İrfan VURAL Gelirler Kontrolörü

1. KURUMLARA YAPILAN ÖDEMELERDE VERGİ KESİNTİSİ İrfan VURAL Gelirler Kontrolörü irfan.vural@gelkont.gov.tr ANKARA, Mart 2009

2. SUNUM PLANI • VERGİ KESİNTİSİNİN YASAL DAYANAKLARI • NAKDEN – HESABEN ÖDEME KAVRAMLARI • TAM MÜKELLEF KURUMLARA YAPILAN ÖDEMELERDE VERGİ KESİNTİSİ • Vergi Kesintisi Yapmak Zorunda Olanlar • Vergi Kesintisine Tabi Ödemeler • DAR MÜKELLEF KURUMLARA YAPILAN ÖDEMELERDE VERGİ KESİNTİSİ • Vergi Kesintisi Yapmak Zorunda Olanlar • Vergi Kesintisine Tabi Ödemeler

3. KURUMLAR VERGİSİ KESİNTİSİNİN YASAL DAYANAKLARI KVK Md.15 (+) GVK Geçici md.67 • TAM MÜKELLEF KURUMLARA YAPILAN ÖDEMELERDE VERGİ KESİNTİSİ • DAR MÜKELLEF KURUMLARA YAPILAN ÖDEMELERDE VERGİ KESİNTİSİ KVK Md.30 KVK’nın geçici 1. maddesinde; GVK’nın geçici 67. maddesi uyarınca vergi kesintisine tabi tutulmuş kazanç ve iratlar üzerinden, bu Kanun uyarınca, ayrıca vergi kesintisi yapılmayacağı hükmedilmiştir.

4. Örnek Özelge: (İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 01.04.2008 tarih ve B.07.1.GİB.4.34.16.01/KVK-15/7993-6317 sayılı özelgesi.) Taşınmaz karşılığı yapılan yıllara sari inşaat işlerinde tevkifat yapılıp yapılmayacağı : “ … Dolayısıyla, söz konusu yıllara sari inşaat ve onarım işleri karşılığında taşeron firmalara teslim edeceğiniz dairelerin gayrisafi tutarları üzerinden aynı Kanunun 15/1-(a) bendi uyarınca şirketiniz tarafından (%3) oranında vergi kesintisi yapılması gerekmektedir.” NAKDEN ÖDEME – HESABEN ÖDEME KAVRAMLARI Ayni ödemeler kesinti kapsamında mıdır? NAKDEN ÖDEME : Nakit olarak ödeme, bir değerin bir kişiden diğer bir kişiye para olarak veya parasal olarak transferini ifade eder. Transferin mutlaka elden olmasına ise gerek yoktur. Nakden ödeme elden nakit ödemeyi kapsadığı gibi bir bankaya EFT veya havale yoluyla yapılan bir ifayı veya bir gerçek veya tüzel kişi adına posta yoluyla gönderilmeyi de kapsar. Vergi kesintisi yapmak zorunda olanlar, kurumlara avanslar da dahil olmak üzere nakden veya hesaben yaptıkları ödemeler üzerinden vergi kesintisi yapacaklardır. EVET HESABEN ÖDEME : KVK’nın 15/6. maddesine göre; hesaben ödeme deyimi, kesintiye tâbi kazanç ve iratları ödeyenleri hak sahiplerine karşı borçlu durumda gösteren her türlü kayıt ve işlemleri ifade eder. Bu durumda ödemeyi yapanların defter ve kayıtları ile ödeme yapılanın defter ve kayıtları ve bu işlemle ilgili tüm belgelerde kesintiye konu ödemeyi gösterir bir unsur varsa hesaben ödeme gerçekleşmiş demektir.

5. TAM MÜKELLEF KURUMLARA YAPILAN ÖDEMELERDE VERGİ KESİNTİSİ (KVK md. 15)

6. Örneğin ; İstanbul Defterdarlığı’nın verdiği bir muktezada, alışveriş merkezi yöneticiliğinin ticari bir hizmet koordinasyonu olarak kabulü ve sair kurum olarak değerlendirilmesi gerektiği belirtilmiştir. (İstanbul Defterdarlığı’nın 28.07.1994 tarih ve B.07.4.DEF.0.34.11/GVK–95–3692–12175 sayılı muktezası.) TAM MÜKELLEF KURUMLARA YAPILAN ÖDEMELERDE VERGİ KESİNTİSİ VERGİ KESİNTİSİ YAPMAK ZORUNDA OLANLAR • Kamu idare ve kuruluşları, • İktisadi kamu kuruluşları, • Sair kurumlar, • Ticaret şirketleri, • İş ortaklıkları, • Dernekler ve vakıflar, • Dernek ve vakıfların iktisadi işletmeleri, • Kooperatifler, • Yatırım fonu yönetenler, • Gerçek gelirlerini beyan etmeye mecbur olan ticaret ve serbest meslek erbabı, • Zirai kazançlarını bilanço veya zirai işletme hesabı esasına göre tespit eden çiftçiler.

7. VERGİ KESİNTİSİNE TABİ ÖDEMELER KVK’nın 15. maddesi kapsamında vergi kesintisine tabi ödemeler şunlardır: • GVK’da belirtilen esaslara göre birden fazla takvim yılına yaygın inşaat ve onarım işleri ile uğraşan kurumlara bu işleri ile ilgili olarak yapılan hakediş ödemeleri (md. 15/1-a), • Kooperatiflere ait taşınmazların kiralanması karşılığında bunlara yapılan kira ödemeleri (md. 15/1-b), • Her nevi tahvil ve Hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetlerden sağlanan gelirler (md. 15/1-c), • Mevduat faizleri (md. 15/1-ç), • Katılım bankaları tarafından katılma hesabı karşılığında ödenen kâr payları (md. 15/1-d), • Kâr ve zarar ortaklığı belgesi karşılığı ödenen kâr payları (md. 15/1-e), • Repo gelirleri (md. 15/1-f), • Vergiden muaf olan kurumlara dağıtılan GVK’nın 75. maddesinin ikinci fıkrasının 1, 2 ve 3 numaralı bentlerindeki kâr payları (md. 15/2), • Emeklilik yatırım fonlarının kazançları hariç olmak üzere, Kanunun 5. maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde yazılı kazançlar (md. 15/3).

8. VERGİ KESİNTİSİNE TABİ ÖDEMELER Kesinti Oranı :%3 (12/1/2009 tarih ve 2009/14594 sayılı BKK) Yapılan bir işin, GVK’nın 42. maddesi kapsamında değerlendirilebilmesi için; Yapılan işin inşaat ve onarım işi olması, Yapılan işin birden fazla takvim yılına sirayet etmesi, İşin taahhüde bağlı olarak yapılması, gerekmektedir. YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM İŞLERİ İLE UĞRAŞAN KURUMLARA BU İŞLERİ İLE İLGİLİ OLARAK YAPILAN HAKEDİŞ ÖDEMELERİ (md.15/1-a) • GVK’da belirtilen esaslara göre birden fazla takvim yılına yaygın inşaat ve onarım işleri ile uğraşan kurumlara bu işleri ile ilgili olarak yapılan hakediş ödemeleri, KVK’nın 15/1-a maddesi uyarınca vergi kesintisine tabidir.

9. VERGİ KESİNTİSİNE TABİ ÖDEMELER YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM İŞLERİ İLE UĞRAŞAN KURUMLARA BU İŞLERİ İLE İLGİLİ OLARAK YAPILAN HAKEDİŞ ÖDEMELERİ Ek süre ile ilgili kararın verildiği tarihten, Ek süre verilmemiş olmakla birlikte işin bitiminin ertesi yıla taşması halinde ise, ertesi takvim yılı başından, itibaren ödenecek istihkak (hakediş) bedelleri üzerinden vergi kesintisi yapılması gerekir. (18 sıra numaralı Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Tebliği) İşin bitim tarihini belirleyen geçici kabul tutanağının onaylandığı tarihten sonra yapılan işlere ilişkin hakediş ödemeleri üzerinden vergi kesintisi yapılmasına gerek yoktur. Sözleşmesi Uyarınca Başladığı Yılda Bitmesi Gerekirken Çeşitli Nedenlerle İnşaatın Sonraki Yılda Da Devam Etmesi Durumunda Vergi Kesintisi Yıllara Sari İnşaat İşinde Geçici Kabul Tarihinden Sonra Yapılacak Ödemelerden Vergi Kesintisi Yapılıp Yapılmayacağı

10. VERGİ KESİNTİSİNE TABİ ÖDEMELER Kesinti Oranı : %20 (2009/14594 sayılı BKK) Ancak, Kanunun 14/5. maddesi hükmüne göre kooperatiflerin gelirlerinin vergi kesintisine tabi tutulan kira gelirlerinden ibaret olması halinde kurumlar vergisi beyannamesi verilmesine gerek yoktur. Dolayısıyla geliri kesintiye tabi kira gelirlerinden ibaret olan kooperatifler için yapılan vergi kesintisi nihai vergileme mahiyetinde olacaktır. Kesintinin uygulanmasında kooperatifin türünün veya kurumlar vergisinden muaf olup olmamasının bir önemi yoktur. KOOPERATİFLERE AİT TAŞINMAZLARIN KİRALANMASI KARŞILIĞINDA BUNLARA YAPILAN KİRA ÖDEMELERİ(md. 15/1-b) Kooperatiflere ait taşınmazların kiralanması karşılığında kooperatiflere yapılan kira ödemeleri, KVK’nın 15/1-b maddesi uyarınca vergi kesintisine tabidir.

11. VERGİ KESİNTİSİNE TABİ ÖDEMELER Diğer kurumlar vergisi mükelleflerine ait (A.Ş., Ltd. vb.) taşınmazların kiralanması karşılığında yapılan ödemelerden vergi kesintisi yapılacak mıdır? HAYIR GVK’nın 94. maddesinin birinci fıkrasının (5) numaralı bendi uyarınca, vakıflara ve derneklere ait taşınmazların kiralanması karşılığında, bunlara yapılan kira ödemelerinden gelir vergisi kesintisi yapılmaktadır. (Oran %20) Bu kesintinin yapılmasında, kendisine kira ödemesinde bulunulan derneğin, kamuya yararlı dernek ya da vakfın Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınmış vakıf olması önem arz etmemektedir. Dernek veya vakıflara ait taşınmazların kiralanması karşılığında yapılan ödemelerden vergi kesintisiyapılacak mıdır? EVET

12. VERGİ KESİNTİSİNE TABİ ÖDEMELER Sendikalar, ticaret odaları, sanayi odaları, ticaret borsaları, esnaf odaları ve bunların birlikleri ile diğer mesleki kuruluşlara ait oda ve birlikler, siyasi partiler, emekli ve yardım sandıklarına yapılan kira ödemelerindenvergi kesintisi yapılacak mıdır? EVET Devlete, özel idarelere, belediyelere ve köylere ait taşınmazların kiralanması karşılığında yapılan ödemelerdenvergi kesintisiyapılacak mıdır? HAYIR

13. VERGİ KESİNTİSİNE TABİ ÖDEMELER HER NEVİ TAHVİL VE HAZİNE BONOSU FAİZLERİ İLE TOPLU KONUT İDARESİ VE ÖZELLEŞTİRME İDARESİNCE ÇIKARILAN MENKUL KIYMETLERDEN SAĞLANAN GELİRLER(md. 15/1-c) KVK’nın 15. maddesinin (1-c) bendine göre; her nevi tahvil (ipotek finansmanı kuruluşları ve konut finansmanı kuruluşları tarafından ihraç edilen ipotekli sermaye piyasası araçları, varlık teminatlı menkul kıymetler dahil) ve Hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetlerden sağlanan gelirler vergi kesintisine tabidir. Ancak, söz konusu gelirler GVK’nın Geçici 67. maddesi uyarınca, % 10 oranında vergi kesintisine tabidir. Dolayısıyla, Geçici 67. maddenin yürürlük tarihi olan 01.01.2006 tarihinde sonra ihraç edilmiş olan her nevi tahvil ve Hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetlerden sağlanan gelirler, Geçici 67. madde uyarınca vergi kesintisine tabi olduğundan; KVK’ya göre ayrıca kesintiye tabi olmayacaklardır. 01.01.2006 tarihinden önce ihraç edilen kıymetler içinse, 31.12.2005 tarihi itibariyle yürürlükte olan hükümler uygulanacağından GVK’nın 94/7. maddesine göre kesinti yapılması gerekir

14. VERGİ KESİNTİSİNE TABİ ÖDEMELER MEVDUAT FAİZLERİ (md. 15/1-ç) • Kanunun 15. maddesinin (1-ç) bendine göre; mevduat faizleri vergi kesintisine tabidir. • Ancak, mevduat faizleri GVK’nın Geçici 67. maddesinin (4) numaralı fıkrası uyarınca % 15 oranında vergi kesintisine tabi olduğundan, KVK’ya göre ayrıca kesintiye tabi tutulması söz konusu değildir.

15. VERGİ KESİNTİSİNE TABİ ÖDEMELER KATILIM BANKALARI TARAFINDAN KATILMA HESABI KARŞILIĞINDA ÖDENEN KÂR PAYLARI(md. 15/1-d) • Kanunun 15. maddesinin (1-d) bendine göre; katılım bankaları tarafından katılma hesabı karşılığında ödenen kâr payları vergi kesintisine tabidir. • Ancak, bu gelirler GVK’nın Geçici 67. maddesinin (4) numaralı fıkrası uyarınca % 15 oranında vergi kesintisine tabi olduğundan, KVK’ya göre ayrıca kesintiye tabi tutulmayacaktır.

16. VERGİ KESİNTİSİNE TABİ ÖDEMELER KÂR VE ZARAR ORTAKLIĞI BELGESİ KARŞILIĞI ÖDENEN KÂR PAYLARI(md. 15/1-e) • Kanunun 15. maddesinin (1-e) bendine göre; kâr ve zarar ortaklığı belgesi karşılığı ödenen kâr payları vergi kesintisine tabidir. • Ancak, bu gelirler GVK’nın Geçici 67. maddesinin (4) numaralı fıkrası uyarınca % 15 oranında vergi kesintisine tabi olduğundan, KVK’ya göre ayrıca kesintiye tabi tutulmayacaktır.

17. VERGİ KESİNTİSİNE TABİ ÖDEMELER REPO GELİRLERİ (md. 15/1-f) • Kanunun 15. maddesinin (1-f) bendine göre; her nevi tahvil ve Hazine bonosu ile Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetlerin geri alım veya satım taahhüdü ile elde edilmesi veya elden çıkarılmasından sağlanan gelirler vergi kesintisine tabidir. • Ancak, söz konusu gelirler GVK’nın Geçici 67. maddesinin (4) numaralı fıkrası uyarınca % 15 oranında vergi kesintisine tabi olduğundan, KVK’ya göre ayrıca kesintiye tabi tutulması söz konusu değildir.

18. VERGİ KESİNTİSİNE TABİ ÖDEMELER VERGİDEN MUAF KURUMLARA DAĞITILAN KÂR PAYLARI(md. 15/2) • Kanunun 15. maddesinin 2. fıkrası uyarınca, vergiden muaf olan kurumlara dağıtılan, GVK’nın 75. maddesinin ikinci fıkrasının (1), (2) ve (3) numaralı bentlerinde yer alan kâr payları vergi kesintisi kapsamına alınmıştır. Kesinti sadece kurumlar vergisinden muaf olan kurumlara dağıtılan kâr payları için öngörülmüş olup, bu kesinti söz konusu kurumlar için nihai vergi olacaktır. Tam mükellef kurumlara yapılan kâr payı ödemelerinden ise vergi kesintisi yapılmayacaktır. Kesinti Oranı : %15 Tam mükellef gerçek kişiler, gelir vergisi ve kurumlar vergisi mükellefi olmayanlar ile gelir vergisinden muaf olanlara yapılan kâr payı ödemelerinden ise GVK’nın 94. maddesine göre kesinti yapılacaktır.

19. VERGİ KESİNTİSİNE TABİ ÖDEMELER Vergi Kesintisine Tabi Olmayan Kâr Payı Ödemeleri Tam mükellef kurumlar tarafından, tam mükellef kurumlara, Tam mükellef kurumlar tarafından, Türkiye’de bir işyeri veya daimi temsilci aracılığıyla kâr payı elde eden dar mükellef kurumlara, dağıtılan kâr payları. Kurumlar Vergisi Kanunu’na Göre Kesintiye Tabi Kâr Payı Ödemeleri • Kurumlar vergisinden muaf olan kurumlara, • Türkiye’de bir işyeri veya daimi temsilci aracılığıyla kâr payı elde edenler hariç dar mükellef kurumlara, • Kurum statüsünde olup bu Kanunla veya özel kanunlarla kurumlar vergisinden muaf olan dar mükelleflere. Gelir Vergisi Kanunu’na Göre Kesintiye Tabi Kâr Payı Ödemeleri • Tam mükellef gerçek kişilere, • Gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olmayanlara, • Gelir vergisinden muaf olanlara, • Dar mükellef gerçek kişilere, • Gelir vergisinden muaf olan dar mükellef gerçek kişilere

20. VERGİ KESİNTİSİNE TABİ ÖDEMELER Kâr Payları Üzerinden Yapılacak Vergi Kesintisinde, Kurumlar Vergisinden Müstesna Kazançların Durumu 4842 sayılı Kanunla yapılan düzenleme ile istisna kazançlar üzerinden yapılan vergi kesintisi uygulaması kaldırılmış ve dolayısıyla vergi kesintisi yönünden kurumların istisna kazançları ile normal kazançları ayırımına son verilmiştir. Böylelikle, vergi kesintisi kazancın istisna olup olmadığına bakılmaksızın kâr dağıtımına bağlı hale getirilmiştir. Buna göre, istisna kazançlar üzerinden vergi kesintisi yapılmayacak ancak, bu kazançların kâr dağıtımına konu edilmesi halinde bu kâr payları vergi kesintisine tabi tutulacaktır. GVK’nın geçici 61. maddesi uyarınca yatırım indirimi istisnasından yararlanan kazançların vergilendirilmesine yönelik olarak özel bir düzenleme yapılmıştır. Buna göre, madde kapsamında bulunan yatırım indiriminden yararlanan kazançlar üzerinden dağıtılsın dağıtılmasın %19,8 oranında vergi kesintisi yapılacaktır.

21. VERGİ KESİNTİSİNE TABİ ÖDEMELER FON VE YATIRIM ORTAKLIKLARININ İSTİSNA KAZANÇLARI ÜZERİNDEN YAPILACAK VERGİ KESİNTİSİ Kanunun 15/3. maddesine göre; emeklilik yatırım fonlarının kazançları hariç olmak üzere, Kanunun 5. maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde yazılı kazançlardan, dağıtılsın veya dağıtılmasın, kurum bünyesinde vergi kesintisi yapılır.

22. VERGİ KESİNTİSİNE TABİ ÖDEMELER FON VE YATIRIM ORTAKLIKLARININ İSTİSNA KAZANÇLARI ÜZERİNDEN YAPILACAK VERGİ KESİNTİSİ 15/3. madde uyarınca kesintiye tabi olan kazançlar şunlardır: • Menkul kıymetler yatırım fon ve ortaklıklarının portföy işletmeciliğinden doğan kazançları, • Portföyü Türkiye'de kurulu borsalarda işlem gören altın ve kıymetli madenlere dayalı yatırım fonları veya ortaklıklarının portföy işletmeciliğinden doğan kazançları, • Girişim sermayesi yatırım fonları veya ortaklıklarının kazançları, • Gayrimenkul yatırım fonları veya ortaklıklarının kazançları, • Konut finansmanı fonları ile varlık finansmanı fonlarının kazançları. GVK’nın Geçici 67. maddesinin (8) numaralı fıkrasına göre; Sermaye Piyasası Kanununa göre kurulan menkul kıymetler yatırım fonları ile menkul kıymetler yatırım ortaklıklarının Kurumlar Vergisinden istisna edilmiş olan portföy kazançları vergi kesintisine tabi olduğundan, bu kazançlar için KVK’ya göre ayrıca kesinti yapılması söz konusu değildir. Kesinti Oranı : %0

26. DAR MÜKELLEF KURUMLARA YAPILAN ÖDEMELERDE VERGİ KESİNTİSİ (KVK md. 30)

27. VERGİ KESİNTİSİ YAPMAKLA SORUMLU OLANLAR • KVK’nın tam mükellefiyette vergi kesintisine ilişkin 15. maddesinde vergi kesintisi yapmak zorunda olanlar tadadi olarak sayılmıştır. • Dar mükellefiyette vergi kesintisine ilişkin 30. maddede ise bu şekilde bir sınırlama yapılmamıştır. • 30. madde uyarınca, dar mükellefiyete tabi kurumların vergi kesintisine tabi kazançlarına ilişkin kesinti, bu kazanç ve iratları avanslar da dahil olmak üzere nakden veya hesaben ödeyen veya tahakkuk ettirenler tarafından yapılacaktır.

28. VERGİ KESİNTİSİNE TABİ KAZANÇ VE İRATLAR KVK’nın 30. maddesi kapsamında vergi kesintisine tabi kazanç, irat ve ödemeler şunlardır: Birden fazla takvim yılına yaygın inşaat ve onarım işleri ile uğraşan kurumlara bu işleri ile ilgili olarak yapılan hakediş ödemeleri (md. 30/1-a), Serbest meslek kazançları (md. 30/1-b), Gayrimenkul sermaye iratları (md. 30/1-c), GVK’nın 75. maddesinin 2. fıkrasının (1), (2), (3) ve (4) numaralı bentlerinde sayılanlar hariç olmak üzere menkul sermaye iratları (md. 30/1-ç), Ticarî veya ziraî kazanca dahil olup olmadığına bakılmaksızın telif, imtiyaz, ihtira, işletme, ticaret unvanı, marka ve benzeri gayrimaddî hakların satışı, devir ve temliki karşılığında nakden veya hesaben ödenen veya tahakkuk ettirilen bedeller (md. 30/2),

29. VERGİ KESİNTİSİNE TABİ KAZANÇ VE İRATLAR - II Tam mükellef kurumlar tarafından, Türkiye'de bir iş yeri veya daimî temsilci aracılığıyla kâr payı elde edenler hariç olmak üzere dar mükellef kurumlara veya kurumlar vergisinden muaf olan dar mükelleflere dağıtılan kâr payları (md. 30/3), Türkiye'de iş yeri ve daimî temsilcisi bulunmayan mükelleflerin, yetkili makamların izniyle açılan sergi ve panayırlarda yaptıkları ticarî faaliyetlerden elde ettikleri kazançlar (md. 30/5), Yıllık veya özel beyanname veren dar mükellef kurumların, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancından, hesaplanan kurumlar vergisi düşüldükten sonra kalan kısımdan ana merkeze aktardıkları tutar (md. 30/6), Bakanlar Kurulunca ilan edilen ülkelerde yerleşik olan veya faaliyette bulunan kurumlara nakden veya hesaben yapılan veya tahakkuk ettirilen her türlü ödemeler (md. 30/7).

30. VERGİ KESİNTİSİNE TABİ ÖDEME/KAZANÇ/İRATLAR BİRDEN FAZLA TAKVİM YILINA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM İŞLERİ İLE UĞRAŞAN DAR MÜKELLEF KURUMLARA YAPILAN HAKEDİŞ ÖDEMELERİ • GVK’da belirtilen esaslara göre birden fazla takvim yılına yaygın inşaat ve onarım işleri ile uğraşan dar mükellef kurumlara bu işleri ile ilgili olarak yapılan hakediş ödemeleri, KVK’nın 30/1-a maddesi uyarınca vergi kesintisine tabidir. Kesinti Oranı: %3

31. VERGİ KESİNTİSİNE TABİ ÖDEME/KAZANÇ/İRATLAR Çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmalarında, serbest meslek faaliyetlerinden elde edilen gelirlerin anlaşmaya taraf olan ülkelerden hangisi tarafından vergilendirileceğine ilişkin hükümler yer almaktadır. Bu nedenle, Türkiye’de serbest meslek kazancı elde eden dar mükellef kurumların mukimi olduğu ülkelerle imzalanmış çifte vergilendirmeyi önleme anlaşması bulunması halinde, anlaşma hükümlerine göre yapılan serbest meslek faaliyetinden elde edilen gelirin hangi ülke tarafından vergilendirileceğinin belirlenmesi ve eğer Türkiye’de vergilendirilmesi gerekiyorsa vergi kesintisine tabi tutulması gerekmektedir. Kesinti Oranı : Petrol arama faaliyetleri dolayısıyla sağlanacak kazançlardan %5, Diğer serbest meslek kazançlarından %20. Ancak, söz konusu kazançlar Türkiye’de bulunan işyeri veya daimi temsilci aracılığıyla elde edilmesi halinde ticari kazanç kapsamında değerlendirileceğinden vergi kesintisine tabi olmayacaktır. SERBEST MESLEK KAZANÇLARI • Dar mükellef kurumların Türkiye’de elde etmiş oldukları serbest meslek kazançları Kanunun 30/1-b maddesi uyarınca vergi kesintisine tabidir.

32. VERGİ KESİNTİSİNE TABİ ÖDEME/KAZANÇ/İRATLAR Çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmalarına göre,gayrimenkullerin kiraya verilmesinden elde edilen gelirler anlaşmaların “Gayrimenkullerden Elde Edilen Gelirler” 6. maddesi uyarınca gayrimenkulün bulunduğu Devlette ve bu Devletin iç mevzuatı uyarınca vergiye tabi tutulmaktadır. Öte yandan, çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmalarında, gemiler, vapurlar ve uçakların gayrimenkul varlık olarak sayılmayacağı hüküm altına alınmıştır. Bu nedenle söz konusu araçların kiralanması karşılığı yapılan ödemelerin kira ödemesi olarak değil, gayrimaddi hak ödemesi olarak değerlendirilmesi ve yapılacak vergi kesintisinin KVK’nın 30/2. maddesi çerçevesinde değerlendirilmesi gerekmektedir. Kesinti Oranı : Finansal Kiralama Kanunu kapsamındaki faaliyetlerden sağlanacak gayrimenkul sermaye iratlarından %1, Diğer gayrimenkul sermaye iratlarından %20. Ancak, gayrimenkul sermaye iradının Türkiye’de yapılmakta olan ticari faaliyet kapsamında elde edilmesi halinde, kazancın tespitinde ticari kazanç hükümleri geçerli olacağından vergi kesintisi söz konusu olmayacaktır. GAYRİMENKUL SERMAYE İRATLARI Dar mükellef kurumların Türkiye’de elde etmiş oldukları gayrimenkul sermaye iratları Kanunun 30/1-c maddesi uyarınca vergi kesintisine tabidir.

33. VERGİ KESİNTİSİNE TABİ ÖDEME/KAZANÇ/İRATLAR MENKUL SERMAYE İRATLARI • KVK’nın 30/1-ç maddesinde, GVK’nın 75. maddesinin 2. fıkrasının (1), (2), (3) ve (4) numaralı bentlerinde sayılanlar hariç olmak üzere menkul sermaye iratları üzerinden vergi kesintisi yapılması öngörülmüştür.

34. VERGİ KESİNTİSİNE TABİ ÖDEME/KAZANÇ/İRATLAR Buna göre, Kanun’un 30/1-ç maddesi uyarınca vergi kesintisine tabi olan menkul sermaye iratları şunlardır: • Her nevi tahvil ve Hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi, Kamu Ortaklığı İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetlerden sağlanan gelirler (GVK. Md.75/2-5), • Her nevi alacak faizleri (GVK. Md.75/2-6), • Mevduat faizleri (GVK. Md.75/2-7), • Hisse senetleri ve tahvillerin vadesi gelmemiş kuponlarının satışından elde edilen gelirler (GVK. Md.75/2-8) • İştirak hisselerinin sahibi adına henüz tahakkuk etmemiş kâr paylarının devir ve temliki karşılığında alınan para ve ayınlar (GVK. Md.75/2-9) • Her çeşit senetlerin iskonto edilmeleri karşılığında alınan iskonto bedelleri (GVK. Md.75/2-10) • Faizsiz olarak kredi verenlere ödenen kâr payları ile kâr ve zarar ortaklığı belgesi karşılığı ödenen kar payları ve özel finans kurumlarınca kar ve zarara katılma hesabı karşılığı ödenen kar payları (GVK. Md.75/2-12) • Repo gelirleri (GVK. Md.75/2-14)

35. VERGİ KESİNTİSİNE TABİ ÖDEME/KAZANÇ/İRATLAR Ancak, söz konusu gelirler üzerinden GVK’nın Geçici 67. maddesine göre vergi kesintisi yapılmakta olup, dar mükellefler için kesintinin oranı % 0’dır. Dolayısıyla, Geçici 67. maddenin yürürlük tarihi olan 01.01.2006 tarihinde sonra ihraç edilmiş olan her nevi tahvil ve Hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetlerden sağlanan gelirler, Geçici 67. madde uyarınca vergi kesintisine tabi olduğundan; KVK’ya göre ayrıca kesintiye tabi olmayacaklardır. Her Nevi Tahvil ve Hazine Bonosu Faizleri İle Toplu Konut İdaresi, Kamu Ortaklığı İdaresi ve Özelleştirme İdaresince Çıkarılan Menkul Kıymetlerden Sağlanan Gelirler • KVK’nın 30/1-ç maddesi uyarınca vergi kesintisine tabidir.

36. VERGİ KESİNTİSİNE TABİ ÖDEME/KAZANÇ/İRATLAR KESİNTİ ORANI : Yabancı devletler, uluslararası kurumlar veya yabancı bankalardan ya da bulunduğu ülkede mutad olarak kredi vermeye yetkilendirilmiş olup sadece ilişkili bulunduğu kurumlara değil tüm gerçek ve tüzel kişilere kredi veren kurumlardan alınan her türlü krediler için ödenecek faizlerden (katılım bankalarının kendi usullerine göre yurt dışından sağladıkları fonlar ve benzeri kaynaklar için ödedikleri kâr payları dahil) %0, Bankaların 5411 sayılı Bankacılık Kanunu uyarınca uygun görülen ikincil sermaye benzeri kredileri ile bankaların ve diğer kurumların bir akım veya varlık portföyüne dayalı olarak yurt dışında menkul kıymetleştirme yöntemiyle temin ettikleri kredileri için ödenecek faizler üzerinden %1, Katılım bankaları tarafından ödenen kar payları hariç olmak üzere, mal tedarikinden kaynaklanan vade farkları üzerinden %5, - Diğerlerinden%10, Alacak Faizleri • Alacak faizleri, GVK’nın geçici 67. maddesi kapsamında olmadığından, dar mükellef kurumların bu kazançları üzerinden yapılacak vergi kesintisi KVK’nın 30. maddesi hükmüne istinaden gerçekleştirilecektir.

37. VERGİ KESİNTİSİNE TABİ ÖDEME/KAZANÇ/İRATLAR Mevduat Faizleri, Repo Gelirleri • Mevduat faizleri ve repo gelirleri GVK’nın Geçici 67. maddesinin (4) numaralı fıkrası uyarınca % 15 oranında vergi kesintisine tabi olduğundan, KVK’ya göre ayrıca kesintiye tabi tutulması söz konusu değildir.

38. VERGİ KESİNTİSİNE TABİ ÖDEME/KAZANÇ/İRATLAR Çifte vergilemeyi önleme anlaşmalarında, gayrimaddi hak bedellerinden elde edilen gelirlerin vergilendirilmesinde vergileme hakkı, oran sınırlaması olmaksızın bu tür gelirleri elde edenlerin mukim olduğu Devlete bırakılmıştır. Ancak, bu tür gelirler elde edildikleri Devlette de (kaynak Devlet) anlaşmalarda belirtilen oranları geçmeyecek şekilde vergiye tabi tutulmaktadırlar. Bu anlaşmaların tamamına yakınında gayrimaddi hak bedelleri üzerinden kaynak Devlet tarafından alınacak vergi oranı %10 olarak belirlenmiştir. GAYRİMADDİ HAKLARIN SATIŞ, DEVİR VE TEMLİKİ • KVK’nın 30. maddesinin 2. fıkrasında, ticari veya zirai kazanca dahil olup olmadığına bakılmaksızın dar mükellef kurumların telif, imtiyaz, ihtira, işletme, ticaret unvanı, marka ve benzeri gayrimaddi haklarının satışı, devir ve temliki karşılığında nakden veya hesaben ödenen veya tahakkuk ettirilen bedellerin, nakden veya hesaben ödeyen veya tahakkuk ettirenler tarafından vergi kesintisine tabi tutulacağı hükme bağlanmıştır. Kesinti Oranı : %20

39. VERGİ KESİNTİSİNE TABİ ÖDEME/KAZANÇ/İRATLAR Çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmalarında kâr payları (temettülerin) vergilendirilmesinde vergileme hakkı, geliri elde edenin mukim olduğu Devlete bırakılmıştır. Ancak, bu gelirler elde edildikleri Devlette de (kaynak Devlet) anlaşmalarda belirtilen oranları geçmeyecek şekilde vergiye tabi tutulmaktadırlar. Anlaşmalarda, kâr payını elde eden kurumun, kâr payını dağıtan kurumun sermayesine iştirak oranına göre oran sınırlamaları belirlenmiştir. Türkiye’de bir işyeri veya daimi temsilci aracılığıyla faaliyet gösteren dar mükellef kurumlara dağıtılan kâr payları üzerinden ise kesinti yapılmayacaktır. KÂR PAYLARI KVK’nın 30. maddesinin (3) numaralı fıkrası uyarınca; tam mükellef kurumlar tarafından, • Türkiye'de bir iş yeri veya daimî temsilci aracılığıyla kâr payı elde edenler hariç olmak üzere dar mükellef kurumlara, • Kurumlar vergisinden muaf olan dar mükellef kurumlara, dağıtılan ve GVK’nın 75. maddesinin ikinci fıkrasının (1), (2) ve (3) numaralı bentlerinde sayılan kâr payları vergisi kesintisine tabidir. Kesinti Oranı : % 15

40. VERGİ KESİNTİSİNE TABİ ÖDEME/KAZANÇ/İRATLAR SERGİ VE PANAYIRLARDA YAPILAN TİCARİ FAALİYETLERDEN ELDE EDİLEN KAZANÇLAR • KVK’nın 30. maddesinin (5) numaralı fıkrasında, Türkiye’de işyeri ve daimi temsilcisi bulunmayan dar mükelleflerin, yetkili makamların izniyle açılan sergi ve panayırlarda yaptıkları ticari faaliyetlerden elde ettikleri kazançlar üzerinden, kurum bünyesinde vergi kesintisi yapılacağı belirtilmiştir. Kesinti Oranı : % 0

41. VERGİ KESİNTİSİNE TABİ ÖDEME/KAZANÇ/İRATLAR YILLIK VEYA ÖZEL BEYANNAME VEREN DAR MÜKELLEF KURUMLARIN MENKUL SERMAYE İRADI SAYILAN KAZANÇLARINDAN ANA MERKEZE AKTARILAN TUTARLAR • KVK’nın 30. maddesinin (6) numaralı fıkrası uyarınca, yıllık veya özel beyanname veren dar mükellef kurumların, indirim ve istisnalar düşülmeden önceki kurum kazancından, hesaplanan kurumlar vergisi düşüldükten sonra kalan kısmını, ana merkezlerine aktarmaları sırasında, aktardıkları bu tutarlar üzerinden vergi kesintisi yapmaları gerekmektedir. Kesinti Oranı : % 15

42. TEŞEKKÜRLER… irfan.vural@gelkont.gov.tr İrfan VURAL Gelirler Kontrolörü