De filosofie van de Informatie

1. De filosofie van de Informatie Pieter Adriaans Universiteit van Amsterdam

2. Structuur van het college • De vraag: wat is de filosofische betekenis van het informatie begrip? • Wat is informatie? • Betekenis voor de filosofie • Historisch • Systematisch • Informatie en kunst • Conclusie

3. Structuur van het college • De vraag: wat is de filosofische betekenis van het informatie begrip? • Wat is informatie? • Betekenis voor de filosofie • Historisch • Systematisch • Informatie en kunst • Conclusie

4. Informatie verwerkende systemen

5. Informatie verwerkende systemen 0 1 0 1 1 1 is klein, 0 is groot

6. Informatie verwerkende systemen Een zeef voegt 1 bit informatie toe Een duimstok voegt ca. 10 bits informatie toe

7. Een bit is een meeteenheid: geen schakelaar 0.7 bit klein Kans van 70% dat dit deeltje door de zeef zakt

8. Informatie als structuur Informatie als waarschijnlijkheid Verschillende soorten Informatie

9. Informatie als structuurEen experiment Kijk 5 seconden naar beide opstellingen. Welke is makkelijker te onthouden?

10. Informatie als structuurEen experiment log 20 + log 32  10.3 bits

11. Informatie = entropie Lage entropie = Veel orde = Weinig informatie = Makkelijk te onthouden Hoge entropie = Veel wanorde = Veel informatie = Moeilijk te onthouden

12. De tweede wet van de thermodynamica • in een gesloten systeem kan de entropie alleen maar gelijk blijven of toenemen. • Deze wet betekent ook dat zelforganisatie in een chaotisch systeem alleen mogelijk is als er energie wordt toegevoegd.

13. De tweede wet van de thermodynamica • Orde scheppen kost energie • Orde = vermogen om arbeid te leveren

14. De tweede wet van de thermodynamica • Orde scheppen kost energie • Orde = vermogen om arbeid te leveren

15. Een stoomtrein rijdt op informatie Uw auto ook

16. Informatie als waarschijnlijkheid Een experiment Welk woord is dit? A N T I E

17. Informatie als waarschijnlijkheid Een experiment Welk woord is dit? X A T I P

18. Informatie als waarschijnlijkheid Een experiment Welk woord is makkelijker te raden? A N T I E X A T I P

19. Informatie afhankelijk van waarschijnlijkheid • Letter frequenties in het Nederlands per 10.000 tekens E = 1586 I(E) = -log(1586/10000) = 2,66 bits N = 858 I(N) = -log(858/10000) = 3,54 bits P = 123 I(P) = -log(123/10000) = 6,34 bits X = 3 I(X) = -log(3/10000) = 11,70 bits Lagere frequentie = Minder waarschijnlijk= meer Informatie !!

20. Informatie als waarschijnlijkheid Een experiment Hier missen we 24,48 bits aan informatie A N T I E Hier missen we 12,54 bits aan informatie X A T I P

21. Informatie als structuur Kolmogorov complexiteit Informatie als waarschijnlijkheid Shannon Informatie Verschillende soorten Informatie

22. Analogie tussen geld en informatie • Een liter wijn en een liter verf kosten beide € 10,- • De mededelingen ‘Jan is ziek’ en ‘Balkenende is minister-president’ bevatten beide 10 bits informatie • Abstracte noties • Meerdere manieren om te meten • Subjectieve verschillen • Geld en informatie stromen tussen individuen

23. Informatie is het kwantificeerbare deel van onze kennis • Kennis heeft een kwalitatief en een kwantitatief aspect • Kwantitatief: p bevat x bits aan informatie • Kwalitatief: Ik weet dat p waar is.

24. Structuur van het college • De vraag: wat is de filosofische betekenis van het informatie begrip? • Wat is informatie? • Betekenis voor de filosofie • Historisch • Systematisch • Informatie en kunst • Conclusie

25. De filosofie van de Informatie • De filosofische analyse van concepten als ‘informatie’ en ‘rekenen’ • De filosofische analyse van de functie van het concept informatie in wetenschap en cultuur • De filosofische analyse van de notie van informatie in de context van traditionele filosofische disciplines als wetenschaps methodologie, kennisleer, ethiek en esthetiek.

26. Centrale claim van de filosofie van de Informatie • Er is een overvloed van filosofische problemen die a) bestudeerd kunnen worden in een computationele context en b) waarvoor de wiskundige resultaten filosofische implicaties hebben.

27. De geschiedenis van het begrip ‘Informatie’ Verbonden met: • De geschiedenis van de term ‘informatie’ • De geschiedenis van de computer • De geschiedenis van de kennistheorie (Hoe kunnen we de wereld kennen?)

28. Klassiek gebruik van de term ‘Informatie’ • Klassieke wortels (Cicero, Augustinus): • in-formare: iets vorm geven, ideeen/vormen in de geest planten in Platoonse zin • Verwantschap met de ideeen leer • Na Descartes verdwijnt deze technische betekenis uit het filosofische discours

29. Informatie in Plato’s grot

30. Descartes (1596-1650): communicatie tussen res extensa en res cogitans

31. Theodor Rombouts 1597-1637

32. Caspar David Friedrich 1774-1840

33. Telefoon TV Internet

34. Filosofische implicaties • Omslag van • zintuigen als bron van kennis over de wereld • naar brein als informatie verwerkend systeem • Van kwalitatieve zintuiglijke kennis naar kwantificeerbare informatie

35. Informatica als paraplu wetenschap • 20e eeuw: ontwikkeling van de wiskundige modeltheorie. • Nagenoeg alle aspecten van de werkelijkheid zijn wiskundig te modelleren • Opkomst van de informaticaComplexiteitstheorie, Berekenbaarheid,Modeltheorie

36. Centrale dogma van de informatie theorie • Alles kan worden beschreven in termen van getallen • "Lloyd's Hypothesis“: everything that's worth understanding about a complex system, can be understood in terms of how it processes information. • Consequenties voor de analyse van: • Bewustzijn • Kennis • Methodologie (inductie) • Leven • Natuur

37. Structuur van het college • De vraag: wat is de filosofische betekenis van het informatie begrip? • Wat is informatie? • Betekenis voor de filosofie • Historisch • Systematisch • Informatie en kunst • Conclusie

38. Wiskunde, wetenschap en kunst beinvloeden elkaar • Ruimte, muziek ca. 600 v. Chr. • Gezicht, licht ca. 1500 n.Chr. • Temperatuur, beweging ca. 1600 • Kracht, waarschijnlijkheid ca. 1700 • Thermodynamica ca. 1850 • Taal ca. 1900 • Het sociale/informatie ca. 1940 • Chaos/complexiteit ca. 1970

39. Ontwikkelingen in de kunst • Het kunstwerk als getal • Ontkoppeling van disciplines van zintuiglijke domeinen: • Schilderkunst - gezicht • Muziek – gehoor • Beeldhouwkunst – tast, gezicht • Synesthesie: een schilderij horen, een fuga zien • Vermenging van organische en artificiele vormtalen • Studie van grammatica’s in de kunst

40. Idealisatie in de kunst • ‘En als gij’, zei Socrates, ‘schone lichaamsvormen wilt nabootsen, dan, daar het niet gemakkelijk is een mens aan te treffen die alles onberispelijk heeft, daarom brengt ge uit velen bijeen wat bij ieder het schoonst is, en maakt zo lichamen die geheel schoon zijn.’ Zo doen wij inderdaad’, zei de schilder. (Xenophon, Memorabilia III)

41. Idealisatie in de kunst : eigen faces Luis Jañez EscaladaMiguel Angel Castellanos University of Madrid

42. Idealisatie in de kunst Realism Idealism Schematization

43. Characterization Individualization by means of peak shift: Caricature

44. Wetenschap als data compressie • 10^10 bits Menselijke genetische code • 10^14 bits Menselijk brein • 10^17 bits Zoutkristal op quantum nivo • 10^30 bits Ultimate laptop (1 kg plasma) • 10^92 bits Totale Universum • Conclusie: Enig menselijk begrip van ons universum is alleen mogelijk als er bijna niets gebeurt!!

45. Conclusie • Verschillende vormen van Informatie • Het kwantificeerbare deel van kennis • Herdefiniering van filosofische vragen vanuit computationeel perspectief • Huwelijk tussen wiskunde, wetenschap en kunst gaat een nieuwe fase in.

46. Filosofie van de Informatie • Handbook of Philosophy of Information • http://www.illc.uva.nl/HPI • Deze presentatie: http://staff.science.uva.nl/~pietera/ • Enige namen: Fred Detske, John McCarthy, Johan van Benthem, Margareth Boden, Luciano Floridi, Ray Solomonov.