GENEL İLETİŞİM

1. GENEL İLETİŞİM Y.Doç.Dr. Ünal UYSAL

2. İŞ BAŞVURULARI HAZIRLIK • Hedeflerin Saptanması Bir işe ihtiyacımız varsa ve biz, buna mukabil, hiçbir şey yapmadan oturup birisinin bizi arayarak iş teklifinde bulunmasını bekliyorsak ilk hatamızı yapıyoruz demektir.

3. Hedeflerimizi tesbit edelim • a - Birinci öncelikli hususlar. • Üzerinde pazarlık edemeyeceğimiz hususlar. • b- İkinci derecede öncelikli hususlar • “Olsalar daha iyi olur ama, olmasalar da idare ederiz” diyebileceğimiz hususlar.

4. Birinci öncelikli hususları tespit ederken dikkat edeceğimiz hususlar • a-) İş Konusu • b-) Para • c-) İş Sahası • d-) Şirketler • e-) Pozisyon

5. İş Bulma Kaynakları • İşle ilgili ipuçlarını arayıp, bulmak ve takip etmek. • Etkili bir şekilde harekete geçmek. • Görüşmeye çağrılmaya hak kazanmak.

6. İş ilgili ipuçları aranması/bulunması • Gazete ilanları; takip nispeten kolaydır ama neticeye varma ihtimali azdır. • Şahsi temaslarınız; takibi zordur ama, genelde, takip için sarf edilen enerjiye ve zamana değdiği görülmüştür. Diğer iş bulma kaynakları • - Okulunuzdaki mezunlar ofisi • - İş ve İşçi Bulma Kurumu. • - Gazeteye vereceğiniz iş arama ilanları.

7. Hareket Planı • Başvurularınızda ve iş görüşmelerinde önemli hususlar • a) Başvurduğunuz işin özellikleri sizden ne gibi nitelikler beklemektedir. • b) Başvurduğunuz firma, kültürü ve yapısı itibariyle, hangi niteliklere öncelik verecek durumdadır? • c) İş görüşmesini yapacağınız şahıs, kişisel özellikleri nedeniyle, sizde ne gibi özellikler arayacaktır.

8. Kendimizi Tanımak • İş aramak, bir bakıma, kişisel vasıflarınızın (bilginizin, yetenekleriniz) pazarlamasıdır. Dolayısıyla, örneğin ansiklopedi (veya başka bir mamul) pazarlamaktan çok değişik değildir ve hemen hemen aynı esaslara uyulması gerekir.

9. İş Vereni Tanımalısınız • Güven bilgiden, bilgi de hazırlıklı olmadan gelir. Hiçbir iş görüşmesine o şirket hakkında esaslı bilgi toplamadan gitmeyiniz. O şirketin faaliyetini, mamullerini, projelerini, ne büyüklükte bir şirket olduğunu, üst kademedeki yöneticilerini, başarı grafiğini, son zamanlardaki mali durumunu, güçlü ve zayıf yönlerini mümkün mertebe öğrenmeye çalışınız. • Bu şirketi iyi tanıyan (orada hala çalışan veya eskiden çalışmış olan ) birini/birilerini bulmaya çalışınız. Bunlardan neler öğrenebileceğinizi araştırınız. • Bu hazırlık safhasını kesinlikle küçümsemeyiniz. Yapılan bazı araştırmalar görüşmeye bu şirket hakkında bilgi sahibi olmadan giden adayların, % 75’e varan bir oranda şanslarını olumsuz yönde etkilemiş olduklarını göstermektedir

10. Görüşme İçin Hazır hale Gelmeniz • Bir görüşmede başarılı olmanın anahtarı gösteri yapma yeteneğinizdir. Diğer yandan, aynı zamanda, kişiliğinizi yansıtmalısınız. Bu bir çelişki gibi gözükse de esasında değildir. • Örneğin, olduğunuzdan genç görünüyorsanız ve bu husus bir iş için zararınıza çalışabilecekse, bazı tavırlar geliştirerek (gözlük kullanma, ağır ağır konuşma gibi...) olgun bir kimse havası vermeye gayret edebilirsiniz. Bu yalancılık değildir.

11. İkna Etme Sanatı • Konuşmak bir başkasına bir şey söylemektir. Bir iş görüşmesinin gayesi görüşmeciye hakkımızda bir şeyler ‘söylemek’ değildir. Görüşmenin gayesi şu üç hususu görüşmeciye nakletmek, adeta aşılamaktır: Yetenekli olduğunuz, istekli olduğunuz ve uygun olduğunuz. Bir gecede başarılı ve ikna edici olmazsınız. Bunun üzerinde çalışmanız gerekmektedir.

12. Hazırlığın Son Safhası • Yukarıda belirtilen hazırlıklara ilaveten, görüşmeye gitmeden önce şu sorulara da ‘evet biliyorum’ diyebilmeniz gerekmektedir: • -Kendiniz için problem yaratmadan nasıl soru cevaplayabilirsiniz? • -Kendiniz için problem yaratmadan nasıl soru sorabilirsiniz? • -Size hangi sorular sorulabilir? • -Bu sorulara nasıl cevap vermelisiniz? • -Görüşmeciyi nasıl ‘okuyabilirsiniz’ ? • -Görüşme esnasında rahat olmanızı nasıl sağlayabilirsiniz?

13. Yaratıcı, konusunda kuvvetli/kabiliyetli, becerikli, mücadeleci, mücadeleyi seven, netice almasını bilen, netice almasını bilen, yönetmesini bilen, sabit fikirlere saplı olmayan, güven telkin eden, tedbirli, dikkatli, çabuk düşünebilen, iyi hafızası olan, sağ duyusu kuvvetli, çalışma disiplini olan, dinlemesini bilen, uyumlu, başkalarıyla iyi geçinebilen, gece gündüz çalışabilen, ağır işte başarı gösterebilen, verilen görevi zamanında tamamlayan, güçlüklere karşı dayanıklı, devamlı hareket halinde olan, tespit edilmiş iş bitirme tariflerine uyabilen, gerilimli durumlarda sakin kalabilen, inisiyatif kullanabilen, sorumluluk alabilen, enerjik, problem çözücü, masraf bilinci bulunan, karar verebilen, liderlik vasfı olan. İŞ BAŞVURUSU YAPILMASIAranan Nitelikler

14. Özgeçmiş • Özgeçmişiniz, sadece öğrenim ve tecrübelerinizi sıralayan bir liste değildir, olmamalıdır. Özgeçmişiniz, iş arama yarışına katılabilmenizi sağlayacak bir bilettir. • Özgeçmişiniz sizinle ilgili bir ilandır -bir satış ilanı- ve her okuyana şöyle bağırmalıdır: ‘‘Ben sizin önemle göz önüne almanız gereken bir kimseyim. Bana bir görüşme şansı vermezseniz büyük bir hata yapmış olursunuz’’.

15. Özgeçmiş • Özgeçmişiniz, sizin işe alınmanızı kendi başına belki sağlayamaz ama, kötü yazılmış ise sizi bir anda yarış dışında bıraktırabilir. Eğer, hazırladığınız özgeçmiş sizi en güzel şekilde yansıtmıyorsa, bu, başkalarının değil sadece sizin suçunuzdur. • Görüşmeciler, geleceğinizi tespit etmek için geçmişinizi bilmek isterler. Özgeçmişinizde dürüst olunuz, ancak, kanaatinizce sizin durumunuzu özel yapan neyse/nelerse bunlara okuyanın dikkatini çekmeye çalışınız. • Özgeçmişinizi hazırlarken ilk gayeniz şu olmalıdır; özgeçmişinizin kesin olarak okunmasını sağlamak, okunmadan ‘‘Red’’ dosyasına atılmasını önlemek.

16. Özgeçmişinizi Hazırladıktan Sonra Kendi Kendinize Sorunuz • -İmla yönünden hatasız, mükemmel midir? • -İyi görünüyor mu? (bir araya yığılmış çok fazla malzemeden meydana gelmiş olmasın?). • -Okunması ve takibi kolay mı? • -Anlaşılması kolay mı?(belirtmek istediği noktaları açıkça ve kısa bir şekilde belirtiyor mu?). • -Okuduğunuz zaman, sizde bir başarı hissi uyandırıyor mu? • -Bırakmayı arzu ettiğiniz etkiyi yansıtıyor mu? • -Hazırlayabileceğiniz en iyi özgeçmiş bu mu? Bu sorulardan herhangi birine (hayır) diye cevapladınızsa, sizin yeni bir özgeçmişe ihtiyacınız var demektir.

17. Özgeçmişinizi Hazırlarken Uyulması gereken Ana Esaslar • Kısa ve öz olmaya çalışınız: Özgeçmiş, hayat hikayenizi tafsilatlı olarak anlatacağınız veya şahsi felsefe ve görüşlerinizi açıklayacağınız bir yer değildir. İki üç kelimede söyleyebileceğinizi hiç bir zaman dört beş kelimede söylemeyiniz.

18. Özgeçmişinizi Hazırlarken Uyulması gereken Ana Esaslar • Mümkün mertebe(ben) kelimesini kullanmaktan kaçınınız. Netice itibarıyla bu sizin özgeçmişinizdir. • Yalnız konuyla ilgili olan bilgilere yer veriniz (örneğin ,karınızın,çocuklarınızın,vs.. isimlerini belirtmeye hiç gerek yok).

19. Özgeçmişinizi Hazırlarken Uyulması gereken Ana Esaslar • İlkokul önemli değil, ancak lisenizin ismini belirtiniz. Görüşmeci aynı okuldan olabilir ve bu onda sempatik bir etki yaratabilir. • Başarılarınızı önemle belirtiniz. • Fazla samimi,gayrı resmi bir ifade tarzı kullanmayınız. Üslubunuz dengeli ve resmi bir üslup olmalıdır.

20. Özgeçmişinizi Hazırlarken Uyulması gereken Ana Esaslar • Kısa cümleler kullanınız. • Gür bir ses veriniz. Ancak diplomatik olmayı da ihmal etmeyiniz. • Hakkınızda olumsuz bir şey söylemeyiniz.

21. Özgeçmişinizin Şekli • Biçim • En yaygın olanı şu şekildedir: Hadiseleri tariflerine göre ters bir sırada (yani, sondan başlayıp geriye giderek) sıralayınız. • Şahsi bilgiler • En başa koyunuz. Doğum tarihi, medeni durumunuz, vs.. ve sıhhatinizle ilgili kısa bilgi. • Öğrenim • En yüksek dereceden başlayınız. Aldığınız dereceyi ( B.S., M.S., gibi), bitirme tezi yaptığınız konuyu ve mezuniyet yılınızı belirtiniz.

22. Özgeçmişinizin Şekli • İftiharla mezun olmuş iseniz veya bir başka ödül kazandınızsa, bunu da belirtiniz fakat fazla detaya girmeyiniz. • İş yerinde staj veya özel lisanslarda bu bölümde belirtilmelidir, ancak üç günlük seminerlerden söz etmeyiniz. • Özgeçmişinizin sonunda, kendinizle ilgili bazı açıklamalar yapmanızı tavsiye ediyoruz. Bunu kısa tutunuz (en fazla üç dört satır), ancak bu olanaktan yararlanarak kendinizle ilgili iyi, hoş birkaç şey söyleyiniz. Dikkatli olunuz.

23. ÖZGEÇMİŞ (Yanlış) • 1961 doğumluyum. İlk, Orta ve Lise tahsilimi Ankara’da tamamladım. 1978-82 öğretim yılında Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi Gazetecilik ve Halkla İlişkiler Yüksek Okulu’ndan iyi derece ile mezun oldum. Aynı dönemde stajyer olarak girdiğim Akajans’ta 5 ay muhabir olarak çalıştım. Daha sonra 1983-87 yılları arasında İzmir/Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi’ne girerek ,sahne ve Görüntü sanatları Sinema-Televizyon ve Fotoğrafçılık Ana Sanat dalını iyi derece ile bitirdim. Evliyim, az düzeyde İngilizce biliyorum. • SEVGİ AKSOY • (imza)

24. ÖZGEÇMİŞ (Doğru)

25. İŞ GÖRÜŞMESİ Görüşme Zamanıyla İlgili Hususlar • Yapılan araştırmalar görüşmeye ilk giden adayın çok şanslı olmadığını göstermiştir. Bu nedenle ilk aday olmakta acele etmeyin. • Hava koşulları o gün çok kötü de olsa, görüşmeye mutlaka gidiniz. • Görüşmeye zamanında gelmenin çok büyük önemi vardır. Kendinize asgari yarım saatlik bir marj tanıyın , ancak büroya beş dakika önce giriniz. • Görüşmenin, görüşmecinin daha rahat olacağı , Salı , Çarşamba veya Perşembe günü yapılmasını tercih ediniz.

26. İŞ GÖRÜŞMESİ Görünüş • Bir iş görüşmesinin ilk iki dakikası içinde, genellikle, görüşmeci kararını vermiş olur. Bu husus, ilk izlenimin işe alma kararını ne kadar kuvvetle etkilediğini ve dolayısıyla görünüşünüzün niçin bu kadar önemli olduğunu belirmektedir. • Giyiminiz sade, temiz ve rahat, ayakkabınız boyanmış olmalıdır. Aksesuar taşımayınız. • Görünüş hususunun içinde, sıhhatinizin de iyi görünmesi gerektiğine işaret edelim.

27. Hoş bir şahsiyete sahip misiniz? Bağlılık Sorumluluk Güvenilirlik İstikrarlılık Dürüstlük Aktivite İŞ GÖRÜŞMESİ Kişisel Özellikleriniz Görüşme esnasında , görüşmecinin aşağıda belirtilen şahsi özelliklerinizle ilgili olarak olumlu izlenimler edinmesini kesinlikle sağlamalısınız:

28. Görüşme Sırasında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar • Sekreterler ve telefon santralındaki görevlilerle olan ilişkilerinize özen gösteriniz. • Karşı tarafın ikram konusunda ısrarlı olması halinde bir çay ile yetininiz. • Görüşmeci ısrar etse de sigara içmeyiniz. • “çok kısa zamanda işe girmeye mecburum, giremezsem zor durumda kalacağım” gibi beyanları kesinlikle kullanmayınız .

29. Görüşme Sırasında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar • Görüşmeciyi hakikaten dinleyiniz, sözünü kesmeyiniz. • Görüşmeci konuşurken onun gözlerine bakmaya kendinizi alıştırınız, ancak bunu devamlı olarak yapmayınız. Arada, söylediklerini tasdik ettiğinizi göstermek için başınızı hafifçe sallarken, gözlerinizi kaçırıp yere indiriniz. • Karşılık veren bir dinleyici olunuz. • Dikkatinizin başka kaymasını engelleyiniz.

30. Görüşme Sırasında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar • Kısa bir süre içinde görüşmecinin ne tip cevaplardan hoşlandığını okuyabilirseniz, vereceğiniz karşılıkları bu şekle sokmak suretiyle başarı şansınızı arttırabilirsiniz. • Fazla sinirli olmamaya gayret ediniz.

31. İş Görüşmesinde Karşılaşılabilecek Sorular • Görüşmecinin, esasında, şu 3 ana hususa cevap aradığını unutmayalım: • İşi yapmanızı sağlayacak yetenekleriniz nelerdir? • İşi yapma arzunuz ne kadardır? • İşe ve şirkete uyumunuz ne olacaktır

32. İş Görüşmesinde Karşılaşılabilecek Sorular • İş görüşmelerini 2 sınıfa ayırabiliriz : • Gayesi sizi elemek veya daha yüksek seviyede yapılacak bir sonraki görüşmeye göndermek olan görüşmeler. Bu görüşmeleri genellikle Personel Servisi yetkilileri yaparlar. • İşe alma kararını verecek yetkililerle (Üst Düzey Yöneticileriyle) yapılacak görüşmeler.

33. En fazla karşılaşılan sorular • Bana kendinizden bahsediniz. • Şirketimizin çalışmasını nasıl buldunuz? • Bu işin size en ilginç yönü hangisidir? • Bu çok gerilimli bir iştir . Altından kalkabileceğinize inanıyor musunuz? • 5 yıl sonra ne yapacağınızı düşünüyorsunuz? • En güçlü özellikleriniz nelerdir?

34. En fazla karşılaşılan sorular • En zayıf yönünüz hangisidir? • Nasıl bir maaş düşünüyorsunuz? • ... konusunda bilginiz/tecrübeniz olmaması beni düşündürüyor. • Biz çok sık ,gece geç saatlere kadar çalışırız. Bu sizin için problem yaratır mı? • Boş zamanlarınızda ne yapmayı seversiniz ? • Sizi harekete geçiren nedir?

35. En fazla karşılaşılan sorular • Uzun vadedeki gayeleriniz nelerdir? • Benim işimi yapmaktan (benim yerimde olmaktan ) mutlu olur muydunuz ? • Ne kadar yaratıcı bir sorun çözücüsünüz ? • Başkalarını harekete geçirebilir misiniz ? • Bir lider olarak kendinize 10 üzerinden kaç verirsiniz?

36. En fazla karşılaşılan sorular • Okulda en çok sevdiğiniz ders/konu neydi? • Okuldaki notlarınız nasıldı? • Hangi tip kimselerle birlikte çalışmaktan hoşlanırsınız? • Asabi mizaçlı bir kimse misiniz? • Kendi kendine harekete geçebilen bir kimse misiniz?

37. En fazla karşılaşılan sorular • Bir üst pozisyona terfi etmeden, bu işi ne kadar süreyle yapmak sizi mutlu edecektir? • Sıhhatinizle ilgili bir probleminiz var mı? • Çalışmayı hakikaten sever misiniz?

38. En fazla karşılaşılan sorular • Çok zengin olsaydınız gene çalışır mıydınız? • Tenkide ne kadar duyarlısınız? • Şu anda, kişiliğinizi/şahsi değerlerinizi geliştirmek için ne yapıyorsunuz?

39. Cevaplarken Dikkat Edilecek Noktalar • Sadece olumlu yönlerinizi dile getiriniz. • Gerektiğinde diplomatik/kaçamak cevaplar vermesini biliniz • Genel beyanlarınızı kanıtlarla destekleyiniz. • Söylediklerinizin çoğunun, müracaat ettiğiniz iş için gerekli özelliklerle ilgili olmasına dikkat ediniz.

40. Cevaplarken Dikkat Edilecek Noktalar • Kendinizle ilgili olarak dile getirdiğiniz olumlu hususları tekrarlamaktan kaçınınız. • Kısa kesiniz. 2-3 dakikadan fazla olmasın. • Bitirdiğiniz vakit, görüşmeciye, bilmek istediği başka bir şey olup olmadığını sorunuz. • Soru sorma sırası size gelince, bu fırsattan yararlanınız.

41. Genellikle, görüşmenin sonuna doğru size sorularınız olup olmadığı sorulacaktır. Bu fırsatı kaçırmayınız. Ancak, görüşmenin bu bölümünde, maaş, ikramiye, çalışma yeri v.s. gibi sorular sormayınız. • Bana iş teklif ettiğinizi ve benimde bunu kabul ettiğimi düşünelim . Şirketiniz benden nasıl bir performans bekleyecektir? • Şirketiniz yeni fikirlere ne kadar açıktır? • Bu işi kabul edecek kimsede , sizin kanınızca, bir numaralı öncelik ne olmalıdır? • Bu işe alınacak kimse, kanaatinizce,hangi kuvvetli yönlere sahip olmalıdır?

42. Davranışlar(Sizin davranışlarınız) • Görüşme esnasında mümkün mertebe sakin ve kibar olmaya çalışınız. Sonunda görüşmeyi olumlu bir beyanla bitiriniz. Görüşmeciye, gördüklerinizden sonra, şimdi bu işi eskisine nazaran daha fazla istediğinizi söyleyiniz. İşi arzu ettiğinizi-yalvararak değil-açıkça söyleyiniz. • Konuşmanızın bir yerinde, görüşmecileri genellikle çok etkileyen şu cümleyi kullanmayı ihmal etmeyiniz: ”Yüzünüzü kara çıkarmam”

43. Davranışlar(Sizin davranışlarınız) • Görüşmeciye size ayırdığı zaman için teşekkür ediniz. Görüşmeyi çok yararlı bulduğunuzu ve memnun kaldığınızı belirtiniz. • Hiçbir zaman, bir görüşmeden cebinizde bir iş teklifiyle çıkmayı beklemeyiniz. Ne kadar parlak bir aday olursanız olunuz ve görüşmeciyi ne kadar etkilemiş olursanız olunuz, görüşmecinin genelde, bu konuyu tekrar düşünmek, diğer adayları da görmek ve durumunuzu başkalarıyla konuşmak için zamana ihtiyacı olacaktır. Bu nedenle onu, hazır olmadığı bir kararı alması için, sıkıştırmayınız. Böyle bir hareketiniz ters etki yapabilir.

44. Görüşmecinin davranışları • Vücut lisanından anlıyorsanız, görüşmecinin davranışlarını yorumlayarak, görüşmeyi kontrol altında tutmanız mümkün olabilir. • a. Görüşmeci sıkılmıştır. • Rahatsız olduğunu belirten emareler : Masa üzerindeki bir şeyle oynamaya başlaması, parmaklarıyla masa üzerinde trampet çalması. Bunları görünce konuyu değiştirmeye çalışınız.Görüşmeciye sorular sorarak onu görüşmenin içine geri çekmeyi deneyiniz. • b. Görüşmeci dalgınlaşmıştır. • Konuştuğunuz şahıs sizinle göz temasında bulunmaktan kaçınıyorsa, dalgınlık alameti var demektir. Böyle durumlarda, görüşmeci genellikle sizin sağınıza, solunuza veya masa üzerindeki bir şeye bakar. Sorular sorarak onu canlandırmaya çalışınız.

45. Görüşmecinin davranışları • c. Görüşmeci düş kırıklığına uğramıştır. • Kollarını vücudunun önünde çapraz hale getirmesi. Vücudu geriye doğru çekmesi ve koltuğunu eğmesi. • d. Görüşmeci söylediklerinizden hoşnuttur. • Koltuğunda öne doğru eğilmektedir.

46. Görüşme Sonrası • Ne kadar başarılıydınız • Görüşmeden hemen sonra, yalnız oturabileceğiniz bir yer bulur bulmaz, görüşmenin nasıl geçtiğini değerlendirmeye çalışınız. Özellikle, iyi olmadığınız bölümler üzerinde durunuz. Tarafsız olmak muhakkak ki zordur, ancak her görüşmeden sonra kendinizi bu testten/imtihandan geçirmelisiniz. Aşağıda belirtilen bölümlerin her birinde ne kadar başarılı olduğunuzu, kendinize 10 ile 1 arasında not vererek tespit etmeye çalışınız.

47. Görüşme Sonrası • Görünüşüm, erişebileceğim en iyi seviyede miydi? • Şirket hakkında gerektiği kadar bilgi toplamış mıydım? • Rahat mıydım ve kendimi kontrol altında tutabildim mi? • Sorulara cevap verirken vurgulamam gereken en önemli 3 hususu (yetenekli, istekli ve işe uygun olduğum hususlarını) gerektiği gibi vurgulayabildim mi? • Görüşmeciyi iyi dinledim mi?

48. Görüşme Sonrası • Sorularım, konuşmayı vurgulamak istediğim noktalara doğru götürdü mü? • İyi bir izlenimci olabildim mi? • Görüşmeci söylediklerimle ilgilendi mi? • Cevaplarımı görüşmecinin tipine göre şekillendirebildim mi? • Kendimin doğru ve uygun bir görünüşünü yansıtabildim/sunabildim mi?

49. ÖZET UYARILARYapılmaması gerekenler • İlk giren aday olmayınız. • Görüşmeye Salı, Çarşamba ve Perşembe günleri girmeyi tercih ediniz. • Sigara içmeyiniz (Görüşmeci içse ve ikram etse bile) • Görüşmeden önce alkollü içki almayınız.

50. ÖZET UYARILARYapılmaması gerekenler • Kendine güvenmekle , kendini beğenmişliği birbirine karıştırmayınız. • İsim referansları vererek görüşmeciyi etkilemeye çalışmayınız. • Münakaşaya girmeyiniz. • Kesinlikle çiklet çiğnemeyiniz.