1 / 26

Leksioni 1

Leksioni 1. ANATOMIA PATOLOGJIKE. TË DHËNA TË PËRGJITHSHME.

aquene
Download Presentation

Leksioni 1

An Image/Link below is provided (as is) to download presentation Download Policy: Content on the Website is provided to you AS IS for your information and personal use and may not be sold / licensed / shared on other websites without getting consent from its author. Content is provided to you AS IS for your information and personal use only. Download presentation by click this link. While downloading, if for some reason you are not able to download a presentation, the publisher may have deleted the file from their server. During download, if you can't get a presentation, the file might be deleted by the publisher.

E N D

Presentation Transcript


  1. Leksioni 1 ANATOMIA PATOLOGJIKE Tefta Rota

  2. TË DHËNA TË PËRGJITHSHME • Patologjiaështënjëraprejdisiplinavethemeloretëmjekësisiëqë ka përsubjektstudimin e sëmundjevedhevuajtjevetëtrupittënjeriut. Sëmundjetmundtëpërkufizohensishmangie e çfarëdoshmenganormastrukturoredhefunksionale e njëorganiapotëdisaprejtyre. Përkëtëarsyeështë e rëndësishmeqëtëmerrennjohuritë e duhurapërkëtëdisiplinë. Tefta Rota

  3. TË DHËNA TË PËRGJITHSHME Dëmtimetapolezionetpatologjikemundtëpërkufizohensiprishjetëelemtëvestrukturortëorganizmittënjeriutgjatësëmundjeve. Atomundtëpërqëndrohenvetëmnënjë organ, nënjëqelizë, nënjëstrukturësubqelizoreaponënjëmolekulëtëveçantëashtusiçmundtëjenëtëpërhapuranëgjithëorganizmin e njeriut. Tefta Rota

  4. TË DHËNA TË PËRGJITHSHME Studimet e dëmtimevemorfologjikënukkufizohenvetëmnëpërshkrimin e tyre. Atokanëpërqëllimqëtëvendosindiagnozën, tëkërkojnëshkaqetetiologjikedhet’ilidhinato me mekanizmat e veprimevepatogjenetike, tëndjekinfazatevolutivetëzhvillimittëpatologjisë, tëparashikojnëpërfundimindhetëndihmojnënëpërcaktimin e prognozëssësëmundjessidhetëjapintëdhënatëdobishmepërtëzgjedhurmjekimin e përshtattshëm. Tefta Rota

  5. TË DHËNA TË PËRGJITHSHME • Dëmtimetstrukturoreshoqërohemedhe me ndryshimefunksionaleqëjanëshumëtëndryshmenëvarësitëlokalizimit, tëkarakteritdhetështrirjessëdëmtimeve. Janëpikërishtkëtondryshimefunksionaleqëqëndrojnënëbazëtëshenjavekliniketësëmundjeve. • Është e qartë se ndërmjetstrukturësdhefunksionit ka njëlidhjetëngushtë, prejnga del fare qartë se sinëshëndetashtuedhenësëmundje, njëstrukturë e caktuaripërketnjëfunksionitëcaktuar. Kështusëmundjanukparaqetvetëmnjëmorfologjitëndryshuarporedhenjëfiziologjitëçrregulluar. Tefta Rota

  6. Etiologjia Etiologjiaështëshkencaqëstudionfaktorëtapoagjentëtdëmtuestëcilët duke vepruarnëorganizën, nëmënyrëtëdrejtëpërdrejtëapotëtërthortë, shkaktojnësëmundjen. Faktorëtetiologjikëndahennë: • Eksogjenë • Endogjenë Nëfaktorëteksogjenëbëjnëpjesë: • Faktorëtkimikë • Faktorëttraumatikë • Faktorëttermikë • Faktorëtbiologjikë Tefta Rota

  7. Etiologjia Nëfaktorëtendogjenëbëjnëpjesë: • Tiparetindividuale • Tiparetgjenetike • Tiparetjogjenetike Tefta Rota

  8. Patogjeneza Studionmënyrat se siveprojnëfaktorëtetiologjikpërtëshkaktuarsëmundjen. E rëndësishmeështëtëtheksohet se ndërsanumriifaktorëveetiologjikdheisëmundjevekonkreteështëjashtëzakonishtimadh, aiimekanizmavepatogjenetikëpërkundraziështëikufizuar. Kjoështëarsyejapërsenëmjaftpatologji, studimetjanëpërqëndruarkryesishtnëpatogjenezën e tyre, madjeatyështëgjeturedhekyçiisuksesittëndërhyrjeveterapeutike. Tefta Rota

  9. Zhvillimiisëmundjeve Zhvillimiisëmundjevekalonnëpërnjërrugëtëcaktuar e cilapavarësishtngaveçoritëqë ka njësëmundje e veçantëaponjëgrupsëmundjeshtëndryshme, ka tëpërbashkëtecurinënëpërdisafazatënjëpasnjëshme. Ndër to dallohet: • Fazapreklinike– kurendenukjanëshfaqurshënjate sëmundjes, • Fazasubklinike– kur ka shfaqjeminimaledhejotëqartatëshënjavetësëmundjes, • Faza e zhvillimittëplotëtësëmundjes– nëtëcilënrealizohettabloja e plotëklinikedhemorfologjike e saj. • Faza e përfundimittësëmundjes– që ka tëbëjë me finalizimin e proçesitpatologjik. Tefta Rota

  10. Zhvillimiisëmundjeve • Ku flasimpërzhvillimin e sëmundjessjellimndër mend se disaprejtyrefillojnëshpejt, me shenjakliniketëspikaturadhepërfundojnëpërnjëkohëtëshkurtër, brendadisajavëveosepakmuajve. Këtoquhensëmundjeakute. • Përkundrazika rastetëtjerakursëmundjafillonngadalë, pa shenjakliniketëdukshme, madjeshpeshherësi e padallueshmedhezgjatshumëmuaj e madje me vite. Këtoquhensëmundjekronike. Tefta Rota

  11. Zhvillimiisëmundjeve Nëprocesin e zhvillimittësëmundjevemundtëkrijohenndërlikimeapokomplikacioneqë e rrezikojnëshumëjetëndheshëndetin e tësëmurit. Zhvillimiindërlikimevekushtëzohetngaveprimetëpafavorshmetëfaktorëvelokalëosetëpërgjithshëm, prandajparashikimiizhvillimittëmundshëmtëndonjëkomplikacionidhemarrja e masavepërparandaliminapopërkapjene hershmedhemjekimin e shpejtëdhekorekttëtyreshtonshansetpërnjëmjekimtësuksesshëmtëtësëmurit. Tefta Rota

  12. Historikuipatologjisë Historikuianatomisëpatologjikeështëilashtësadhevetëmjekësia. Megjitahtënëmënyrëtëpërmbledhuraimundtëndahetnë tri fazakryesore. a. Faza e studimevemakroskopike Kjopërkon me periudhën e historisëkurendenukishtezbuluarmikroskopi. E vetmjamundësi e studimitmorfologjikishtevrojtimi me sydhepërshkrimi me shumëkujdesindryshimeve. Tefta Rota

  13. Historikuipatologjisë b. Faza e studimevemikroskopike Lidhet me zbulimindhepërsosjenprogresivetëmikroskopittëzakonshëmapooptik. Këtuvlentëtheksojmëkontributin e madhtëshkencëtarittëfamshëmgjerman Rudolf Virchow. Kyështëthemeluesiipatologjisëqelizore. Studimetmikroskopikeqëndrojnëedhe sot nëbazëtëpunëssëpërditshmetëpatologjisë. Tefta Rota

  14. Historikuipatologjisë c. Faza e studimeveultramikroskopike Kjo u mundësuangazbulimidhepërsosja e mikroskopitelektronik. Me këtë u bë e mundurqëstudimetmorfologjiketëthellohenmëtej duke kaluarnganjënivelqelizornëatësubqelizor. Prandajthemi se kemitëbëjmë me njëpatologjisubqelizoreapoultrastrukturore. NëShqipërishërbimiitraumatologjisëpatologjike ka filluarnëvitin 1954. Tefta Rota

  15. Metodat e punës Anatomiapatologjikenukështëvetëmnjëdisiplinëteorikeporedhenjëspecialitetshumëirëndësishëmipraktikësmjekësore, kryesishtspitalore. Nëtëtërakëtofunksionemetodatkryesoreqëzbatonanatomiapatologjikejanë: Tefta Rota

  16. Biopsia • Kjokonsistonnëmarrjen e njëosedisafragmenteveindorengaorganizmiitësëmuritdhe me këtomaterialepërgatitenpreparatethistopatologjikeme anën e tëcilave do tëvendosetdiagnozabioptike. • Vlera e biopsisëështëshumë e rëndësishmepasiajoështënjëekzaminisigurtësidomospërpatologjitëmalinje. Marrja e materialitbioptikbëhetnëmënyradherrethanatëndryshme e nëvarësitëkësajkemidisallojebiopsie: Tefta Rota

  17. Biopsia • Biopsia per exereses – Kjokryhetkurheqimnjë fragment indor me qëllimin e vetëmpërbiopsi. Kjokryhetnëkëtoraste: kurduamtëheqimnjënishan, njëgjendërlimfatike, njëplagëqënukpombylletaponjëmasëtumorale. Tefta Rota

  18. Biopsia • Biopsiaoperatore – Kjokryhet me ndërhyrjekirurgjikale. Njëpërgjigje e tillë ka rëndësitëjashtëzaknshmepërtëvërtetuarkarakterin e patologjisëpërtëcilënështëoperuarisëmurisidhepërecurinëpostoperatore. • Këtuvlentëtheksojmëdhebiopsinë intra-operatoreoseextempora. Me këtëkuptojmëkryerjen e biopsisënëkohënqëisëmuriështënësallën e operacionit. Tefta Rota

  19. Biopsia • Endobiopsia – kjorealizohet me ekzaminimetendoskopike. Nëmënyrëtëtillëmundtëmerretbiopsiabronkiale, gastrike, rekto-sigmoidale, laringeale, endometriale, dheendovezikale. Nëkëtëproçedurëmaterialiqëmerretështënësasitëvogla, prandajkëshillohetqëtëmerretmaterial nëdisavendetëlezionit. Tefta Rota

  20. Biopsia • Punksionbiopsia – Kjoaplikohetnëorganetparenkimatozesihepar, nëveshkë, nëmushkëri, nëmasat e ndryshmetumorale, nëgjendratendokrinesidhenëpalcën e kockave. Kjorealizohetnëpërmjetçpimeveme gjilpëratëveçanta. Tefta Rota

  21. Biopsia • Citodiagnostika – ështënjëformë e veçantë e ekzaminimevemikroskopikeqëkonsistonnëekzaminimin e qelizavetëndryshmeqëgjendennësekrecionetapolëngjet e organizmit. Kyekzaminim ka disapërparësinëkrahasim me biopsinë, sepseevidentondisadetajecitologjikepor ka mangësinëpërcatimin e raportevendërqelizore. Prandajkryerjaparalele e tëdyjave ka shumevlerë. Tefta Rota

  22. Autopsia • Nekropsia (autopsia) – kjoështëmetodamë e vjetër e autopsisëpatologjike. Ajokonsistonnëhapjen e kufomësdhepërshkrimin e dëmtimevemakroskopikeqëvihen re nëorganet e ndryshmetëorganizmit. Po ashtumerrenedhefragmentengaorganetpërdiagnozënmikroskopike. Duke iballafaquartëdhënatmakrodhemikroskopikehartohetdiagnozaanatomo- patologjike. Kjoidërgohetklinikëskuështëtrajtuarisëmuridheshikohetnësediagnozaklinikeështë e njëtë me diagnozënanatomo- patologjike. Tefta Rota

  23. Autopsia Autopsia ka vlerë: • Mësimore – Mjekuklinicistqë ka mjekuartësëmurinverifikondiagnozën e vendosur. • Statistikore– Përtëgrumbulluartëdhënat e nevojshmepërshkaqet e mortalitetit. • Mjeko- ligjore– Përtësqaruarshkaqetdherrethanat e vdekjevetëpapritura, tëatyre me dhunëapotëdyshimta. • Kërkimore- përtëfurnizuar me materialetëbollshmemorfologjiketëcilatanalizohendheinterpretohenshkencërisht. • Terapeutike– Përtësiguruarorganeoseinde, nëbazëtëligjevetëveçanta, qëmundtëpërdorensitransplante. Tefta Rota

  24. Fiksimiimaterialitindor • Meterialetindoreqëmerrenngaorganizmiinjeriutaponëkufomafutennënjëtretësirë e cila ka aftësitaruajëstrukturënindoreashtusiçështënëmomentin e marrjes. Si fiksuespërdoretformalina. E hollojmënënjëraport 1 me 9 ngaicilisigurohetnjëtretësirë 4% iformalinës. Ky material mbahetnëformalinëpër 24 orë. Tefta Rota

  25. Fiksimiimaterialitindor • Materialetqë do tëvrojtohennëmikroskop do priten me pjesëtëholla (5 derinë 10 mikron) me njëaparatqëquhetmikrotone. Përtuekzaminuarnëmikroskopprerjethistopatologjikeduhenngjyrosur. Si lëndëngjyruesepërdorethematoksilinadheeozina. Hematoksilinangjyros me blubërthamën e qelizavekurseeozimangjyros me rozecitoplazmënqelizore. Tefta Rota

  26. Literatura • ShyqyriSubashi, EduartHaxhihyseni “Patologjia 1” (f. 13-33) Tefta Rota

More Related