Leren veranderen

Leren veranderen Leon de Caluwe

Denken over veranderen in 5 kleuren • Geel • Blauw • Rood • Groen • Wit

Geel: Dingen/mensen zullen veranderen, als je • Belangen bij elkaar brengt • Ze kunt overhalen tot het innemen van bepaalde standpunten/meningen • Win-winsituatie creëert/coalities vormt • De voordelen kunt laten zien van bepaalde opvattingen (macht, status, invloed) • De neuzen kunt richten van de mensen die ‘ertoe doen’ • Ze in een onderhandelingsproces krijgt

Geeldrukdenken • Veranderingen komen alleen tot stand als ze gesteund worden door een coalitie van machtshebbers • Communicatie, en onderhandelen zijn veelgebruikte interventies • Uitgangspunt is niet dat de sterkste partij altijd wint maar het gaat bij voorkeur op consensus • Belangrijke begrippen: onderhandelen, achterbannen (CAO) comités, mandaten, gezichtsverlies

Succescriteria • Draagvlak is aanwezig • We zijn het eens; er is consensus • We hebben elkaar kunnen vinden • De sleutelfiguren staan erachter • Harde afspraken, een goede ‘deal’ • Geen verzet meer

Kortom • Taboe op macht • Alternatief: Draagvlak; sleutelfiguren • De cliënt staat centraal • Positief: zelfbeeld; onderhandelen; gezond wantrouwen • Adviseren: Concept rapport

Blauw: Dingen/mensen zullen veranderen, als je • Van tevoren een duidelijk resultaat/doel formuleert. • Een goed stappenplan maakt van A naar B • Keuzes baseert op inhoudelijke expertise en empirische bewijzen • De stappen goed monitort en op basis daarvan bijstuurt • Alles zoveel mogelijk stabiel houdt en beheerst • De omgevingscomplexiteit zoveel mogelijk reduceert

Blauwdrukdenken • Veranderingen kunnen rationeel worden ontworpen en geïmplementeerd • De wijze van benadering is rationeel (planning) en empirisch (kengetallen) • Eerst denken (definiëren en ontwerpen) en daarna doen (implementeren) • Vaststellen van resultaten naar aanleiding van onderzoek door experts. • Dominante motto’s: meten is weten, gissen is missen en gokken is dokken, afspraak is afspraak • Belangrijk begrip: SMART stellen van doelen

Succescriteria • De output is gehaald • Het plan is gevolgd • Het is meer efficiënt/effectief • Het is duidelijk • Grip op materie • Verantwoordelijkheden zijn helder

Kortom • Resultaat belangrijk • Methodes: Analytisch; rationeel • Niet manipuleren • Werkzaam: deadlines; competitie element • Zelfbeeld: resultaat gericht • Stijl van management: Declarabele dagen • Voorbeeld van bedrijven: ICT en banken

Rood: Dingen/mensen zullen veranderen, als je • Ze op de juiste manier prikkelt en motiveert • Het voor mensen aangenaam maakt (sociale settings) • Geavanceerde HRM-instrumenten inzet voor belonen, motiveren, promoveren, status • Ze aandacht, respect, vertrouwen en erkenning geeft • Ze iets teruggeeft voor wat zij jou geven

Rooddrukdenken • Verandering vindt pas plaats als het gedrag van mensen op het werk zich wijzigt • Dat gebeurt als je er iets voor terug krijgt • Interventies: belonen (carrièrestap) en straffen • Het wij-gevoel en zorg hoort bij dit denken • Motto’s: het beste uit mensen halen, als team opereren • Belangrijke begrippen: bedrijfsfitness, verse cappuccino, one-liners

Succescriteria • Mensen voelen zich verbonden • Mensen voelen zich serieus genomen en gewaardeerd • We kunnen mensen perspectief bieden • De sfeer is goed, men is trots • De ontwikkeling van mensen brengt onze organisatie verder • Goede samenwerking

Kortom • Moeten moet je vermijden • HRM denken • Fit tussen individu en organisatie • Gaat het niet goed: Teambuilding en communicatietraining • Drijfveer: Saamhorigheid • Management: het beste uit mensen halen • Voorbeeld bedrijfstak: Zorg

Groen: Dingen/mensen zullen veranderen, als je • Ze bewust maakt van nieuwe zienswijzen/eigen tekortkomingen • Ze kunt motiveren om nieuwe dingen te zien/te leren/te kunnen • Ze in staat stelt eigen leerdoelen te stellen en het eigen leerproces mee vorm te geven • Geschikte (gezamenlijke) leersituaties kunt creëren • Ze helpt groeien

Groendrukdenken • Gedrag verandert als mensen leren • Cognitieve disfuncties zijn de oorzaak van veel problemen. • Om te leren is veiligheid nodig en een open en kwetsbare opstelling • Belangrijke begrippen: feedback, reflecteren, experimenteren, spiegelen, ontwikkelen, uitwisselen en veiligheid

Succescriteria • Mensen experimenteren en onderzoeken • Mensen vragen om feedback • Mensen willen leren en reflecteren • Mensen verleggen hun grenzen • De goede voorbeelden worden gedeeld

Kortom • Leren is veranderen • Methodiek: Organisatie ontwikkeling; denken in levensfasen • Flaps met acties en verbeterpunten • Fouten maken moet kunnen • Interventies: Spiegels en vensters (alternatieve oplossingen) • Voorbeeld bedrijfstak: Onderwijs

Wit: Dingen/mensen zullen veranderen, als je • Aansluit op de ‘natuurlijke weg’, de ‘roeping’ van mensen zelf • Ruimte biedt voor de eigen energie, inspiratie en kracht van mensen • Dynamiek/complexiteit wilt duiden en kunt zien waar ‘de tijd rijp voor is’ • Eventuele blokkades wegneemt en conflicten optimaliseert • Betekenis toevoegt aan de processen waar mensen in zitten • Symbolen en rituelen gebruikt

Witdrukdenken • Beïnvloeding van buiten (veranderaar of manager) is slechts beperkt mogelijk • Het gaat hier om vernieuwers, innovatoren • Men stelt ideeën, structuren, inetracties aan de kaak, die vitaliteit en vernieuwing in de weg staat • Belangrijke begrippen: betekenisgeving, innovatie, transformatie, symbolen en patronen

Succescriteria • Mensen spelen in op nieuwe situaties • Er is ondernemerschap • Mensen willen weer • Mensen organiseren zichzelf dwars over afdelingsmuurtjes heeb • Er zit energie/leven in • Dingen hebben een heel andere betekenis dan voorheen

Kortom • Alles is in beweging • Motor: Kracht, energie, vitaliteit • Metafoor: Vele beekjes maken een brede rivier • Hoge mate van zelfsturing • Voorbeeld bedrijfstak: ZZP (zelfstandige zonder personeel)

Toepassing van kleuren • Organisatie: Alle kleuren nodig om in balans te blijven • Veranderen is kleur toevoegen • Geel en Blauw: Winnen en verliezen; de markt veroveren • Rood, Groen en Wit: Er zijn geen verliezers (bijv. VN). Consensus zoeken

Leren veranderen