Metody organizacji i zarządzania

1. Metody organizacji i zarządzania Marian Krupa University of Information Technology and Management in Rzeszow

2. agenda: Czym jest metoda a technika organizatorska? Przegląd klasycznych technik organizatorskich zarządzania Metody i techniki zarządzania zintegrowanego Przegląd technik organizatorskich w SAP R/3 Współczesne koncepcje zarządzania

3. 1. Czym jest metoda a technika organizatorska?

4. technika organizatorska?

5. METODA to: • Świadomy i uporządkowany sposób stosowany dla osiągnięcia określonego celu [Encyklopedia Larousse][1]. • Systematycznie i konsekwentnie stosowany sposób postępowania dla osiągnięcia określonego celu [Słownik języka polskiego][2]. • Sposób naukowego badania rzeczy i zjawisk i przedstawiania wyników tych badań [Słownik języka polskiego][3]. [1] A. Chauvet, Metody zarządzania, Poltext, Warszawa 1997. [2] Z. Mikołajczyk, Techniki organizatorskie w rozwiązywaniu problemów zarządzania, PWN, Warszawa 1995. [3] Ibid.

6. METODA to: • Systematyczny sposób postępowania, przy czym sposób oznacza umyślny tok jakiegoś działania, a więc skład i układ jego stadiów [T. Kotarbiński][4]. • Powtarzalny sposób działania zwiększający jego sprawność, sposób, który jest wyznaczany za pomocą spójnego zbioru reguł (dyrektyw) [S. Kamiński][5]. • Odpowiednią do stanu rzeczy najkrótszą drogę do celu działania, a dokładniej: świadomie i systematycznie stosowany, wzorcowy dobór i układ elementarnych czynności, który pozwala skuteczniej i ekonomiczniej (wydajniej i oszczędniej) uzyskać cel tego działania [T. Kotarbiński]. [4]Z. Matyniak, Metody organizowania procesów pracy, PWE, Warszawa 1996. [5]S. Kamiński, Nauka i metoda, KUL, Lublin 1998.

7. Technika to: • Części składowe metody (parts within a method) [Encyclopedia od Management] Metodyka to: • Poprawny metodologicznie zbiór dyrektyw, wskazujący sposoby działania, metody prowadzące do danego celu [T. Pszczołowski] Zasady(reguły) to: • zawierają ogólne wskazówki, wytyczne działań organizatorskich. Np. Zasada podziału pracy głosi, że jeśli jakąś pracę podzielimy na cząstki, z których każdą powierzymy do wykonania odrębnemu stanowisku (pracownikowi, komórce, maszynie itd.), to wydajność pracy wrośnie.

8. Metoda a Technika: Instrument – sposób, klasyfikacja , struktura danych, miernik, formuła opracowana na podstawie ogólnej zasady lub reguły. Narzędzie – implementacja instrumentu za pomocą środków materialnych.

9. Wyróżniamy w naukach organizacji i zarządzania: • metody analityczne (jak jest?) • metody diagnostyczne (jest dobrze czy źle?) • metody projektowe / ulepszające / prognostyczne (co należy robić?)

10. Istota i treśćanalityczno-diagnostycznej metodyki badania i doskonalenia organizacji i procesów pracy Z. Matyniak, Metody organizowania procesów pracy, PWE, Warszawa 1996.

11. 2. Przegląd klasycznych technik organizatorskich zarządzania

12. Grupy (rodziny) metod szczegółowych Z. Matyniak, Metody organizowania procesów pracy, PWE, Warszawa 1996.

13. Wybrane metodyOiZ: Metody badania pracy Metody funkcjonalne Metody zarządzania produkcją Japońskie metody zarządzania Współczesne metody zarządzania

14. Wybrane metodyOiZ: Metody badania pracy Metody funkcjonalne Metody zarządzania produkcją Japońskie metody zarządzania Współczesne metody zarządzania

15. Metody badania pracy Metody OiZ – przegląd: • Badanie metod pracy (jak najefektywniej realizować zadania?) • Mierzenie pracy (jak normować wykonywanie określonych zadań?) • Wartościowanie pracy (jak oceniać, wynagradzać wykonywaną pracę?)

16. Metody wartościowania pracy Metody OiZ – przegląd: CEL główny:opracowanie systemu wynagrodzeń (płace) Cele pomocnicze (D. Elizur): Dostarczanie podstawy dla obiektywnej, racjonalnej struktury płac, Korektę istniejących niesprawiedliwości przy ustalaniu indywidualnych poziomów płac, Stworzenie możliwości ustalenia kryteriów dla nowych lub zmieniających czynności – prac, Zredukowanie dotychczasowego niezadowolenia z istniejącego systemu płac dzięki wprowadzeniu procedur obiektywnego ich ustalania, Dostarczania informacji dla celów promocji pewnych rodzajów pracy lub grup zawodowych, Dostarczanie podstawowych informacji dla potrzeb ustalania i negocjacji w zakresie płac[1]. [1] Z. Mikołajczyk, Techniki organizatorskie w rozwiązywaniu problemów zarządzania, WN PWN, Warszawa 1995.

17. Metody wartościowania pracy Metody OiZ – przegląd: W ramach zarządzania zasobami ludzkimi wskazuje się na następujące funkcje wartościowania pracy (systemy wynagrodzeń): dochodową – źródło utrzymania pracownika i jego rodziny (inflacja), kosztową – wydatki na wynagrodzenia i inne świadczenia stanowią koszt dla firmy, motywacyjną – jest instrumentem kształtowania pożądanych postaw i zachowań, społeczną – czynnik determinujący kształtowanie się relacji interpersonalnych, organizacyjnych, grup nieformalnych itd.[1] [1] A. Pocztowski, Zarządzanie zasobami ludzkimi, Antykwa, Kraków 1998.

18. Metody wartościowania pracy Metody OiZ – przegląd: Czyja praca ma większą wartość? • Metoda sumaryczna: ocenia subiektywnie (ekspert, kierownik, przedsiębiorca) określone stanowisko pracy przy pomocy własnego doświadczenia i intuicji. • Metoda analityczna: ocenia obiektywnie wartość wykonywanej pracy poprzez zapoznanie się i opisem warunków wykonywanej pracy, ich punktowym wartościowaniu ze względu na cały szereg wybranych kryteriów oceny. • Metoda dynamiczna: Bierze pod uwagę nie tylko obiektywność wartość wykonywanej pracy na określonym stanowisku, ale również ocenia indywidualne predyspozycje, etos pracy, wykształcenie.

19. Metody wartościowania pracy Metody OiZ – przegląd: • 1. Metody sumaryczne: • 1.1. Metoda sumaryczno-porównawcza • 1.2. Metoda porównywania parami • 2. Metody analityczne: • 2.1. System Bedaux • 2.2. Metoda Stiegersa-Reeda • 2.3. Metoda szacunku ekspertów • 2.4. Metoda Hagnera i Wenga • 2.5. Metoda „Umewap-85P” • 3. Metody dynamiczne: • 3.1. Koncepcja szwajcarska Gerwiga (1947) • 3.2. Metody jugosłowiańskie (FOSOLD, PRADO)

20. Metoda Analityczna System BEDAUX (1916) Bedaux stał na stanowisku, że wynagrodzenie powinno zależeć wyłącznie od rodzaju pracy, a nie od wykształcenia czy innych osobistych walorów wykonawcy. Źródło: Z. Martyniak, Metodologia wartościowania pracy, Antykwa, Kraków 1998.

21. Metoda Analityczna System BEDAUX (1916) Dla poszczególnych kryteriów syntetycznych Ch. Bedaux przyporządkował następujące oceny punktowe: Kwalifikacje i umiejętności zawodowe: 88 pkt Odpowiedzialność i wymagania intelektualne: 43 pkt Psychofizyczne warunki pracy: 28 pkt Ryzyko zawodowe: 22 pkt Źródło: Z. Martyniak, Metodologia wartościowania pracy, Antykwa, Kraków 1998.

22. Metoda Analityczna System BEDAUX (1916) W przedziale od 100 pkt do 271 pkt system składał się z: 10 grup zaszeregowań – czyli 17 pkt każda grupa Punktem odniesienia do prowadzonej oceny poszczególnej pracyBedaux przyjął: 100 pkt – praca prosta o najniższym stopniu trudności Górna granica oceny wynosiła: 271 pkt – praca najbardziej złożona Źródło: Z. Martyniak, Metodologia wartościowania pracy, Antykwa, Kraków 1998.

23. Metoda Analityczna System BEDAUX (1916) Źródło: Z. Martyniak, Metodologia wartościowania pracy, Antykwa, Kraków 1998.

24. Wybrane metodyOiZ: Metody badania pracy Metody funkcjonalne Metody zarządzania produkcją Japońskie metody zarządzania Współczesne metody zarządzania

25. Metody funkcjonalne Metody OiZ – przegląd: • Analiza wartości systemu • Metoda ABC/XYZ

26. Metoda analizy wartości Metody OiZ – przegląd: U podstaw analizy wartości leży pojęcie SYSTEMU! System jest to kompleks elementów wzajemnie powiązanych ze względu na spełniane funkcje. Każdy system jest podsystemem jakiejś większej całości i zarazem stanowi nadsystem dla systemów niższego rzędu. Znajduje się więc w stałej interakcji z systemami równorzędnymi i nadrzędnymi, które stanowią jego środowisko zewnętrzne. Każdy system jest tworzony w celu zaspokojenia określonych potrzeb środowiska zewnętrznego przez spełnianie funkcji wynikających z tych potrzeb Z. Martyniak, Organizacja i zarządzanie. 15 efektywnych metod, ANTYKWA, Kraków-Kluczbork 1997.

27. Metoda analizy wartości Metody OiZ – przegląd: Podstawową przesłanką (tezą) metody analizy wartości jest poszukiwanie produktu, usługi o najwyższej jakościspełnienia potrzeb (FUNKCJI) przy minimalnych kosztach

28. Metoda analizy wartości Metody OiZ – przegląd: Wartość systemu (organizacji) wyznaczamy poprzez zestawienie stopnia spełnienia poszczególnych funkcji (dysharmonia organizacyjna) do kosztów całkowitych . Możemy tą zależność definicyjną przedstawić w sposób następujący: Ws = f / k gdzie: Ws - wartość badanego systemu, f - stopień spełnienia funkcji (dysharmonia) k - koszt spełnienia funkcji

29. Metoda analizy wartości Metody OiZ – przegląd: Poprzez wyznaczenie oczekiwanych potrzeb środowiskazewnętrznego i wewnętrznego i porównanie ich ze spełnianymi lub nie przez daną firmę funkcjami, możemy określić stopień tzw. dysharmonii organizacyjnej, zarówno wewnętrznej jak i zewnętrznej.

30. Metoda analizy wartości Metody OiZ – przegląd: CELEM analizy wartości jest likwidacja dostrzeżonej DYSHARMONII funkcji i potrzeb.

31. Metoda analizy wartości Metody OiZ – przegląd: Koszt realizowanych funkcji określamy jako koszt łączny, kosztów wewnętrznych przedsiębiorstwa jak i kosztów zewnętrznych (społecznych) Ws = f / k

32. Metoda analizy wartości Metody OiZ – przegląd: Ws = f / k Wartość wdrożenia systemu ERP jest równa: stopień spełnienia funkcji do kosztów wdrożenia i utrzymania

33. Analiza wartości Metodologia pracy

34. Metoda analizy wartości

35. Metodyka - analiza wartości Wykonaj schemat organizacyjny firmy Sporządź drzewo funkcji realizowanych (Funkcje główne, uzupełniające) Sporządź drzewo funkcji wymaganych (Funkcje główne, uzupełniające) Dokonaj oceny dysharmonii funkcji Dokonaj oceny stopnia spełnienia poszczególnych funkcji Oblicz wartość systemu w oparciu o wzór: Ws=F/k Przedstaw DIAGNOZĘ analizowanego systemu Przedstaw PROJEKT zmian Oblicz nową wartość systemu i porównaj ją do wartości obecnej Przedstaw zrealizowane badania w formie RAPORTU.

36. Pytania?

37. ANALIZA WARTOŚCI praca projektowa

38. Metody funkcjonalne Metody OiZ – przegląd: • Analiza wartości systemu • Metoda ABC/XYZ

39. Metod ABC Metody OiZ – przegląd: Genezę metody ABC możemy odnaleźć w badaniach statystycznych prowadzonych przez Vilfredo Pareto (1848-1923), które dotyczyły zagadnienia osób posiadających dochody równe lub wyższe od przyjętych w szeregu wielkości. V. Pareto w oparciu o przeprowadzone badania przedstawił tezę, która wskazywała na następującą zależność: 20% populacji danego kraju dysponuje 80% jego dochodami.

40. Metod ABC Metody OiZ – przegląd: 20% produktów firmy daje jej 80% zysków 20% klientów przynosi 80% wartości sprzedaży 20% kryminalistów popełnia 80% przestępstw 20% kierowców powoduje 80% wypadków 20% powierzchni dywanu przypada na 80% jego zużycia 20% ubrań nosimy przez 80% czasu 20% naszej pracy daje 80% efektów 20% naszego życia daje nam 80% szczęścia R. Koch, Zasada 80/20, Medium, Warszawa 1998.

41. Metod ABC Metody OiZ – przegląd: 20% wyrobów danej produkcji przedsiębiorstwa tworzy 80% ogólnej jej wartości 20% maszyn i urządzeń stanowi 80% wartości majątku trwałego 20% operacji produkcyjnych warunkuje 80% kosztów wytwarzania w urzędzie administracji państwowej 20% formularzy stanowi 80% łącznego zużycia druków R. Koch, Zasada 80/20, Medium, Warszawa 1998.

42. Metod ABC Metody OiZ – przegląd: Szukać dróg na skróty, zamiast przebiegać całą trasę. Możliwie najmniejszym wysiłkiem sprawować kontrolę nad całością. Zabiegać o doskonałość w nielicznych obszarach, zamiast o dobre wyniki w wielu. W codziennym życiu zlecać innym jak najwięcej zadań. Robić wyłącznie to, co robimy najlepiej i co sprawia nam największą radość. W odniesieniu do każdej ważnej sfery życia ustalać, które 20 procent wysiłków może doprowadzić do 80 procent efektów. Pracować mniej i nie podejmować próby wykorzystania każdej pojawiającej się szansy. R. Koch, Zasada 80/20, Medium, Warszawa 1998.

43. Metod ABC Metody OiZ – przegląd: Wyznaczanie stref ABC ?

44. Metod ABC Metody OiZ – przegląd: Strefy A, B i C możemy wyznaczyć za pomocą: • metody analitycznej – zasada 20/80 • graficznej – krzywa Paret, wykres słupkowy • mieszanej

45. Metod ABC Metody OiZ – przegląd: Zasadę 20/80 możemy zastosować w analizie struktury danej zbiorowości poprzez podział na 3 strefy strategiczne

46. A B C Metod ABC Metody OiZ – przegląd: Analizując rozkład wartości skumulowanych zauważono zależność określaną prawem 20-80, zaś ich wykres przyjął postać krzywej Pareto.

47. A B C Metod ABC Metody OiZ – przegląd:

48. Strefa A Obszar o najbardziej strategicznym znaczeniu. Obejmuje on +/- 20% podmiotów całej zbiorowości, aczkolwiek generuje +/- 80% wszystkich efektów. Maksymalizuj swoje relacje z podmiotami ze strefy A! Niebezpieczeństwo promowania 20% liderów jest takie, że utrata kilku podmiotów (elementów) zmienia całkowitą strukturę całej zbiorowości. Strefa B Obszar o umiarkowanym znaczeniu strategicznym. Utrata kilku podmiotów nie generuje istotnych zmian w strukturze całej zbiorowości. Mogą jednak te firmy stanowić rdzeń prowadzonej działalności. Strefa C Obszar o znikomym strategicznym znaczeniu. Minimalizuj swoje relacje z podmiotami ze strefy C! Metod ABC Metody OiZ – przegląd: Znaczenie strategiczne poszczególnych stref możemy zinterpretować następująco:

49. Metod ABC Metody OiZ – przegląd: SAP R/3

50. Metod ABC Metody OiZ – przegląd: SAP R/3