SOSYALBİLGİLER PERFORMANS ÖDEVİ

1. SOSYALBİLGİLER PERFORMANS ÖDEVİ

3. EGE BÖLGESİNİN TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ YERİ • Ege Bölgesi Türkiye’nin batısında olup dağlar denize dik olduğundan ulaşım ve sanayi gelişmiştir.Ege Bölgesi ilk çağlarda bile ürünlerin bolluğu, çeşitliliği, toprakların bereketi ve iklim güzelliği ile ün salmıştır. İlk madeni para Ege bölgesinde basılmış olup birçok ticaret, sanayi ve bilim merkezi olan kentler kurulmuştur.Ege Bölgesi Türkiye’de ekonomik faaliyetlerin canlılığı ve milli ekonomiye katkısı bakımından Marmara Bölgesinden sonra gelmektedir.Bölgenin verimli ovalarında ekonomik değeri yüksek sanayi bitkileri yetişir. Meyve, sebze üretimi yüksek miktardadır. Milli gelirimizin 1/7’si bu bölgenin payına düşmektedir. Bölge özellikle ihracata yönelik ürünlerle önem kazanmıştır. Türkiye’de üretilen incirin %80-82 sini Aydın çevresinde büyük ve küçük menderes ovalarında yetişir.

4. Haşhaşın %75-80 ini başta Afyon olmak üzere Uşak, Kütahya, Denizli ve Manisa’nın bazı ilçelerinde tarımı yapılmaktadır. • · Zeytinin %55-60 ı bölgenin batısındaki çöküntü ovaları ve kenarlarında tarımı yapılabilmektedir. En fazla olarak Edremit, Ayvalık, Burhaniye çevresinde yoğunluk kazanmıştır. • · Tütünün % 50-55 ini bölgenin batısında Manisa, İzmir, Aydın, Muğla, Denizli ve çevrelerinde tarımı gelişmiştir. • · Pamuğun %35-40 ı bölgenin batısındaki bütün çöküntü ovalarında tarımı yapılmaktadır. • · Üzümün % 40-45i Manisa, İzmir ve Denizli çevresinde üretimi yapılmaktadır.

5. Türkiye Şeker pancarının % 11 i Afyon, Uşak ve Kütahya çevresinde tarımı gelişmiştir. Turunçgillerin %11 i bölgenin batısında İzmir’e kadar olan güney kıyılarında ve ayrıca dağların denize dik olasından iç kesimlerin bazı kısımlarında üretilmektedir. • Tahıl üretiminin onda biri kadarı bu bölgede gerçekleşir. Buğdayın % 10 u Arpanın % 14 ü iç batı Anadolu bölümünde yetiştirilmektedir. • Bu bol miktarda tarım ürünlerinin yetiştirilmesi ülke ekonomisine büyük katkı sağlamaktadır. Türkiye’de ilk demir yolu hattımızın bu bölgede yapılması tarımın çok olması bu yüzdendir. Ege ovalarında kendiliğinden yetişen ve ilaç yapımında kullanılan bir bitki olan meyan kökü, meşe palamudu, şerbetçi otu ve iç batı Anadolu’nun sağladığı tahıl, haşhaş ihraç edilen ürünler arasındadır. Bölge üretimi sayesinde Türkiye Dünya incir üretiminde birinci sırada, üzüm üretiminde ise ilk sıralarda yer almaktadır.

6. Dış ülkelerde yapılan ticari mallarımızın ihraç yeri olan İzmir limanının korunaklı doğal bir liman olması bölge için büyük bir avantaj getirmektedir ve İzmir’de açılan uluslar arası fuar malların ve bölgenin tanıtımında büyük yere sahiptir. • Ege Bölgesinde daha çok koyun ve keçi beslenir. Büyük kentler çevresinde (İzmir,Manisa,Denizli) kümes hayvancılığı. Muğla,Aydın, Manisa çevresinde arıcılık. Hayvansal besin üretiminin önem kazandığı bölgede denizcilikte ön plandadır. Geçtiğimiz yıllarda az olmakla beraber kıyı kesimlerde balıkçılık, süngercilikte Bodrum, Marmaris kıyılarında geçim kaynağı olmaktadır. Ayrıca şeker fabrikaları ve büyük kentler çevresinde büyük baş hayvancılık, iç kesimlerde de koyun yetiştiriciliği gelişmiştir.

7. EGE BÖLGESİNDEKİ YER ALTI KAYNAKLARI • Ege Bölgesi yer altı kaynakları bakımından da zengin bir toprağa sahiptir. Ege Bölgesi krom Kütahya Muğla çevresinde, cevheri üretiminin 1/3’ü ve bunun yanında civa İzmir (ödemiş,Karaburun,çeşme), Uşak Eşmede, demir Edremit Kaz dağı civarında, zımpara taşı İzmir Aydın Muğla çevresinde ve mermer Afyon, Kütahya, Manisa çevresinden çıkarılmaktadır. Zımpara taşı ihraç edilir. • Türkiye’nin en zengin ve en kaliteli linyit yatakları da Ege bölgesinin iç batı anadolu bölümünde yer almaktadır ve bu bölgede önemli miktarda krom çıkartılmaktadır. Türkiye’de yüksek kaliteli Linyitin çoğu buradan elde edilir. Ayrıca bölgede linyitle çalışan termik ve barajlar üzerindeki hidro elektrik santrallerinden elde edilen elektrik ile de yurdumuzun enerji üretimi bakımından önemli bir yere sahiptir.

8. Bölgede şeker; Afyon, Uşak, Kütahya da işlenir.Çimento;İzmir,Denizli, Afyonda üretilir. Dokumacılık Denizli, Aydın,İzmir, Manisa da yapılır. İzmir’de Aliağa petrol arıtma tesisi vardır. Bunların yanında İzmir, Manisa, Uşakta Deri-kösele, Kütahya da çini-porselen, Manisa-soma, Kütahya (tunçbilek-seyitömer), Muğla (yatağan-gökova) termik santralleri,Denizli Saray köyde Jeotermal enerji santrali, İzmir’de otomotiv, Manisa, Aydın, Denizli’de elektronik eşya sanayileri vardır. İzmir ve Manisa’da sigara fabrikası açılmayı bekleyen yeler arasındadır.Bunların yanı sıra ulaştırma, sermaye, bankacılık ticaret ve turizm ile Ege Bölgesi gelişmiştir. Bu ekonomik etkinlikler bölge ve Türkiye ekonomisine katkı sağlar.

9. EGE BÖLGESİNİN EKONAMİK FAALİYETLERİNİ GÖRDÜK.ŞİMDİ DE EGE BÖLGESİNİN İLLERİNİN EKONAMİK FAALİYETLERİNİ GÖRELİM….

10. İZMİR

11. İZMİR’DE TARIM • Tarım: Türkiye’nin tarım bakımından en verimli toprakları Ege bölgesindedir. Ege bölgesi ve İzmir ili Türkiye’nin en önemli tarım merkezlerinden biridir. Ekilebilen arazi sulamaya müsaittir. İzmir ilinin en mühim hususiyeti çok çeşitli ürün yetişmesi ve sanâyi ürünleri ile meyvenin tahıldan fazla olmasıdır. Buğday, arpa, mısır, pirinç, pamuk İzmir de bolca bulunmaktadır.

12. İZMİR’DE HAYVANCILIK • Hayvancılık: Hayvancılık İzmir ilinde önemli bir yer tutar. At ve keçi sayısı azalırken koyun ve sığır sayısı artmaktadır. İzmir’in Çeşme, Dikili, Foça ve Karaburun ilçelerinde balıkçılık yapılır. Avlanan balık az, fakat çeşitli ve lezzetlidir. Balık cinsleri kefal, lüfer, yılanbalığı, dil balığı, sardalya, çupura, barbunya, trança, levrek, mercan ve sinarittir. Ayrıca karides, midye, kerevit ve sünger avcılığı da yapılır.tohum cinsleri), tütün, kenevir, susam, anason, baklagiller bol miktarda yetişir. Sebzecilik çok gelişmiştir.

13. İZMİR’DE ORMANCILIK • Ormancılık: İzmir il topraklarının % 50’ye yakını orman ve fundalıklarla kaplıdır. 500 bin hektarlık orman sahası % 40’ın üstündedir. Ormanlardan 300 bin m3 sanâyi odunu, 75 bin ster yakacak odunu ve 1200 tona yakın reçine elde edilir.

14. İZMİR’DE MADENLER • Madenler: İzmir il toprakları mâden bakımından zengindir. Fakat ancak bir kısmı işlenir. Tuz, Tekel tarafından, civa ve perlit ocakları Etibank tarafından işletilir. Çıkarılan antimuanın mühim kısmı ihrâç edilir. Zengin mermer ve linyit yataklarının bir kısmı işletilir. Ayrıca kurşun, çinko, kolemanit, boraks ve krom mâden yatakları vardır.

15. İZMİR’DE SANAYİ • Sanayi: İzmir sanâyi bakımından en ileri üç ilden biridir. İstanbul ve Kocaeli’den sonra gelir. Faal nüfûsun % 15’i sanâyide çalışır. Gayri sâfî gelirin ise % 35’i sanâyi sektöründen sağlanır. 10 kişiden fazla işçi çalıştıran iş yeri sayısı 2500 civârındadır. 10 kişiden az işçi çalışan işyeri 10 bini aşkındır. Sanâyi bilhassa metal eşya, makina ve taşıt araçları, gıda, tütün, dokuma, giyim eşyası, kürk, kimyâ, metal eşya, ağaç ürünleri, mobilya, kâğıt, basın, taş ve toprağa dayalı sanâyi dalları fazla işçi çalıştırırlar. Türkiye’nin ayakkabı ihtiyacının % 30’u İzmir’de üretilir. Türkiye’nin en büyük 100 şirketinden 7’si ve en büyük 500 şirketinden 45’i İzmir’dedir. Başlıca sanâyi kuruluşları Turyağ, Metaş (metal eşya), BMC (kamyon), İzmir Pamuk Mensucat, Ege Gübre, DYO ve Sadolin (boya), Tariş Pamuk Birliğidir.

16. UŞAK

17. UŞAK’TA TARIM Uşak ilinde bitki tarımı yalnız Banaz ve Uşak Ovasında yapılır. Başlıca tarım ürünleri buğday, şekerpancarı, arpa, nohut, fasulye, burçak, fiğ, tütün ve haşhaştır. Tarım alanına göre meyve ve sebze üretimi önemlidir. Üç bin hektarlık alanda sebze ve 5000 hektarlık alanda bağcılık yapılır. Ormanlardaki ahlat ağaçlarının aşılanmasıyla armut, yabâni fıstıkların aşılanmasıylaantepfıstığı elde edilir.

18. UŞAK’TA HAYVANCILIK • Hayvancılık: Tarımdan sonra en önemli gelir kaynağı hayvancılıktır. İlde mer’a hayvancılığı yapılır. Koyun, sığır ve kıl keçisi beslenir

19. UŞAKTA ORMANCILIK • Ormancılık: İlin yüzölçümüne göre ormanları zengin sayılır. İl topraklarının % 38’i orman ve fundalıktır. Murad Dağları ormanlarla kaplıdır. Diğer dağlarda da, orman vardır. Ormanlarda meşe, palamut meşesi, karaçam, kızıl çam, dişbudak, karaağaç, ahlat, çınar ve ardıç ağaçları bulunur. Ormanaltı bitki örtüsü; böğürtlen, eğrelti, karaçalı, kekik türü bitkilerdir.

20. UŞAK’TA SANAYİ • Sanayi: Uşak ilinde sanâyi son senelerde hızla gelişmektedir. Faal nüfûsun % 14’e yakını imâlat sanâyiinde çalışmaktadır. 10 ve daha fazla işçi çalıştıran sanâyi iş yeri sayısı 180, 2 ilâ 9 kişi arasında işçi çalıştıran iş yeri sayısı 1500’e yaklaşmaktadır

21. UŞAK’TA MADENCİLİK • Madenleri: Mâden bakımından fakir sayılır. Başlıca mâdeni linyittir.

23. MANİSA • Tarım: İl topraklarının % 91.7’si tarıma elverişlidir. Bu toprakların ise % 46’sı orman ve makilerle kaplıdır.Arâzi ve mevsim şartları sebebiyle, tarım ürünleri çeşit ve miktar bakımından fazladır. Tahıl, baklagiller, sanâyi ürünleri, sebze ve meyvenin en çok istihsal edildiği illerden biridir. Başlıca ürünleri buğday, arpa, mısır, pirinç, nohut, bakla, tütün, pamuk, susam, karnabahar, kereviz (Türkiye’de kereviz ve karnabahar en çok Manisa’da yetişir), domates, patlıcan, pırasa, kabak, biber, fasülye, ıspanak ve bol miktarda lahanadır.

24. MANİSA’DA HAYVANCILIK • Hayvancılık: Çayır ve mer’aların gittikçe azaldığı Manisa ilinde hayvancılık üçüncü derecede bir gelir kaynağıdır. At, öküz, katır ve deve ile kıl keçisi sayısı azalırken diğer hayvan sayısı artmaktadır

25. MANİSA’DA ORMANCILIK • Ormancılık: Manisa, Ege bölgesinin orman kuşağı üzerindedir. Dağları ve platoları ormanlarla kaplıdır. 650.000 hektara yakın orman sahası ve 250 bin hektar fundalık sahası ile orman bakımından oldukça zengindir. Senede 80 bin m3 sanâyi odunu ile 250 bin stere yakın yakacak odunu üretilir.

26. MANİSA’DA MADENCİLİK • Madenleri: Manisa mâden bakımından oldukça zengindir. Soma ilçesinde Çamlıca Dağı yamaçlarından çıkarılan linyit, Soma Termik Santralinde kullanılarak, elektrik enerjisi elde edilir. Rahmanlar köyü yakınında 1975’te kurşun, altın, antimon karışımı bir mâden yatağı bulunmuştur. Manisa ilinde linyitten başka kurşun, civa, zımpara, mermer ve perlit mâdenleri de işletilmektedir

27. MANİSA’DA SANAYİ • Sanayi: Manisa, Ege bölgesinin İzmir’den sonra ikinci sanâyi ve ticâret merkezidir. 10 işçiden fazla işçi çalıştıran işyeri 400 ve 10 kişiden az işçi çalıştıran iş yeri miktarı 3000’dir. 1970 senesine kadar sanâyi tarıma dayalı idi. 1970’ten sonra çeşitli sanâyi kollarıyla ilgili fabrikalar korulmuştur. Geniş bir sanâyi bölgesi vardır. Sanâyi her geçen gün hızla gelişmektedir. Çok sayıda yağ, sabun, dokuma, çırçır, un, kiremit, tuğla fabrikaları ve bıçkı-hızar atölyelerinden başka, büyük sanâyi kuruluşları Termik Santrali, kömür işletmeleri, dokuma, un, yem, yağ, beton direk, giyim, elektrik motorları, alüminyum radyatör, seramik, sıhhî tesisât gereçleri, ayakkabı, mobilya, elektronik eşyâ, tarım makinaları, konserve, süttozu, yonga ve levha, kola fabrikalarıdır

28. KÜTAHYA

29. KÜTAHYA • Tarım: Verimli ovalarında en çok tahıl ekilir. Sebzecilik ve meyvecilik de oldukça gelişmiştir. Başlıca tarım ürünleri, buğday, arpa, mısır, baklagiller (nohut, fasulye ve burçak), şekerpancarı, kenevir lifi, kenevir tohumu, sakız ve tohum olarak haşhaş, patates ve soğandır. Ayçiçeği de ekilir. Sebze olarak domates, patlıcan, biber, lahana gibi sebzeler yetiştirilir

30. KÜTAHYA’DA HAYVANCILIK • Hayvancılık: Kütahya’da tarla tarımından sonra en mühim tarım kolu hayvancılıktır. Dağlık bölgelerde ise halk geçimini hayvancılıkla sağlar. En çok küçükbaş hayvan beslenir. Fakat, çayır ve mer’alar azaldığı için hayvan sayısı azalmaktadır. Halkın büyük kısmının çiftçi olması sebebiyle hayvancılık gelişmiştir. Hayvancılık zirâatin önemli dayanağı, çiftçinin desteği, bâzı bölgelerde ise yegâne geçim kaynağıdır. Koyun sayısı çoğunluktadır. Koyunların çoğu Karaman cinsidir. Koyunu, tiftik keçisi, kıl keçisi ve sığır takip eder. 20 bine yakın arı kovanı vardır. Fennî tavukçuluk ve tavşan yetiştirilmesi gelişmektedir.

31. KÜTAHYA’DA ORMANCILIK • Ormancılık: Kütahya orman bakımından zengindir. Ormanlar 500 bin hektarlık bir alanı kaplar. Ayrıca 40 bin hektarlık fundalık vardır. 25 bin hektarlık bir alan ağaçlandırılmıştır. 135 köy orman içinde ve 262 köy orman kenarındadır.

32. KÜTAHYA’DA MADENCİLİK • Madenleri: Kütahya mâden potansiyeli bakımından çok zengindir. Faal nüfûsun % 5’i mâdencilikte çalışmaktadır. Başlıca maden yatakları linyit, krom, gümüş, baryum, borasit, manyezit, antimuan, kobalt, cıva, asbest, bor tozu, demir, kurşun, mangenez ve mermerdir

34. DENİZLİ Tarım: Denizli tarıma çok elverişlidir. Başlıca tarım ürünleri; buğday, arpa, mısır, nohut, tütün, haşhaş, üzüm ve pancardır. Sebze istihsali ise 250 bin tondur. Üzümden sonra, kavun, karpuz, elma, armut, vişne, kiraz, şeftali, bâdem ve nar bol miktarda yetişir. Antepfıstığı üretimi gün geçtikçe artmaktadır. 70.000 zeytin ağacından ortalama 750 ton zeytin elde edilir. Mevcut su potansiyeli bütün ekili arâziyi sulamaya elverişlidir. Ekili arâzinin önemli kısmı sulanmaktadır.

35. DENİZLİ’DE HAYVANCILIK • Hayvancılık: Mer’a ve çayırları hayvancılığa müsâittir. Hayvan potansiyeli zengindir. Koyun, kıl keçisi, sığır, manda, at, eşek beslenir. Arı kovan sayısı 68.000’e yaklaşmıştır. Denizli horozu, tatlı ve uzun ötüşüyle meşhurdur. Yarım dakika devamlı öter. Tavukçuluk ileridir.

36. DENİZLİ’DE ORMANCILIK • Ormancılık: Denizli’de orman varlığı önemli yer tutar. Arâzinin %51’i ormanlarla kaplıdır. Ormanların % 40’ı normal koru, % 25’i bozok koru ve % 35’i bozuk baltalıktır. Son yıllarda park ve yeşil alanlar ile berâber ağaçlandırma da hızla artmıştır.

37. DENİZLİ’DE MADENLER • Madenler: Madencilik, tarım, hayvancılık ve ormancılık kadar zengin değildir. Başlıca mâdenleri şunlardır:Krom, sodyum sülfat, linyit, kil ve alçıtaşıdır. Acıgölde erimiş hâlde bulunan sodyum sülfat 2 tesis ile yaklaşık 60.000 ton olarak elde edilir. Akarsu ve çayların bıraktığı gözenekli tortular “Taravertendir” yapılarda kullanılır ve ihraç edilir. Sarı veya beyaz renklidir.

38. DENİZLİ’DE SANAYİ • Sanayi: Sanâyi hızla gelişmektedir. Dokuma ve metal sanâyi ön sıradadır. Başlıca büyük sanâyi işletmeleri ise Sarayköy Pamuklu Sanâyi, Akseller Pamuklu Mensucat, Denizli Basma ve Boyama Sanâyi, Acıpayam Selüloz Fabrikası, Çal, Akkent Meyve Suyu Fabrikası, Gimek-Acıpayam Yem Fabrikası, Timgas Tavas Un Fabrikası, Uygar Motor, Kocabaş Motor Parçaları Dökümü, Emek Elektronik Sanâyii ve Ticâret (500 bilgisayar, 3 bin elektronik santral ve 35 bin telefon üretecek kapasitededir), Emsan (emâye tencere, tabak, demlik, çelik tencere, teflon üretir), Has Akümülatör, Buzsan buzdolabı sanâyiidir.

39. MUĞLA

40. MUĞLA’DA TARIM Muğla ili dağlık bir arâzi olduğu için ekime müsâit arâzisi azdır. Buna rağmen ülkenin önemli tarım üretim merkezlerinden biridir. Tarımda; gübreleme, sulama, ilâçlama ve modern tarım araçları kullanılmaktadır. Tahıl, turunçgiller ve sanâyi ürünleri (pamuk, tütün) başta gelir. Başlıca tarım ürünleri buğday, arpa, mısır, bakla, pamuk, tütün, susam ve anasondur.

41. MUĞLA’DA HAYVANCILIK • Hayvancılık: Muğla ilinde hayvancılık ikinci derecede bir gelir kaynağıdır. Küçükbaş hayvan sayısı azalırken kümes hayvanları miktarı artmaktadır.

42. MUĞLA’DA ORMANCILIK • Ormancılık: Muğla ili orman bakımından çok zengindir. Ormanları gür ve verimlidir. İl yüzölçümünün % 70’i orman ve fundalıktır. 800 bin hektar orman ve 200 bin hektar fundalıkla 1 milyon hektarlık orman varlığı vardır. Ormanlarda çam türü ağaçlar çoğunluktadır. Dünyâda çok az yerde rastlanan “günlük” ağaçları Muğla ormanlarında bulunur. Bu ağaçların gövdelerine çentikler açılarak kap bağlanır. Bu çentikten akan sığla yağı toplanarak sanâyide kullanılır. Senelik sığla yağı üretimi 15 bin tona yakındır. Ormanlardan defne yaprağı ile reçine elde edilir.

43. MUĞLA’DA MADENLER • Madenler: Muğla maden varlığı bakımından da çok zengin bir ildir. İşletilen başlıca mâdenleri linyit, krom, zımpara, giofrik, boksit, kuvarsit, mika ve panzadır.

44. MUĞLA’DA SANAYİ • Sanayi: Muğla ilinde sanâyi tarıma dayalıdır ve sanâyi kuruluşlarının % 80’ni devlet kuruluşudur. Îmâlât sanâyii gelişme hâlindedir. Küçük sanâyi iş yeri 1500 civarındadır. Başlıca büyük sanâyi kuruluşları SEKA’nın Dalaman Kâğıt Fabrikası, TARİŞ Çırçır ve Prese Atelyeleri, Yatağan Yem Fabrikası, Anadolu Sabun ve Yağ Sanâyii T. A.Ş., İnal Gözlük Sanâyii, Peynir ve Tereyağ Fabrikası, Koytaş Tarım ve Sanâyi Makinaları A.Ş., Mehmet Altaş Traktör Römork Sanâyii, Kireç Sanâyii A.Ş., Aslan Teneke Kutu Sanâyii, Yatağan Termik Santralı’dır. Tekne, yat ve ağaç balıkçı motoru îmâlâtı gelişmektedir.

45. NELER ÖĞRENDİM? • Ege bölgesi yurdumuzun batı kesiminde • bulunmaktadır.Dağları denize dik olduğundan ulaşım ve sanayi gelişmiştir. • Ege bölgesinde İzmir,Muğla,Manisa,Aydın, Denizli,Kütahya,Afyon ve Uşak olmak üzere 8 tane ili vardır. • Marmara bölgesinden sonra Türkiye’nin en gelişmiş ili Ege bölgesindedir. • Tarım,sanayi ve turizmde en önemli iller Ege bölgesindedir.

46. Ege'nin Sularında • Gök mavi, deniz yeşil, dalgaların kuğusu,Bir çingene yüzüyor, Ege'nin sularında.Islak saçlar yapışmış, gözler kahve buğusu,Sülün gibi geziyor, Ege'nin sularında.Aslı'nın tek ikizi, Şirin'in kız kardeşi,Leylâ'nın sol yanında yüreğinin bir eşi,Sevdasından maziye batan hüzün güneşi,Vefasızlık çiziyor, Ege'nin sularında.Köpüklü dalgalarda raksederken endamı,Sevgiliyi unutmuş, dünya umurunda mı?Kumsaldaki izleri bir ilkbahar akşamı,Ayrılığı yazıyor, Ege'nin sularında.Boyamıştı gözleri, bahtımın siyahını,Sağır olmuş duygusu, anlamıyor ahımı.Habersizce boşadı, gönlümün nikâhını,Cennetimi bozuyor, Ege'nin sularında.

47. HAZIRLAYAN BETÜL YAZGI KAYA