1 YAŞ SONRASI BESLENME

1. 1 YAŞ SONRASI BESLENME

2. 1 yaş sonrası beslenme: Beslenme davranışı değerlendirilmelidir • 12ay:Kaşık kullanmaya başlar ancak ağza götüremeden ters döndürür. Fincanı eğri tutarak döker. • 18 ay: Kaşığı sık dökerek iyi kullanır. Ağız içinde çevirir. Bardağı her iki elle tutar. • 24 ay: Kaşığı ters döndürmeden kendini besler. Bardağı tek elle tutar. Besinlerle oynar. Yenilmez maddeyi besinden ayırır. • 36 ay: Kendini tamamen besleyebilir. Nadiren döker. Çok az destekle çatal- bıçak kullanabilir. Musluktan su içebilir. Sürahiden su dökebilir.

3. 1 yaş sonrası beslenme • Çocuk 1 yaşından itibaren kaşık kullanmaya alıştırılmalıdır. • Düzenli yemek saatleri yerleştirilmelidir • 15-18 aylıktan itibaren çocuk ailenin diğer bireyleri ile sofraya oturtulmaya başlanmalıdır. • Çocuğun ayrı bir tabağı olmalı ve neyi ne kadar tükettiğine dikkat edilmelidir. • Çocuğa yemesi için yeterli süre verilmelidir. • Tatlı besinler armağan olarak sunulmamalı.

4. 1 yaş sonrası beslenme • Günlük beslenmede 3 ana, 2 ara öğün alışkanlığı geliştirilmelidir. • Günlük besin dağılımı planlanırken besin piramidi rehberine göre besin grupları ve porsiyonlar düzenlenmelidir. Temel besin gruplarından süt ve sütlü gıdalar, etler, yumurta ve baklagiller, sebze ve meyveler, unlu ve nişastalı besinler yeterli ve dengeli tüketilmelidir. • Büyüme hızının yavaşlaması nedeni ile iştahsızlık bu dönemde fizyolojik bir özelliktir. Anne babaların bir yaşından önce bu konuda bilinçlendirilmeleri iştahsızlıkla ilgili ciddi sorunları ve yemek kavgalarını önler.

6. 1 yaş sonrası dönem için günlük besin miktarları Günlük alınan enerjinin%50-55'inin karbonhidrattan,% 10-15'inin proteinden%30-35'inin de yağlardan gelmesi önerilir

7. 1 yaş sonrası beslenme • Et ve et içeren yiyeceklere (balık, tavuk) günlük ihtiyaç 30- 40 g'dır. • Her gün et veya baklagillerden en az birisi listede olmalıdır. • Demir eksikliği anemisinin en sık görüldüğü dönemdir. (6 ay–4 yaş) demir destekli besin tüketimi önemsenmeli çocuğun demir durumu değerlendirilmelidir. Vücutta demir ihtiyacını karşılamak ve anemiyi önlemek açısından demir içeriği fazla olan et, yumurta, kuru baklagiller, pekmez ve yeşil yapraklı sebzeleri tüketmek yeterli olacaktır. Pekmez tercihen aç karnına ve tek başına verilmelidir.

8. 1 yaş sonrası beslenme • Her gün bir yumurta çocuğa yedirilmelidir. • Günde bir ya da iki kez sebze yemekleri verilmelidir. • Günde bir kez meyve veya meyve suyu verilmelidir. Taze sıkılmış meyve suları tercih edilmeli, meyve sularına şeker katılmamalıdır. • Günde bir kez nişastalı besinler ve 3 ince dilim ekmek verilmelidir. • En sık yapılan hatalardan biri çocuğu yemek suyu ile beslemektir. Besleyici değeri olmayan bu beslenme biçimi uygulanmamalıdır.

9. Çeşitli yaş gruplarında besin gruplarına göre önerilen alım: Besin grubu Miktar Porsiyon 1 yaş 2-3 yaş >4 yaş Ekmek grubu 1 dilim 6–11 1–2 2–4 3–11 Sebze grubu ½ kâse 3–5 - 1 3–5 Meyve grubu 1 elma, 2–4 - 1 2–4 1/2 muz Süt, peynir 1 fincan 2–3 - 1 1–3 45 gr Et, tavuk 60–90 gr 2–3 ½-1 ½-1 1–3 1 kâse = 240 ml= 4 yemek kaşığı

10. 1 yaş sonrası beslenme • 1–2 yaşları arasındaki çocuğun süt ve sütlü ürünlere gereksinimi yaklaşık günde 400 ml'dir. • Sütün kalsiyum içeriği önemlidir. 25 gr. peynirde de 200 ml sütteki kadar kalsiyum vardır. • 2 yaşına dek daima tam yağlı inek sütü ve yağlı yoğurt önerilir. • İki yaşından sonra yağı azaltılmış süt ve süt ürünleri kullanılabilir. Sağlıklı beslenme ilkeleri açısından doymuş yağ asitleri içeren besinlerin azaltılması alışkanlığı kazandırılır. 2 yaşından sonra az yağlı süt, 5 yaşından sonra yağsız süt kullanılabilir.

11. 1 yaş sonrası beslenme • Bu dönemde katı besin alımı artırılarak süt alımı azaltılmalıdır. • Süt tüketimi günde 500 ml yi geçmemelidir. Aşırı süt tüketimi enerjisini bu kaynaktan sağlayan çocuğun açlık duymaması, katı besin tüketimini ve diğer gıdalara olan ilgisini azaltır. Aynı zamanda inek sütü alerjisi nedeni ile barsaklarda kan kayıplarına neden olacaktır.

12. 1 yaş sonrası beslenme • Lif tüketimi: Sağlıklı beslenme alışkanlığı olarak liften zengin sebze, meyve, tahıl, kuru baklagil tüketimi önemlidir. Bu yaş grubu çocukların beslenmeleri ile, günde 3-25 g, ortalama 12 g kadar lif tüketmeleri gereklidir. • Liften zengin besinler doygunluk hissi yarattığı için, çocukların liften zengin besinleri fazla tüketmeleri durumunda, enerji açıkları ortaya çıkabilir.

13. 1 yaş sonrası beslenme • Liften zengin besinler aşırı tüketildiğinde çocuklar için önemli olan demir, kalsiyum, çinko, bakır ve magnezyum gibi önemli minerallerin emilimini olumsuz etkileyebilir. • Liften zengin beslenme alışkanlığı olan çocuklarda, gaz ve sık dışkılama gibi sorunlar yaşanabilmektedir. • Bu yaşta çocukların lifli yemek diyeti günde 1-2 orta boy meyve,1 porsiyon sebze,4-5 dilim ekmek veya bulgur, makarna vb. tahıllar ve haftada 1 ya da 2 kez tüketilen kuru baklagil yemeği ile karşılanabilir Bu nedenle 12 yaş altında kepek ekmeği tüketilmesi sakıncalıdır

14. Liften zengin gıdalar: ölçüporsiyonda lif miktarı • Yulaf ezmesi

15. Vitaminler • Yaşla birlikte tüm vitaminlerin, özellikle de B grubu vitaminlerinin gereksinimi artar. • Normalde, yeterli ve dengeli bir beslenme ile bu gereksinim karşılanır. Ancak araştırmalar özellikle A,C ve D vitamini alımlarında sorun olduğunu göstermektedir. Bu nedenle beslenme sorunu açısından risk taşıyan 1-5 yaş arası çocuklara A,C ve D vitaminlerinin verilmesi önemlidir

16. Enerji: • Bebeklik dönemine göre büyüme hızı yavaşladığı için, 2-5 yaş grubu çocukların enerji gereksinimleri yaşa göre hesaplanan (1000 + yaş x 100) ya da önerilen kadar fazla değildir. • Nitekim okul öncesi çocuklara ilişkin besin tüketim araştırmalarında, çocukların günlük enerjiyi önerilenlerin altında aldıkları, buna karşın 1970'li yıllara göre daha uzun oldukları belirtilmiştir.

17. Aspirasyon riskinin en sık görüldüğü dönem: • Aspirasyona neden olabilecek besinler açısından anne baba eğitilmelidir.

18. Beş yaşından küçük çocuklarda aspirasyon riskine neden olabilen besinler: • Çiğnemeden önce boğaza kaçabilen yumuşak kaygan besinler: — Üzüm, sosis, sert şeker, yer fıstığı, elma, ayva. • Çiğnemesi güç, kolay yutulabilen küçük, kuru ve sert besinler: — Cips, patlamış mısır, fındık, fıstık, diğer tohumlar, çiğ havuç parçası • Kolay koparılamayan ve solunum yolundan çıkarılması güç, yapışkan, sert besinler: — Kuru üzüm, diğer kuru meyveler, iyi pişmemiş et

19. 1 yaş sonrası beslenme: • 2 yaşındaki çocuk miktar olarak yetişkin öğünlerinin 1/3–1/2'sini yiyebilmelidir. • Çocuğun yetişkinlerle bir arada yemeğe oturup hep birlikte düzenli yemek yeme alışkanlığını kazanması sağlanmalıdır. • Çocuk istemediği bir yemeği yemeye zorlanmamalı, aynı eşdeğerde bir başka gıda verilmelidir. • Çocuğun istemediği yemeği yemesi için herhangi bir şekilde ödüllendirilmesi de doğru değildir. Aksi takdirde çocuk bazı yemeklerin ancak ödül karşılığı yenebileceğini düşünecektir

20. 1 yaş sonrası beslenme • Her çeşit şekerleme, pasta, kek, dondurma, fındık, patlamış mısır, ufak, sert ham meyve ve sebze parçaları, kalın kabuklu soyulmamış meyve, çok baharatlı ve tuzlu yemekler, şekerli içecekler, kahve, demli çay çocuklara verilmemesi gereken yiyeceklerdendir. • Yemek aralarında çocuğa şekerleme vermek, iştahını kapatarak yetersiz beslenmesine yol açtığı gibi, diş çürüklerinin de önde gelen sebeplerindendir.

21. 1 yaş sonrası örnek menü: Saat Besin türü 08.00 İnek sütü 150 cc, 1 tam yumurta veya 1 kibrit kutusu kadar beyaz peynir 1 ince dilim ekmek, 1–2 tatlı kaşığı pekmez 12.00 Etli sebze yemekleri, + 1–2 köfte kadar tavuk eti ya da balık + pilav veya makarna + meyve püresi 16.00 Yoğurt 200 g 20.00 Sebze veya kuru baklagil yemeği + Pilav veya makarna 22:00 240 cc inek sütü veya 1 kase sütlaç

22. 1 yaş sonrası örnek menü: Saat 08:00 200 cc inek sütü, 1 yumurta, 1 kibrit kutusu kadar beyaz peynir, 4 adet bebek bisküvisi 12:00 1 kase sebze yemeği (içine 1 tatlı kaşığı kadar zeytin yağı ve 1 köfte kadar et veya tavuk eti eklenecektir), 1 çay bardağı yoğurt, 1 dilim ekmek 15:00 1 büyük muz veya benzeri meyve 18:00 2 yemek kaşığı pirinç pilavı, 4 yemek kaşığı kuru baklagil (mercimek, kuru fasulye, nohut) veya mercimek çorbası, 1 dilim ekmek 21:00 250 cc süt

23. 4–6 yaş döneminde beslenme: • 1–3 yaş döneminde doğru beslenme alışkanlığı kazandırılabildi ise bu dönemde beslenme problemleri azalır. • Yuvaya giden, arkadaşları ile birlikte olan çocuğun bu kuruluşlarda sağlıklı beslenmesi için eğiticiler eğitilmelidir. • Arkadaşları ile birlikte daha iyi tüketebilen çocuğa sağlıklı beslenme alışkanlıklarının kazandırılabilmesi için kreşler önemli bir fırsattır. • Öğün arası beslenmenin arttığı dönemdir. • Konsantre şeker ve besin değerleri düşük yiyeceklerin tüketimi fazlalaşır. • Diş çürükleri ve obezite gelişimi için riskli bir dönemdir.

24. TEŞEKKÜRLER….