1 / 12

Dr. Mirza Ku š ljugi ć Fakultet elektrotehnike, Univerzitet u Tuzli Bosnia and Herzegovina

' 'Tržište električne energije i tržište kapitala – poveznice i prepreke povezivanju'' ' 'Electricity Markets and Financial Markets – Interaction and Obstacles for New Investments''. Dr. Mirza Ku š ljugi ć Fakultet elektrotehnike, Univerzitet u Tuzli Bosnia and Herzegovina Dr. Mejra Festić

snowy
Download Presentation

Dr. Mirza Ku š ljugi ć Fakultet elektrotehnike, Univerzitet u Tuzli Bosnia and Herzegovina

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript

  1. ''Tržište električne energije i tržište kapitala – poveznice i prepreke povezivanju''''Electricity Markets and Financial Markets – Interaction and Obstacles for New Investments'' Dr.Mirza Kušljugić Fakultet elektrotehnike, Univerzitet u Tuzli Bosnia and Herzegovina Dr. Mejra Festić Ekonomski fakultet, Univerzitet u Mariboru Maribor, Slovenija

  2. Sadržaj prezentacije • Uvod: tržište električne energije • Tehničke, ekonomske i političke karakteristike EES • Tržište JIE i Energy Community Treaty • Akteri na tržištu električne energije JIE • Planovi investicija u proizvodnju u JIE • Uticaj turbulencije na tržištima kapitala • Zaključci i preporuke

  3. UVOD: tržište električne energije • Uticaj globalne krize tržišta kapitala na investicije u elektroenergetski sektor (EES), posebno Jugoistočne Evrope (JIE) (nema izgradnje proizvodnih kapaciteta u zadnjih 20 godina) • Tehničke, ekonomske i političke karakteristike EES • Uticaj finansijske krize na ekonomsku recesiju • Tržište električne enegije JIE • Uticaj globalne krize tržišta kapitala na strukturu investicija u proizvodnju u JIE • Zaključci i preporuke (akterima na tržištu)

  4. Tehničke, ekonomske i političke karakteristike EES • Nema substitucije za električnu energiju • Na efektivnim tržištima cijena se formira na osnovu marginalnih troškova (što je nedovoljno da potakne investicije). Uloga regulatora u poticanju investicija u proizvodnju. • Izražen negativan uticaj sektora na okolinu (potreba uvođenja ekoloških taksi – zelenih certifikata) • Izražen prirodni (geografski) monopol na prenosnoj i distributivnoj mreži (mrežni energent) • Uticaj distribuiranih izvora energije, energetske efikasnosti i upravljanja potrošnjom na promjenu tehničke i ekonomske paradigme EES • Velika socijalna osjetljivost • Strateški sektor – veliki upliv politike

  5. Tržište JIE i Energy Community Treaty (ECT) • Ključna karakteristika EES JIE: mala energetska efikasnost (u proizvodnji i potrošnji) i zastarjelost postojećih teroelektrana • Modernizacija i razvoj EES osnova za ekonomski oporavak regiona • Investicije uglavnom zasnovane na stranom kapitalu • Pojedinačna (nacionalna) tržišta mala za privlačenje investitora • Rješenje: integrisano energetsko tržište JIE • Sporazum o Energetskoj Zajednici (ECT)

  6. Akteri na tržištu električne energije JIE • Državne institucije (Vlade i Parlamenti) • Regulacione komisije/agencije • Operatori sistema i tržišta • Javne elektroprivredne kompanije (EP) • Multinacionalne elektroenergetske kompanije • Trgovci na veleprodajnom tržištu • Institucionalni investitori i međunarodne organizacije • Privatni investitori

  7. Akteri na tržištu električne enegije u BiH EP HZHB Generation EP BiH Generation MH ERS Generation SERC Traders ISO BiH TRANSCO BiH HV cust. FERK RERS EP HZHB Distribution Supply EP BiH Distribution Supply MH ERS Distribution Supply Brčko District Distribution Supply Customers Customers Customers Customers

  8. Planovi investicija u proizvodnju u JIE • Generation Investment Study (GIS): integrisana studija razvoja EES JIE za 2005-2020. (procjena potrebnih investicija 25 mld. USA $) • Nacinalne strategije razvoja: fokus energetska sigurnost (nezavisnost). Potrebne investicije značajno veće. • Izazovi investiranja u termoelektrane (posebno bazirane na lokalnim energentima: niskokalorični ugljevi – većinom ligniti i biomasa) • Termoelektrane na uvozne energente (gas i uvozni ugalj) i uvoz/trgovanje električnom energijom. • Značajni potencijali investicija u hidroelektrane • Investicije u obnovljive izvore energije (mHE, VE i solarne PV elektrane)

  9. Mapa elektroenergetskog sistema BiH

  10. Uticaj turbulencija na tržištima kapitala • Najveći investicioni izazov za EES: zamjenski i novi kapaciteti (proizvodni i prenosni kapaciteti) • EES izuzetno kapitalno intenzivan sektor • Negativni uticaji globalne finansijske krize: ekonomska kriza praćena smanjenjem potražnje i padom cijena energenata; otežani uslovi osiguranja investicija (posebno privatnih) • Smanjenje kreditnog rejtinga EP kompanija • Zaustavljanje ili prolongiranje novih investicija (primjer BiH)

  11. Zaključci i preporuke • Pritisci za nastavljanje reformi (posebno restruktuiranja javnih EP kompanija i uvođenja tržišta) i provođenje mjera smanjenja negativnog uticaja sektora na okolinu (EC, IEA, EBRD, EIB, ..) • Ulaganja u energetsku efikasnost i upravljanje potrošnjom (brži povrat investicija) • Zahtjevi za ispunjenjem obaveza za proizvodnju iz obnovljivih izvora energije (manji rizici investiranja) • Investicije u TE na lokalne resurse: korištenje novih tehnologija (BAT za low carbon), kogeneracija, korištenje biomase • Potreba za kombinacijom više instrumenata finansiranja investicija u TE (vlastiti kapital, institucionalni investitori, izvozne banke, privatni investitori) • Najveći trenutni izazov: zamjenski kapaciteti u TE

  12. Q&A Hvala na pažnji!!! Kontakt informacije: prof.dr.Mirza Kušljugić, Fakultet elektrotehnike Univerzitet u Tuzli, Bosna i Hercegovina mirza.kusljugic@gmail.com

More Related