“ Akut Anksiyete” ve “ Panik Atak” ta Bilişsel-Davranışçı ve Medikal Yaklaşım

1. “Akut Anksiyete” ve “ Panik Atak” ta Bilişsel-Davranışçı ve Medikal Yaklaşım Yrd.Doç.Dr. Burhanettin Kaya

2. Akut Anksiyete ve Panik Atak’taTedavi

3. Mitler... Panik atakta mutlaka ilaç tedavisi gereklidir ?

4. Mit... Acil tedavide her zaman öncelik ilaç tedavisinde olmalıdır ?

5. Mit... Panik atak hastasına her zaman “medikal model” temelinde bir açıklama yapılmalıdır ?

6. Mit... Önemli olan yalnızca doğru tanı koymak ve doğru tedavi uygulamaktır ?

7. Mit... Panik atağın altında hemen her zaman fiziksel bir hastalık vardır ?

8. Bilişsel Davranışçı Tedavi

9. BDT Yöntemleri Ruhsal eğitim Anksiyete belirtilerini tarama Anksiyete ile baş etme eğitimi Bilişsel yeniden yapılandırma İç uyaranlarla karşılaştırma Gerçek yaşamda yüzleştirme

10. Kognitif model Olay Düşünce Tepki ara inançlar temel inançlar

11. BDT’de amaçlar... Panik artak sıklığı ve şiddetinde azalma (2-4 hafta) Panik atakların azalması ile birlikte beklenti anksiyetesinde azalma Kaçınma davranışlarını ortadan kaldırma

12. Acil girişimin amacı... Anksiyeteyi azaltmak Hasta ile bir ilişki başlatmak Umut aşılamak Tedavi ile ilgili çarpıtmaları düzeltmek Uygun açıklamalar yaparak rahatlama sağlamak

13. Bilişsel Davranışçı Müdahale Teknikleri Ruhsal eğitim Bilişsel yapılandırma İç uyaranlarla karşılaştırma

14. ...teknikleri Gevşeme egzersizleri Kontrollü nefes alma Belirtileri artırma yöntemi Tersine niyetlendirme

16. Gevşeme Bireylerin kendilerine özgü anksiyete belirtilerini tanıyarak, günlük yaşamda gevşemelerini sağlayacak bir ipucu olarak kullanma becerisi

17. Gevşemede amaç... “fizyolojik” olana odaklanıp onu kontrol altına almak Anksiyete en üst düzeye ulaşmadan onu durdurmak

18. Gevşeme egzersizleri Progresif gevşeme Tüm gevşeme Kontrollü gevşeme Ayırdedici gevşeme Hızlı gevşeme

19. Progresif gevşeme (20-25 dk) Bir seri büyük kas grubunun kasılıp gevşetilerek aradaki farkın anlaşılması, En gergin kasların keşfedilmesi

20. Tüm gevşeme (5-7 dk) Germe denemeleri yoktur Düzenli nefes alıp verme Nefes verirken “gevşe-rahatla”

21. Kontrollü gevşeme (2-3 dk) Gevşeme süresi nefes almaya yoğunlaşarak kısaltılmıştır Nefese yoğunlaşılır “gevşe-rahatla” komutu

22. Ayırdedici gevşeme (60-90 sn) Gündelik beceriler esnasında gevşemeyi sağlamak O anki etkinliğin odağı olmayan kas grubunu gevşetmek

23. Hızlı gevşeme (20-30 sn) Bazı uyarıcıları ipucu biçiminde kullanarak gevşeme (saat, bazı nesneler, sözcükler vb.)

24. Ana noktalar Düzenli nefes Nefesi yavaş vermek İçinden “gevşe” komutu vermek Bedeni tarama

25. Gevşeme, imgeleme ile birlikte kullanıldığında salt davranışsal olmaktan çıkmakta bilişsel davranışsal bir tekniğe dönüşmektedir

27. Kontrollü nefes alma Gevşeme Düzenli nefes CO2 inhalasyonu Gevşeme ve anksiyetenin bir arada olamayacağı varsayımı

28. Kontrollü nefes alma Diyaframı kullanarak nefesi düzenlemek Dakikada 9-16 kez burundan nefes almak Elleri karın bölgesinde tutmak

29. Aşama 1 Göğüs ve karın solunum arasındaki farklar yönünden eğitim Göğüs ağrısı, hiperventilasyon

30. Aşama 2 Her iki solunum biçiminin terapist tarafından gösterilmesi bir el göğüse, bir el karına Hasta tarafından tekrarlanmalıdır

31. Aşama 3 Hasta tarafından terapist eşliğinde 10 dakika uygulanmalıdır Burun solunumu

32. Aşama 4 Yavaşça alınan soluk 1-2 saniye tutulduktan sonra yavaşça verilmelidir.

34. CO2 İnhalasyonu Kese kağıdından soluma Avuç içinden soluma Burundan nefes almak ve ağızdan vermek Burada amaç dikkati bedenden uzaklaştırmak...

36. Belirtileri artırma tekniği Hiperventilasyon Otomatik düşüncelerin açığa çıkarılması Bilişsel formulasyon-yapılandırma Nefes alma ve gevşeme ile rahatlama Atakları başlatabileceğini ve durdurabileceğini göstermek

37. Belirtileri artırma... Bu belirtilerin bana zararı yok Bu sıkıntı sonsuza dek sürmeyecek Alternatif düşünceler...

38. Belirtileri artırma... Otonomik etkinliği artır Bilişsel modeli uygula Başa çıkmayı öğret

39. Sıcak “biliş”ler “Hot cognitions”

41. Tersine niyetlendirme(Paradoxal intention) Bedensel belirtilerin doğuracağı düşünülen sonuçların abartılması istenir

42. Tersine niyetlendirme... “daha ileri git ve ölmene izin ver” “Korktuğun şey ne? Onun olmasını kendine söyle”

43. Tersine niyetlendirme... Belirtileri artırma yöntemi yetersiz kalıyorsa ya da hızlı müdahale isteniyorsa

44. Tartışmalı nokta... Hastanın niyeti mi? Terapistin niyeti mi?

45. BDT için olumlu koşullar Sorunu hasta ve terapist tarafından gözlenebilir olması Sık yinelenen sorun olması Hedefler konusunda görüş birliği Rasyoneli tam olarak anlama motivasyon

46. BDT için olumsuz koşullar Şiddetli depresyon-psikoz varlığı Yetersiz işbirliği Alkol-anksiyete giderici ilaç kullanma “Exposure”a rağmen anksiyetenin oluşmaması

47. BDT’de önemli noktalar Gerçek yaşamda exposure (E) imgeselden etkili Uzun süren E kısa sürenden etkili Hızlı E yavaştan etkili Düzenli tedavi uzun aralıklı olandan etkili Grup-bireysel tedavi eşit etkili Kendine yardım programlarıyla sürdürülebilir E’nin etkileri uzun sürüyor

48. Panik atakta... Bilişsel teknikler önemli Exposure pratik ve yararlı değil