Sistemet Politike Krahasuese SHTETI KOMB

1. Sistemet Politike KrahasueseSHTETI KOMB KOLEGJI UNIVERSITAR VICTORY, PRISHTINË. MR. GËZIM SELACI

2. Përkufizim Weber (Ekonomia dhe Shoqëria): • Rend administrativ dhe ligjor që i nënshtrohet ndryshimeve nga legjislacioni. • Ky rend/sistem ka autoritet jo vetëm mbi shtetasit (qytetarët), por në përgjithësi mbi të gjithë që veprojnë dhe jetojnë në territorin e juridiksionit të tij. • Pra, organizatë detyruese me territor të caktuar. • Përdorimi i forcës konsiderohet legjitime vetëm nëse lejohet apo autorizohet nga ai.

3. Karakteristikat (1) • Monopoli i përdorimit legjitim të dhunës • TerritorialitetiJo vetëm të ushtrojë dhunën në të, por ta pretendojë të veten, të jetë i aftë dhe i gatshëm të mbrojë atë, të kontrollojë kufijtë, të konfrontojë tentimet nga shtetet e tjera për të cenuar integritetin territorial, dhe të ndalojë përdorimin jo të ligjshëm të resurseve në të.(me dhunë të organizuar). • SovranitetiTë marrë shumicën e vendimeve vetë, të mos njohë pushtet më të lartë.

4. Karakteristikat (2) • Populli/kombiShtetet sundojnë popujt, drejtojnë dhe kërkojnë prej tyre bindje, bëjnë politika detyruese ndaj popujve. • Ligji • Organizimi i centralizuar • Ndarja e pushteteve • ShumësiaMjedisi politik përbëhet nga shumësi shtetesh, që supozohet se janë të barabarta në parim. Por, meqenëse nuk ka autoritet mbi shtetet, ato konsiderojnë njëra tjetrën kërcënim për sigurinë e tyre, prandaj lidhin aleanca.

5. Ushtrim: kufizimi i pushtetit dhe dhunës • Si të kufizohet, rregullohet pushteti dhe ushtrimi legjitim i dhunës nga ana e shtetit: - parimi se ligji është mbi të gjithë dhe të gjithë janë të barabartë para ligjit, - bërja e normave dhe ligjeve është e kufizuar (të drejtat fundamentale),- normat përkitazi me kompetencat e organeve politike (ndarja e pushteteve, federalizmi),- normat përkitazi me sferën publike (liria e shprehjes, e organizimit),(Heinrich Popitz, 1992, Phanomene der Macht)

6. Ushtrim: shteti dhe shoqëria • Shteti dhe shoqëria, dallimi: • Shteti: praktika dhe masa institucionale, fushë e veprimtarive politike (legjislacioni, juridiksioni, policia, veprimi ushtarak, politika publike). • Shoqëria: veprimtari shoqërore të cilat rganet e shtetit nuk i kontrollojnë as i promovojnë, ngase nuk konsiderohen veprimtari/fushë politike.

7. Ushtrim: sfera publike (1) • Cila është lidhja në mes shtetit dhe shoqërisë dhe si bëhet ajo? • Sfera publike • Balancon dhe plotëson shkallën në të cilën shteti monitoron dhe ndihmon proceset e shoqërisë civile.

8. Ushtrim: sfera publike (2) • Subjektet aktive në të (1) vëzhgojnë veprimtaritë e shtetit, pastaj (2) komunikojnë mes vete mbi ato, i kritikojnë, që në fund (3) të sjellin hyrje (input) tek ato veprimtari. (natyrisht kjo nënkupton lirinë e fjalës, të shtypit, mbledhjes dhe organizimit, si dhe (2) që një pjesë e organeve të veprimtarive të shtetit të bëhet NË PUBLIK që të jenë të hapur ndaj debatit dhe kritikës, sidomos institucionet e qeverisjes përfaqësuese.)

9. Menaxhimi i konfliktit në shoqëri • Ndarjet në mesin e shoqërisë • Sfera publike krijon opinione të kundërta mbi çështje politike dhe ndikojnë te organet ligjvënëse dhe ekzekutive. Dy mënyra për të menaxhuar këtë: • Qytetaria: të gjithë qytetarët janë të barabartë para ligjit, dhe • Kombësia: të krijojë një ndjenjë solidariteti e bazuar në përkatësi kombëtare.