Taal en rekenen in het mbo

1. Actuele ontwikkelingen Taal en rekenen in het mbo Kenniskring Orde & Veiligheid 14 mei 2009 Akke Vos

2. Zorgen over kwaliteit • Doelen worden niet gehaald • Onderwijsvormen sluiten niet of onvoldoende op elkaar aan • Eerder verworven kennis, vaardigheden en competenties gaan weer verloren • Goede leerlingen en studenten presteren relatief zwak

3. Actuele ontwikkelingen • Taal- en rekenniveaus van leerlingen moeten in alle onderwijssectoren omhoog • Referentieniveaus taal en rekenen: • voor de gehele breedte van het onderwijs • gezamenlijk aanpakken niveauverhoging en – onderhoud • doorlopende leerlijnen

4. ‘Commissie Meijerink’

5. Referentieniveaus Taal en Rekenen

6. Referentiekader & stelsel

7. Referentiekader : Raamwerken NiveauvergelijkingRaamwerk Nederlands A1 A2 B1 B2 C1 C2Refer.niv. taal & rekenen 1F 2F 3F 4FRaamwerk rekenen/wisk. X2 Y1Zie voor taal: www.coordinatiepunt.nl/overzichten.html(taaleisen in dossiers)Zie voor rekenen: www.fi.uu.nl/mbo/kwalificatiedossiers (raamwerkniveaus in dossiers)www.fi.uu.nl/mbo/raamwerkrekenenwiskunde (inhouden achter niveaus)Ook te bereiken via website Steunpunt, onder [Kaders en regels]

8. Stand van zaken mei 2009 • Najaar 2008: Veldraadplegingen PO/VO/MBO • Breed draagvlak voor sectoroverstijgende invoering van de referentieniveaus in alle onderwijssectoren : verankering in augustus 2010 • Zorgen over haalbaarheid voor zwakkere leerlingen • 22 dec 2008: brief staatssecretaris naar mbo-instellingen • aanpak tot 2010 • aanpak vanaf 2010 • Voorjaar 2009: aanpassing/uitwerking referentiekader • Augustus 2010: opgenomen in wet- en regelgeving

9. Ondersteuning • Financiële ondersteuning met vanaf 2010 impuls van 50 miljoen p.j. • Uitvoeringsplan taal en rekenen (komt mei 2009) • Vanaf voorjaar 2009 diagnostische toetsen beschikbaar (toetsing loopt van 13 april tot 18 mei) • Vanaf januari 2009 Steunpunt taal en rekenen mbo

10. Diagnostische toetsen (1) • Doel: • Ondersteunen scholen bij niveaubepaling en diagnose • Landelijk beeld van huidige niveau van deelnemers • Drie niveaus: • 3F, 2F en een eenvoudiger variant voor leerlingen van wie ingeschat wordt dat ze mogelijk het 2F niveau niet halen. • Domeinen: • Taal: lezen, luisteren, taalverzorging (spelling en grammatica), elk domein 50 minuten • Rekenen: getallen, verhoudingen, meten en meetkunde, verbanden (100 minuten)

11. Diagnostische toetsen (2) • Doelgroepen: bovenbouw VO en heel MBO • Opgaven zijn voor beide doelgroepen geschikt • Context: algemeen, opleiding, beroep • Organisatie: • Inschrijvingvoorafname tot 31 maart (website Steunpunt) • Afname • 2008-2009 tussen 13 apr en 8 mei • 2009-2010 half okt tot apr • 2010-2011 sept tot apr • Scholenbepalenzelfwelkeleerlingendeelnemen. • Digitalerapportages • Deelnamevoorscholen gratis (gefinancierd door OCW)

12. Diagnostische toetsen (3) • Rapportage • Op leerlingniveau: • Profielanalyse (voor rekenen en taalverzorging): hoeveel goed en wat was verwachting t.o.v. totale resultaat? • Afstand tot een referentieniveau voor alle domeinen • Op groepsniveau: • Vergelijking met landelijke gemiddelden (anonieme benchmark) • Systeemniveau: • Scores van leerlingen uit het voorlaatste jaar worden gebruikt voor een nulmeting op systeemniveau

13. Centraal ontwikkelde examens (ceo) taal & rekenen • Voor mbo-4 vanaf 2014 wettelijk verplicht • vanaf 2012 doen alle scholen ervaring op met afname • Invoering in 4 stappen (zie verder) • Uitgangspunten: • flexibel in afname-momenten, digitaal • ontwikkeling met betrokkenheid mbo-veld • geleidelijke opbouw met prototypes, voorbeeldexamens, proefexamens etc. • Mbo 1 t/m 3: verkenningscommissie

14. CEVO / CvE • CEVO / CvE • bestuur (vertegenwoordigt onderwijsveld) • management • (vak)secties (leden uit veld) • COE • centraal ontwikkelen – decentraal afnemen • CEVO nu in voortgezet onderwijs • richting aan constructie: • opdracht aan Citoobv examenprogramma • vaststellen, normeren, evalueren • syllabus voor CE-deel (tbv docent en deelnemer)

15. COE voor niveau 4 • Geleidelijk 4 stappen • Prototype • Voorbeeldexamens, syllabus • Pilotexamens • Examens • (zie schema) • Met betrokkenheid veld • tussentijdse raadplegingen • samen met veld vertegenwoordigers

16. Prototype • Eerst prototype • Taal: referentieniveau 3F (Meijerink) • lezen zakelijke teksten • luisteren • (evt. schrijven incl. taalverzorging) • Rekenen: referentieniveau 3F • voorlopig alle subdomeinen • Ontwikkelgroep prototype: • leden uit mbo (ervaren docenten) • samen met constructiegroep Cito (ook docenten uit mbo) tot juni

17. Raadpleging • Raadpleging • Digitale raadpleging over prototype (jun-aug ‘09) • NB 18 juni Flitsbijeenkomst Steunpunt (zie site) • Daarna (aug. 2009) definitief besluit over: • welke domeinen/ onderdelen • aard en aantal van de contexten • lengte • 1 cijfer per taal/rekenen of per deelvaardigheid • welke periode voor afname • Dan ook start syllabuscommissie (ook uit het veld)

18. Vorm COE • Vorm van het examen • Digitaal, flexibel (evt. ook papier) • Voorlopig drie perioden van 2 weken per jaar (?) • In context: • algemeen beroepsgericht + burgerschap • (beperkt) specifieke contexten (in clusters ?) • Open/gesloten? • Lengte?

19. Niveau 1 t/m 3 ?? • Verkenningscommissie: • welke onderdelen lenen zich voor coe • in welke vorm • Conclusies zomer 2009 • In ieder geval: • vorm van centraal ontwikkelde examens • zelfde principe van geleidelijkheid en raadpleging en samenwerking veld als niveau 4

20. Aanpak op korte termijn (1) Nederlands • Kwalificatiedossiers vanaf 2007 • brondocument LL&B: generieke eisen Nederlands • op basis van CEF-raamwerk (a t/m c niveaus) • Raamwerk Nederlands tot (cohort) 2010 • goede basis voor referentieniveaus taal (B1→2F, B2→3F) • voor niveau 1 t/m 3 tot 2010 streefniveau: leerlingen en instellingen worden nog niet keihard afgerekend. • voor niveau 4 tot 2010 geldt als norm: 3 van de 5 taalvaardigheden op voldoende niveau afsluiten

21. Aanpak op korte termijn (2) Nederlands • Haalbaarheid Nederlands bij mbo 1,2, 3 • (Nu nog) laag taalniveau bij instroom • Uitgangspunt: school en leerling zetten zich in om de vereiste taalniveaus te behalen • Leerlingen afrekenen op niet halen? Besluit OCW (brief 22 dec): • Inspannen om vereiste taalniveaus te halen • Behalen niveaus tot 2010 geen vereiste voor diplomering • School/opleiding bepaalt zak-/slaagbeslissing • Behaalde niveaus vermelden bij diploma (resultatenoverzicht) • Toezicht inspectie in lijn met OCW-beleid

22. Aanpak op korte termijn (3) Rekenen en mvt • Raamwerk rekenen/wiskunde • in 2009/2010 niet (voor een jaar) vastgesteld in KD’s en LLB • wel gelden ‘normaal’ de eisen aan rekenen en wiskunde die (impliciet) al zijn opgenomen in het kwalificatiedossier • raamwerk in dossiers als handreiking voor vormgeving onderwijs • MVT • voor niveau 1 t/m 3géén generieke eisen mvt • wel eisen vanuit het beroep in kwalificatiedossier mogelijk • voor niveau 4 vanaf 2010 Engelsop niveau A2/B1 als generieke eis opgenomen in kwalificatiedossiers

23. Aanpak op korte termijn (4) norm “3 van de 5” • Huidige WEB: • alle deelkwalificaties voldoende voor behalen diploma • Experimenteerregeling cgo: • KD: geen deelkwalificaties • school verantwoordelijk voor een deugdelijke slaag/zakbeslissing • Toezicht inspectie op examinering cgo • Is examenregeling toereikend? • Beslissing OCW: • 3 van de 5 taalvaardigheden op voldoende niveau is acceptabel

24. Steunpunt taal en rekenen mbo www.steunpunttaalenrekenenmbo.nl (of via logo op) www.mbo2010.nl Activiteiten Website Helpdesk Flitsbijeenkomsten Netwerken (taal, rekenen) Pilots Overzicht aanbod leermiddelen, ondersteuningsmogelijkheden e.d Nu (of later) nog vragen? Meer vragen?