KONULARINA GÖRE ŞİİR TÜRLERİ

1. KONULARINA GÖRE ŞİİR TÜRLERİ Şiir , yalnız kendisine özgü bir söyleyiş ve kendi şartlarında bir iletişim aracıdır. Şiirinkendine özgü bir sesi ve yapısı vardır.Şiirde insana özgücoşku, heyecan ve duygusallık kendi dilini ve söyleyişini bulur. Şiirde lirik,epik,dramatik, satirik (mizahi) ve pastoral gibi anlatım türleri kullanılır. Lirik anlatım şiirin ayırıcı özelliklerinden biridir. Çünkü şiir, insanın kendisini coşku ve heyecanla ifade etmesi üzerine kurulmuştur.

2. 1.Lirik Şiir: Toplumun hemen her kesimini ilgilendiren sevinç veya acı gibi ortak duyguların veya aşk, ayrılık, özlem gibi bireysel duyguların coşkulu bir tarzda işlendiği şiirlere lirik şiir  denir. Eski Yunan edebiyatında bu tarz şiirler lir denen bir sazla söylendiği için böyle adlandırılmıştır. Bizim edebiyatımızda halk âşıklarının (veya halk şairlerinin) söylediği şiirlerin çoğu liriktir. Sakın bir söz söyleme, yüzüme bakma sakın  Sesini duyan olur, sana göz koyan olur  Düşmanımdır seni kim bulursa cana yakın  Annen bile okşasa benim bağrım kan olur

3. 2. Epik Şiir ( Kahramanlık Şiirleri) : Bir milletin hayatında önemli izler bırakan (büyük göçler, savaşlar, doğal afetler vb. gibi) olaylarla, yiğitlik, kahramanlık, mertlik, yurt sevgisi gibi konuların destan havası içinde işlendiği şiirlere kahramanlık şiirleri (epik şiir) denir. Bizdik o hücumun bütün aşkıyla kanatlı  Bizdik o sabah ilk atılan safta yüz atlı  Uçtuk Mohaç ufkunda görünmek hevesiyle  Canlandı o meşhur ova at kişnemesiyle

4. 3. Didaktik Şiir (Öğretici Şiirler): Bilim, sanat, felsefe, din, ahlâk gibi alanların kurallarını, temel ilkeleri öğretmek ve öğüt vermek amacıyla yazılan şiirlere öğretici şiir (didaktik şiir) denir. • Ayinesi iştir kişinin lafa bakılmaz  Şahsın görünür rutbe – i aklı eserinde

5. ARI SOKAR • Camda kocaman bir arı, Biz sokarız iplik hazır… • Halka halka ,siyah sarı Hepsi hazır, haydi! Aman, • Kamburunu çıkararak Anne yetiş!-Ne var? -Hayvan • Tamburunu da çalarak Soktu beni! –İşte buldun • Dolaşıyor dolaşıyor… Aradığını ,oh olsun! • -Şuna bir iplik takmalı Al dersini, otur şimdi, • Nasıl vızlıyor bakmalı. Sana demedim mi idi: • -Yavrum sakın, arı sokar “Yavru sakın arı sokar, • İğnesinden zehir akar. İğnesinden zehir akar. • Acısına dayanılmaz… Kim söz anlar hem biz kurnaz. Değil miyiz? O sokmadan Damla zehiri akmadan Tevfik FİKRET

6. 4. Dramatik Şiir: Heyecan veya üzüntü veren konuların tiyatro (dram, trajedi, komedi) tarzında işlendiği şiirlere dramatik şiir denir. • CANAVAR tiyatrosundan • ÖMER-Eğer sen istiyorsan bu şerefi bu şanı • Sana geçsin Ömer’in Memişzade ünvanı • Yalnız saadetinden bana da bir hisse ayır • AHMET-Yediğiniz her lokma bir fakir ahı taşır • Sizden uzaklaşanlar Allah’a yakınlaşır.

7. 5. Pastoral Şiir: Tabiat güzelliklerini, çoban ve kır hayatını işleyen şiirlere pastoral şiir denir. Bunlar içinde doğrudan doğruya kır hayatının güzelliğini işleyen kısa şiirler idil; birkaç çobanın kır hayatı, aşk vb. konular üzerinde karşılıklı konuşmaları tarzında yazılanlara eglog denir. (Eglog Türk edebiyatında hemen hemen hiç kullanılmamıştır.) • Hülyana karışmasın ne şehir ne de çarşı •  Yamaçlarda her akşam batan güneşe karşı •  Uçan kuşları düşün, geçen kervanları an •  Madem ki kara bahtın adını koydu çoban

8. 6.Satirik Şiir: Eleştirici bir anlatımı olan şiirlerdir. Bir kişi, olay, durum, iğneleyici sözlerle, alaylı ifadelerle eleştirilir. Bunlarda didaktik özellikler de görüldüğünden, didaktik şiir içinde de incelenebilir. Ancak açık bir eleştiri olduğundan ayrı bir sınıfa alınması daha doğru olur. Bu tür şiirlere Divan edebiyatında hiciv, Halk edebiyatında taşlama, yeni edebiyatımızda ise yergi verilir. Elin kapısında karavaş olanBurunu sümüklü gözü yaş olanBayramdan bayrama bir tıraş olanBerbere gelir de dükkân beğenmez