Bestrijding Eurocrisis: Alleen handhaving en geen soevereiniteitsoverdracht?

1. Prof. Johan van de Gronden Bestrijding Eurocrisis:Alleen handhaving en geen soevereiniteitsoverdracht?

2. Faculteit der Rechtsgeleerdheid Opzet lezing • Aanleiding crisis • Relevante bepalingen uit het Verdrag (VWEU) • Maatregelen voor de korte termijn • Maatregelen voor de lange termijn • Evaluatie

3. Aanleiding financiële crisis • Bankencrisis beginnend in de VS • Schuldencrisis van de Lidstaten van de EU

4. Kader: relevante verdragsbepalingen • Art. 121 VWEU: Coördinatie Economisch Beleid • Art 123 VWEU: geen steun door de ECB en nationale centrale banken • Art. 125 VWEU: geen bail-out van Lidstaten door andere Lidstaten • Art. 126 VWEU: maatregelen tegen een buitensporig begrotingstekort

5. Korte termijn: stabiliteitsmechanismes • Ad hoc-leningsfacilteit voor Griekenland • European Financial Stabilisation Mechanism (EFSM) (garanties uit het EU-budget) • European Financial Stability Facility (EFSF) (garanties van de euro-Lidstaten) • Toekomst: European Stability Mechanism (ESM) na fusie van het EFSM met het EFSF

6. Lange termijn: SGP en het sixpack

7. Preventieve deel van het SGP • Introductie van het Europese semester • Inhoud Europees semester • Globale richtsnoeren voor economisch beleid (vastgesteld door EU) • Plannen Lidstaten (stabiliteitsprogramma’s) worden beoordeeld • Richtsnoeren per Lidstaat

8. Europees semester

9. Maatregelen bij niet-naleving • Waarschuwing Commissie en (eventueel) aanbeveling van de Raad indien stabiliteitsprogramma van een Lidstaat niet op orde is • Indien problemen blijven voortbestaan: Commissie stuurt de Raad de aanbeveling om vast te stellen dat er geen effectieve maatregelen zijn genomen door de Lidstaat in kwestie • Het voorstel van de Commissie wordt aangenomen, tenzij de Raad dit verwerpt bij gewone meerderheid (halfautomatisch besluit)

10. Corrigerend deel van het SGP • Bij buitensporige tekorten kunnen er sancties worden opgelegd (zowel aan Lidstaten met de euro als Lidstaten zonder de euro) • De sanctie is meestal een boete (0,2 % van het BBP vermeerderd met een variabel bestanddeel)

11. Uitwerking van de preventieve en corrigerende delen van het SGP • Verordening 1173/2011: sancties voor de Lidstaten met de euro • Eerste stap: rentedragend deposito bij aanbeveling van de Raad en waarschuwing van de Commissie (0,2 BBP) (halfautomatisch) • Tweede stap: niet-rentedragend deposito indien Raad vaststelt dat er geen effectieve maatregelen zijn genomen (0,2% BBP) (halfautomatisch) • Derde stap: bij voorbestaan buitensporig begrotingstekort boete (0,2 BBP) (halfautomatisch)

12. Macro-economische onevenwichtigheden • Onderzoek naar de macro-economische omstandigheden in de Lidstaten • Bij buitensporige macro-economische omstandigheid moeten er corrigerende maatregelen worden genomen

13. Sancties bij macro-economische onevenwichtigheden • Bij ontbreken van corrigerende maatregelen legt de Raad op aanbeveling van de Commissie een rentedragende deposito op (halfautomatisch) • Jaarlijkse boete bij voorduren van de overtreding opgelegd door de Raad op aanbeveling van de Commissie (halfautomatisch)

14. Richtlijn met voorschriften voor de begrotingskaders van de Lidstaten • Boekhoudkundige normen • Normen voor macro-economische prognoses • Normen voor geloofwaardige prognoses op middellange termijn

15. Verdrag inzake stabiliteit, coördinatie en bestuur in de EMU • Begrotingsdoelstelling: begrotingsevenwicht en benchmark van 0,5% • Omzetting begrotingsnormen in bindende wetgeving, bij voorkeur in de nationale grondwet • Coördinatie van economisch beleid: halfautomatische besluiten van de Commissie • Bestuur eurozone: minstens twee keer per jaar een top onder voorzitterschap van de vaste voorzitter

16. Evaluatie • Beperking van het begrotingsrecht van nationale parlementen • Europese regels voor economic governance beïnvloeden vergaande nationale beleidsterreinen als sociale zekerheid, zorg en onderwijs • Er is sprake van een vergaande soevereiniteitsoverdracht