VİTAMİNLER ve KOENZİMLER Vita : yaşam Amine : N içeren

1. VİTAMİNLER ve KOENZİMLER Vita : yaşam Amine : N içeren (İlk bulunan vitaminler N içerenler olduğundan) Vitaminlerbüyüme ve üreme gibi spesifik fonksiyonların, sağlıklı yaşamın devamı için küçük miktarlarda gereksinim duyulan organik, esansiyel moleküllerdir.

2. Koenzim genellikle enzimin aktif merkezinin bir bileşeni olarak görev yapar • Koenzimlerin çoğu vitaminlerin modifiye formudur • Vit.lerin diyetle alınması sonrası organizmada • modifikasyonları sonucu koenzimler oluşur • Enzime sıkıca bağlı koenzimlere PROSTETİK GRUP denir

3. Vitaminler enerji üreten moleküllerden hangi yönleriyle ayrılırlar? • Yapı • Vitaminler tek bir ünite olarak bulunurlar, uzun zincirli polimerler değildir • Fonksiyon • Enerji üretmezler fakat kh, yağ ve prot.lerden enerji üretiminde rolleri vardır • Besin içeriği • Günlük, küçük miktarlarına gereksinim vardır (mg, µg)

4. Diğer Özellikleri • Organik yapı • Yapıları bozunmaya uğrayabilir ve bu nedenle besinlerin pişirilmesi ve saklanması sırasında dikkatli olunmalı • Çözünürlük • Hidrofilik: Suda çözünebilir • B ve C vit.leri • Hidrofobik: Yağda çözünebilir • A, D, E ve K vit.leri

5. Suda ve Yağda Çözünen Vitaminler • Suda çözünenler • Direkt kana geçerler • Serbest taşınırlar • Vücut sıvılarında dolaşırlar • Fazlası böbrekler tarafından uzaklaştırılır • Toksik düzeylere nadiren ulaşırlar • Sık ve küçük dozlarda alınmalıdır (1-3 gün) • Yağda çözünenler • Önce lenfe sonra kana geçerler • Taşınımları için protein taşıyılara gereksinim vardır • Hücrelerde yağ ile birlikte depo edilirler • Fazla miktarda alındıklarında toksik düzeylere ulaşırlar • Periyodik dozlarda alınmalıdır

6. Histidin İmidazol halkası Glutamat, aspartat Karboksil grubu Serin, treonin, tirozin OH grubu Lizin Amino grubu Arjinin Guanidyum grubu Sistein Sülfidril grubu

7. Vitamin benzeri moleküller • İnozitol • Kolin • Karnitin • lipoik asit p -amino benzoat (PABA) Koenzim Q (Ubiquinon)

8. Suda Çözünen Vitaminler Tiamin (B1) Folik asit Riboflavin (B2) Vitamin B12 Pridoksin (B6) Pantotenik asit Nikotinik asit (Niasin) Vitamin C Biotin

9. TİAMİN PİROFOSFAT (TPP) • Vit B1 türevidir • Dekarboksilaz, oksidatif dekarboksilaz ve transketolaz reaksiyonlarının koenzimidir • Reaktif merkezi C2 pozisyonundaki oldukça asidik hidrojen atomunu taşıyan tiazol halkasıdır

12. C _C bağı veya C _ X bağı kırılması _ C _ C _ _ C _ C _ C _ O O - keto asit dekarboksilasyonu OH O OH Fosfoketolaz reaksiyonu H H

13. Transketolaz reaksiyonu • Xyluloz 5 P+ Riboz 5 P Gliseraldehit 3P + • Piruvat Dehidrogenaz reaksiyonu • Piruvat Asetil Ko A • -keto glutarat DH reaksiyonu • -keto glutarat Süksinil KoA Sedoheptuloz 7 P CO2 CO2

14. Bütün bu reaksiyonlar kırılmanın olduğu karbonil karbonundaki negatif yük birikimine bağlıdır • TPP bu negatif yükün stabilizasyonu yoluyla bu reaksiyonların oluşmasını sağlar • Tiazol halkasının N’ubu reaksiyonlardaanahtar rol oynar

15. Besinsel kaynak • Tahıllar (özellikle kabukları) • Domuz eti • Karaciğer • Fındık • Eksikliği Beriberi Wernicke-Korsakoff sendromu • Uzun süreli pişirme ile bozunur

16. PRİDOKSAL 5 P (PLP) • Vit B6 türevidir • Amino asit metabolizması reaksiyonlarını katalizleyen enzimlerin koenzimidir • Prostetik grup olarak bulunur

18. Transaminasyon •  dekarboksilasyon • Rasemizasyon • ,  eliminasyon • ,  eliminasyon • Aldolizasyon • Aspartat ın  dekarboksilasyonu

19. R1_ C _ CO2- + R2_ C _ CO2- R1_ C _ CO2- + R2_ C _ CO2- H O O H Transaminaz NH3 NH3 H R _ C _ CO2- + H+ CO2 + R _ CH2_ NH3+ Dekarboksilaz NH3

25. Önceki slayttan

26. Besinsel kaynak • Et, balık, karaciğer • Baklagiller, ayçiçeği tohumu, patates, muz • Eksikliği Mikrositik hipokromik anemi (İzoniazid=izonikotinik asit hidrazid) • Toksite Yüksek dozda kalıcı sinir hasarı • Isıtıldığında bozunur

27. NİKOTİNAMİD KOENZİMLER (NAD+ ve NADP+) • Vitamin formu niasin (nikotinik asit) • Nikotinamid nikotinik asit türevidir ve COO- • yerine amid içerir • Nikotinamid diyette de bulunur, vücutta deamine olur ve nikotinik asit oluşur • Triptofan amino asidinin katabolizması sırasında çok küçük miktarda sentezlenebilir • Redox reaksiyonlarında rol alırlar • Enerji metabolizmasında ve yağ asit sentezinde koenzimdir

31. NAD ve NADP dehidrogenazlar için kosubstrattır Pridin nükleotidler tarafından oksidasyonda bir defada iki elektron transferi olur Dehidrogenazlar bir substrattan bir hidrid iyonunu (H:-) NAD veya NADP nin pridin halkasına (C-4) transfer ederler NAD(P)+ + 2e- + 2H+ NAD(P)H + H+

35. Besinsel kaynak • Kırmızı ve beyaz et • Fındık, fıstık, tahıllar • Eksikliği Pellegra (4D) Diyare, Dermatit, Demans, Death • Toksite Yüksek dozları kc hasarı oluşturabilir ve diyabet semptomları oluşturabilir Yüksek kan kol.nün düşürülmesi amacıyla ilaç olarak kullanılır (tip IIb hiperlipoproteinemi) • Sıcaklıktan etkilenmez

38. FLAVİNLER (FAD ve FMN) • Vit. Formu Riboflavin (B2) • Ribitol ve bir flavin (izoalloksazin halkası) içerir • Aktif formları flavin mononükleotid (FMN) ve Flavin adenin dinükleotid (FAD) dir

39. Redox koenzimi • Flavin aracılı reaksiyonlar 1e- veya 2e- kabul edebilirler • Flavin içeren enzimler (flavoproteinler) Dehidrogenazlar Oksidazlar Oksigenazlar

42. Besinsel kaynak • Süt ve süt ürünleri • Et • Yeşil sebzeler • Eksikliği Diğer vit.eksiklikleri ile ortaya çıkar Dermatit, glossitis (mor ve pürüzsüz dil) Ağız kenarında yaralar • UV ile bozunur, sıcaklıktan etkilenmez

43. FOSFOPANTOTEİN KOENZİMLER (KOENZİM A) • Pantotenik asit (Vit B3) türevi • Pantotenik asit Koenzim A (Co A) nın bileşenidir • 4’ fosfopantotein Co A nın adenilil grubuna kovalent bağlı olarak veya Açil Carrier Protein (ACP) de serin aa nin OH grubuna kovalent bağlı olarak veya Aa lerin aktivasyonunu katalizleyen proteinlere bağlı olarak bulunur

46. Açil Carrier Protein (Açil Taşıyıcı Protein)

47. Ko A bağımlı reaksiyonlar yakıt moleküllerinin oksidasyonu, karboksilik asitler ve yağ asitlerinin sentezi reaksiyonlarını içerir • Karboksilik asitler ve yağ asitlerinin açil grup • transfer reaksiyonlarına katılır • Nükleofilik atak yoluyla transfer için açil gruplarının aktivasyonunu sağlar • Proton olarak algılanması için açil grubunun alfa hidrojeninin aktivasyonu • Bu fonksiyonlar Ko A üzerindeki reaktif tiol (–SH) aracılığıyla başarılır. Açil bileşikleri aktive olmuş tiol esterleri olarak taşınır

48. Besinsel kaynak • Birçok yiyecekte bulunur • Kırmızı ve beyaz et • Baklagiller • Tahıllar • Eksikliği • Nadir görülür • Sıcaklıkla bozunur

49. LİPOAMİD • -Lipoik asidin protein bağlı formudur • -keto asitlerin DH lar tarafından katalizlenen e- ve grup transferini birleştirir • Piruvat DH ve a keto glut. DH ın ürettiği aktive olmuş açil gruplarının ve e- ların transferini sağlar • Dihidrolipoik asit aktive açil gruplarının alıcısı • Piruvat DH Piruvat Dekarboksilaz (TPP bağımlı) E1.TTP Dihidrolipoil Transasetilaz (E2-lipoil-S2) Dihidrolipoil DH ((flavoprot E3.FAD)