Prof. Dr. Serdar ÖZKAN İzmir Ekonomi Üniversitesi İşletme Bölüm Başkanı 20 OCAK 2012 MANİSA SMMMO

1. KOBİ TFRS ve TTK FARKINDALIK SEMİNERİ Prof. Dr. Serdar ÖZKAN İzmir Ekonomi Üniversitesi İşletme Bölüm Başkanı 20 OCAK 2012 MANİSA SMMMO

2. Skandallar – Krizler – Dersler 2000’lerin başından bu yana; • ABD, Enron, Sarbanes Oxley Yasası • AB, Parmalat, AB Yönergeleri • Türkiye, İmar Bankası, (SPK - BDDK düzenlemeleri) • Global finansal kriz Dersler; • Yasal boşluklar ya da uygulama sorunları. • İş görme - meslek etiği. • Küresel önlem alma zorunluluğu. • KOBİ’lerin finansmanı probleminin çözülmesi. • Her alanda (kamu ve özel sektör) şeffaflık, hesap verebilirlik ve sürdürülebilirlik.

3. Finansal İstikrar Kurulu • Üyeler; OECD, Dünya Bankası, Merkez Bankaları, IOSCO, IMF, Basel Komitesi, IASC, IFAC, ... Finansal istikrar için gerekli olan 12 temel standart • Muhasebe, denetim, kurumsal yönetim, sigorta, bankacılık gözetim, sermaye piyasaları düzenlemeleri, terörün finansmanının önlenmesi, devletin para ve maliye politikalarında şeffaflık,…

4. Türkiye’deki Uyum Çabaları • Bankacılık kanunu, borçlar kanunu, AB uyum yasaları, SPK ve BDDK düzenlemeleri, enerji, haksız rekabet, vergi kanunlarında düzenlemeler, mali müşavirlik kanununda düzenlemeler, yeni kurumlar (örn:TMSK), vb ve nihayet yeni TTK (1956’dan sonra..)

5. Küresel Rekabet İndeksi’nde G-20 Ülkesi Türkiye (2010-2011 - 139 ülke) • Halkın politikacılara güveni 81 • Rüşvet ve usulsüz ödemeler 76 • Şirketlerin etik davranışı 79 • Denetim ve finansal raporlama standartlarının gücü 87 • Şirket yönetim kurullarının uzmanlığı 105 • Küçük yatırımcının haklarının korunması 97 • Vergilendirmenin piyasa etkinliğine etkisi 118 • Toplam vergi oranı 81 • Profesyonel yöneticilere güven 81 • Çalışan – işveren ilişkilerinde işbirliği 119 • Krediye ulaşma kolaylığı77 • Bankaların gücü 36 • Sermaye piyasası düzenlemeleri 46

6. Yeni TTK’nın Temel Bileşenleri

7. Yeni TTK’nın Temel Bileşenleri • Şeffaflık Şirketle ilgili olarak ticari sırlar dışında kalan tüm bilgilerin zamanında, doğru, anlaşılabilir, kapsamlı ve kolayca analiz edilebilir bir biçimde sunulmasını ifade eder. • Sürdürülebilirlik Ekonomik beklentilere çevresel ve sosyal bir duyarlılıkla denge içinde bakılmasıdır. Bir diğer deyişle şirketlerin sosyal ve çevresel sorumluluklarının da olması ve tüm iş süreçleri ve karar alma mekanizmalarına bunları dahil etmesidir. • Hesap Verebilirlik Bir kurumdaki görevlilerin yetki ve sorumluluklarına ilişkin olarak ilgili kişilere karşı cevap verebilir olmaları, bunlara yönelik eleştiri ve talepleri dikkate alarak bu yönde hareket etmeleri ve bir başarısızlık, yetersizlik ya da usulsüzlük durumunda sorumluluğu üzerlerine almaları gerekliliğidir.

8. Modern İşletme Kültüründe Temel Bileşenler • İç Kontrol • Risk Yönetimi • Kurumsal Yönetim • İç Denetim • Finansal Raporlama • Bağımsız Dış Denetim

9. Defter tutma, finansal tablo kalemlerine ilişkin değerleme hükümleri, defterleri saklama yükümlülükleri Uygulanacak muhasebe standartları Kamu Gözetimi (Denetçiler, Denetim Kalitesi, Standartlar, vb.) TTK’da Yeni Muhasebe Düzeni

10. Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartları - TFRS • İlgili uluslararası standartlar TMSK tarafından Türkçe’ye çevrilmiş ve resmi gazetede yayınlanmışlardır.. • Halihazırda 122 ülkede değişik düzeylerde uygulamaya girmişlerdir. • ABD bu standartları 2014’te uygulamaya başlayacaktır. • SPK’ya tabi şirketler 2005 yılından bu yana zorunlu olarak uygulamaktadırlar. • Vergi kanunlarından bağımsızdırlar. • Finansal tabloların hazırlanma sorumluluğu şirket yönetimlerindedir.

11. Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartları’nın Temel Özellikleri • Standartlar kapsamında; bilanço, gelir tablosu, nakit akış tablosu ve özkaynak değişim tablosu ile dipnotlardan oluşan bir set hazırlanmak durumundadır. • Grup şirketleri için konsolide tablo hazırlama yükümlülüğü vardır. • Anglo-sakson iş kültürü esas alınmıştır. • Temel hedef şirket sahiplerinin (ortaklar, yatırımcılar) bilgi ihtiyacını karşılamaktır. • Dürüst resim ilkesini esas alırlar. • İlke bazlı standartlardır. Tahmin, yorum ve mesleki yargıya açıktırlar. • Bağımsız denetimden geçmeleri zorunludur.

12. TMS/TFRS Tam Set - KOBİ TFRS • Türkiye Muhasebe Standartları, • Türkiye Finansal Raporlama Standartları (TMS/TFRS) ve yorumları ile, • Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler Türkiye  Finansal Raporlama Standardı’ndan (KOBİ/TFRS) oluşur.

13. Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartlarının Beklenen Faydaları • Yatırımcılar için daha fazla karşılaştırılabilir finansal bilgi sağlama, • Yatırımcılarda daha yatırım yapma isteği sağlama, • Sermaye maliyetini düşürme (kolay ve ucuz borçlanma veya sermaye bulma). • Kaynak dağılımını daha etkin kılma ve • Ekonomik büyümeyi arttırma.

14. Tam Set TMS/TFRS ve Yorumlarını Uygulayacak Olanlar • KOBİ olma ölçütlerinin üzerindeki sermaye şirketleri büyük sermaye şirketi sayılırlar ve bu şirketler ile konsolidasyon kapsamına giren iştirakleri ve bağlı ortaklıkları • SPK’ya tabi işletmeler, • Bankalar ile bağlı ortaklıkları, • Sigorta, reasürans, emeklilik şirketleri, ile • KOBİ olsalar dahi halka açık veya halka açılma aşamasında bulunan sermaye şirketleri. • KOBİ olup gönüllü olarak TMS/TFRS ve Yorumlarını uygulamayı tercih edenler.

15. 1/1/2013’te İlk Uygulama Ne Anlama Gelir ? • 1/1/2012 tarihli açılış bilançosunun • 31/12/2012 tarihli kapanış bilançosunun • 2012 yılı gelir tablosu, nakit akış tablosu ve özkaynak değişim tablosunun ve • 1/1/2013 tarihli açılış bilançosunun TMS/TFRS veya KOBİ TFRS’ye göre hazırlanması, denetlenmesi ve açılış kayıtlarının 1/1/2013 itibariyle defterlere işlenmesi ve anlamına gelmektedir.

16. TTK’da Yeni Denetim Düzeni • Anonim şirketin ve şirketler topluluğunun finansal tabloları denetçi tarafından, uluslararası denetim standartlarıyla uyumlu Türkiye Denetim Standartlarına göre denetlenir. • Yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu içinde yer alan finansal bilgilerin, denetlenen finansal tablolar ile tutarlı olup olmadığı ve gerçeği yansıtıp yansıtmadığı da denetim kapsamı içindedir

17. Denetçiler • Denetim kuruluşu • Ortakları YMM , SMMM • Bir veya birden fazla YMM veya SMMM

18. Kamu Gözetim Sistemi • 2 Kasım 2011 tarihli 660 Sayılı KHK ile “KAMU GÖZETİMİ, MUHASEBE VE DENETİM STANDARTLARI KURUMU” getirilmiştir. • Ülkemizdeki denetçinin denetimine ilişkin tek yetkili Kurum. • Görevleri arasında denetçinin niteliklerini belirlemek, sınav, sicil vb. işlemleri de yürütmek vardır. • SINAV ? • EĞİTİM ?

19. KOBİ TFRS Yasal Dayanak KOBİ TFRS hakkında tebliğ 01.11.2010 tarih ve 27746 sayılı Resmi Gazete de yayımlanmıştır.

20. KOBİ TFRS’nin Temel Özellikleri • KOBİ’lerle ilgili olmayan konular dahil edilmemiştir. • Tam set TFRS’lere göre uygulanması daha kolay olan muhasebe politikaları önerilmektedir. • Tam set TFRS’lere göre pek çok ilke basitleştirilmiştir. • Tam set TFRS’lerden daha az açıklama istenmektedir. • Yazım dili itibariyle tam set TFRS’lere göre anlaşılması daha kolaydır.

21. KOBİ TFRS’nin Bölümleri

22. KOBİ TFRS’nin Bölümleri

23. KOBİ TFRS’nin Bölümleri

24. KOBİ’ler Hangi İşletmelerdir? (a) Kamuya hesap verme yükümlülüğü bulunmayan ve (b) Dış kullanıcılar için genel amaçlı finansal tablo yayımlayan işletmelerdir. İşletme yönetiminde yer almayan işletme sahipleri, mevcut veya potansiyel borç verenler ve kredi derecelendirme kuruluşları, dış kullanıcılara örnek olarak gösterilebilir.

25. KOBİ Finansal Tablolarının Amacı • KOBİ finansal tablolarının amacı, kendi özel bilgi ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik olarak hazırlanmış raporlar talep edebilme imkânı bulunmayan geniş bir kullanıcı kitlesine, genel olarak bir işletmenin finansal durumu, faaliyet sonuçları ve nakit akışları hakkında ekonomik kararlar almalarında faydalı olacak bilgiler sağlamaktır. • Finansal tablolar ayrıca, yöneticilerin idarecilik performanslarını, yani kendilerine emanet edilen kaynakların kullanımı ile ilgili hesap verebilirlik düzeylerini gösterir.

26. Finansal Tablo Bilgilerinin Nitelikleri • Tam açıklama • Karşılaştırılabilirlik • Zamanında Sunum • Fayda ve Maliyet Dengesi • Anlaşılabilirlik • İhtiyaca uygunluk • Önemlilik • Güvenilirlik • Özün önceliği • İhtiyatlılık

27. Tanıma – Ölçme – Sunma(Muhasebenin Görevleri) • Tanıma (Varlık, Borç, Özkaynak, Gelir, Gider) • Ölçme (İlk ölçüm, dönem sonu değerleme) • Sunma (Bilgiyi tablo ve dipnotlarda sunma)

28. Finansal Durum (a)Varlıklar, geçmişte meydana gelen olaylar sonucunda ortaya çıkan ve hâlihazırda işletmenin kontrolünde olup gelecekte işletmeye ekonomik fayda sağlaması beklenen değerlerdir. (b)Borçlar, geçmişte meydana gelen olaylardan kaynaklanan ve ödenmesi/ifası durumunda, ekonomik fayda içeren değerlerin işletmeden çıkışına neden olacak olan mevcut yükümlülüklerdir. (c)Özkaynaklar, işletmeye ait tüm borçların işletme varlıklarından indirilmesi durumunda geriye kalan varlıklar üzerindeki paylardır.

29. Faaliyet Sonuçları (Performans) Gelirler, özkaynak yatırımcılarının katkılarıyla ilişkili olanlar hariç olmak üzere, işletmeye giren varlıklar veya işletmeye ait varlıkların değerlerinde meydana gelen artışlar ya da borçlarda oluşan azalışlar nedeniyle işletme özkaynaklarının artmasına sebep olan ve raporlama dönemi içerisinde gerçekleşen, ekonomik değerlerde yaşanan artışlardır. Gelir, Hasılat, Kazanç ilişkisi nasıldır?

30. Faaliyet Sonuçları (Performans) Giderler, özkaynak yatırımcılarına yapılan dağıtımlarla ilişkili olanlar hariç olmak üzere, işletmeden çıkan varlıklar veya işletmeye ait varlıkların değerlerinde meydana gelen azalışlar ya da borçlarda oluşan artışlar nedeniyle işletme özkaynaklarının azalmasına sebep olan ve raporlama dönemi içerisinde gerçekleşen, ekonomik değerlerde yaşanan azalışlardır. Gider, Zarar Farkı nedir?

31. Varlık, Borç, Gelir ve Giderlerin Ölçülmesi • Ölçme, finansal tablolarda yer alan varlık, borç, gelir ve giderlerin ölçüleceği parasal tutarların belirlenmesi işlemidir. • Ölçme, belirli bir ölçüm esasının seçilmesini içerir. KOBİ TFRS Bölüm 2 birçok varlık, borç, gelir ve gider türü için işletmelerce kullanılacak olan ölçüm esaslarını belirler.

32. Varlık, Borç, Gelir ve Giderlerin Ölçülmesi – Tahminlerin Önemi • Bir kalemin maliyeti veya değeri genellikle belirlidir. Ancak, bazı durumlarda bunların tahmin edilmeleri gerekir. Makul tahminlerin kullanılması finansal tabloların hazırlanmasındaki önemli unsurlardan biri olup, finansal tabloların güvenilirliğini zayıflatmaz. • Güvenilir bir tahmin yapılamadığında, ilgili kalem finansal tablolara yansıtılmaz.

33. Tahakkuk Esası • Nakit akışlarının sunumu amacıyla hazırlananlar hariç olmak üzere, tüm finansal tablolar muhasebenin tahakkuk esasına göre düzenlenir. • Nakit esası ile tahakkuk esası arasındaki farklar nelerdir?

34. Netleştirme • Standart kapsamında zorunlu tutulan veya izin verilen hâller dışında, varlık ve borçların veya gelir ve giderlerin birbirleriyle mahsup edilmeleri (netleştirilmeleri) mümkün değildir. • Hasılat net mi yoksa brüt mü raporlanır? • Alacaklar bilanço üzerinde karşılıklar düşülerek mi raporlanır? • Maddi duran varlık satışları nasıl raporlanır?

35. Gerçeğe Uygun Sunum • Finansal tablolar, bir işletmenin finansal durumunu, faaliyet sonuçlarını ve nakit akışlarını gerçeğe uygun şekilde sunmalıdır. • Gerçeğe uygun sunum KOBİ TFRS’nin “Kavramlar ve İlkeler” bölümünde belirtilen varlık, borç, gelir ve gider tanım ve ölçümlerine uygun olarak sunum yapmayı gerektirir. • Finansal tabloların KOBİ TFRS ile uyumlu olduğunun belirtilmesi gerekir ve bunun için Standartta yer alan hükümlerin tamamına uyulması gerekir.

36. İşletmenin Sürekliliği • KOBİ TFRS uygulayan işletmelerin yönetim organlarının, finansal tabloların düzenlenmesi sırasında, işletmelerinin faaliyetlerine sürekli olarak devam edebilme kabiliyetlerinin bulunup bulunmadığını değerlendirmeleri gerekir. (Gelecek 12 ay içinde) • Yönetimin şirketi tasfiye etme veya ticari faaliyetine son verme niyetinde olduğu ya da bunları yapmak dışında gerçekçi bir alternatifinin bulunmadığı durumlar haricinde, işletmenin sürekli olduğu kabul edilir. (Belirsizlik var ise açıklanır)

37. Karşılaştırmalı Bilgi • Cari dönem finansal tablolarında yer alan tutarların tamamının önceki döneme ilişkin tutarlarla birlikte karşılaştırmalı olarak raporlanması gerekir. • Cari dönem finansal tablolarının anlaşılması açısından gerekli olduğu durumlarda, tanımlayıcı/açıklayıcı nitelikte bilgiler için de karşılaştırmalı bilgi verilir.

38. Önemlilik ve Toplulaştırma • Benzer kalemlerden oluşan her bir önemli sınıf ayrı olarak sunulur. • Eksik veya yanlış sunulan kalemlerin, ayrı ayrı veya toplu olarak, finansal tablolarla ilgili ekonomik kararları etkilediği durumlarda, sözü edilen kalemlerin önemli olduğu kabul edilir . • Önemlilik, eksik veya yanlış raporlamanın düzeyine ve niteliğine bağlı olup, işletmeye özgü koşullar içerisinde değerlendirilmelidir.

39. Finansal Tablo Seti’nin Bileşenleri (a) Finansal durum tablosu. (b) (i) Tek bir kapsamlı gelir tablosu ya da (ii) Gelir tablosu ve kapsamlı gelir tablosu adlarıyla sunulan iki ayrı tablo. (c) Özkaynak değişim tablosu. (d) Nakit akış tablosu. (e) Önemli muhasebe politikalarını özetleyen ve diğer açıklayıcı bilgiler içeren dipnotlar.

40. Finansal Durum Tablosu -Kalemler

41. Kapsamlı Gelir Tablosu ve Gelir Tablosu Tek Tablo Yaklaşımı: Hasılat (Esas Faaliyet Geliri), Giderler • Finansman giderleri, • İştirakler ve ortak girişimlerdeki yatırımların kâr veya zarar payları; • Vergi gideri; • Durdurulan faaliyetlerin vergi sonrası kâr veya zararı ile • Durdurulan faaliyetleri oluşturan net varlıkların elden çıkarılmasıyla doğan vergi sonrası kazanç veya zarar, Kâr veya zarar

42. Kapsamlı Gelir Tablosu ve Gelir Tablosu İki Tablo Yaklaşımı: • Gelir Tablosu Son satır, kar veya zarar • Kapsamlı Gelir Tablosu Kâr veya zarar Kapsamlı kar kalemleri Son satır, kapsamlı kar

43. Kapsamlı Gelir Tablosu ve Gelir Tablosu • Durdurulan faaliyetler ayrı olarak sunulmalıdır. • İşletme, hiçbir gelir veya gider kalemini tabloda ya da dipnotlarda olağandışı kalemler olarak gösteremez. • Giderler tabloda veya notlarda; • Niteliklerine göre (örneğin; amortisman, malzeme alımları, ulaşım maliyetleri, çalışanlara sağlanan faydalar ve reklam maliyetleri vb.) veya • Fonksiyonlarına göre (satış maliyetlerinin veya, örneğin; dağıtım veya idari faaliyetler maliyetleri vb.) sunulur.

44. GELİR TABLOSU HESAPLARI60 Brüt Esas Faaliyet Gelirleri

45. GELİR TABLOSU HESAPLARI61 Esas Faaliyet Gelirlerinden İndirimler

46. GELİR TABLOSU HESAPLARI62 Esas Faaliyet Maliyetleri

47. GELİR TABLOSU HESAPLARI63 Faaliyet Giderleri

48. GELİR TABLOSU HESAPLARI64 Diğer Faaliyetlerden Gelir ve Kârlar

49. GELİR TABLOSU HESAPLARI65 Diğer Faaliyetlerden Gider ve Zararlar

50. GELİR TABLOSU HESAPLARI66 Finansman Gelirleri