Oleh: Hazizan bin Alias KetuaPenolong Setiausaha Bahagian Pengurusan Kewangan Strategik PERBENDAHARAAN MALAYSIA

1. Sistem Pengurusan Kewangan Kerajaan Oleh: Hazizan bin Alias KetuaPenolong Setiausaha Bahagian Pengurusan Kewangan Strategik PERBENDAHARAAN MALAYSIA

2. SKOP CERAMAH DEFINISI PENGURUSAN KEWANGAN KENAPA PENTINGNYA PENGURUSAN KEWANGAN? KONSEP PENGURUSAN KEWANGAN AKTIVITI-AKTIVITI UTAMA PENGURUSAN KEWANGAN SEKTOR AWAM (PKSA) MALAYSIA PIHAK BERKUASA & SIAPA YANG BERTANGGUNGJAWAB PROSES PENGURUSAN KEWANGAN PRINSIP-PRINSIP UTAMA DALAM PKSA RUMUSAN

3. DEFINISI PENGURUSAN KEWANGAN • Pengurusan Kewangan • Proses melibatkan jentera pentadbiran dan kaedah-kaedah dimana dana untuk membiayai perbelanjaan awam • ….. diperolehi, dibelanja dan diperakaunkan. • Termasuklah proses-proses yang melibatkan: perancangan, pembentukan dan pelaksanaan • dasar-dasar mengenai • - percukaian, belanjawan, perbelanjaan, perolehan, perakaunan dan lain-lain yang berkaitan dengannya.

4. Pengurusan Kewangan secara ringkasnya meliputi: • penyediaan belanjawan • kutipan hasil • perbelanjaan & bayaran wang awam • perolehan • penyelenggaraan & pelupusan barang awam • penyelenggaraan rekod perakaunan • hapuskira • penyediaan laporan kewangan 4

5. KENAPA PENTINGNYA PENGURUSAN KEWANGAN? Sumber-sumber (manusia, wang, bahan-bahan dan methodologi) adalah terhad; Permintaan terhadap sumber-sumber tersebut tidak terhad; Terdapat alternatif dalam memperolehi dan menggunakan sumber-sumber tersebut.

6. Pengurusan Kewangan Adalah Nadi Bagi Sesuatu Organisasi Sumber-sumber ekonomi tidak dapat digerakkan tanpa pengurusan kewangan yang teratur.

7. KONSEP PENGURUSAN KEWANGAN PENGURUSAN KEWANGAN MERUPAKAN SATU PROSES DI MANA SESEBUAH ORGANISASI: 1. PERLU MENGIKUTI LANGKAH-LANGKAH TERTENTU UNTUK MEMPEROLEHI DAN MEMPERUNTUKKAN SUMBER-SUMBER BERDASARKAN KEPADA KEUTAMAAN-KEUTAMAAN TERTENTU; 2. MENGGUNAKAN CARA-CARA DAN KAWALAN -KAWALAN TERTENTU BAGI MENCAPAI OBJEKTIF-OBJEKTIF BERKENAAN DENGAN CEKAP DAN BERKESAN. 7

8. AKTIVITI-AKTIVITI UTAMA DALAM PKSA • 1. Menetapkan skop dan • kandungan polisi fiskal:- • ~ Menentukan program- • program dan menyediakan • peruntukan/sumber-sumber • yg perlu bagi melaksanakan • program-program; dan • ~ Mempertimbang & • menyelesaikan isu-isu • pengangguran, inflasi, • pinjaman, percukaian dan • perolehan hasil; • Mewujudkan garis-garis panduan & standard-standard umum 3. Menyediakan struktur & kawalan-kawalan organisasi

9. STRUKTUR KUASA DALAM PENGURUSAN KEWANGAN SEKTOR AWAM PEGAWAI PENGAWAL

10. PIHAK BERKUASA PKSA Perkara 39, Perlembagaan Persekutuan: Kuasa Pemerintah Persekutuan adalah terletak pada Yang di Pertuan Agong dan kuasa itu boleh dijalankan oleh mana-mana Menteri yang diberikuasa oleh jemaah Menteri, tetapi Parlimen boleh dengan undang-undang memberi tugas-tugas pemerintah kepada orang-orang lain. Berhubung dengan Pengurusan kewangan awam, Yang di Pertuan Agong bertindak menurut nasihat Jemaah Menteri melalui Menteri Kewangan yang telah diberi kuasa eksekutif oleh Badan Perundangan. [Seksyen 6(1), Akta Acara Kewangan 1957]

11. SIAPA BERTANGGUNGJAWAB BERKENAAN DENGAN PKSA? • MenteriKewanganadalahbertanggungjawab secarakeseluruhankeatasPengurusan KewanganKerajaan Persekutuan • Seksyen 6(1), AktaAcaraKewangan 1957 • (dipinda 1972) menyatakan : • “ PengurusanKumpulan Wang Disatukandan • kawalandanArahanbagisemuaperkara • berhubungdenganhalehwalKewangan • Persekutuan … terletakhakpadaMenteri ”

12. KUMPULAN WANG DISATUKAN

13. Bagi melaksanakan tugas dan tanggungjawab tersebut, Menteri Kewangan dibenarkan mengikut Seksyen 15(A)1, Akta Acara Kewangan untuk mewakilkankuasanya kepada Pegawai Pengawal yang juga menjadi Ketua Pegawai Perakaunan bagi agensi-agensi di bawah kawalannya untuk melaksanakan tugas pengurusan kewangan di agensi masing-masing.

14. PERANAN DAN TANGGUNG JAWAB PEGAWAI PENGAWAL • Mengawal perbelanjaan yang dibenarkan di bawah maksud perbelanjaan yang dibenarkan, dan • 2) Menjadi Ketua Pegawai Perakaunanmengenai • (a) semua wang awamyang dipungut, diterima atau dibelanjakan, dan • (b) semua stor awamyang telah diterima, dipegang atau dilupuskan, oleh atau kerana jabatan atau perkhidmatan yang maksud perbelanjaannya diperuntukkan. • [Sek. 15A(1) APK]. • Bertanggungjawab kepada JKWA (PAC)

15. Pegawai Pengawal pula secara bertulis boleh melantik pegawai dan kakitangan bawahannya untuk melaksanakan tugas dan tanggung- jawab mengenai pengurusan kewangan agensi- agensi di bawah kawalannya. Walaubagaimanapun, Pegawai Pengawal tidak boleh melepaskan diri dari tanggungjawab tersebut.

16. Pegawai Perakaunan ialah seorang pegawai yang ditugaskan berkenaan wang atau barang-barang awam. Mengikut Akta Acara Kewangan 1957, “Pegawai Perakaunan” termasuklah tiap-tiap pegawai awam yang dipertanggungjawabkan dengan tugas-tugas berikut:- • Pungutan, penerimaan, perakaunan wang • awam; atau • Perbelanjaan wang awam; atau • Penerimaan, jagaan, pelupusan barang-barang • atau stor-stor awam.

17. PROSES PENGURUSAN KEWANGAN - PENGURUSAN KEWANGAN BERSEPADU Proses Kewangan Proses Pengurusan Proses Pengurusan Proses Pengurusan Proses Kewangan Proses Kewangan Perancangan Programming Belanjawan Pembiayaan Kawalan Penilaian • Bajet Tahunan • Rancangan Lima Tahun • Pakej Ransangan Ekonomi • Belanja Mengurus • Belanja Pembangun-an • Sistem Perakaunan • Laporan berkala • Auditan • Penilaian Program • Kajian Impak • Misi • Matlamat • Objektif • Keutamaan • Kumpulan Sasar • Pemilihan aktiviti-aktiviti terbaik • Dasar ekonomi • Dasar Pembangun-an Negara

18. PRINSIP UTAMA PENGURUSAN KEWANGAN 2 PRINSIP UTAMA: A) LEGALITI B) AKAUNTABILITI

19. A) LEGALITI BERMAKSUD PENGURUSAN KEWANGAN MESTILAH MEMATUHI SEMUA UNDANG- UNDANG DAN PERATURAN YANG DIGUBAL OLEH KERAJAAN.

20. UNDANG–UNDANG & PERATURAN BERKAITAN PENGURUSAN KEWANGAN AWAM ( PERSEKUTUAN ) • Perlembagaan Persekutuan; • (Bab VII, Perkara 96 – 112) • Akta Acara Kewangan 1957; • Arahan Perbendaharaan; • Pekeliling-Pekeliling dan Surat-Surat Pekeliling Perbendaharaan; dan • Akta Audit 1957

21. ARAHAN PERBENDAHARAAN Semua pegawai perlu memahirkan diri dengan Arahan Perbendaharaan. Kurang pengetahuan mengenai Arahan Perbendaharaan tidak akan diterima sebagai suatu alasan sekiranya Arahan Perbendaharaan tidak dipatuhi, ataupun jika berlakunya apa-apa kehilangan Wang Awam atau Aset Awam akibat ketidakpatuhan Arahan Perbendaharaan. - Catatan 9, Catatan Pendahuluan

22. 5 PERINGKAT LEGALITI PENGURUSAN KEWANGAN AWAM: • Terimaan Wang Awam 2. Simpanan Wang Awam (Custody) 3. Pengeluaran Wang Awam 4. Bayaran Wang Awam 5. Perakaunan Wang Awam

23. BAYARAN DI BAWAH AP 58a Bil-bil tertunggak tahun-tahun lalu dan perlu dibayar dalam tahun semasa memerlukan kelulusan khas Akauntan Negara atau Perbendaharaan [ AP 58a ] BAYARAN SUCI HATI Jika kelulusan tidak dapat diberi oleh Perbendaharaan tetapi bil yang dikemukakan dengan sempurnanya dan dibekalkan dengan suci hati, maka bil tersebut akan dibayar dengan segera dan akan dipertanggungkan kepada Akaun Kumpulan Wang Pendahuluan Diri atas nama pegawai yang terlibat [ AP 59 ].

24. DEFINISI SURCAJ Tindakan mengutip balik wang atau nilai wang bagi harta Kerajaan yang hilang atau yang tidak dapat dikutip, yang dikenakan terhadap penjawat awam yang bertanggung jawab atas perkara itu kerana kecuaiannya, kelalaiannya, kealpaannya atau tindakannya yang kurang berhati-hati Seksyen 18, APK 1957 - Surcajbolehdikenakankepadamana-manaorang yang sedangdantelahberkhidmatdenganKerajaanjika: a) Gagalmemungutapa-apawang yang terhutangkepadaKerajaan;

25. (b) Bertanggungjawab tentang apa-apa bayaran yang tidak sepatutnya atau tidak disahkan (c) Bertanggungjawab tentang apa-apa kekurangan atau kebinasaan apa-apa wang awam, setem, sekuriti, stor atau harta-harta kerajaan yang lain. (d) Sedang atau telah menjadi seorang pegawai perakaunan gagal atau telah gagal menyimpan akaun-akaun atau rekod-rekod yang sempurna (e) Telah gagal membuat apa-apa bayaran atau bertanggungjawab atas kelewatan dalam pembayaran wang awam kepada pihak penerima.

26. Surcaj yang boleh dikenakan bagi kegagalan (a) hingga (c) adalah maksimum tidak lebih daripada jumlah kehilangan atau amaun yang kurang darinya tertakluk kepad amaun disyor oleh Perbendaharaan dan diputuskan oleh Lembaga Tatatertib. • Kegagalan (d) dan (e) tertakluk kepada amaun disyor oleh Perbendaharaan dan diputuskan oleh Lembaga Tatatertib. • MEMPUNYAI UNSUR-UNSUR TINDAKAN TATATERTIB • HENDAKLAH DIREKODKAN DALAM BUKU PERKHIDMATAN

27. B. KONSEP AKAUNTABILITI • Definisi Akauntabiliti • Kepertanggungjawaban • - Kamus Istilah Pentadbiran Perniagaan • Pengajian Tinggi, DBP • Bertanggungjawab kpd seseorang mengenai sesuatu - Kamus Dwi Bahasa, DBP “memikul amanah untuk menjalankan aktiviti yang ditentukan secara bertanggungjawab ke atas kejayaan atau kegagalannya”

28. BERMAKSUD: 1. Obligasi seseorang untuk memberi jawapan dan penjelasan mengenai tindakan dan prestasinya kepada pihak yang berhak untuk mendapatkan jawapan dan penjelasan tersebut mengenai sesuatu yang dipertanggungjawabkan keatasnya. (Y.Bhg. Tan Sri Ahmad Sarji, Bekas KSN) 2. Kewajipanuntukmemberijawapandanpenjelasanmengenai sesuatutindakandanprestasikepadasesiapa yang berhakuntuk mendapatjawapandanpenjelasan. Ianyaadalahsatuprosesdi manaAgensiadalahbertanggungjawabkeatassemuakeputusan yang dibuatdantindakan yang diambil. (SuratArahan KSN – Usaha MempertingkatkanTadbirUrus DalamSektorAwam, bertarikh 9 Mac 2007)

29. INSTRUMEN-INSTRUMEN AKAUNTABILITI 1. Akauntabiliti Fiskal 2. Akauntabiliti Pengurusan 3. Akauntabiliti Program

30. AKAUNTABILITI BERHUBUNG DENGAN KAWALAN KE ATAS PERBELANJAAN Tiga peringkat utama kawalan: * Kawalan Parlimen @ Parlimen @ Jawatankuasa Kira-Kira Wang Negara @ Ketua Audit Negara * Perbendaharaan * Pegawai Pengawal (Kementerian/Jabatan)

31. KEPENTINGAN AKAUNTABILITI DALAM PERKHIDMATAN AWAM • merupakan suatu nilai yang sangat penting dalam • perkhidmatan awam terutamanya dalam • pengurusan kewangan di sektor awam. - kekurangan tahap akauntabilti boleh menyebabkan berlakunya penyelewengan, penyalahgunaan kuasa dan rasuah. Robert Klitgaart, pakar jenayah rasuah mengatakan bahawa akauntabiliti boleh dikaitkan secara langsung dgn perbuatan rasuah, formula: C = M + D - A

32. INTEGRITI Definisi Integriti “Kualiti Unggul yang wujud secara keseluruhan dan padu. Ia berlandaskan etika dan pencerminan etika dalam tindakan sehari hari”

33. INDEKS PERSEPSI RASUAH (CPI) • Kajian tahunan yang dilaksanakan oleh Transparency International. • Mengukur persepsi masyarakat mengenai tahap rasuah dan ketelusan sesebuah negara. • Penarafan berdasarkan skala 0 hingga 10 • Skop kajian: • Rasuah • Kepentingan peribadi • Penyelewengan wang • Usaha-usaha mencegah rasuah • Politik wang • Salahguna kuasa

34. INDEKS PERSEPSI RASUAH (CPI)

35. RUMUSAN Sistempengurusankewangankerajaanadalahluasdanmenyeluruh. Semuaurusanterimaan, simpanan, pengeluaran, perbelanjaan, pembayarandanperakaunanwangawamdanbarang-barangawamhendaklahdilakukandenganberlandaskankepadaundang-undangdanperaturan yang berkuatkuasadisampingmengamalkanprinsipakauntabilitidanberintegriti. Pengurusankewanganbermuladaripadaperancangandanberakhirdenganpengauditan yang membawakepadapenemuandanpengenalpastiankeperluanperubahandasar-dasardanpelaksanaanmengikutkepentingandankehendaksemasa.

36. Sekian Terima Kasih