350 likes | 607 Views
BIOTECHNOLOGIE. Biotechnologie omvat technieken en productieprocessen waarbij gebruik wordt gemaakt van levende organismen of delen van organismen. TOEPASSINGSGEBIEDEN. - Agrarische industrie (bestrijding plagen) - Voedingsindustrie (gewasveredeling) - Chemische industrie (enzymproductie)
E N D
BIOTECHNOLOGIE Biotechnologie omvat technieken en productieprocessen waarbij gebruik wordt gemaakt van levende organismen of delen van organismen
TOEPASSINGSGEBIEDEN • -Agrarische industrie (bestrijding plagen) • -Voedingsindustrie (gewasveredeling) • -Chemische industrie (enzymproductie) • -Medische industrie (ziektebestrijding)
KLASSIEKE BIOTECHNOLOGIE • Het produceren van voedsel of medicijnen met behulp van micro-organismen • - kaas bereiden m.b.v. schimmels • - zuurkool bereiden m.b.v. bacteriën • - bier brouwen (wijn, jenever, etc.) m.b.v. gist • - brood bakken m.b.v. gist • - antibiotica maken m.b.v. schimmels
MODERNE BIOTECHNOLOGIE Genetische manipulatie / modificatie (genetic engineering): het gericht en direct aanbrengen van veranderingen in het erfelijk materiaal
MODERNE BIOTECHNOLOGIE • MONOKLONALE ANTILICHAAM TECHNIEK (VOORLOPER VAN DE CEL FUSIE TECHNIEK) • RECOMBINANT DNA TECHNIEK • transgenese • cisgenese • CEL FUSIE TECHNIEK • KLONEN
Recombinant DNA techniek • a) Bacterie met plasmide. • b) Het plasmide wordt uit de bacterie gehaald. • c) Het plasmide wordt opengeknipt. • d) Bacterie met een gen dat planten beschermt tegen een onkruidbestrijdingsmiddel. • e) Het DNA wordt uit de bacterie gehaald. • f) Het beschermende gen wordt uit het DNA geknipt. • g) Het beschermende gen wordt in het plasmide gezet.h) Plasmide met beschermendgen.
Recombinant DNA techniek • a) Het plasmide met beschermend gen wordt gekopieerd. • b) De beschermende genen worden op minuscule gouddeeltjes geplakt. • c) De gouddeeltjes worden onder hoge druk in plantencellen geschoten. • d) Bij een aantal cellen komt het beschermende gen in het DNA van de celkern terecht
RECOMBINANT DNA TECHNIEKTOEPASSINGEN IN DE LANDBOUW • VRAATBESTRIJDING • ZIEKTEBESTRIJDING • TOLERANTIEVERHOGING • BESTRIJDING ONDERVOEDING
ZIEKTEBESTRIJDINGPAPAJA (PAPAJA RINGSPOTVIRUS) -VIRUS VERSPREID DOOR BLADLUIZEN -KRUISINGSTECHNIEKEN WEINIG EFFECT -MODIFICATIE SUCCES: OPBRENGST 33% + -CONSUMENT NIET ENTHOUSIAST -IN VEEL LANDEN GMO’S VERBODEN -ZADEN VERVUILD MET GENTECH ZADEN IN THAILAND
TOLERANTIEVERHOGINGSOJA (ONGEVOELIG VOOR BESTREIDINGSMIDDEL) • GLYFOSFAAT BELEMMERT DE GROEI VAN PLANTEN • GLYFOSFAAT WORDT DUS GEBRUIKT ALS HERBICIDE • BACTERIËEL GEN BESCHERMT TEGEN GLYFOSFAAT • GEN WORDT INGEBOUWD IN SOJAPLANT • SOJAPLANT NU ONGEVOELIG VOOR HERBICIDE • BOER KAN MAKKELIJK ONKRUID BESTRIJDEN
BESTRIJDING ONDERVOEDINGGOLDEN RICE (VERRIJKT MET PROVITAMINE A) • Vitamine A gebrek probleem in arme landen • Veroorzaakt blindheid bij kinderen • Gen uit narcis + gen uit bacterie ingebouwd in rijstplant m.b.v. virus: gele rijst bevat extra beta-caroteen (pro-vit. A) in het endosperm
MONOCLONALE ANTLICHAAM TECHNIEKTOEPASSINGEN IN DE GENEESKUNDE
RECOMBINANT DNA TECHNIEKTOEPASSING IN DE GENEESKUNDE • Adeninosinedeaminase-(ADA)-deficiëntie (voorbeeld) • ADA-patiënt maakt geen witte bloedcellen • ADA-gen wordt geplaatst in “kreupel” retrovirus • Dit virus infecteert stamcellen beenmerg patiënt • Met ADA-gen geïnfecteerde beenmergcellen worden teruggeplaatst en zullen daar een voortdurende stroom witte bloedcellen leveren
RECOMBINANT DNA TECHNIEKTOEPASSING IN DE GENEESKUNDE • Genen repareren m.b.v. virus (GENTEHERAPIE) • DNA uit virus halen • DNA uit menselijke celkern halen • Gezond gen uit DNA knippen • Menselijk gen wordt in virus-DNA ingebouwd • Kweekcel wordt met virus geïnfecteerd • Kweekcel maakt virussen met menselijke genen
RECOMBINANT DNA TECHNIEKTOEPASSING IN DE GENEESKUNDEGENTHERAPIE • POSTNATAAL • IN-VITRO-GENTHERAPIE • IN-VIVO-GENTHERAPIE • PRENATAAL
IN-VITRO-GENTHERAPIE • Bij patiënt worden cellen weggenomen • Virussen met goede menselijke genen worden uit kweekcellen gehaald • Cellen patiënt worden geïnfecteerd met virussen • Behandelde cellen worden terug in lichaam gespoten
IN-VIVO-GENTHERAPIE • Virussen met gezonde gen worden uit kweekcellen gehaald • Virussen worden ingespoten waardoor zieke cellen gezonde genen krijgen
Prenatale gentherapie • H-JEB is dodelijke erfelijke ziekte veroorzaakt door het ontbreken van eiwit laminin-5 De ziekte uit zich vooral door het afbladeren van de huid Kinderen met deze ziekte sterven jong (voorbeeld)
De toekomst??? De toekomst??
BEZWAREN • DIERENLEED
BEZWAREN • Moedermelk uit koeien
BEZWAREN HUGO • HUGO zeer kostbaar en tijdrovend • Wat mag wel en wat mag niet en wie bepaalt dat?? • Voor wie toegankelijke kennis? • Jijzelf • Werkgevers • Verzekeringmaatschappijen
VOOR- EN NADELEN GENTHERAPIE • PRENATAAL voor tegen : groot effect groot risico eenmalig misschien onnodig • POSTNATAAL voor tegen : alleen als nodig steeds opnieuw inspraak kostbaar