de handhaving, en om van elkaars ervaringen te leren. Onder overige moet worden verstaan bijvoorbeeld onze samenwerking met andere instanties als de Keuringsdienst van Waren (VWS), Douane (MinvFin), NAK (ex LNV). Zie volgende sheet verdere betrokken controle-diensten.

22. Afvalverwerking Alles als ggo behandelen Op de eerste 3 onderwerpen ga ik zo dadelijk uitgebreider in: Ketenonderzoek: Via leveranciers, die specifieke apparatuur leveren nodig voor GGO-onderzoek, komen we bedrijven op het spoor die zonder vergunning met GGO�s werken, bijv electroporatie apparatuur. Literatuuronderzoek: Door ons worden regelmatig wetenschappelijke publicaties gecontroleerd. Zo zijn in 2001 c.a. 40 wetenschappelijke publicaties, gepubliceerd in 2000 op het gebied van hogere planten van werk uitgevoerd door enkel Nederlandse groepen, onderzocht op de naleving van het Besluit GGO. 20 % van deze publicaties roept daarbij vragen op en 10 % van de instituten lijkt daarbij in overtreding te zijn (E�n instituut heeft 7 overtredingen). Universiteit Leiden, AMC (Amsterdam), Universiteit Utrecht, PRI (Wageningen) PV of Waarschuwingsbrief met opdracht eigen literatuuronderzoek Europees project DLR en CU Project van alle GGO inspecteurs in de EU met het oog op harmonisatie van de het toezicht en de handhaving, en om van elkaars ervaringen te leren. Onder overige moet worden verstaan bijvoorbeeld onze samenwerking met andere instanties als de Keuringsdienst van Waren (VWS), Douane (MinvFin), NAK (ex LNV). Zie volgende sheet verdere betrokken controle-diensten.Op de eerste 3 onderwerpen ga ik zo dadelijk uitgebreider in: Ketenonderzoek: Via leveranciers, die specifieke apparatuur leveren nodig voor GGO-onderzoek, komen we bedrijven op het spoor die zonder vergunning met GGO�s werken, bijv electroporatie apparatuur. Literatuuronderzoek: Door ons worden regelmatig wetenschappelijke publicaties gecontroleerd. Zo zijn in 2001 c.a. 40 wetenschappelijke publicaties, gepubliceerd in 2000 op het gebied van hogere planten van werk uitgevoerd door enkel Nederlandse groepen, onderzocht op de naleving van het Besluit GGO. 20 % van deze publicaties roept daarbij vragen op en 10 % van de instituten lijkt daarbij in overtreding te zijn (E�n instituut heeft 7 overtredingen). Universiteit Leiden, AMC (Amsterdam), Universiteit Utrecht, PRI (Wageningen) PV of Waarschuwingsbrief met opdracht eigen literatuuronderzoek Europees project DLR en CU Project van alle GGO inspecteurs in de EU met het oog op harmonisatie van de het toezicht en de handhaving, en om van elkaars ervaringen te leren. Onder overige moet worden verstaan bijvoorbeeld onze samenwerking met andere instanties als de Keuringsdienst van Waren (VWS), Douane (MinvFin), NAK (ex LNV). Zie volgende sheet verdere betrokken controle-diensten.

23. Veldproef Aandachtspunten: Overdracht aan derden Biosafety Protocol Op de eerste 3 onderwerpen ga ik zo dadelijk uitgebreider in: Ketenonderzoek: Via leveranciers, die specifieke apparatuur leveren nodig voor GGO-onderzoek, komen we bedrijven op het spoor die zonder vergunning met GGO�s werken, bijv electroporatie apparatuur. Literatuuronderzoek: Door ons worden regelmatig wetenschappelijke publicaties gecontroleerd. Zo zijn in 2001 c.a. 40 wetenschappelijke publicaties, gepubliceerd in 2000 op het gebied van hogere planten van werk uitgevoerd door enkel Nederlandse groepen, onderzocht op de naleving van het Besluit GGO. 20 % van deze publicaties roept daarbij vragen op en 10 % van de instituten lijkt daarbij in overtreding te zijn (E�n instituut heeft 7 overtredingen). Universiteit Leiden, AMC (Amsterdam), Universiteit Utrecht, PRI (Wageningen) PV of Waarschuwingsbrief met opdracht eigen literatuuronderzoek Europees project DLR en CU Project van alle GGO inspecteurs in de EU met het oog op harmonisatie van de het toezicht en de handhaving, en om van elkaars ervaringen te leren. Onder overige moet worden verstaan bijvoorbeeld onze samenwerking met andere instanties als de Keuringsdienst van Waren (VWS), Douane (MinvFin), NAK (ex LNV). Zie volgende sheet verdere betrokken controle-diensten.Op de eerste 3 onderwerpen ga ik zo dadelijk uitgebreider in: Ketenonderzoek: Via leveranciers, die specifieke apparatuur leveren nodig voor GGO-onderzoek, komen we bedrijven op het spoor die zonder vergunning met GGO�s werken, bijv electroporatie apparatuur. Literatuuronderzoek: Door ons worden regelmatig wetenschappelijke publicaties gecontroleerd. Zo zijn in 2001 c.a. 40 wetenschappelijke publicaties, gepubliceerd in 2000 op het gebied van hogere planten van werk uitgevoerd door enkel Nederlandse groepen, onderzocht op de naleving van het Besluit GGO. 20 % van deze publicaties roept daarbij vragen op en 10 % van de instituten lijkt daarbij in overtreding te zijn (E�n instituut heeft 7 overtredingen). Universiteit Leiden, AMC (Amsterdam), Universiteit Utrecht, PRI (Wageningen) PV of Waarschuwingsbrief met opdracht eigen literatuuronderzoek Europees project DLR en CU Project van alle GGO inspecteurs in de EU met het oog op harmonisatie van de het toezicht en de handhaving, en om van elkaars ervaringen te leren. Onder overige moet worden verstaan bijvoorbeeld onze samenwerking met andere instanties als de Keuringsdienst van Waren (VWS), Douane (MinvFin), NAK (ex LNV). Zie volgende sheet verdere betrokken controle-diensten.

24. Veldproef Aandachtspunten: Opslag Gescheiden, gelabeld, afgesloten ongedierte - versleping Op de eerste 3 onderwerpen ga ik zo dadelijk uitgebreider in: Ketenonderzoek: Via leveranciers, die specifieke apparatuur leveren nodig voor GGO-onderzoek, komen we bedrijven op het spoor die zonder vergunning met GGO�s werken, bijv electroporatie apparatuur. Literatuuronderzoek: Door ons worden regelmatig wetenschappelijke publicaties gecontroleerd. Zo zijn in 2001 c.a. 40 wetenschappelijke publicaties, gepubliceerd in 2000 op het gebied van hogere planten van werk uitgevoerd door enkel Nederlandse groepen, onderzocht op de naleving van het Besluit GGO. 20 % van deze publicaties roept daarbij vragen op en 10 % van de instituten lijkt daarbij in overtreding te zijn (E�n instituut heeft 7 overtredingen). Universiteit Leiden, AMC (Amsterdam), Universiteit Utrecht, PRI (Wageningen) PV of Waarschuwingsbrief met opdracht eigen literatuuronderzoek Europees project DLR en CU Project van alle GGO inspecteurs in de EU met het oog op harmonisatie van de het toezicht en de handhaving, en om van elkaars ervaringen te leren. Onder overige moet worden verstaan bijvoorbeeld onze samenwerking met andere instanties als de Keuringsdienst van Waren (VWS), Douane (MinvFin), NAK (ex LNV). Zie volgende sheet verdere betrokken controle-diensten.Op de eerste 3 onderwerpen ga ik zo dadelijk uitgebreider in: Ketenonderzoek: Via leveranciers, die specifieke apparatuur leveren nodig voor GGO-onderzoek, komen we bedrijven op het spoor die zonder vergunning met GGO�s werken, bijv electroporatie apparatuur. Literatuuronderzoek: Door ons worden regelmatig wetenschappelijke publicaties gecontroleerd. Zo zijn in 2001 c.a. 40 wetenschappelijke publicaties, gepubliceerd in 2000 op het gebied van hogere planten van werk uitgevoerd door enkel Nederlandse groepen, onderzocht op de naleving van het Besluit GGO. 20 % van deze publicaties roept daarbij vragen op en 10 % van de instituten lijkt daarbij in overtreding te zijn (E�n instituut heeft 7 overtredingen). Universiteit Leiden, AMC (Amsterdam), Universiteit Utrecht, PRI (Wageningen) PV of Waarschuwingsbrief met opdracht eigen literatuuronderzoek Europees project DLR en CU Project van alle GGO inspecteurs in de EU met het oog op harmonisatie van de het toezicht en de handhaving, en om van elkaars ervaringen te leren. Onder overige moet worden verstaan bijvoorbeeld onze samenwerking met andere instanties als de Keuringsdienst van Waren (VWS), Douane (MinvFin), NAK (ex LNV). Zie volgende sheet verdere betrokken controle-diensten.

25.

26. Gentherapie Aandachtspunten: Intern toezicht Wat (checklist / protocol / vergunning), wanneer, rapportage Op de eerste 3 onderwerpen ga ik zo dadelijk uitgebreider in: Ketenonderzoek: Via leveranciers, die specifieke apparatuur leveren nodig voor GGO-onderzoek, komen we bedrijven op het spoor die zonder vergunning met GGO�s werken, bijv electroporatie apparatuur. Literatuuronderzoek: Door ons worden regelmatig wetenschappelijke publicaties gecontroleerd. Zo zijn in 2001 c.a. 40 wetenschappelijke publicaties, gepubliceerd in 2000 op het gebied van hogere planten van werk uitgevoerd door enkel Nederlandse groepen, onderzocht op de naleving van het Besluit GGO. 20 % van deze publicaties roept daarbij vragen op en 10 % van de instituten lijkt daarbij in overtreding te zijn (E�n instituut heeft 7 overtredingen). Universiteit Leiden, AMC (Amsterdam), Universiteit Utrecht, PRI (Wageningen) PV of Waarschuwingsbrief met opdracht eigen literatuuronderzoek Europees project DLR en CU Project van alle GGO inspecteurs in de EU met het oog op harmonisatie van de het toezicht en de handhaving, en om van elkaars ervaringen te leren. Onder overige moet worden verstaan bijvoorbeeld onze samenwerking met andere instanties als de Keuringsdienst van Waren (VWS), Douane (MinvFin), NAK (ex LNV). Zie volgende sheet verdere betrokken controle-diensten.Op de eerste 3 onderwerpen ga ik zo dadelijk uitgebreider in: Ketenonderzoek: Via leveranciers, die specifieke apparatuur leveren nodig voor GGO-onderzoek, komen we bedrijven op het spoor die zonder vergunning met GGO�s werken, bijv electroporatie apparatuur. Literatuuronderzoek: Door ons worden regelmatig wetenschappelijke publicaties gecontroleerd. Zo zijn in 2001 c.a. 40 wetenschappelijke publicaties, gepubliceerd in 2000 op het gebied van hogere planten van werk uitgevoerd door enkel Nederlandse groepen, onderzocht op de naleving van het Besluit GGO. 20 % van deze publicaties roept daarbij vragen op en 10 % van de instituten lijkt daarbij in overtreding te zijn (E�n instituut heeft 7 overtredingen). Universiteit Leiden, AMC (Amsterdam), Universiteit Utrecht, PRI (Wageningen) PV of Waarschuwingsbrief met opdracht eigen literatuuronderzoek Europees project DLR en CU Project van alle GGO inspecteurs in de EU met het oog op harmonisatie van de het toezicht en de handhaving, en om van elkaars ervaringen te leren. Onder overige moet worden verstaan bijvoorbeeld onze samenwerking met andere instanties als de Keuringsdienst van Waren (VWS), Douane (MinvFin), NAK (ex LNV). Zie volgende sheet verdere betrokken controle-diensten.

27. Gentherapie Aandachtspunten: Instructie medewerkers SOPs aanwezig; Paradox Overgang IG -> IM; schoonmaakdienst Op de eerste 3 onderwerpen ga ik zo dadelijk uitgebreider in: Ketenonderzoek: Via leveranciers, die specifieke apparatuur leveren nodig voor GGO-onderzoek, komen we bedrijven op het spoor die zonder vergunning met GGO�s werken, bijv electroporatie apparatuur. Literatuuronderzoek: Door ons worden regelmatig wetenschappelijke publicaties gecontroleerd. Zo zijn in 2001 c.a. 40 wetenschappelijke publicaties, gepubliceerd in 2000 op het gebied van hogere planten van werk uitgevoerd door enkel Nederlandse groepen, onderzocht op de naleving van het Besluit GGO. 20 % van deze publicaties roept daarbij vragen op en 10 % van de instituten lijkt daarbij in overtreding te zijn (E�n instituut heeft 7 overtredingen). Universiteit Leiden, AMC (Amsterdam), Universiteit Utrecht, PRI (Wageningen) PV of Waarschuwingsbrief met opdracht eigen literatuuronderzoek Europees project DLR en CU Project van alle GGO inspecteurs in de EU met het oog op harmonisatie van de het toezicht en de handhaving, en om van elkaars ervaringen te leren. Onder overige moet worden verstaan bijvoorbeeld onze samenwerking met andere instanties als de Keuringsdienst van Waren (VWS), Douane (MinvFin), NAK (ex LNV). Zie volgende sheet verdere betrokken controle-diensten.Op de eerste 3 onderwerpen ga ik zo dadelijk uitgebreider in: Ketenonderzoek: Via leveranciers, die specifieke apparatuur leveren nodig voor GGO-onderzoek, komen we bedrijven op het spoor die zonder vergunning met GGO�s werken, bijv electroporatie apparatuur. Literatuuronderzoek: Door ons worden regelmatig wetenschappelijke publicaties gecontroleerd. Zo zijn in 2001 c.a. 40 wetenschappelijke publicaties, gepubliceerd in 2000 op het gebied van hogere planten van werk uitgevoerd door enkel Nederlandse groepen, onderzocht op de naleving van het Besluit GGO. 20 % van deze publicaties roept daarbij vragen op en 10 % van de instituten lijkt daarbij in overtreding te zijn (E�n instituut heeft 7 overtredingen). Universiteit Leiden, AMC (Amsterdam), Universiteit Utrecht, PRI (Wageningen) PV of Waarschuwingsbrief met opdracht eigen literatuuronderzoek Europees project DLR en CU Project van alle GGO inspecteurs in de EU met het oog op harmonisatie van de het toezicht en de handhaving, en om van elkaars ervaringen te leren. Onder overige moet worden verstaan bijvoorbeeld onze samenwerking met andere instanties als de Keuringsdienst van Waren (VWS), Douane (MinvFin), NAK (ex LNV). Zie volgende sheet verdere betrokken controle-diensten.

28. Gentherapie Aandachtspunten: IG -> IM -> einde gentherapie Taakverdeling, begin en eindpunten bloed en orgaan donatie Op de eerste 3 onderwerpen ga ik zo dadelijk uitgebreider in: Ketenonderzoek: Via leveranciers, die specifieke apparatuur leveren nodig voor GGO-onderzoek, komen we bedrijven op het spoor die zonder vergunning met GGO�s werken, bijv electroporatie apparatuur. Literatuuronderzoek: Door ons worden regelmatig wetenschappelijke publicaties gecontroleerd. Zo zijn in 2001 c.a. 40 wetenschappelijke publicaties, gepubliceerd in 2000 op het gebied van hogere planten van werk uitgevoerd door enkel Nederlandse groepen, onderzocht op de naleving van het Besluit GGO. 20 % van deze publicaties roept daarbij vragen op en 10 % van de instituten lijkt daarbij in overtreding te zijn (E�n instituut heeft 7 overtredingen). Universiteit Leiden, AMC (Amsterdam), Universiteit Utrecht, PRI (Wageningen) PV of Waarschuwingsbrief met opdracht eigen literatuuronderzoek Europees project DLR en CU Project van alle GGO inspecteurs in de EU met het oog op harmonisatie van de het toezicht en de handhaving, en om van elkaars ervaringen te leren. Onder overige moet worden verstaan bijvoorbeeld onze samenwerking met andere instanties als de Keuringsdienst van Waren (VWS), Douane (MinvFin), NAK (ex LNV). Zie volgende sheet verdere betrokken controle-diensten.Op de eerste 3 onderwerpen ga ik zo dadelijk uitgebreider in: Ketenonderzoek: Via leveranciers, die specifieke apparatuur leveren nodig voor GGO-onderzoek, komen we bedrijven op het spoor die zonder vergunning met GGO�s werken, bijv electroporatie apparatuur. Literatuuronderzoek: Door ons worden regelmatig wetenschappelijke publicaties gecontroleerd. Zo zijn in 2001 c.a. 40 wetenschappelijke publicaties, gepubliceerd in 2000 op het gebied van hogere planten van werk uitgevoerd door enkel Nederlandse groepen, onderzocht op de naleving van het Besluit GGO. 20 % van deze publicaties roept daarbij vragen op en 10 % van de instituten lijkt daarbij in overtreding te zijn (E�n instituut heeft 7 overtredingen). Universiteit Leiden, AMC (Amsterdam), Universiteit Utrecht, PRI (Wageningen) PV of Waarschuwingsbrief met opdracht eigen literatuuronderzoek Europees project DLR en CU Project van alle GGO inspecteurs in de EU met het oog op harmonisatie van de het toezicht en de handhaving, en om van elkaars ervaringen te leren. Onder overige moet worden verstaan bijvoorbeeld onze samenwerking met andere instanties als de Keuringsdienst van Waren (VWS), Douane (MinvFin), NAK (ex LNV). Zie volgende sheet verdere betrokken controle-diensten.

29. Gentherapie Aandachtspunten: Toegangsbeperkingen opslag, behandelkamer Op de eerste 3 onderwerpen ga ik zo dadelijk uitgebreider in: Ketenonderzoek: Via leveranciers, die specifieke apparatuur leveren nodig voor GGO-onderzoek, komen we bedrijven op het spoor die zonder vergunning met GGO�s werken, bijv electroporatie apparatuur. Literatuuronderzoek: Door ons worden regelmatig wetenschappelijke publicaties gecontroleerd. Zo zijn in 2001 c.a. 40 wetenschappelijke publicaties, gepubliceerd in 2000 op het gebied van hogere planten van werk uitgevoerd door enkel Nederlandse groepen, onderzocht op de naleving van het Besluit GGO. 20 % van deze publicaties roept daarbij vragen op en 10 % van de instituten lijkt daarbij in overtreding te zijn (E�n instituut heeft 7 overtredingen). Universiteit Leiden, AMC (Amsterdam), Universiteit Utrecht, PRI (Wageningen) PV of Waarschuwingsbrief met opdracht eigen literatuuronderzoek Europees project DLR en CU Project van alle GGO inspecteurs in de EU met het oog op harmonisatie van de het toezicht en de handhaving, en om van elkaars ervaringen te leren. Onder overige moet worden verstaan bijvoorbeeld onze samenwerking met andere instanties als de Keuringsdienst van Waren (VWS), Douane (MinvFin), NAK (ex LNV). Zie volgende sheet verdere betrokken controle-diensten.Op de eerste 3 onderwerpen ga ik zo dadelijk uitgebreider in: Ketenonderzoek: Via leveranciers, die specifieke apparatuur leveren nodig voor GGO-onderzoek, komen we bedrijven op het spoor die zonder vergunning met GGO�s werken, bijv electroporatie apparatuur. Literatuuronderzoek: Door ons worden regelmatig wetenschappelijke publicaties gecontroleerd. Zo zijn in 2001 c.a. 40 wetenschappelijke publicaties, gepubliceerd in 2000 op het gebied van hogere planten van werk uitgevoerd door enkel Nederlandse groepen, onderzocht op de naleving van het Besluit GGO. 20 % van deze publicaties roept daarbij vragen op en 10 % van de instituten lijkt daarbij in overtreding te zijn (E�n instituut heeft 7 overtredingen). Universiteit Leiden, AMC (Amsterdam), Universiteit Utrecht, PRI (Wageningen) PV of Waarschuwingsbrief met opdracht eigen literatuuronderzoek Europees project DLR en CU Project van alle GGO inspecteurs in de EU met het oog op harmonisatie van de het toezicht en de handhaving, en om van elkaars ervaringen te leren. Onder overige moet worden verstaan bijvoorbeeld onze samenwerking met andere instanties als de Keuringsdienst van Waren (VWS), Douane (MinvFin), NAK (ex LNV). Zie volgende sheet verdere betrokken controle-diensten.

30. Gentherapie Aandachtspunten: Afvalbehandeling Afvalvaten duidelijk labelen sluiten, ontsmetten, inactiveren Controle Batch en excreta controle RCV wie is verantwoordelijk Onder wiens vergunning ? Op de eerste 3 onderwerpen ga ik zo dadelijk uitgebreider in: Ketenonderzoek: Via leveranciers, die specifieke apparatuur leveren nodig voor GGO-onderzoek, komen we bedrijven op het spoor die zonder vergunning met GGO�s werken, bijv electroporatie apparatuur. Literatuuronderzoek: Door ons worden regelmatig wetenschappelijke publicaties gecontroleerd. Zo zijn in 2001 c.a. 40 wetenschappelijke publicaties, gepubliceerd in 2000 op het gebied van hogere planten van werk uitgevoerd door enkel Nederlandse groepen, onderzocht op de naleving van het Besluit GGO. 20 % van deze publicaties roept daarbij vragen op en 10 % van de instituten lijkt daarbij in overtreding te zijn (E�n instituut heeft 7 overtredingen). Universiteit Leiden, AMC (Amsterdam), Universiteit Utrecht, PRI (Wageningen) PV of Waarschuwingsbrief met opdracht eigen literatuuronderzoek Europees project DLR en CU Project van alle GGO inspecteurs in de EU met het oog op harmonisatie van de het toezicht en de handhaving, en om van elkaars ervaringen te leren. Onder overige moet worden verstaan bijvoorbeeld onze samenwerking met andere instanties als de Keuringsdienst van Waren (VWS), Douane (MinvFin), NAK (ex LNV). Zie volgende sheet verdere betrokken controle-diensten.Op de eerste 3 onderwerpen ga ik zo dadelijk uitgebreider in: Ketenonderzoek: Via leveranciers, die specifieke apparatuur leveren nodig voor GGO-onderzoek, komen we bedrijven op het spoor die zonder vergunning met GGO�s werken, bijv electroporatie apparatuur. Literatuuronderzoek: Door ons worden regelmatig wetenschappelijke publicaties gecontroleerd. Zo zijn in 2001 c.a. 40 wetenschappelijke publicaties, gepubliceerd in 2000 op het gebied van hogere planten van werk uitgevoerd door enkel Nederlandse groepen, onderzocht op de naleving van het Besluit GGO. 20 % van deze publicaties roept daarbij vragen op en 10 % van de instituten lijkt daarbij in overtreding te zijn (E�n instituut heeft 7 overtredingen). Universiteit Leiden, AMC (Amsterdam), Universiteit Utrecht, PRI (Wageningen) PV of Waarschuwingsbrief met opdracht eigen literatuuronderzoek Europees project DLR en CU Project van alle GGO inspecteurs in de EU met het oog op harmonisatie van de het toezicht en de handhaving, en om van elkaars ervaringen te leren. Onder overige moet worden verstaan bijvoorbeeld onze samenwerking met andere instanties als de Keuringsdienst van Waren (VWS), Douane (MinvFin), NAK (ex LNV). Zie volgende sheet verdere betrokken controle-diensten.

31. Vragen en discussie ��