FINANSE PRZEDSIĘBIORSTWA (1)

1. We współczesnym świecie finansów zmienna jest wielkością stałą a ryzyko jedyną pewnością”. Gregory Millman FINANSE PRZEDSIĘBIORSTWA(1) dr Wanda Pełka wanda.pelka@wp.pl

2. 2 Program wykładuFINANSE PRZEDSIĘBIORSTWA Rodzaje przedsiębiorstw i czynniki zewnętrzne determinujące funkcjonowanie firm. Ryzyko w działalności przedsiębiorstwa – instrumenty zabezpieczające. Sprawozdania finansowe. Struktura majątku przedsiębiorstwa. Źródła finansowania działalności przedsiębiorstw. Zarządzanie majątkiem obrotowym w przedsiębiorstwie. Wartość przedsiębiorstwa – wycena spółek. Analiza sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Mechanizm dźwigni finansowej i operacyjnej. Struktura kapitału w przedsiębiorstwie. Opodatkowanie działalności przedsiębiorstw. Zarządzanie kosztami w przedsiębiorstwie. Inwestycje materialne przedsiębiorstwa. Analiza sytuacji finansowej wybranych jednostek służby zdrowia. Innowacje a rozwój przedsiębiorstw.

3. 3 LITERATURA J. Szczepański, L. Szyszko (red), Finanse przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa 2007. M. Panfil (red) Finansowanie rozwoju przedsiębiorstwa. Studia przypadków, Difin, Warszawa 2008. W. Dębski, Teoretyczne i praktyczne aspekty zarządzania finansami przedsiębiorstw, PWN, Warszawa 2005. M. Wypych, Finanse przedsiębiorstwa z elementami zarządzania i analizy, Wyd. Absolwent, Łódź 2007. A. Rutkowski, Zarządzanie finansami, PWE, Warszawa 2007. J. Czekaj, Z. Dreszer, Zarządzanie finansami przedsiębiorstw, PWN, Warszawa 2007.

4. 4 EGZAMIN Część I: Test (aspekty teoretyczne – „słownik”) Część II: Analiza SWOT dla określonej spółki + problemy analityczne (10 zagadnień) + własny komentarz do analizowanych problemów

5. 5 Rodzaje przedsiębiorstw- kryterium wielkości zatrudnienia i obrotu wg Rozporządzenia Komisji Europejskiej z dnia 25.02.2004 r. Mikrofirmy Małe przedsiębiorstwa Średnie przedsiębiorstwa Duże przedsiębiorstwa

6. 6 FAZY ROZWOJU PRZEDSIĘBIORSTWA Faza seed (zasiewu, zalążkowa) Faza start-up (startu, uruchomienia działalności) Faza ekspansji Faza trwałego rozwoju

7. 7 ZEWNĘTRZNE UWARUNKOWANIA FUNKCJONOWANIA PRZEDSIĘBIORSTW Koniunktura gospodarcza (cykl koniunkturalny: ożywienie, rozkwit, pogorszenie i recesja) Polityka kursu walutowego Polityka monetarna Polityka fiskalna Inflacja A OBECNY ŚWIATOWY KRYZYS FINANSOWY

8. 8 PRZYCZYNY KRYZYSU FINANSOWEGO USA – specyfika rozwoju gospodarki amerykańskiej Segment kredytów subprime Spadek cen nieruchomości (spadek popytu) Rozwój instrumentów i technik transferu ryzyka (sekurytyzacja) Spadek wartości papierów wartościowych wyemitowanych na bazie wierzytelności hipotecznych – ucieczka inwestorów od papierów toksycznych W USA pomoc państwa dla instytucji finansowych tracących płynność (Fannie Mae, Fredie Mac) W kłopoty wpadają banki inwestycyjne Lehman Brothers, AIG Załamanie na rynkach akcji, przenosi się do Europy – problemy europejskich banków Decyzja rządu USA o wsparciu sektora finansowego kwotą 700 mld USD W Europie rządy zaczynają wspierać finansowo banki, gwarantują depozyty + obniżenie stóp procentowych

9. 9 RYZYKA W DZIAŁALNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTWA RYZYKO KURSOWE Instrumenty zabezpieczające przed ryzykiem kursowym

10. W A L U T Y 10 EEK GBP LVL NOK SEK CAD CNY DKK LTL JPY EUR PLN RUB USD CHF HKD UAH CZK SKK HUF AUD NZD

11. 11 Kurs walutowy – cena danej waluty wyrażona w innej walucie Zapis kursu walutowego to kwotowanie (notowanie) BID/OFFER (ASK) np. EUR/PLN: 3,6994/3,7093 waluta bazowa 1, 100, 1000 waluta kwotowana

12. 12 Z M I A N Y K U R S U W A L U T O W E G O Aprecjacja Deprecjacja Rewaluacja Dewaluacja

13. Aprecjacja i deprecjacja waluty krajowej (np. PLN) 13 EUR/PLN EUR/PLN Deprecjacja PLN Aprecjacja PLN 4,0 3,9 3,8 3,8 t Aprecjacja PLN to deprecjacja EUR EUR/PLN: 3,9 EUR/PLN: 3,8 Deprecjacja PLN to aprecjacja EUR EUR/PLN: 3,8 EUR/PLN: 4,0 Uwaga ! Przy kwotowaniu bezpośrednim nie można utożsamiać zmiany kursu ze zmianą wartości waluty.

14. 14 Wpływ zmian kursu walutowego na eksport i import • aprecjacja PLN • EUR/PLN: 4,0000 3,9000 • 100 szt. x 4,0000 = 400 PLN • 100 szt. x 3,9000 = 390 PLN b) deprecjacja PLN EUR/PLN: 3,8000 3,9000 50 szt. x 3,8000 = 190 PLN 50 szt. x 3,9000 = 195 PLN

15. 15 (2) Wpływ zmian kursu walutowego na bilans handlowy kraju • wzrost nadwyżki eksport > import waluta krajowa słaba • spadek nadwyżki eksport < import waluta krajowa mocna • wzrost deficytu eksport < import waluta krajowa mocna • (d) spadek deficytu eksport > import waluta krajowa słaba

16. Czynniki determinujące kierunek zmian kursu EUR/PLN i USD/PLN 16

17. 17 Ryzyko kursowe – jest wynikiem zmiany kursów walut w okresie pomiędzy zawarciem transakcji a jej realizacją. np. zmiana kursów walut pomiędzy zawarciem kontraktu eksportowego a otrzymaniem należności za sprzedany towar. Ryzyko kursowe eksportera i importera Ryzyko kursowe importera Importer obawia się deprecjacji waluty krajowej Ryzyko kursowe eksportera Eksporter obawia się aprecjacji waluty krajowej

18. 18 HEDGING WALUTOWY Instrumenty ochrony przed ryzykiem kursowym np. • Transakcje terminoweforward • a) forward outright - transakcje „rzeczywiste” • b) NDF (Non deliverable forward) - transakcje „nierzeczywiste” • 2. Opcje walutowe

19. 19 Transakcje terminowe forward Transakcja terminowa – transakcja zawierana z wyprzedzeniem w stosunku do terminu jej realizacji. W momencie zawierania transakcji powinny być ustalone: (1) kwota transakcji (2) data waluty (termin dostawy waluty) (3) kurs terminowy STANDARDOWE DATY WALUTY TRANSAKCJI TERMINOWEJ SN (Spot/next), SW (spot/1week), 1M (spot/1month), 2M, 3M, 6M, 1Y)

20. 20 Obliczanie kursu terminowego Kurs terminowy = Kurs spot +/- punkty terminowe (swapowe) Punkty swapowe Wyższe Wyższe (-) (+) Niższe np. 50/77 np. 250/230

21. 21 OPCJE WALUTOWE Opcja walutowa – instrument finansowy, dający nabywcy prawo ale nie obowiązek zakupu lub sprzedaży określonej ilości waluty po ustalonym kursie i w ustalonym terminie. • RODZAJE OPCJI • opcja call 1) opcja europejska • opcja put 2) opcja amerykańska Premia – koszt nabycia opcji lub dochód z jej sprzedaży. W przypadku rezygnacji z realizacji kontraktu opcyjnego premia nie podlega zwrotowi.

22. 22 PROSTE STRATEGIE OPCYJNE 1) long call 2) long put 1) short call 2) short put • Kurs realizacji opcji (strike price) • ATM (at-the-money) – jeżeli w terminie wykonania opcji kurs realizacji opcji jest równy kursowi spot waluty bazowej. • ITM (in-the-money) - jeżeli w terminie wykonania opcji kurs realizacji opcji jest niższy niż kurs spot waluty bazowej dla opcji call i wyższy od kursu spot dla opcji put. • OTM (out-of-the-money) - jeżeli w terminie wykonania opcji kurs realizacji opcji jest wyższy niż kurs spot waluty bazowej dla opcji call i niższy od kursu spot dla opcji put.

23. 23 (1) Long call Ko = 3,5 Kr = 3,4 Kr = 3,6 wartość opcji +1 OTM ATM=3,5 ITM 0 Kurs EUR/PLN -1

24. 24 (2) Long put Ko = 3,5 Kr = 3,4 Kr = 3,6 wartość opcji +1 ITM ATM= 3,5 OTM 0 -1 Kurs EUR/PLN

25. 25 (3) Short call Ko = 3,5 Kr = 3,4 Kr = 3,6 wartość opcji Jeśli nabywca OTM = zysk sprzedający = premia +1 OTM ATM= 3,5 ITM 0 Kurs EUR/PLN -1

26. 26 (4) Short put Ko = 3,5 Kr = 3,4 Kr = 3,6 wartość opcji Jeśli nabywca OTM = zysk sprzedający = premia +1 ITM ATM= 3,5 OTM 0 Kurs EUR/PLN -1

27. Przykłady złożonych strategii opcyjnych 27 • long straddle= long call + long put • short straddle= short call + short put • (te same lub różne kursy i te same terminy realizacji) (2)long strip = long call + 2 long put short strip= short call + 2 short put (te same lub różne kursy i te same terminy realizacji) (3) long strap = 2 long call + long put short strap = 2 short call + short put (te same lub różne kursy i te same terminy realizacji)

28. EUR/PLN

29. USD/PLN

30. CHF/PLN