1 / 35

Voeding en darmgezondheid

Voeding en darmgezondheid. Koen Venema TNO Kwaliteit van Leven Top Instituut Food & Nutrition Dept. Biosciences Postbus 360 3700 AJ Zeist e-mail: koen.venema@tno.nl. B. Wat is darmgezondheid?. goede darmfunctie ( Gertjan Schaafsma ; absorptie vs. barriere)

miach
Download Presentation

Voeding en darmgezondheid

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. Voeding en darmgezondheid Koen VenemaTNO Kwaliteit van LevenTop Instituut Food & NutritionDept. BiosciencesPostbus 3603700 AJ Zeiste-mail: koen.venema@tno.nl Voeding en darmgezondheid

  2. B Voeding en darmgezondheid

  3. Wat is darmgezondheid? • goede darmfunctie (Gertjan Schaafsma; absorptie vs. barriere) • geen dikke darm kanker (Fokko Nagengast) • inflammatory bowel disease (IBD: colitis ulcerosa, ziekte van Crohn) • prikkelbaar darmsyndroom (IBS) • coeliakie • bacteriele en virale infecties • maar ook lage graad van ontsteking bij o.a. • obesitas • voedselallergie (pinda, melkeiwit, etc.) (Harry Wichers) • voedselintolerantie? (lactose intolerantie) • constipatie, diarrhee? (of is dat normaal??) • en dan sla ik de mond, slokdarm en maag zelfs helemaal over..... Voeding en darmgezondheid

  4. Wat is de rol van voeding? • het verleden: • macro nutrienten • mineralen • vitaminen • vezel • het heden: (de ‘Westerse’ landen) • Obesitas, metabool syndroom • Voedselallergie/intolerantie • Inflammatoire ziektes • Wereld Kanker Onderzoeks Fonds (WCRF) • 2nd Expert Report • “Food, Nutrition, Physical Activity, and the Prevention • of Cancer: a Global Perspective” Voeding en darmgezondheid

  5. Obesitas & het metabool syndroom • voeding met hoge energie dichtheid (>225-275 kcal/100 gram) • hoge incidentie, groeiend probleem • niet alleen USA, Europa haalt hard in • niet aleen volwassenen, ook kinderen Voeding en darmgezondheid

  6. B Voeding en darmgezondheid

  7. So what’s the fuss all about ? 23 % mannen zijn obese 5 % hebben diabetes bij kinderen onder de 15 j: 19 % zijn obese 30 % hebben overgewicht Hoe veel van deze kinderen zullen in de toekomst (>10 j) diabetes krijgen? Voeding en darmgezondheid

  8. Voeding en darmgezondheid

  9. Is het ook een kwestie van perceptie? Voeding en darmgezondheid

  10. Obesitas niet alleen een voedingsprobleemLICHAAMSVETPERCENTAGE & LICHAMELIJKE ACTIVITEIT (WCRF rapport) • doelstellingen voor de volksgezondheid uit WCRF rapport • mediaan BMI tussen 21 en 23 voor volwassenen • stabilisatie groei overgewicht en obesitas; bij voorkeur lager dan nu • populatie met zittende leefstijl halveren in 10 jaar • verhoging van lichamelijke activiteit • individuele aanbevelingen • lichaamsgewicht toename kinderen en adolescenten tot onderste deel van de normale range van BMI • voorkom gewichtstoename en toename middelomtrek • 30 minuten per dag matig lichamelijk actief; verhogen naar 60 • beperk zittende gewoontes, zoals tv kijken Voeding en darmgezondheid

  11. Wat houdt dat concreet in voor voeding? • ? • Eet matig, gevarieerd • Lage dichtheid • (<225 kcal/ 100 gram) • Weinig vet • Niet te veel koolhydraten • het is allemaal zo vaag! Voeding en darmgezondheid

  12. Voedselallergie/intolerantie • voedselallergie (Harry Wichers) • groeiende incidentie • hygiene hypothese -> verminderde aanraking met micro-organismen • voeding: • exclusie • probiotica (Ger Rijkers) • voedselintolerantie • coeliakie • voeding: • strikt glutenvrij dieet • lactose (genetisch -> verminderde expressie lactase enzyme) • exclusie • zuivel in de vorm van yoghurt i.p.v. melk Voeding en darmgezondheid

  13. Lactose intolerantie • lactose (genetisch -> verminderde expressie lactase enzyme) • prevalentie ~10% Noord-Europa – ~70% rond Middellandse Zee – 100% in Azie • echter: lactase deficient ≠ lactose intolerant • rol voor dikke darm in intolerantie • fermentatie van lactose • omzetting in microbiele metabolieten • verschil in snelheid van productie • ophoping van metabolieten? schade darmwand? • nader onderzocht met 13C-gelabeld lactose He et al 2006 J Nutr 136 58-63 Voeding en darmgezondheid

  14. “It started out with lactose, but now he’s intolerant of everything” Voeding en darmgezondheid

  15. Inflammatory bowel disease • UC en CD • rol voor micro-organismen in de (dikke) darm • genetische en omgevingsfactoren (bijv. roken) • dieet? • behandeling: antibiotica; anti-inflammatoire medicijnen • voeding: • probiotica • prebiotica / vezel • parenterale voeding <-> geen ‘voeding’ voor darm • .... Voeding en darmgezondheid

  16. Prikkelbaar darm syndroom • Ethiologie onbekend • Multifactorieel • Vergaarbak • Rol dieet? • Lichte ontstekingsgraad darm • diarrhee predominante vorm • constipatie predominante vorm • voeding: • probiotica • prebiotica • ...... Voeding en darmgezondheid

  17. (Darm) kanker • Fokko Nagengast • Rol voeding volgens • WCRF: Voeding en darmgezondheid

  18. Dikke darm kanker • Verhoogd risico • rood vlees (overtuigend) • voorbewerkt vlees, incl vleeswaren • alcohol • suiker (mogelijk) • dierlijk vet • kaas • ijzer • Verlaagd risico • voedingsvezel (waarschijnlijk) • knoflook • melk (Ca2+) • calcium-supplementen • groente (mogelijk) • fruit • foliumzuur (voedingsmiddel) • selenium (voedingsmiddel en • supplement) • vis • vitamine D Voeding en darmgezondheid

  19. Dikke darm kanker (risicobevorderend) Voeding en darmgezondheid

  20. Dikke darm kanker (risicoverlagend; 1) Voeding en darmgezondheid

  21. Dikke darm kanker (risicoverlagend; 2) Voeding en darmgezondheid

  22. Relatie dikke darm kanker en obesitas Voeding en darmgezondheid

  23. Bevindingen uit het WCRF rapportVOEDINGSMIDDELEN EN DRANKEN DIE GEWICHTSTOENAME BEVORDEREN • doelstellingen voor de volksgezondheid uit WCRF rapport • De gemiddelde energiedichtheid van de voeding terug naar 125 kcal per 100 g te brengen • Elke 10 jaar de gemiddelde consumptie van suikerrijke dranken van de bevolking te halveren • individuele aanbevelingen • Consumeer zo min mogelijk voedingsmiddelen met een hoge energiedichtheid • Vermijd suikerrijke dranken • Als u al ‘fastfood’ eet, eet het dan zo min mogelijk Voeding en darmgezondheid

  24. Bevindingen uit het WCRF rapportPLANTAARDIGE VOEDINGSMIDDELEN • doelstellingen voor de volksgezondheid uit WCRF rapport • De gemiddelde consumptie van groente en fruit van de bevolking tot dagelijks minstens 600 g te brengen • Grotendeels onbewerkt(e) graan of graanproducten en/of peulvruchten, en andere voedingsmiddelen die een natuurlijke bron zijn van voedingsvezel, bij laten dragen aan een dagelijks gemiddelde van de bevolking van minstens 25 g meervoudige suikers anders dan zetmeel • individuele aanbevelingen • Eet dagelijks ten minste 5 porties (ten minste 400 g) van verschillende soorten groenten en fruit • Eet grotendeels onbewerkt(e) graan of graanproducten en/of peulvruchten bij elke maaltijd • Beperk voorbewerkte zetmeelrijke producten • Personen die zetmeelrijke wortel- of knollengewassen eten als hoofdbestanddeel van de voeding, moeten er ook voor zorgen dat ze genoeg groente, fruit en peulvruchten eten Voeding en darmgezondheid

  25. Bevindingen uit het WCRF rapportDIERLIJKE VOEDINGSMIDDELEN • doelstellingen voor de volksgezondheid uit WCRF rapport • De gemiddelde consumptie van rood vlees van de bevolking niet meer dan 300 g per week laten zijn, waarvan weinig of geen voorbewerkt • individuele aanbevelingen • Personen die rood vlees eten, moeten streven naar minder dan 500 g per week, waarvan weinig of geen voorbewerkt Voeding en darmgezondheid

  26. Bevindingen uit het WCRF rapportALCOHOLISCHE DRANKEN • doelstellingen voor de volksgezondheid uit WCRF rapport • Het deel van de bevolking dat meer drinkt dan de aanbevolen maximumhoeveelheid elke 10 jaar met één derde te verlagen • individuele aanbevelingen • Wanneer men alcoholische dranken drinkt, beperk de consumptie tot niet meer dan twee glazen per dag voor mannen en één glas per dag voor vrouwen • Deze aanbeveling houdt er rekening mee dat alcohol waarschijnlijk beschermt tegen coronaire hartziekten Voeding en darmgezondheid

  27. Bevindingen uit het WCRF rapportCONSERVERING , BEWERKING, BEREIDING • doelstellingen voor de volksgezondheid uit WCRF rapport • De gemiddelde dagelijkse consumptie van zout uit alle bronnen voor de bevolking minder dan 5 g (2 g natrium) te doen zijn • Het deel van de bevolking dat meer dan 6 g zout (2,4 g natrium) per dag consumeert elke 10 jaar te halveren • De blootstelling aan aflatoxines uit beschimmeld(e) graan of graanproducten, of peulvruchten te verkleinen • individuele aanbevelingen • Vermijd in zout geconserveerde, gezouten of zoute voedingsmiddelen. Conserveer voedingsmiddelen zonder zout te gebruiken • Beperk de inname van voorbewerkte voedingsmiddelen met toegevoegd zout om een dagelijkse inname van zout van minder dan 6 g (2,4 g natrium) mogelijk te maken • Eet geen beschimmeld(e) graan of graanproducten, of peulvruchten Voeding en darmgezondheid

  28. Bevindingen uit het WCRF rapportVOEDINGSSUPPLEMENTEN • doelstellingen voor de volksgezondheid uit WCRF rapport • Maak het deel van de bevolking dat zonder voedingssupplementen alle aanbevolen dagelijkse hoeveelheden haalt zo groot mogelijk • individuele aanbevelingen • Voedingssupplementen worden niet aanbevolen voor het voorkómen van kanker Voeding en darmgezondheid

  29. Vezel - mechanisme • verteerbaar vs. onverteerbaar • fermenteerbaar vs. onfermenteerbaar • onfermenteerbaar: primair bulking; effect op transit; afvoer toxische componenten; ook viscositeits verhoging in lumen darm • fermentatie in de dikke darm: door microbiota; productie van microbiele metabolieten; additionele voeding voor de gastheer • rol in obesitas? • boterzuur: energiebron van colonocyten; zorgt in vitro voor differentiatie van kanker cellen (eventuele verklaring voor epidemiologisch effect van vezel??) • hot topic is de hedendaagse wetenschap Voeding en darmgezondheid

  30. Boterzuur (1) • Productie uit verschillende soorten vezel • resistent zetmeel lijdt tot hoge boterzuur productie • screening in in vitro modellen • TNO’s in vitro model van de dikke darm Voeding en darmgezondheid

  31. Boterzuur (2) • Welke micro-organismen zijn daar bij betrokken? • 13C-gelabelde substraten • identificatie van betrokken micro-organismen • cross-feeding 13C-gelabeld substraat Incubatie 1.793 g ml-1 Control (0h), fraction 5 4h, fraction 4 1.802 g ml-1 50 bp T-RF length 1000 bp label komt terecht in metabolieten en in biomassa micro-organismen 13C2-boterzuur Voeding en darmgezondheid

  32. Sigmoidoscopy Sigmoidoscopy Sigmoidoscopy Sigmoidoscopy Daily butyrate/ Daily butyrate/ Daily butyrate/ Daily butyrate/ Wash out Wash out placebo enema placebo enema placebo enema placebo enema t = 0 t = 0 t = 2 t = 2 t = 4 t = 4 t = 6 t = 6 t in weeks t in weeks Placebo Butyrate Boterzuur (3)Foppe ten Hoor Award 2007 NWO Voeding dagen • Boterzuur verhoogd de anti-oxidant status in gezonde vrijwilligers p = 0.03 Sigmoidoscopy Sigmoidoscopy Sigmoidoscopy Sigmoidoscopy Daily butyrate/ Daily butyrate/ Daily butyrate/ Daily butyrate/ Wash out Wash out placebo enema placebo enema placebo enema placebo enema t = 0 t = 0 t = 2 t = 2 t = 4 t = 4 t = 6 t = 6 t in weeks t in weeks • • Randomized, double blind, cross Randomized, double blind, cross - - over design over design • • N=16 N=16 • • 60 ml enema, 100 mM butyrate daily 60 ml enema, 100 mM butyrate daily H. Hamer et al. Voeding en darmgezondheid

  33. Vezel – mechanisme - Take home messages • het ene vezel is het andere niet….. • Aanbevelingen: • Voedsel en Waren Autoriteit – Voedingsvezel; April 2007 • Gezondheidsraad – Richtlijn voor de vezelconsumptie; Maart 2006 • Zolang epidemiologisch en interventie onderzoek nog niet duidelijk heeft aangetoond welke vezel en in welke hoeveelheid, blijft het vooralsnog gissen en een ‘gut feeling’ • Aanbevelingen: Huidige inname • 3.4 gram/MJ 2.0-2.2 gram/MJ • = 14.2 gram/1000 kcal • = 30-40 gram/dag Voeding en darmgezondheid

  34. Voeding en darmgezondheid

  35. TNO Quality of Life Sandra Bausch-Goldbohm Annet Maathuis Alwine Kardinaal e-mail: koen.venema@tno.nl TI Food & Nutrition Petia Kovatcheva-Datchary Henrike Hamer Tao He Robert-Jan Brummer Voeding en darmgezondheid

More Related