Seminarium BFG

1. Seminarium BFG „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego” Resolution efektywność zależna od skutecznych mechanizmów Warszawa, 17 września 2010 r. 1

2. Metody resolution „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego”

3. Proces resolution • Resolution – prawnie określony sposób postępowania władz wobec banku zagrożonego • niewypłacalnością (upadłością), w szczególności: • krytycznie niedokapitalizowanego, nie mogącego pozyskać odpowiednich kapitałów • mającego problemy z płynnością • prowadzącego działalność zbyt ryzykowną lub niezgodną z prawem Warunki niezbędne Metody resolution • jasno zdefiniowana odpowiedzialność • (rola) poszczególnych uczestników sieci • bezpieczeństwa finansowego • silna współpraca instytucjonalna w ramach • sieci bezpieczeństwa finansowego • niezależna instytucja gwarantująca depozyty • określone kompetencje i uprawnienia do • przeprowadzania resolution • określony prawnie sposób postępowania • z bankiem systemowo ważnym Szczegółowe rozwiązania w ramach opcji głównych uzależnione od możliwości prawnych i warunków rynkowych w poszczególnych krajach • Główne opcje: • OBA – Open bank assistance • P&A – Purchase & assumption • Likwidacja i wypłata depozytów „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego”

4. Cele procesu resolution Dążenie do minimalizacji koszty minus odzysk Cel Maksymalizacja odzysku Cel Minimalizacja kosztów Cel Minimalizacja destabilizacji rynku Praktyka wskazuje, że każdy kraj powinien dokonać dostosowań prawa, aby stworzyć dedykowane przepisy dla upadłości banków „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego”

5. Efektywny proces resolution • Efektywny proces resolution powinien: • minimalizować koszty resolution • maksymalizować zwrot (odzysk) • minimalizować zaburzenia na rynku • przywrócić dyscyplinę w przypadkach stosowania niewłaściwych praktyk lub nadużyć • pomóc instytucji gwarantującej depozyty zapewnić szybką i właściwą wypłatę • ograniczyć moral hazard • Kwestie prawne: • przejęcie uprawnień właściciela – możliwość zarządzania majątkiem • prawo do zaskarżenia właścicieli, zarządzających, kadry i audytorów upadającego banku • prawna ochrona pracowników instytucji realizujących proces resolution • Kwestie operacyjne i administracyjne: • polityka (strategia) i procedury operacyjne przeprowadzania procesu resolution • zasady postępowania pracowników przeprowadzających proces resolution • zasady bazujące na automatycznym podejmowaniu działań – określenie czynników uruchamiających proces • profesjonalna, doświadczona kadra do oceny stanu (kondycji) banku • właściwa wycena i transparentny proces sprzedaży majątku (aktywów) w ramach resolution „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego”

6. Wybór metody resolution Wybór metody resolution ryzyko destabilizacji sektora finansowego lub gospodarki Upadłość powoduje istotny negatywny wpływ na system bankowy lub gospodarkę TAK OBA NIE Bank Pomostowy (BP) wybór najmniejszego kosztu Upadłość powoduje ograniczony negatywny wpływ na system bankowy lub gospodarkę Istnieją przesłanki dla uzyskania wyższych korzyści przy wydłużeniu czasu dla resolution P&A Likwidacja i wypłata środków gwarantowanych „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego”

7. Wybór metody resolution Znaczenie systemowe lub znaczenie dla gospodarki kraju Czas potrzebny dla zbycia banku oraz uzyskania dobrych warunków cenowych Użyta metoda resolution musi być bardziej efektywna kosztowo niż likwidacja z wypłatą środków gwarantowanych „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego”

8. Korzyści przeprowadzenia procesu resolution Koszty fiskalne i skutki systemowe uregulowań procesu resolution na podstawie Čihák & Nier (2009) (koszty pośrednie) • Zmniejszenie ryzyka systemowego potencjalnej upadłości • Przekazanie kontroli władzom regulacyjnym • Zmniejszenie obciążenia podatników • Obciążenie kosztami dotychczasowych akcjonariuszy • Zmniejszenie moral hazard i zwiększenie dyscypliny rynkowej wyratowanie Koszty fiskalne Tradycyjne rozwiązania Nieuporządkowane bankructwo Rozwiązania resolution (koszty bezpośrednie) Ryzyko systemowe (brak stabilności) „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego”

9. Likwidacja banku z funkcją pay-box Ograniczenia w efektywności rozwiązania „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego”

10. Likwidacja z użyciem pay-box Złożoność banku Możliwość przygotowania resolution w krótkim terminie Ryzyko systemowe Duże znaczenie banku dla sektora finansowego i gospodarki kraju oraz NIE Likwidacja z użyciem pay-box Benchmark kosztowy NIE NIE Potrzeba utrzymania funkcjonowania banku Istnieje rozwiązanie efektywniejsze niż likwidacja z pay-box Istnieje zainteresowanie nabywców Rynek nabywców „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego”

11. Likwidacja i wypłata depozytów • Mocne strony • zabezpiecza interesy deponentów • zapewnia uczciwe traktowanie deponentów i wzmacnia zaufanie do systemu bankowego • skutecznie eliminuje z sektora nieefektywne banki • ogranicza moral hazard • Słabe strony • zaprzestanie wszelkiej działalności banku – duże ryzyko wywołania zaburzeń na rynku • długotrwała procedura likwidacyjna ogranicza możliwości odzysku (duża utrata wartości aktywów) • bardzo kosztowne rozwiązanie – osłabia możliwości dalszego działania systemu gwarantowania depozytów Rozwiązanie ostateczne • Zastosowanie • szybka wypłata depozytów może pomóc w opanowaniu/uniknięciu paniki rynkowej • orzeczenie upadłości przez sąd • jeżeli jest to najlepsze rozwiązanie z punktu widzenia stabilności systemu finansowego • brak alternatywy (w tym brak atrakcyjnych aktywów do sprzedaży) „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego”

12. Skutki operacyjne Skutki finansowe Najwyższą wartością jest utrzymanie „on-going” biznes • Wstrzymanie obsługi operacyjnej • Ucieczka klientów do innych banków Wypłata środków gwarantowanych Utrata wartości zorganizowanego biznesu • Szeroki zakres czynności administracyjnych • Długi czas administrowania (praktycznie do całkowitej spłaty portfeli kredytowych) Przejęcie administrowania całością aktywów banku Wysokie koszty w długim okresie czasu Postępująca utrata zdolności administracyjnych • Utrata kwalifikowanych kadr • Brak możliwości utrzymania jakości w zakresie windykacji i restrukturyzacji Postępujące obniżanie jakości portfeli kredytowych – wysokie straty Obniżanie wartości pozostałych aktywów Nieruchomości banku, w tym placówki pozbawione klientów tracą charakter obiektów bankowych Trudności w zbyciu, utrata wartości nieruchomości Niski odzysk na aktywach „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego”

13. Wartości rynkowe w niewypłacalnym banku Wartości rynkowe w niewypłacalnym banku Wykorzystanie wartości rynkowych banku Proces likwidacji banku Klienci Tworzą potencjał dla budowy udziałów rynkowych Następuje rozproszenie klientów + - Produkty Muszą być aktywne Pozostaje jedynie administrowanie portfelem kredytów + - Muszą być aktywne Likwidacja działalności operacyjnej Oddziały i kanały obsługi - + Wolumeny depozytów Stanowią wartość jeżeli nie istnieje presja klientów na przejście do innego banku Wypłata gwarancji likwiduje wolumeny + - Wolumeny kredytów Jeżeli są dobrej jakości oraz klienci korzystają z szerokiej oferty banku Kredyty jedynie administrowane nie posiadają istotnej wartości rynkowej - + „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego”

14. Znajomość rynku – kluczem do sukcesu resolution • Istotne są praktyczne umiejętności • Zbudowanie oferty • Dopasowanie oferty do warunków rynku Strategie Możliwości finansowe Potencjalni nabywcy Synergie Klienci Możliwość realizacji transakcji ? Bank A Produkty Realni nabywcy Oferta Bank B Oddziały i kanały obsługi Bank C Bank D Aktywa Bank E Pasywa • Dopasowanie oferty do oczekiwań nabywców • Utrzymanie ciągłości obsługi klientów • Uniknięcie likwidacji z użyciem pay-box „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego”

15. Tworzenie oferty dopasowanej do rynku Budowanie oferty Podział bilansu niewypłacalnego banku oraz wartości niebilansowych Składowe zbywalne Składowe niezbywalne Zbywalne niepracujące aktywa Aktywa niezbywalne • Pracujące aktywa • Depozyty „on-going” biznes • Klienci • Produkty • Dystrybucja Oferta A Dobry Bank Likwidacja Oferta B Zły Bank Istotne właściwe dopasowanie oferty do rynku • Banki krajowe i zagraniczne • Krajowe i zagraniczne niebankowe • instytucje finansowe Firmy wyspecjalizowane Nabywcy „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego”

16. OBA i Bank Pomostowy „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego”

17. Warunki dla użycia OBA Złożoność banku Możliwość przygotowania resolution w krótkim terminie Ryzyko systemowe Duże znaczenie banku dla sektora finansowego i gospodarki kraju oraz NIE OBA Benchmark kosztowy TAK TAK Potrzeba utrzymania funkcjonowania banku Możliwość niższych kosztów w stosunku do pay-box Nabywca powinien spełniać wymagania w zakresie stabilizacji sektora finansowego i gospodarki kraju Istnieje zainteresowanie nabywców Rynek nabywców „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego”

18. Open Bank Assistance (OBA) • Mocne strony • Pozwala na rozwiązanie problemów związanych z płynnością • Pozwala uniknąć kryzysu systemowego • Wzmacnia zaufanie do systemu • Udziałowcy są zobowiązani do zasilenia kapitałowego banku – partycypują w kosztach ratowania banku • Słabe strony • DGS narażony jest na znaczne uszczuplenie swoich funduszy w krótkim czasie (szybciej niż w przypadku alternatywnych metod) • Może rodzić „moral hazard” – chroni odpowiedzialnych za powstanie problemów w banku • Zmniejsza dyscyplinę rynkową Rozwiązanie czasowe • Zastosowanie • Jeśli istnieje duże zagrożenie naruszenia stabilności systemu finansowego lub gospodarki kraju / regionu • Jeśli koszty OBA są niższe niż przeprowadzenia upadłości i wypłaty depozytów „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego”

19. OBA – uwarunkowania dla zastosowania i zasady Minimalizacja kosztów (maksymalizacja odzysku) • Minimalizacja kosztu zasilenia w fundusze minus szacowany odzysk • Eliminowanie efektu domina w gospodarce • Podział obciążeń z tytułu strat pomiędzy udziałowców, management oraz • pracowników • Ochrona pracowników realizujących proces resolution przed roszczeniami Obciążenie z tytułu poniesionych strat Podział w czasie dostarczania wsparcia • Wspieranie banku w zakresie własnych wysiłków restrukturyzacyjnych • Zapobieganie pojawieniu się moral hazard po otrzymaniu funduszy • Ograniczanie wsparcia jedynie do sytuacji koniecznych • Określanie jednoznacznych warunków wyjścia ze wsparcia Eliminowanie moral hazard „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego”

20. Warunki dla utworzenia Banku Pomostowego Złożoność banku Możliwość przygotowania resolution w krótkim terminie Ryzyko systemowe Duże znaczenie banku dla sektora finansowego i gospodarki kraju oraz NIE Benchmark kosztowy TAK Potrzeba utrzymania funkcjonowania banku Możliwość niższych kosztów w stosunku do pay-box Istnieje zainteresowanie nabywców Rynek nabywców „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego”

21. Bank Pomostowy Niewypłacalny bank Bank Pomostowy Pozyskanie czasu dla znalezienia docelowego nabywcy. Praktyka wskazuje na okres 2-3 lat Możliwość uzyskania zadowalającej ceny oraz satysfakcjonującej redukcji kosztów resolution Docelowy nabywca • Powołanie tymczasowego banku • Przeniesienie • dobrych aktywów • gwarantowanych depozytów • Zabezpieczenie rynkowej wartości • banku Likwidacja Likwidacja złych (niepracujących) aktywów „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego”

22. Bank pomostowy • Mocne strony • Pozwala na kontynuację działalności banku i wybranie dobrego momentu przeprowadzenia procesu resolution • Może zwiększyć zaufanie klientów banku • Pozwala instytucji przeprowadzającej proces resolution zyskać na czasie w celu lepszego oszacowania wartości banku i znalezienia odpowiedniego nabywcy • Słabe strony • Może prowadzić do wzrostu kosztów pokrywanych przez DGS lub rząd – dodatkowe koszty administrowania bankiem pomostowym, szczególnie w przypadku trudności ze znalezieniem nabywcy • Stosowana przez nadzór jedynie „aby zyskać na czasie” może prowadzić do opóźnień w przeprowadzaniu procesu resolution Rozwiązanie przejściowe • Zastosowanie • Występuje ryzyko systemowe – proces resolution przeprowadzany jest wobec banku systemowo ważnego • Bank posiada atrakcyjne rynkowo aktywa • Czas na przeprowadzenie procesu resolution jest zbyt krótki „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego”

23. Bank pomostowy – przesłanki dla utworzenia Przesłanki dla utworzenia Banku Pomostowego (bridge bank) • Bank istotny systemowo • Wysokie znaczenie dla rynku oraz potencjalnie wysoka wartość rynkowa banku jako całości • Brak możliwości korzystnego zbycia banku w krótkim czasie Bank Pomostowy - powołuje i przejmuje zarządzanie nim podmiot realizujący proces resolution Wymagane kompetencje wobec zarządzającego procesem resolution Wybranie do bilansu BP zdrowych aktywów oraz depozytów – w tym depozytów gwarantowanych Opracowanie strategii Kapitały Stworzenie czasowego banku o „zdrowej” strukturze bilansu Wydzielenie złych aktywów z przeznaczeniem do likwidacji Płynność Utrzymanie wartości rynkowej banku Utrzymanie zdolności operacyjnej i klientów banku Strategia produktowa Maksymalny czas dla prowadzenia BP powinien być zdefiniowany Pozyskanie czasu dla optymalizacji kosztów resolution Strategia kadrowa Pozyskanie nabywców oferujących korzystne warunki nabycia Seminarium BFG „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego”

24. P&A „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego”

25. Warunki dla użycia P&A Złożoność banku Możliwość przygotowania resolution w krótkim terminie Ryzyko systemowe Duże znaczenie banku dla sektora finansowego i gospodarki kraju oraz TAK P&A Benchmark kosztowy NIE TAK Potrzeba utrzymania funkcjonowania banku Możliwość niższych kosztów w stosunku do pay-box Istnieje zainteresowanie nabywców Rynek nabywców „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego”

26. Purchase & Assumption (P&A) • Mocne strony • Zachowuje główne funkcje banku, wzmacnia zaufanie do systemu • Często pozwala na zaspokojenie wszystkich deponentów • Pozwala na zachowanie części miejsc pracy • Ogranicza zaburzenia na rynku • Często jest najtańszą opcją, nie wymagającą sięgnięcia po dodatkowe środki podatników • Na ogół zapewnia deponentów ciągły dostęp do swoich środków • Słabe strony • Trudności ze znalezieniem odpowiedniego podmiotu do przeprowadzenia transakcji, szczególnie gdy otoczenie jest niesprzyjające lub system jest słaby • Może prowadzić do rozluźnienia dyscypliny rynkowej • Na ogół wymaga użycia środków DGS – np. koszty administrowania procesem, umorzenia • Nie zawsze daje możliwość zabezpieczenia wszystkich deponentów (może być konieczna wypłata przez DGS) Private sector solution • Zastosowanie • gdy niższe koszty, niż pozostałych rozwiązań • gdy istnieją atrakcyjne rynkowo aktywa, które można sprzedać w stosunkowo krótkim czasie „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego”

27. Rozwiązania wspierające Dostosowanie oferty sprzedaży do rynku Zasady efektywnego zastosowania P&A Dążenie do sprzedania banku w całości Minimalizacja kosztów administrowania likwidacją Sprzedaż z opcjami udziału w stracie • Pewne aktywa nie mogą być przedmiotem sprzedaży (względy prawne) • Wyłączenie aktywów ze względu na akceptowalność oferty i optymalizację ceny Wyłączenie aktywów „Złego banku” Zmodyfikowana oferta sprzedaży banku Dążenie do sprzedania jak największej części aktywów Realizacja sprzedaży aktywów poprzez transakcje warunkowe Zapewnienie nabywcy prawa dalszych zakupów lub zwrotu nabytych kredytów Akceptacja dla sprzedaży w transzach Stosowane w przypadku braku możliwości sprzedaży całości lub zmodyfikowanego banku Sprzedaż aukcyjna części aktywów i depozytów w transzach Rozwiązanie ostateczne, szczególnie przy graniczeniach czasowych oraz braku uzasadnienia dla innych rozwiązań Likwidacja poprzez pay-box jest ostatecznością Efektywność zależy od posiadania pełnej palety rozwiązań „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego”

28. Umiejętność tworzenia oferty Plan podziału – krytyczny element P&A Rozpoznanie portfela aktywów i pasywów oraz regulacji produktowych i operacyjnych Identyfikacja i podział aktywów do likwidacji i sprzedaży Wydzielenie oferty „Dobrego banku” i „Złego banku” Paleta na przykładzie FDIC (USA) Klasyfikacja aktywów „Złego banku”, łączenie i pakietyzacja NPL Dążenie do sprzedania banku w całości Stosowane rozwiązania muszą być dostosowane do lokalnych uwarunkowań rynkowych i prawnych Kompletna paleta instrumentów powinna być dostosowana do różnorodnych sytuacji rynkowych Whole Bank Wyłączenie aktywów „Złego banku” Whole Bank with Loss Share Modified Whole Bank Dążenie do sprzedania jak największej części aktywów P&A with Optional Loss Pools Akceptacja dla sprzedaży w transzach Clean P&A „Resolution Regime szansą na wzmocnienie stabilności polskiego sektora bankowego”